Tíminn - 01.02.1974, Blaðsíða 23

Föstudagur 1. febrúar 1974.
TÍMINN
23
Færeysk
gamansaga
eftir M. A. Winther
Þýðing: Aðalsteinn
Sigmundsson
einn. Pabbi Katrinar,
svaraði annar.
— Haldið ykkur
saman, ég vil vita, hvað
hann gerði.
Nei, þau vissu ekkert
um það.
— Jú, hann var
sjómaður, skipstjóri,
sagði Jón.
— Á hvaða skútu?
Nú var getið upp á
ýmsum nöfnum.
— Jú, einhver þeirra
hefir það vist verið, hélt
Jón, hann var sjálfur i
vafa.
— En hann strandaði
einu sinni. Hvar var
það?
— Inni i Skálafirði,
hélt einn. Á Klakksvik,
hélt annar. Nú hafði Jón
fengið nóg af þessu.
Hann leit i gömlu
Borgundarhólmsklukk-
una, sem stóð þar úti i
horni og gekk svo
ógurlega seint. Jón
geispaði: ekki nema 10!
Hann færði klukkuna á
12.
— Nú getið þið haft
friminútur. — Yfir i
Þönglavik liggur
„blöðrubekill”. Það er
bezt við förum öll að
skoða hann.
— Hvað er það, Jón?
Jón bað þau að gæta
að þvi sjálf og rak þau
út. Pétur Kristján og
hann voru einir eftir
inni. Kristján tók stólinn
aftur, svo að enginn
missmiði sáust. Svo
hlupu þeir á eftir hinum
yfir i Þönglavik. Þar var
ekkert að sjá, nema
hræið af sjálfdauðu fol-
aldi. Jón blistraði og
tróð i pipuna sina, og
Pétur Kristján fékk hjá
0 Leikfélag
ekki fyrir sig. Tekið var til
óspilltra málanna við æfingar, og
Guðrún Indriðadóttir kom norð-
ur. Frumsýning var svo 21. janú-
ar 1922. Helzta hlutverkaskipun,
auk Höllu, var á þessa leið:
Kára (Eyvind) lék Gisli R.
Magnússon, Arnes lék Haraldur
Björnsson, og björn hreppstjóra
lék Sigtryggur Þorsteinsson.
Leikurinn hlaut hinar ágætustu
móttökur og mikla aðsókn úr bæ
og sveit. Allir voru stórhrifnir af
leik Guðrúnar Indriðadóttur.
Leikið var 10 kvöld og siðasta
kvöldið hætt með 400 áhorfendur.
Tjöldin hafði Freymóður
Jóhannsson málað og þóttu þau
listasmið.”
Haraldur Björnsson
siglir til leiknáms
1925 um vorið upplýsti Harald-
ur Björnsson, að hann væri fljót-
lega á förum til útlanda til leik-
náms. Fannst fundarmönnum þá
skarð fyrir skildi, þar eð Harald-
ur var einn af beztu leikkröftun-
um, en öðrum — og ef til vill fleiri
— I bænum fannst þetta furðulegt
uppátæki að fara til leiknáms og
yfirgefa ágæta stöðu og hag. Um
haustið, áður en Haraldur
Björnsson og kona hans Júliana
Friðriksdóttir lögðu frá landi, var
þeim haldið fjölmennt skilnaðar-
samsæti og Haraldi veitt vegleg
gjöf frá félaginu að skilnaði.
Danski leikarinn Adam
Poulsen
Árið 1927 kom danski leikarinn
Adam Poulsen til Akureyrar á
vegum leikfélagsins og lék hér
aðalhlutverkið i Ambrosiusi eftir
Molbeck. Bjó Haraldur Björns-
son, sem þá var heima i náms-
hléi, leikinn undir sýningum unz
Poulsen kom.
Arið 1928 bættist Leikfélagi
Akureyrar ágætur starfskraftur,
Agúst Kvaran, er flutzt hafði til
Akureyrar frá Reykjavfk, en
Agúst hafði verið einn af fremstu
leikurum Leikfélags Reykjavik-
ur. Tók hann fyrst að sér aðal-
hlutverkið i Dauða Natans Ketils-
sonar, eftir Eline Hoffman, en
leikurinn var settur upp ,,á
ábyrgð Haraldar Björnssonar,”
en hann hafði eftir heimkomuna
tekið að sér að taka „ábyrgð” á
sýningum fyrir Leikfélagið.
Haraldur setti ennfremur upp
Galdra-Loftá sina ábyrgð og eftir
nýár 1929 setti hann upp Munkana
á Möðruvöllum eftir Davið
Stefánsson, ennfremur leikinn Sá
sterkasti eftir Karen Bramson, og
um vorið voru leiknir Hrekkir
Scapins, eftir Moliére.
Árið 1930-1931 var ekkert leikið,
þar eð fjárstyrkur bæjarsjóðs
hafði lækkað. En á næsta ári var
hann aftur hækkaður og hóf þá
félagið starf með fullum krafti á
ný.
frh. JG.
0 Afengislaust
Það verður að taka
eitrið af óvitanum.
í tilefni bindindisdagsins tók
ég að Ihuga enn á ný áfengis-
vandamál okkar tslendinga og
leiðir til úrbóta. Niðurstöður
minar urðu þær, að aðeins ein
lausn væri fyrir hendi, þ.e. al-
gjört áfengisbann.
Rökin eru þessi: Það hefur
sýnt sig, að þjóð vora skortir
andlegan og trúlega einnig
llkamlegan styrk til að um-
gangast áfenga drykki. Við
kunnum okkur ekki magamál,
útkoman er skaði, skömm og
dauði. Margs konar ráö hafa
verið reynd til að koma í veg
fyrir hinar illu afleiðingar
áfengisnotkunar. útkoman er
núll. Ég mun margan móðga,
þegar ég lýsi yfir, að ég tel allt
andóf bindindissamtaka magn-
laust áraskak, og uppgjöfin er
við bæjardyrnar. Hins vegar er
böliö og skaðinn af drykkjuskap
svo ofboðslegur vandi, að ekki
verður hjá þvi komizt, að gera
eitthvað til viðbótar orðræðum
og góöum fyrirætlunum. Eina
ráðið til að skepnur dræpu sig
ekki á „mat” er ég um
gekkst þær,var að taka'hann frá
þeim, skammta hverri það, sem
hún þurfti til viðbótar heyinu.
(Rúgmjöl var þá kallaður
„matur”, væri það gefið
ili——
anrm
nMmJl
Framsóknarvist
Akveðið hefur verið, að okkar vinsælu spilakvöld hefjist með
þriggja kvölda keppni. Mjög góð heildar verðlaun og einnig
aukavinningar. Spilað verður i Súlnasal Hótel Sögu 21. febrúar,
21.marzog 4. april, . Vistarnefnd FR.
Keflavík og nógrenni
Framsóknarvist verður spiluð i Félagsheimilinu Austurgötu 26
Keflavik sunnudaginn 3. febrúar kl. 20.30.
Fimm kvölda keppni. Góð verðlaun. Allir velkomnir.
Skemmtinefnd Bjarkar.
Fulltrúaróð
Framsóknarfélaganna
í Kópavogi
Heldur áriðandi fund föstudaginn 1. febrúar kl. 20.30 að
Neðstutröð 4.
Fundarefni: Lögð fram drög að samkomulagi Framsóknar-
félaganna og Samtökum frjálslyndra og vinstri manna um
sameiginlegt framboð viö næstu bæjarstjórnarkosningar i
Kópavogi.
Stjórn fulltrúaráðsins.
.(
Félagsmólanómskeið
ó Selfossi og í Hveragerði
FUF á Selfossi og Hveragerði efna til félagsmálanámskeiðs,
sem hefst laugardaginn 2. febr. kl. 3 að Eyrarvegi 15. Aðstoðar-
menn verða Gunnar Gunnarsson, Björn Björnsson og Ása
Kristin Jóhannsdóttir. Námskeiðið er öllum opið.
1 14444 ?
Vm»
* 25555
BÍLALEIGA
CAR RENTAt
BORGARTUN
skepnum, fóðurbætir kom
siðar). Við erum að þvi leyti
eins og skepnurnar, að við
gætum ekki hófs við vin. Þá er
að taka það frá okkur áður en
ltfið flýr likamann. Já margt
hefur verið reynt til bóta, en allt
orðið til hins verra. Kenning var
uppi um að vandinn leystist með
meira frelsi t.d. að selja vin i
staupum glærum á skinn-
klæddum börum, þá yrðu menn
svo kurteisir og sjálfstæðir i
upphöfðu umhverfi, að enginn
léti sjá á sér. Reynslan var hin
sama og af vasapelafylleriinu,
ósigur vor. Nú á öl, léttáfengt,
að vera allra meina bót.
Reynsla nágrannaþjóða er
samt þúsundir áfengissjúkra
kvenna og barna til viðbótar
karlpeningi.—
Einhver mun nefna tekjur
rikisins af áfengissölu, gegn
bannboðun minni. Ég spyr:
Hver yrði nettógróði rikisins, ef
allur kostnaður af vinneyzlu
okkar væri reiknaður? Þyrfti
jafnvel ekki að hafa væntanleg
útgjöld við auknar lækningar
áfengissjúkra með i dæminu,
hvað þá reyna að meta alla þá
ómældu þjáningu, sem aðstand-
endur drykkjusjúkra verða að
Hða, og þeir sjálfir. Okkur er
gjarnara að meta viðfangsefni
til fjár en tilfinninga.
Hér verður þó vart framhjá
gengið, plús, REIKNINGS-
HALLA, rikisins i hofi
Bakkusar. Jú, það yrði bruggað
og smyglað og gæzla yrði
óhemju dýr. En ávinningurinn,
mannleg reisn, er stærri.
Niðurstaðan er þvi ein. Það
verður að taka eitrið af
óvitanum.
o Arsenal
jöfnunarmarkið á laugar-
daginn,sýndi áhorfendunum á
Old Show Ground, að hann er
sannkallaður „Super Mac”,
þegar hann skoraði tvö mörk i
leiknum. Þriðja mark New-
castle skoraði Barrowclough.
Eftir talin lið lenda saman i
5. umferðinni:
Liverpool - Ipswich
Notthingham Forest - Orient
eða Portsmouth
Southampton - Vrexham
Burnley - Aston Villa
Luton .- Leicester
W.B.A. - Newcastle
Coventry - Q.P.R.
Bristol City - Leeds —SOS
O Réttarstaða
hlutá að máli. Samráð skal haft
við stéttarfélög, áður en
umsögnin er i té látin.
Þá segir og i samningnum, að
starfsfólk skuli njóta góðs af lif-
eyrissjóðum rikisins i
starfslandinu.
Samninginn undirrituðu þeir
Ólafur Jóhannesson forsætis-
ráöherra, Ove Guldberg utan-
rikisráðherra Dana, Pekka
Tarjanne sam göngum ála-
ráöherra Finna, Bjartmar
Gjerde, kirkju- og menntamála-
ráðherra Norðmanna, og Carl
Lidbom dómsmálaráðherra
Svia.
Sennilega vekur hugmyndin
um konsingarétt til handa
öðrum norrænum rikisborgur-
um I bæjarstjórnarkosningum
mesta athygli. 'Verði hún að
veruleika, mun áhrifanna gæta
mest i Sviþjóð, þar sem
útlendingar eru tiltölulega flest-
ir. Hér á landi munu vera
búsettir um 1200 manns annars
staðarað á Norðurlöndum, eins
og skýrt var frá i grein i Timan-
um um þetta efni fyrir skömmu.
Carl Lidbom, dómsmála-
ráðherra Svia, skýrði Timan-
um frá þvi, að I Sviþjóð væru nú
um 407 þús. útlendingar, og þar
af væru tveir þriðju hlutar eða
rösklega það frá Norðurlönd-
um.Flestir eru Finnar, eða 197
þúsund. Þeir eru svo fjölmennir
i sumum sveitarfélögum, að
þeir kynnu að geta ráðið nokkru
um úrslit konsinga i þeim.
Lidbom sagði enn fremur, að
norræna samstarfsnefndin gæti
eðli sinu samkvæmt ekki fjallað
um aðra en norræna rikis-
borgara,en Sviar myndu hafa
aðra útlendinga i landinu i huga,
þegar þetta mál yrði ihugað, þvi
að ekki væri loku fyrir það
skotiö, að óánægja kynni að
risaámeðal þeirra, ef aðeins
ákveönum hluta útlendinga i
Sviþjóð yrðu veitt þessi
hlunnindi.
O Hitaveitumál
vatn aldrei verið Veitt svo langa
leið. Taki hitaveitan einnig til
Akraness, hefur stofnkostnaður
verið áætlaður um 520 milljónir
króna,þar af dreifikerfi á Akra-
nesi um áttatiu milljónir króna.
Það tefun ákvörðun Akur-
nesinga, að ekki hefur verið
kannað til hlitar, hvort nægjan-
lega mikið af heitu vatni til hita-
veitu á Akranesi er fáanlegt i
Leirársveit.
Siðast liðið ár var tálið, að
Borgarnes hefði þurft seytján
sekúndulitra að sumarlagi og
tuttugu og fjóra að vetrarlagi,
Hvanneyri þrjá að sumarlagi og
fjóra að vetralagi og Akranes
fimmtiu og fimm að sumarlagi
og sjötiu og niu að vetrarlagi.
Þessi þörf mun sfðan vaxa
hrööum skrefum næstu ár og
verða orðin sem næst tvöföld i
þessum byggðarlögum árið 1996,
samkvæmt spám fram i timann.
Bætist þar við gróðurhúsaræktun
og graskögglaverksm iðja i
Bæjarsveit á allra næstu árum,
eykst þörfin á heitu vatni enn
stórlega.
1 áætlunum þessum er gert ráö
fyrir, að Borgarnes- og Hvann-
eyrarveita skili tæpri milljón
króna i hagnað á fyrsta ári, en
rúmum átta milljónum á ellefta
ári. Verði einnig lögð hitaveita
til Akraness, verður hallinn á
fyrirtækinu i heild rúmar átta
milljónir á fyrsta ári, en
hagnaður rúmar sex milljónir á
ellefta ári. Við þessar tölur er
þess þó að gæta, að útreikningar
eru byggðip á verðlagi sumarið
1973, jafnt á efni og vinnu og
oliu, og reiknað með fullum toll-
um og söluskatti af innfluttu efni.
En hin mikla hækkun sem siðan
hefur orðið á verði oliu. ger-
breytir vitaskuld þessum tölum
og gerir hitaveituna mun álit-
legra fyrirtæki.
Hitalögnin til Borgarness
verður lögð y! ir Borgarfjörð af
Seleyri, en veroi það ofan á, að
Akranes gerist aðili að virkjun
Deildartunguhvers, mun lögnin
þangað liggja meðfram Hafnar-
fjalli á svipuðum slóðum og
þjóðvegurinn og siðan annað
tveggja um Leirársveit og yfir
Leirárvog eða um Melasveit og á
brú yfir ósa Grunnafjarðar.
0 Fryst loðna
verðlagsráði — en ekki væri
þar mikill munur á.
Söluverðið til Japans er
þannig heldur lægra, en gert
var ráð fyrir aö það yrði, er
ákveðið var verð á loðnu til
frystingar, sem er eins og
kunnugt er kr. 13.60 fyrir
hvert kg.
Það verö gildir til loka
febrúarmánaðar, en þá
verður það óhjákvæmilega
endurskoðaö, að sögn Sveins
Finnssonar hjá Verðlags-
ráði Sjálvarútvegsins.
Sveinn bætti þvi við að lok-
um, aö þótt endurskoðun færi
fram, væri ekki þar með
sagt, að um verðbreytingu
yrði að ræða.
Samningar verða gerðir á
næstu dögum, og ennfremur
mun Sölumiðstöð
hraðfrystihúsanna gera
samninga við Japani á næst-
unni.