Tíminn - 14.05.1974, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 14. mai 1974.
TÍMINN
tltgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas
Karlsson, Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Rit-
stjórnarskrifstofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar
18300-18306. Skrifstofur i Aðalstræti 7, simi 26500 — af-
greiðslusimi 12323 — auglýsingasími 19523.
Blaðaprenth.f.
v---
Firrur stjórnar-
andstöðunnar
Málgögn Sjálfstæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins reyna nú eftir megni að draga athygli
frá þeirri meginstaðreynd, að flokkar þeirra
voru alls ófúsir til að gera nokkrar tillögur eða
að standa að einhver jum aðgerðum i efnahags-
málum fyrir kosningar. Þeir vildu ekki neina
ábyrgð taka i þeim efnum, heldur hótuðu
ásamt Hannibalistum að fella efnahagsmála-
frumvarp rikisstjórnarinnar strax við fyrstu
umræðu, án þess að benda á nokkur úrræði
sjálfir. Forsætisráðherra gat því ekki annað en
lagt málið I hendur þjóðarinnar með þingrofi
og kosningum.
Til þess að dreifa athyglinni frá þessari
höfuðstaðreynd halda framangreindir aðilar
uppi alls konar órökstuddum árásum á for-
sætisráðherra. Hér skal i stuttu máli vikið að
nokkrum þeirra.
1. Ólafur Jóhannesson hafi átt að fara að eins
og Hermann Jónasson 1959 og segja af sér.
Ástæðan til þess að Hermann sagði af sér, var
sú, að hann hafði ekki þingrofsvald. Sam-
starfsflokkar hans neituðu að fallast á þingrof.
Það gerðu samstarfsflokkar ólafs Jóhannes-
sonar ekki eftir að Hannibalistar snerust gegn
stjórninni. Þannig sköpuðu Hannibalistar
möguleika til þingrofsins. Slikan möguleika
fékk Hermann Jónasson ekki.
2. ólafur Jóhannesson hafi vitað, að hægt
hefði verið að mynda starfhæfa stjórn, ef hann
segði af sér. Þetta er algerlega ósatt. Þvert á
móti var augljóst, að þeir flokkar, sem stóðu að
vantraustinu, gátu ekki myndað starfhæfa
stjórn, þar sem þeir höfðu ekki meirihluta i efri
deild.
3. Minnihlutastjórn geti ekki rofið þing. Þetta
er algerlega rangt. í Danmörku er ekki ve-
fengt, að minnihlutastjórn Hartlings geti rofið
þing, og i Bretlandi er ekki vefengt, að minni-
hlutastjórn Wilsons geti rofið þing. Sama gildir
um minnihlutastjórn Palmes i Sviþjóð.
4. Það sé einsdæmi að rjúfa þing frá útgáfu-
degi þingrofsbréfs. Þetta hefur þó verið gert
hér þrivegis áður, eða 1908,1931 og 1937 og ekki
verið gagnrýnt þá. Gagnrýnin, sem var i sam-
bandi við þingrofið 1931, stafaði af þvi einu, að
þá var ekki búið að afgreiða fjárlög..
Þannig má rekja áfram firrurnar, sem mál-
gögn stjórnarandstöðunnar blása upp i sam-
bandi við þingrofið, svo að ekki sé minnzt á þau
fjarstæðukenndustu, eins og t.d., að hér sé
komið einræði og ekki vanti annað en byssu-
stingina!
Allur er þessi rakalausi og bjálfalegi mál-
flutningur sprottinn af þvi, að stjórnarandstað-
an finnur, að ólafur Jóhannesson hefur með
einbeittri framkomu sinni unnið sér traust
þjóðarinnar. Þjóðin vill, að flokkarnir þori að
gera nauðsynlegar ráðstafanir fyrir kosningar,
þótt deila megi um vinsældir þeirra, eða leggi
fram ákveðnar tillögur, sem hægt sé að dæma
um. Þetta hafa Sjálfstæðisflokkurinn og Al-
þýðuflokkurinn eða Hannibalistar ekki þorað
að gera. Þvi óttast þeir, að ábyrgðarleysi og
loddaramennska þeirra dyljist ekki þjóðinni,
og þeir hljóti sinn dóm i samræmi við það i
kosningunum.
Þ.Þ.
n
ERLENT YFIRLIT
Tryggir Margaret
Trudeau sigurinn?
Tvísýnar þingkosningar í Kanada 8. júlí
SAMA daginn og Alþingi
var rofið, var kanadiska þing-
ið einnig rofið og boðað til
kosninga 8. júli næstkomandi.
Búizt er við þvi, að kosninga-
baráttan verði óvenjulega
hörð.
Kosningar fóru síðast fram i
Kanada i október 1972. Frjáls
lyndi flokkurinn, sem hafði
fengið hreinan meirihluta i
þingkosningunum 1968 undir
forustu Trudeaus, missti þá
meirihlutann. Hann fékk þá
109 þingsæti af 263 þingsætum
alls, en íhaldsflokkurinn fékk
107 þingsæti. Flokkur
jafnaðarmanna eða nýdemó-
krata fékk þá 31 þingsæti, en
sósíalkredistar 15. Eftir
kosningarnar myndaði
Trudeau mirnihlutastjórn
Frjálslynda flokksins með
óbeinum stuðningi nýdemó-
krata. 1 sambandi við fjár-
lagaafgreiðsluna nú snerust
nýdemókratar gegn stjórninni
og samþykktu vantrauststil-
lögu með Ihaldsflokknum.
Iiins vegar fylgdu sósiai-
kredistar stjórninni að mál-
um. Niðurstaðan varð sú, að
vantrauststillagan var sam-
þykkt með 137 atkvæðum gegn
123. Trudeau rauf þá þingið og
efndi til kosninga, eins og áður
segir.
Það er annars meira venja
en undantekningar, að minni-
hlutastjórnir fari með völd i
Kanada. Lester Pearson, sem
var foringi Frjálslynda
flokksins á undan Trudeau,
var forsætisráðherra á árun-
um 1963-’68, án þess að hafa
meirihiuta þings að baki sér.
John Diefenbaker, þáverandi
foringi Ihaldsflokksins, sem
var forsætisráðherra á undan
Pearson, hafði ekki heldur
haft meirihluta að baki sér.
TRUDEAU hefur á undan-
förnu 1 1/2 ári, sem minni-
hlutastjórn hans hefur farið
með völd, reynt að hafa sem
nánast samstarf við nýdemó-
krata og þvi komið fram ýms-
um umbótum á sviði félags-
mála. Stóraukin verðbólga
hefur hins vegar gert honum
erfitt fyrir og skapað honum
ýmsar óvinsældir. Verðbólgan
hefur lika vafalaust átt mest-
an þátt i þvi, að nýdemókratar
hafa ákveðið að snúa baki við
honum og ganga nú til kosn-
inga með enn róttækari stefnu
en áður. Bersýnilegt er, að
Trudeau óttast verulega sam-
keppnina við þá og hefur hann
markað Frjálslynda flokknum
að ýmsu leyti róttækari stefnu
en hingað til. lhaldsflokkurinn
gerir sér vonir um, að barátt-
an milli Frjálslynda flokksins
og nýdemókrata, verði vatn á
myllu hans, en liklegt þykir þó
ekki að hann fái hreinan
meirihluta. Hins vegar gæti
honum tekizt að fá fleiri þing-
sæti en Frjálslynda flokknum
og myndi það að likindum
tryggja honum forustu i
minnihlutastjórn.
TRUDEAU hefur heitið liðs-
mönnum sinum þvi, að hann
muni heyja kosningabarátt-
una af meira kappi en nokkru
sinni fyrr. Trudeau vann mjög
frækilegan sigur i þing-
ksoningunum 1968, en hann
hafði þá nýlega tekið við for-
mennsku i Frjálslynda flokkn-
um og forsætisráðherradómi
af Pearson. Sú mikla aðdáun
og tiltrú, sem hann hafði vakið
i kosningunum 1968, kom hon-
um að vissu leyti i koll i
kosningunum 1972, þvi aö
Trudeau-hjónin og Chou En-lai.
hann hafði ekki nema að litlu
leyti getað fullnægt þeim von-
um, sem hann hafði vakið
1968. Margt virðist benda til,
að siðan 1972 hafi heldur
hallað undan færi hjá
Trudeau og á verðbólgan sinn
þátt i þvi, eins og áður segir.
Ýmsir blaðamenn, sem hafa
skrifað um kanadisk stjórn-
mál að undanförnu, telja hann
nú eiga einna mestan styrk i
konu sinni. Trudeau var
piparsveinn, þegar gengið var
til kosninganna 1968. Nokkru
fyrir kosningarnar 1972 festi
hann ráð sitt og kvæntist
stúlku, sem var 29 árum yngri
en hann. Hann er nú 54 ára, en
hún 25 ára. Kona hans,
Margaret, er dóttir eins af
leiðtogum Frjálslynda flokks-
ins i Vancouver, James
Sinclair, sem var um skeið
sjávarútvegsráðherra i
stjórninni þar. Hún hafði ný-
lega unnið i fegurðarkeppni i
Vancouver, þegar Trudeau
kynntist henni fyrst, en þá var
hún 19 ára og háskólanemi.
Þau felldu fljótt hugi saman
og giftust i marz 1971. Þau
KEPPINAUTAR Trudeaus
geta ekki teflt fram fjöiskyld-
um á sama hátt og hann og eru
ekki heldur jafnokar hans i
glæsileik. Robert Stanfield.
leiðtogi thaldsflokksins, hefur
hvorki glæsileika eða mikla
ræðumennsku til að bera. en
styrkur hans felst i þvi, að
hann þykir traustur og heiðar-
legur. Hann hefur nú beðið
lægra hiut fyrir Trudeau i
tveimur kosningum og takist
honum ekki að sigra nú, mun
hann vafalitið láta af flokks-
forustunni. Stanfield verður
sextugur á þessu ári. David
Lewis, leiðtogi nýdemókrata.
er 64 ára að aldri, pólskur að
ætt og lögfræðingur að mennt-
un. Hann tók við forustu
flokksins nokkru fyrir
kosningarnar 1972 og þótt'i þá
reynast allvel. Leiðtogi Sósial-
kredista er Real Caoutte, sem
er 56 ára gamall og íranskur
að ætt. F'lokkur hans á mest
fylgi meðal frönskumælandi
manna i Qucbec, það verða
þessir fjórir menn. sem munu
setja mestan svip á kosninga-
baráttuna nú, eins og lika i
kosningunum 1972. Þ.Þ.
Trudeau-hjónin á leið I opinbera
veiziu, ásamt yngri syninum
(i körfunni).
hafa siðan eignazt tvo syni og
er ekki önnur fjölskylda i Kan-
ada meira eftirlæti ljósmynd-
ara. Margaret þótti i fyrstu
hlédræg og feimin, en hefur
mjög sótt sig og mætir nú viða
með manni sínum á meirihátt-
ar fundum og samkomum.
Einna frægast er það, að hún
fór með manni sinum i opin-
bera heimsókn til Kina á
siðasl. hausti, en þá var hún
komin sex mánuði á leið. Talið
er vist, að hún muni taka mik-
inn þátt með manni sinum i
kosningabaráttunni nú og
muni það hjálpa til að draga
athyglina að honum. Sumir
blaðamenn komast nú svo að
orði, að Margaret geti orðið
einna bezta tromp Trudeaus
a.m.k. hvað hylii ljósmyndara
snertir og það getur haft sitt
að segja.