Tíminn - 19.05.1974, Blaðsíða 7

7
Sunhtidágiir')Í9?
TítölNN
STEFNUSKRÁ
Framsóknarmanna í Reykjavíkvið
borgarstjórnarkosningarnar í vor
Málefni aldraðra
Framsóknarflokkurinn telur,
að enn sé allt of litið gert af
opinberri hálfu öldruðu fólki i
borginni til hagsbóta.
Félagsleg aðstoð og þar með
bætt starfsaðstaða þess er enn
mjög ófullnægjandi, enda þótt
nokkuð hafi þokazt áfram sið-
ustu ár.
. Það hlýtur að vekja nokkra
furðu, að Reykjavikurborg hef-
ur aldrei fram á þennan dag
reist né rekið elliheimili og hef-
ur þó þörfin á þvi sviði verið
mjög mikil.
Borgin hefur heldur ekki i
teljandi mæli mætt þeirri knýj-
andi nauðsyn, sem er á
hjúkrunarheimilum fyrir sjúkt
og aldrað fólk.
1. að reist verði dvalarheimili
fyrir aldraða, sem hafa fóta-
vist.
2. að komið verði á fót dag-
vistunarstofnunum aldraðra,
sem að öðru leyti dvelja i
heimahúsum.
3. að bætt verði úr húsnæðisþörf
fyrir þann hóp aldraðra, sem
óskar að búa i eigin ibúð og
getur það heilsunnar vegna.
4. að félagsleg aðstoð við aldrað
fólk verði aukin og aðstaða
þess til starfs við hæfi verði
bætt.
Varðandi framkvæmdir á
framangreindum tillögum legg-
ur flokkurinn til eftirfarandi:
1. Gerð verði fjögurra ára áætl-
un um framkvæmdirnar, sem
við það miðist, að þeim verði
lokiö á árinu 1978.
Aætlunin liggi fyrir áður en
gengið verður frá fjár-
hagsáætlun borgarinnar fyrir
næsta ár.
2. t fjárhagsáætlun borgarinnar
næstu fjögur árin verði nægi-
legt fjármagn áætlað til að-
standa undir þeim fram-
kvæmdum, sem ákveðnar
verða samkvæmt fram-
kvæmdaáætluninni.
Húsnæðismál
Framsóknarflokkurinn legg-
ur til, að gerð verði þriggja til
fimm ára áætlun um ibúða-
byggingar. Aætlunin miðist við,
að byggðar séu árlega um 100-
150ibúðirá vegum borgarinnar.
Miðað verði við, að byggingar-
framkvæmdir geti hafizt á árinu
1975.
A. Bygging leiguíbúða
1. Byggðar verði litlar tveggja
og þriggja herbergja ibúðir,
sem eingöngu verði leigðar
ungu fólki, sem er aö stofna
heimili. Leigutimi verði
afmarkaður.
2. Byggðar verði tveggja,
þriggja og fjögurra herbergja
ibúðir, sem leigðar verði
efnalitlu fólki, sem er i
húsnæðisvandræðum.
3. Leitað verði samvinnu við
verkalýðshreyfinguna um
byggingu leiguibúða sérstak-
lega ætluðum efnalitlum
meðlimum verkalýðsfélaga.
4. Aætlanir verði gerðar um
byggingu ibúða fyrir aldraða,
auk þess sem hraðað verði
byggingu þeirra ibúða, sem
þegar hafa veriö ákveðnar við
Furugerði.
Ibúðirsamkvæmt töluliðum 1,
2og 4 verði eign Byggingarsjóðs
Reykjavikurborgar, en ibúðir
samkvæmt tölulið 3 eftir sam-
komulagi aðila.
B. Aörar íbúöir
1. Byggðar verði ibúðir sérstak-
lega ætlaðar öldruðum og
öryrkjum. íbúðir þessar verði
sérstaklega ætlaðar þvi fólki,
sem nú býr i eigin húsnæði,
sem hentar þvi ekki lengur.
Reykjavikurborg hafi for-
kaupsrétt að ibúðunum við
endursölu.
2. Byggingasjóður borgarinnar
veiti árlega eigi færri en 100
lán út á ibúðarhúsnæði með
sömu kjörum og tiðkast hefur
að undanförnu. Lán þessi
verði að upphæð kr. 200 þús-
und og eingöngu veitt út á
ibúðir, sem falla undir lána-
reglur Byggingasjóðs rikis-
ins.
Þá leggur Framsóknarflokk-
urinn áherzlu á, að efla bygg-
ingu verkamannabústaða, m.a.
með þvi að hafa jafnan fyrir-
liggjandi með nægum fyrirvara
hentugar lóðir.
Dagvistunarstofnanir
Stefna ber að þvi, að svo
myndarlega verði tekið á i
byggingum dagvistunarstofn-
ana, svo og fyrirgreiðslu við
fóstrun á einkaheimilum, að
unnt verði innan fárra ára að
fullnægja þörfinni fyrir dagvist-
un barna.
Framsóknarflokkurinn telur,
að stefna beri að þvi, að á ári
hverju meðan þörf krefur, verði
stofnuð i Reykjavik dagheimili
fyrir 200-250 börn innan skóla-
aldurs og á skólaaldri og leik-
skólar fyrir 300-350 börn. Einnig
verði unnið að þvi að koma upp
skóladagheimilum i öllum
hverfum borgarinnar.
Tekin skal upp tvenns konar
greiðsla fyrir dagvistun á stofn-
unum Reykjavikurborgar og i
heimahúsum, þannig að niður-
greiðsla borgarinnar miðist við
hina efnaminni.
Borgin beiti sér fyrir þvi, að
gerðar verði ráðstafanir til þess
að fá fleira sérmenntað fólk við
dagvistunarstofnanir en nú er
völ á, með bættum launakjörum
og sérstökum námsstyrkjum.
Hei Isugæzlustöövar
Vegna erfiðleika á að halda
uppi fullnægjandi heimilis-
læknaþjónustu i borginni telur
borgarstjórn óhjákvæmilegLað
bæta starfsaðstöðu heimilis-
lækna með þvi að gefaþeim kost
á að starfa með aðstoðarfólki á
heilsugæzlustöðvum. Þar sem
gagnger breyting á skipulagi
læknisþjónustu utan sjúkrahúsa
mun taka alilangan tima, skal
fyrst um sinn miða viö, að hver
stöð þjóni ákveðnum fjölda
samlagsmanna fremur en fast-
ákveðnu svæði, og að samlags-
menn geti áfram verið skráðir
hjá ákveðnum lækni, þótt hann
taki við störfum á heilsugæzlu-
stöð.
Vinna ber að þvi að koma hið
fyrsta upp deild fyrir þjónustu
heimilislækna i tengslum við
gæzlustöð borgarinnar. Kanna
ber, hvort tiltækt væri að fá leigt
húsnæði i Domus Medica i þessu
skyni.
Stjórn Sjúkrasamlags
Reykjavikur gangist fyrir þvi,
að teknar verði upp viöræður
við lækna um störf á heilsu-
gæzlustöðvum i samræmi við 24.
gr. laga um heilbrigðisþjónustu.
Borgarspítali og
Heilsuverndarstöð
Framsóknarflokkurinn legg-
ur áherzlu á, að sem fyrst verði
hafizt handa um byggingu B-
álmu Borgarspitalans, en með
tilkomu hennar mundi bætt úr
mjög brýnni þörf langlegusjúkl-
inga.
Þá telur flokkurinn að auka
þurfi almenna heilsugæzlu og
Heilsuverndarstöðina eigi ein-
göngu að nota til þeirrar starf-
semi, sem henni i upphafi var
ætlað að sinna, þ.e. fyrirbyggj-
andi starf.
Æskulýðsmál
Æskulýðsstarf er þýðingar-
mikill þáttur i borgarlifinu.
Nauðsynlegt er, að þess verði
jafnan gætt, að æskulýðsstarf-
semi sé i öllum hverfum borgar-
innar, annað hvort á vegum
Reykjavikurborgar sjálfrar eða
félagasamtaka.
Framsóknarflokkurinn lýsir
yrir stuðningi sinum við alla þá
aðila, sem unnið hafa jákvætt
æskulýðsstarf i borginni, og vill
i þvi sambandi nefna iþrótta-
félögin, skátahreyfinguna, tafl-
félög, bindindisfélög, KFUM og
fleiri, er unnið hafa ómetanlegt
starf á sviði æskulýðsmála.
Jafnframt leggur hann
áherzlu á að byggja upp æsku-
lýðsstarfsemi, sem miðar að
þvi, að allir unglingar eigi þess
kost að stunda heilbrigða tóm-
stundaiöju við sitt hæfi og telur
nauðsynlegt, að þess sé jafnan
gætt við skipulagningu nýrra
hverfa, að gert sé ráð fyrir að-
stöðu til æskulýðsstarfsemi og
ekki þurfi að koma til þess aö
gripa þurfi til kostnaðarsamra
bráöabirgðaráöstafana. Einnig
verði kannaðir möguleikar á
húsakaupum i eldri ibúðahverf-
um fyrir æskulýðsstarfsemi.
Þá telur Framsóknarflokkur-
inn nauðsynlegt að reykviskum
unglingum verði gefinn kostur á
að kynna sér helztu atvinnuvegi
þjóðarinnar til sjávar og sveitar
með kynnisferöum og þátttöku i
atvinnulifinu.
Ekki við eina
leiksviðsfjölina felldir
Friteatern:
Fordæður og fyrirmenn leikrit eftir Frances
Vestin í samvinnu við Friteatern
Leikstjórn: Martha Vestin
Leiktjöid, búningar, leikmunir og Ijós: Friteatern
með aðstoð Sænska ríkisleikhússins
t leikskrá segir m.a.: ,,A
■ árunum 1618-1648 var háð 30 ára
striðið i Evrópu ...... Sænskir
fyrirmenn ráku heimsvalda-
stefnu, auðæfunum var rænt frá
vinnandi stéttum bæði i Sviþjóð
og annarsstaðar ...... Almúginn
átti að veita aðalsmönnum
skemmtun og beina, þegar þá
bar að garði. Hann varð einnig
að greiða háa skatta af fram-
leiðslu og neyzlu, en eignir
aðalsins voru skattfrjálsar ..
Sænsku galdraofsóknirnar áttu
sér stað á árunum 1668-1677 ..
Við brennum ekki galdranornir
á báli lengur. En það eru ennþá
fyrir hendi andstæður milli
hinna ýmsu þjóðfélagsstétta, og
þess vegna höfum við sams kon-
ar vandamál við að etja og uppi
voru á 17. öld. Við þörfnumst
flótta frá raunveruleikanum.
Hvers vegna? Hvernig flýjum
við og hvert? Hverjum er það i
hag?
Við leitum að blórabögglum.
Þeir verða að þola þá reiði, sem
hefði átt að beinast að (svo) öðr-
um. Hverjir eru þeir nú um
stundir? Eru til fleiri dæmi úr
veruleik okkar sjálfra?”
Auðsætt er, að höfundar For-
dæðna og fyrirmanna, og er þar
Frances Vestin aðalheilinn,
beina skeytum sinum til heims-
veldissinna og auðvaldsaðals,
sem gerir ekki aðeins að arð-
ræna „vinnandi stéttir” heldur
ástundar jafnframt purkunar-
lausa skoðanakúgun og skatt-
píningu. Fríðindi auðstéttar eða
yfirstéttar og sérréttindi má
ekki fyrir nokkurn mun skerða.
Auðfundið er, að höfundunum er
það mikið kappsmál, að ,,and-
stæðurnar milli hinna ýmsu
þjóöfélagsstétta” hverfi sem
fyrst. Þessar lifseigu andstæð-
ur hljóta að vera tveimur mestu
stórveldum á vorum dögum
gjörkunnugar af eigin reynslu
heima fyrir. 1 Ráðstjórnar-
rikjunum er voldug yfirstétt,
sem beitir lægri stéttir járnaga,
kúgar og arðrænir eftir nýrri en
rangtúlkaðri forskrift úr riti um
þúsundára velferðarriki hér á
jörðu. Enda þótt sumum þyki
þetta ef til vill æði kynleg þver-
sögn eða strembinn biti, þá
blasa samt þessi sannindi við
hverjum þeim, sem óblindaður
er af öfgum og stjórnmálalegri
hjátrú og bábilju. Hver á að
standa straum af styrjaldar-
rekstri Bandarlkjamanna i
Vietnam eða fjármagna innrás-
ir Ráðstjórnarmanna inn i lepp-
rlki sin, ef ekki kjarni hvorrar
þjóðar þ.e.a.s. alþýðan?
Þótt krökt sé af minnisstæð-
um blórabögglum á siðum
mannkynssögu, hefur hnifur
tuttugustu aldar manna senni-
lega aldrei komizt i jafnfeitt
eins og þegar hann var rekinn i
Sovétmanninn Solschenitzyn,
enda stendur hann enn i kúnni.
A sama hátt og ótal fleiri starfs-
bræður hans og landar hefur
hann orðið að: „þola þá reiði,
sem hefði átt að beinast að
öðrum”. Og þá helzt gegn hverj-
um? Nú, stjórnarherrum yfir-
stéttarinnar vitanlega.
Efni leiksins er sótt i gamalt
sænskt dómasafn og er hann þá
einkum reistur á dómskjölum
úr norður-sænsku réttarhöldun-
um svo og Stokkhólms-réttar-
höldunum svonefndu Úrvinnsl-
an er svo prýðisvel af hendi
leyst, að sérhver maður með
óskerta sjón, heyrn og sinni
hlýtur að fylgjast með viðfangs-
efninu af vaxandi athygli og
áhuga, forvitni og hrifningu.
Þegar svo við þetta bætist, að
leikendurnir eru engir aukvisar
á virkum vettvangi listar sinnar
virðist allt vera þar með full-
komnað. Leikur þeirra er
heflaður i krók og kring. Hér eru
á ferð óblauðir hel-ðrofar, sem
láta ekki aðeins gamalgróin
leikbrögð og kæki atvinnu-
leikara af eldri skólanum lönd
og leið heldur gefa lika frá-
lifunarkenningum
(Verfremdungseffekt) Bertolts
Brechts jafnlangt nef og konan
hans. Helene Weigel, gerði i
Courage gömlu á sinum tíma.
Þeir lifa sig með öðrum orðum
svo sterkt og alhuga inn i hlut-
verk sin, að ekki er ofmælt, aö
innlifunin nái alveg fram i
fingurgóma.
Að baki slikum túlkunartöfr-
um býr langur undirbúningur og
erfið þjálfun i ströngum skóla.
Allri meðalmennsku og handa-
hófi er miskunnarlaust hafnað,
enda viröist sérhver hönd vera
hafin yfir vettlingatök og linku.
Arangurinn af náminu er m.a.
fólginn i réttum brigðum raddar
og svips svo og ótrúlega miklu
valdi yfir hverjum vöðva og
taug I búk og limum. Tiðum er
talað uni hrausta sál i hraustum
likama. Hér væri ef til vill nær
að nefna þjálfaða sál i þjálfuð-
um likama, enda nær innlifunin
frá hvirfli til ilja, ef svo gapa-
lega má að orði kveða.
Það þykir þeim mun meiri
furðu sæta hversu jafnprýðileg
sýningin er sem sérhverjum
leikanda eru falin fleiri hlutverk
og er það enn ein sönnun þess,
að Friteaternflokkurinn er ekki
við eina fjölina felldur i listgrein
sinni.
1 leikskránni kemst forstöðu-
maður Norræna hússins svo að
orði: ,,..og við vonum, að
þessi heimsókn verði til upp-
örvunar og ánægju bæði áhorf-
endum og leikurum á Islandi”.
Ég þykist vita, að vonir for-
stöðumannsins hafi rætzt, er þá
fyrrnefndu varðar. Um þá
siðarnefndu veit ég naumast
hvað skal segja. Mig grunar þó,
að sumir þeirra telji sig vera
nógu fullkomna fyrir og þar af
leiðandi ekki uppörvunar þurfi.
Aðeins einn þeirra var meðal
áhorfenda á fjögur-sýningu
leikflokksins i Norræna húsinu
þ. 7. april.
Reykjavik 9. april
Ilalldór Þorsteinsson