Tíminn - 10.01.1975, Blaðsíða 19

Föstudagur 10. janúar 1975.
TÍMINN
19
Mark Twain:
Tumi gerist
leyni-
lögregla
upp, fórum við út. Það
var kominn bjartur
dagur. Við gengum
hægt eftir veginum og
örðu hvoru mættum
við manni og heilsuð-
um og stönzuðum og
töluðum um það,
hvenær við hefðum
komið, hvernig liði
heima hjá okkur, hve
lengi við ætluðum að
dveljast þarna og
fleira þess háttar, en
ekki nokkur maður
minntist á þennan at-
burð. Þetta þótti
okkur algerlega
óskiljanlegt. Að lok-
um hélt Tumi, að ef
við færum út i
lundinn, mundum við
finna likið liggjandi
þar eitt og yfirgefið og
engan mann i
nágrenninu. Hann
sagðist halda, að
karlarnir • elt
morðingjana svo
langt inn i skóginn, að
morðingjarnir hefðu
talið það ágætt tæki-
færi til þess að ráðast
á þá, og þá hefðu þeir
kannski drepið hvern
annan allir saman,
svo að enginn væri
lengur eftir til frá-
sagna.
Við heldum áfram
göngunni og mösuðum
saman, og áður en við
vissum af vorum við
komnir að .lundinum. Ég
skalf á beinunum og mér
rann kalt vatn milli
skinns og hörunds, þeg-
ar ég hugsaði um það,
sem lá þarna inni, þá gat
ég ekki stigið feti fram-
ar, hversu sem Tumi
reyndi að telja um fyrir
mér. En hann lét það
ekkert á sig fá, hann
o Sérstæð bók
anum. En eitt megin atriði
þessa kerfis er, að aldrei skal
reynt að fara með inn i hinn
almenna skóla kennslu i verk-
legum greinum, sem eðli sinu
samkvæmt eiga ekki heima i
skólastofnunum og verða þvi
iðulega kák eitt, og geta þess
vegna valdið vissum uppeldis-
skemmdum. Yfirleitt skal
leitazt við i skólastarfi að reyna
ekki að kenna nema það, sem
fyrirfram má teljast liklegt að
heppnistað kenna, þvi mistökin
og kákið brjóta niður sjáfs-
traust nemendanna og sjálfs-
virðingu og virðingu fyrir skóla-
starfinu”. „Ég held að margur
verði tortrygginn á að timi
reynist nægur?” „Sannanir
fyrir þvi, að fimm og hálfs
mánaðar skóli sé nægilega
langur timi, til að kenna meira
og betur en yfirleitt tekst með
núverandi kerfi, má heita að
liggi ljósar fyrir. Má þar m.a.
nefna margfalda reynslu frá
skólum dreifbýlisins. En stór-
breyttar aðferðir og fram-
kvæmdatilhögun tvenndar-
skólans skapa lika skilyrði fyrir
þvi, að námstimastyttingin
minnki ekki það námsefni, sem
nemandinn getur meðtekið.
I tvenndarskólanum eiga
nemendur að vera færri i hverri
bekkjardeild heldur en nú
tiökast, helzt ekki fleiri en 15-25
eftir ástæðum, enda getur þá
kennarinn sinnt hverjum
nemanda af meiri nærfærni en
nú tiðkast. Engum nemanda má
liðast að trufla námsstarfið hið
minnsta, eins og nú er mjög
algengt. Þessu skal mjög
stranglega framfylgt, enda mun
mega reikna kostnaðarverð
hverrar kennslustundar á
þúsundir króna. Truflandi
nemendur verða að fá sér-
kennslu, sérmeðferð, i mjög fá-
mennum bekkjardeildum hjá
kennurum, sem sýnt hafa hæfni
til að fást við slik vandamál.
Nóg fjárráð ættu að vera til
slikrar sérkennslu, þvi viss
spörun felst i tvenndarskóla-
kerfinu, einkum þó á húsrými,
vegna þess að helmingi færri
nemendur eru innan veggja
skólans hverju sinni heldur en
nú er. Ég áætla, að húsrýmis-
spörun til skólahalds mundi
nema 1/3, en kaupgreiðslu-
kostnaður til kennara mundi
litið eða ekki minnka. En kerfið
gæti boðið upp á bætt launakjör
kennara og þeim hagfelldari fri-
timaskiptingu. Og einnig mundi
kerfið skapa skilyrði fyrir þvi,
að kennurum yrðu ekki fengin
nær óleysanleg viðfangsefni þar
sem truflandi óróaseggir meðal
nemenda yrðu miskunnarlaust
fjarlægðir og fengju
sérmeðhöndlun. Fækkunin i
bekkjardeildum gerði störf
kennara lika viðráðanlegri og
árangursrikari — og þar með
skemmtilegri. Sérhæfing og
sérkennsla, sem kerfið byði upp
á, mundi auðvelda hagfellda
nýtingu breytilegra kennslu-
krafta. Röðun i bekkjardeildir á
að fara eftir námshæfni og
færni, en ekki aldri, svo
mishraðfærir nemendur tefji
ekki hverjir fyrir öðrum. Þetta
er byggt á þeirri grundvallar
hugsun, að skólinn á að kenna
og æfa færri og vekja áhuga, en
ekki að vera geymslustofnun-
Það á að bera virðingu fyrir
timaeyðslu eða timanotkun
nemandans”. „Nú munu
margir spyrja, hvað eigi að
gera við þann helming skóla-
æskunnar, sem er utan skólans
iivern árshelming, t.d. frá
miðjum júli til áramóta?” „Hér
kemur einmitt að öðrum
aðalkjarna málsins. Sá hópur á
að fá að vera með fullorðna
fólkinu. Vera i sjálfum lifsskól-
anum. Vera að læra að vinna. Á
þetta þó einkum við aldurs-
flokkana frá 11 til 16 ára. Þeir
yngri yrðu frjálsir. Ég tel mjög
vafasamt að vera alltaf að
skipta sér af börnum. Yngri
börnin eiga að fá að hafa frið og
þroska sig sjálf i næði —
samkvæmt eigin ákvarðana-
töku. En svo þurfa að vera til
leikskólar og tómstundaaðstaða
fyrir 7-10 ára börnin, en þau
eiga að fá að vera sem frjálsust.
Allir hinir stálpaðri nemendur
mundu eiga auðvelt með að fá
störf og dvalarstaði við sitt hæfi
— vegna þess, að aðeins helm-
ingur þessara aldurs hópa er
utan skólans hverju sinni. Og
unglingurinn á að fá að skipta
um störf. Eina árshelft er hann
t.d. i sveit, aðra sendisveinn i
verzlun eða hjálparunglingur i
hinum óteljandi breytilegu
verkstöðvum i þjóðfélaginu.
Gegnum þetta kynnist
unglingurinn þjóð sinni og
reynslu hinna fullorðnu — ekki i
gervistarfi — heldur
raunverulegu starfi. Finnbogi i
Gerðum kom fyrir löngu með
tillögu um að leysa úr vinnuafls-
vöntun, með þvi að lofa skóla-
fólki að taka þátt i fiskvinnslu á
vertiö. Það kæmi þá sem
einskonar auka-afurð við þau
uppeldisatriði, sem ég legg
aðaláherzlu á. Einnig gæti þetta
oröið mikil hjálp við stööuval
siðar”.
Meira verður hér ekki tekið
upp úr þessum fróðlegu viðtals-
þáttum, en að lokum langar mig
þó að geta þess i sambandi við
tvenndarskólann og skiptingu
nemenda milli skóla og athafna-
lifs, að Kristján ætlast til að
fylgzt sé með þeim helming
nemendanna, sem hverju sinni
stundar vinnu utan skólans. Til
þess ábyrðarstarfs skulu ráðnir
sérstakir og vel þjálfaðir eftir-
litskennarar, sem heimsæki
vinnustöövarnar, vitt og breitt
um landið og séu jákvæðir
tengiliðir milli námsfólksins,
samstarfsmanna þess og
húsbænda. Kynni þeir sér
aðbúnað og aðrar aðstæður
ungmennanna og stuðli að
gagnkvæmum skilningi og
velvilja með það efst i huga, að
samstarf þessara aðila geti
verið ánægjulegt og
snurðulaust.
1 köflunum um manngildiöog
manngildið og rótfestuna, gerir
höfundur merkilega tilraun til
að sanna lesendum sinum,
hversu gifurlega þýðingu
raunsönn menntun
einstaklingsins hefir fyrir
samfélagslega uppbyggingu
hvers einstaks þjóðfélags. Fái
barniðog siöar ungmennið notið
réttrar og þroskavænlegrar
meðhöndlunar, þannig að
hæfileikar hvers og eins nái að
.dafna i hollum gróðrarstöðvum
andlegrar menningar, hefir
viökomandi þjóð lagt grunn að
hagsæld sinni og menningu, —
að þar megi þróast og þrifast
hamingjusamt velferðar-
þjóðfélag, þar sem rikir
heilbrigt menningarlif. Mér
býður i grun, að tvenndarskóla
hugmynd Kristjáns Friðriks-
sonar sé einmitt lykillinn að
þessu riki.
Ilallgr. Th. Björnsson
...........
| Timinner
í peningar
I Auglýsitf
: iTunanum í
é •
r
Mosfellssveit
Föstudaginn 17 jan. kl. 20.30. verður haldið glæsilegt skemmti-
kvöld i Hlégarði I Mosfellssveit. Dagskrá Ölafur Jóhannesson
flyturávarp. Guðmundur Jónsson syngur einsöng. Karl Einars-
son fer með gamanmál.
Siðan verður spiluð framsóknarvist. Fyrsta kvöldið i þriggja
kvölda keppni. Guðmundur G. Þórarinsson stjórnar. Góð kvöld-
verðlaun. Heildarvinningúr er glæsileg sólarferð til Kanarfeyja
með Sunnu.
Allir velkomnir.
Framsóknarfélag Kjósarsýslu og Mosfellssveitar.
FUF Reykjavík
Aðalfundur FUF i Reykjavik verður haldinn 30. janúar næst-
komandi. Tillögur um fulltrúa i fulltrúaráð skulu berast stjórn-
inni fyrir 15. þessa mánaðar, að Rauðárstig 18, Reykjavik
Stjórnin
0 Samstarf
mjög mikið hagsmunamál.
Samgöngurnar voru i algjöru
lamasessi, þegar ihaldið skildi
við, rétteins og orkumálin. Þeg-
ar i upphafi vinstristjórnar-
timabilsins var farið að vinna
að uppbyggingu vegakerfisins,
sérstaklega i Þingeyjarsýslum.
Ég fagna þeim tillögum sem
fram hafa komið um lagningu
Norðurvegar, þ.e. milli Reykja-
vikur og Akureyrar.
Akureyrarhöfn er og verður
dreifimiðstöð fyrir byggðirnar i
kring og er mjög brýnt verkefni
að koma þar upp fullkominni
vöruhöfn.
Geta má þess, að heimilis-
stofnun er orðin svo kostnaðar-
söm, að nauðsynlegt er fyrir
bæjarfélagið að geta boðið upp á
ibúðir til leigu á viðunandi kjör-
um.
— Hvaö um stjórnmála-
ástandið, stjórnarmyndunina,
varnarmálin og landhelgismál-
in, svo eitthvað sé nefnt?
— Það hljóta að vera okkur
ungum framsóknarmönnum
mikil vonbrigði að ekki tókst að
mynda nýja vinstri stjórn. Ég
treysti á það fyrir kosningar, að
tækist að mynda nýja vinstri
stjórn, þrátt fyrir það að Sam-
tökin brygðust á erfiðri stund
stjórnarinnar. Alþýðuflokkur-
inn liður ennþá fyrir stjórnar-
samstarfið við ihaldið og ekki
reyndist unnt að laða hann að
vinstri flokkunum.
Samstarfið við Sjálfstæðis-
flokkinn er að minu mati algjör
neyðarlausn á þeim vanda, sem
við stóðum frammi fyrir i sam-
bandi við stjórnarmyndun og
varðandi lausn efnahagsmál-
anna. Þessi ákvörðun
framsóknarmanna lýsir hins
vegar bezt hversu ábyrgur
Framsóknarflokkurinn er i
afstöðu sinni til þjóðmála og
vonast ég til að okkar ráðherr-
um takist að koma stefnumál-
um flokksins jafnvel fram núna
og i vinstri stjórn. úr þvi sem
komið er vona ég, að þessi
stjórn sitji út kjörtimabilið, þvi
að það væri engin lausn að
hlaupa frá vandamálunum á þvi
miðju.
— Hvað með varnarmálin?
— Mér finnst miður, aö
endurskoðun varnarsamnings-
ins skyldi ekki hafa náð lengra,
þvi að stutt virtist i það, að við
losnuðum við herinn úr landinu i
lok vinstri stjórnarinnar. Ýms-
ar leiðréttingar hafa þó farið
fram, s.s. lokun sjónvarpsins út
á við, færri hermenn o.fl. en
stefna flokksins er áfram sú, að
stefnt skuli aö þvi, að varnar-
liðið hverfi af landi brott i
áföngum og vist er þessi samn-
ingur i þá átt.
Varðandi landhelgismálið vil
ég segja það, að við megum
aldrei semja um það við V-
Þjóðverja, að þeir fái að koma
með verksmiðju- og frystitog-
ara inn fyrir, en ég gæti fallizt á
að hleypa inn nokkrum minni
togurum þangað til samningur-
inn við Breta rennur út. Okkur
er mikil nauðsyn að losna við
tollahöftin en megum alls ekki
afsala okkur mun meiri verð-
mætum i þeim tilgangi. Viö eig-
um tvimælalaust að færa fisk-
veiðilögsöguna út i 200 milur á
næsta ári.
— Að lokum, Ingvar?
— Ég tel að þetta flokksþing
hafi heppnazt mjög vel og þær
lagabreytingar sem gerðar voru
hafi aukið tengsl ungra
framsóknarmanna við flokks-
forystuna.
— hs —
EnHMMBHl iögeröir
SAMVIRKI
y v: