Atuagagdliutit - 26.07.1956, Page 2

kalåtdlit kulturitoKånut tungassunik
nunavtine katerssugauteKalernigssaK
ukiut ardlaKalerput kalåtdlit kultu- manut siaruardlune påsissutaorKårat-
ritOKåta ukiut nutarterivfiussut nalå- dlardle.
nc pilertoKissumik tåmariartulersup
nunavtine katerssugautitigut tåraat-
sailinigssånik nipit atausiåkåt tusar-
dliutalernerånit. piniartutut inutig-
ssarsiorneK kulturitorKap tungavigi-
sså atortut nutåliaunerussut atordlu-
git aulisarnermik atorfeKarnermigdlo
tåssångåinangajagtumik taorserneKa-
lerpoK. tamatumuna uvdluinarne inu-
neK nunaKarfingne angnerussune av-
dlauvdluinartungorsimavoK. atortut
ilarparujugssue, ilame amerdlanerpåt,
nunanit avdlanit ernussauput, tamatu-
malo nagsatarå inusungnerussut ig-
dloKarfingnilo najugaligpagssuit —
takussagssaerusimanertik pivdlugo —
kulturitornap takussagssartainik aau-
tusimassaerutilernerat.
imåingikaluarpoK kulturitornap a-
tortorisimassainik katerssuissonarsi-
mångitsoK. katerssugarpagssuaKar-
poK, tamåkule tamarmik nunavtiniga-
tik Danmarkimingmata nunavtine ka-
terssugauteKångivigpugut.
kalåtdlit ingerdlausen nutauneru-
ssok atordlugo ingerdlanialersut
nangmingnen nunamingne sujuaissa-
mik ukiorpagssuarne inuniarnerming-
ne ajasornartumigdlo ingmingnut na-
patisimanermingne atortorisimassåi-
nik takussagssaKartariaKalerput,_ inui-
åinie sujumukalersut kikutdlunit su-
juaissamingnut tungassunik tåmatsai-
lissugssåuput; uvagutaon ilårsinermit
pinata, kisiånc pissugssauvfivigtut
issigalugo taimailiortugssauvugut. su-
juaissavut nuname asassavtine uvdlu-
me inusinaunivtinut KujåssutigssaKar-
figåvut. avdlanik isumavdlutigssaKa-
ratik nukigtik navssåtdlussusertigdlo
atordlugit sut tamaisa, såkutik, angat-
dlatitik atortutigdlo avdlat, atavta
ånavta, atåtavta anånavtalo ilåtigut
kingornutdlugit atortorisimassait isu-
matuvdluinartumik atoruminardlui-
nartumigdlo sanassarsimavait. atortut
tamåko atortoralugit kisalo sapissu-
sen akerrortussuserdlo pigalugit ata-
sinausimåput uvagut onausimk atui-
ssugut tåukuninga sujuaissaKarnerar-
sinångortitdluta. ilumut sujuaissavti-
nut akitsoKarpugut, tamånalo nå-
raangnerussumik aitsåt akilersinau-
varput tåukua kulturitoKåne eriagi-
ssagssanik tåmatsaililernivtigut. tai-
mailiornigssamut kingusinålereraluar.
pugut, sulile periarfigssaKarpoK. ka-
terssuilernigssaK katerssugagssaKar-
nerane utorKaitdlo kulturitorKap _atu-
katdlarnerane inusimassut nungungi-
neråne autdlartitariaKarpoK.
katerssugauteKalernigssamutdle si-
neriak tamåkerdlugo utarKissaKatau-
nenainalerunarpoK. tainåna nålagker-
suissut inuinaitdlunit soKutigissagdlit
autdlartitarianåsanerpåt?
isumaKarnarpoK inuinait soKUUgl-
ssagdlit tainåna peKatigingnikut aut-
dlartitariaKardlugulo ingerdlatiniar-
tariaKaråt pissariaKalerfikut nålag-
kersuissut katerssugauteKarnikutdlo
påsisimassaKardluartut ikiutarurnar.
mata.
tamatuminga påsingnigdluta atågut
atsiortugut suliagssamik autdlarni-
niarumavdluta ukioK måna aprilip 6-
iåne atautsimisimavugut, atautsinil-
nermilo tåssane iliniarfigss. iliniartit-
sissoK Nikolaj Rosing sujuligtaissutut
agdlagtugssatutdlo lrinerneKarsima-
VOK.
nunamik tamåkissumik peKatigéKa-
lersarianarpoK
suliagssan taima angnertutigissoK
penatigigdlune suleKatigingnerup ait-
såt nåmaginartumik nåmagsiartortisi-
nauvå. kulturitoKaK Kalipautimigut
nunap ingmikortuine åssigingitsune
avdlåussuteKalårtarpoK sume atugau-
nerminut ilisarnautaussunik. imåipoK:
såkut atortorissatdlo avdlatdlo nunap
ingmikortuine avdlanit avdlåussute-
Kalårtarput. tamåkualo tamarmik tå-
matsailinigssåt nuna tamåkerdlugo
peKatigiliornikut aitsåt nåmaginartu-
mik anguneicarsmåusaoK. peKatigilior-
nigssan Kanon ilivdlugo autdlarner-
niarneKartoK mauna agdlauseriniångi-
larput. maunale agdlautigissarput ta-
sut katerssorniarKårniarneKarpat?
sujuaissavtinit tåmatsailissagssat
åssigingitsut amerdlaKaut, tamånalo
pivdlugo åssigingmik atautsikut
ingerdlåniarneK ajornaratdlåsåput;
taimåitumik tamåkunånga tamanit
sagdlersauternårtariaKarput piniartu-
tut inutigssarsiornerme såkut, atissat,
angatdlatit atortorissatdlo avdlat nu-
nap ingmikortuine sanassauseK nåper-
tordlugo atortussarsimassutdlo ator-
dlugit sanausimassut •— atornikut
pigssaKångigpatdlo erKaimanenarne-
rat nåpertordlugo sanåt. taimatut ka-
terssorniarneKåsaput sujulivta auli-
sagkanik pigssarsiornermingne ang-
nertungikaluartume atortorisimassait:
kakujait, åssigingisitårtut, sornarnit
aulisautiliat, saunernit oKumersaliat,
piingarssutit, kanajorsiutit, Kaluit il.
il. — tamåko måna — pingårtuming-
nie nunaKarfit ilåine ■— tåmardlui-
nalersut ilåtigutdlo atortorinérutut
peicatigigfit, „kulturitorKap eriagi-
ssagssartainik tåmatsailinerme peKa-
tigigfit“, katerssorniagagssarisavail
ilitsersutaujumårtut nåpertordlugit
nalunaerssusersordlugit.
suliagssap tamatuma ingerdlåneKa-
lernigsså penatigalugo infdigssarsiu-
titorKap ingerdlausianut tungassut s.
i- auvfarme talut, ikorsimavfitoKar-
ssuit il. il. åssiliortortariaKåsåput. —-
Kanga piniartut Kåmavinut nalerKa-
nutdlo tungassut erKaimangnigdluar-
tut ikiortigalugit titartagartalersor-
neKartariaKarumårput. — nunaKar-
fingne åssigingitsune ningertarnermut
tungassut pissarianartunik titartagar-
talersordlugit sapingisamigdlo tamar-
miussungordlugit nalunaerssusiorne-
KartariaKarput. — piniartut piniar-
nermingne periausé „piniarnermik
ilitsersutit“ne Nungme 1922-me nani-
tersimassut taimatutdlo „piniarniler-
ssårutit piniartunut iliniutigssat“ Iv’e-
Kertarssuarme 1923-me naKitersima-
ssut avdlatdlo nunaKarfingne åssigi-
ngitsune båndinut imiussissutit ator-
dlugit ilaortorniartariaKåsåput.
tauva aperKutingorpoK nunap ing-
mikortuine katerssugkat tåukunanl-
naK pigineKartariaKarnersut takutita-
gagssåusavdlutik. erKaimassariaKar-
Pok pingårdluinartussoK nunavtine
atautsimik nunap katerssugausivianik
taineKartumik peKartariaKarnerput,
tåunalo katerssugautinik tamarmiu-
nerpånik peKartariaKarmat sagdliuti-
tagssarårput. katerssugautitdle ardla-
rlkutårpata nunap ingmikortuine
nangminerissanarnigssaK ajornartug-
ssåusångilaK.
katerssugautigssat sumitineKasåpat?
katerssugagssat sujugdlit initorssu-
sagunångingmata nunaKarfingne åssi-
gingitsune — pingårtumingme igdlo-
Karfingne — torKorsiviugatdlarsinau-
ssut atorsinaugatdlåsagunarput, kater-
ssugautitdle amerdliartortitdlugit —
åmame ldkunitdlunit Kimerdlugausi-
nauniåsangmata —■ tamåna nåmagl-
narneK ajornarsiartorumårpoK. nunap
nangmineK katerssugausivigsså s. i.
Nungme sinerissap inusugtortaisa ili-
uiagartunerussut katerssuvfigissarta-
SånltariaKarpoK. nordlit nunaKarfi-
kuat avdlångutsailiugaulerérsoK ka-
låtdlitdlo igdluinik pisatsersugkanik
sananigssamut inigssaKardluartoK pi-
ukunaKaoK. igdlorssuagssaKartaria-
Karpugut katerssugausivlnavigtut a-
torneKartugssamik, tamatuinanilo nå-
lagkersuissut ikiukumårnerat neriuti-
gårput.
Nationalmuseet isumavdluarfigarput
Nationalmuseep åssiglngitsutigut
ikiunigsså pingårutilerujugssuvoK. ka-
terssugausivigssuaK tåuna eskimot
kulturiånut tungassunik tainarmiu-
nerpånik pigissaKarpon, ilisimaneKar-
pordlo katerssugautit ilait sarKumiti-
neKarsinaunatik torKortarineKåinar-
tut. neriutigisavarput pigissaminik
åssigiåt ilåinik ikiorsiumårtoK. tamå-
nale katerssugausiveKaleréruvta aitsåt
i limagisinaugunarparput.
nunavtine ulussugaulersunik igdlu-
korpagssuaKarpoie katerssugautinut
tapertagssatut navssårsiorfigineKarsi-
naussunik, tamånalo agssaissartut ki-
simik pissusigssaK ernordlugo suliari-
sinauvåt.
katerssugautigssat årivigssunigsså-
ne Nationalmuseet sujunersuissuvdlu-
nilo suleKataussarianarpoK.
aningaussagssaKarnigssaK
erKarsautigineKartumut tungassu-
nik aningaussartutaujumårtugssat piv-
dlugit sujumut oKarerneic ajornarat-
dlartugssauvoK, nalunångeKaordle så-
kut atortutdlo pisiarissagsat sanati-
tagssatdlo akikitsunaviångitsut. tamå-
na peKatigit ilaussortåinaisa artortug.
ssåusavåt; taimåitumik tamatumane
nålagkersuissut aningaussauteKarfé
aningaussauteKarfitdlo sujunertanut
taimåitunut tunissuteKartartut (lega-
tit fonditdlo) inuinaitdlo kikutdlunit
tapersersfitigisinaussait nautsorssfiti-
gissariaKarumårput.
naggasiut
sordlo sujulisigut ersserérsoK tå-
matsailissagssat åssiglngeKalutigdlo
amerdlagaluaKaut, nangmagkersornl-
nartariaKångilardle. katerssulertorne-
Karsinaunerussut sujugdliutikatdlar-
dlit. tamatumanilo kalåleKativut såg-
figåvut tapersersorniai-KUvdluta, pe-
Katigingnik pilersitsiniarnigssavtine
ilaussortaulernermikut nukigtusarauv-
dluta, suliagssan autdlarnerpat ani-
ngaussatigut ikiortarKuvdluta. ernai-
masiuk inuiagtut erdligissavut suli-
ssutiginiaravtigik, suliagssardlo tai-
måitoK — avatånit pinane -— kalåtdlit
nangmingneK akornånit pingårtitsi-
lernikut sulissutigissariaKarmat. ta-
mavta måna inussugut kinguligssavut-
dlo sulissuniarpåtigut. — tamåna pe-
Katigalugo kikutdlunit itsarnitsanik
soKutigissaKartut kajumigsårumava-
vut agdlautigissaKartarKuvdlugit.
påsinerussaKarumaguvit aulisagka-
nik misigssuivfingme pissortaK Jens
Kreutzmann aulisartitsinermilo pi-
ssortaK Peter Egede angalassarneréne
aperssorsinauvatit maungalunit ag-
dlagkatigut agdlagtussumut påsiniai-
sinauvdlutit.
Hans Holm
aulisartoK
Peter Egede
aulisart. pissortaK
Jens Kreutzmann
aulisagk. misigssuivf. pissortaK
Nikolaj Rosing
iliniartitsissoK
atuartartut
månit nsiunikut
niuvernerup nålagåta Kalåtdlit-nu-
nanlnera iluagtitdlugo aperKutigiuma-
vara Kauugo Kalåtdlit-nunåne ningiut
niuvernerup pismiarfine månipalånik
pisiagssaKartitaujungnåisanersut. u-
kiorpagssuarne pissusiusimavoK 20-
nik månigsigåine sisamat-tatdlimat
mikiarnikunermit iglnartariaKartar-
dlutik sivnerilo sarKåningikunik u-
miarssup usisa avdlat tamarmik tiv-
kinik tipeKartardlutnC-
månit naKissusersimassarput dan-
skit måniup pitsåussusianut naKissu-
tånik, tåssa imåipoK, måningnik por-
tuissarfit Kimagtinagit misigssorne-
Kartarsimåput månit avdlat danskit
nunanut avdlanut nioruutait åssigalu-
git. Danmarkinie måningnik niorKuli-
lenatigit måningnik pisoKalissorniku-
nik niuvernermut tunississarnigssåt
ilimanåsasorinångilaK. angatdlåneKar-
nermingne ajortungortussarsimåså-
put, imåipoK niuvernerup Københav-
nime KuerssuaKarfiane imalunit pisi-
niarfine Kalåtdlit-nunånltune sivisu-
vatdlåmik uningatitaussarsimåsåput
inigigsårtitaunatik. ama iluaKutigineK
ajuvigpåt påpialarssuit uvserutitdlo
avdlatdlume såkortumik tipigdlit
akornånut usilersuneKåsavdlutik.
uvagut Nungme nunaKartugut niu-
verneruvdlo pisiniarfiane taimågdlåt
månigsiagssaKartugut puiulerparput
avangnånit
„Dronning“ip pingajugssånérnera-
tigut mæslingertoK ilaussut ilåt tunit-
dlaisimångilaK.
■*
atugagssiaK „Socialiste“ atertårpoK
„Sujunigssame".
*
Nungme eruånilo ajonit uvdlut ar-
dlerdlugit Nungme atautsimlsimåput.
Københavnime palasigssat atuarfiåne
sujuligtaissoK palase Brøndum naju-
POK.
★
departementip nålagå Eske Brun
niuverneruvdlo nålagå Hans C. Chri-
stiansen tamåssa “Fylla“mik avang-
namut angalåput.
■k
kalåtdlit Kingmé Kimugtut New
ZealandimukåuneKarsimåput, silar-
ssuarme lvånat portunerssånik Kaiii-
ssissoK Hillary Sikuiuitsume kujat-
dlerme angatdlatisavdlugo Kamutit
Danmarkime sanåt atordlugit.
★
Angmagssalingme erKånilo nuag-
dluleKaul. Københavnimit ikiukiarti-
tanik likiutoKarpoK nakorsautinik,
såkutinik sinigfingnigdlo 30-nik oko-
rutigssalingnik nagsardlutik, tåssåu-
put nakorsau, nåparsimassunik pår-
ssissut arnat mardluk ningiordlo.
★
„Jopeter“ip Tunume umiartup nå-
lagå norskiussoK Knud Nakken umi-
arssuartåminik „Selbarden“imik ag-
gerpoK Tunume Daneborg avangna-
mut kigdligalugo angalåsavdlune. ai-
pågo Paggivitame puissiniarniarpoK.
*
Lauritzenikut umiarssuaisa ilagssåt
„Malina Dan“ Holbækime singineKar-
simavoK. sorssutéraK „Teisten** ikior-
tigalugo nunavtine såkutunut atassu-
inik Mestersvigip eraåne imap itissu-
sianik ugtortåusaoK.
*
nutångorsainerup suniutainik mi-
sigssuisitat ilisimatumik Carsten
Høegimik sujuligtaissoKartut ilait Si-
simiune erKåinilo angalasimåput, tå-
ssaussut ilisimatoK F. From, inatsisi-
leritoK Goldschmidt katerssugaisi-
vingmilo pissortaK Helge Larsen.
agdlagait...
måniup nutåp KanoK itunera, åina
akikitsungilaK pissaritsunanilo pisi at
sisamararterutait tatdlimararterutait-
diunit kassilertuåsavdlugit. igdloicar-
fingne avdlane amerdlanerit unga-
singnerussunltune pitsaunerugunångi-
vigput.
iluarsineKarsinåungila?
i g d1u m e ningiussoK.
* ★ ★
igalikormio Job Egede agdlagarsiy-
figårput A/G avKutigalugo kajumigså'
riniartoK Nungme pernigsartarfiS'
ssuaK „Dronning Ingridip sanatoriå
tapersersorKuvdlugo. Job Egedep ta-
matuinane isumagisså tåssauvoK san«'
toriame peraigsartut peKatigigfeKai”
mata ateivartumik „PerKigsartOK**. P?"
Katigigfik tåuna amerdlanerussp111.
ilaussortanalitdlarKugaluaKå. peKati-
gigfik atérminik ama avisingiiaKar-
POK, inåssutigigaluaKålo avise tåuna
sinerissame igdlukortumik pissartaga-
rineicalisassoK ukiumut aulajangersi-
massumik akilissarnikut. taimailioruv-
ta penatigigfik „PerKigsartOK** tapc1/'
sersusavarput Kujanartumigdlo na-
parsimassortavut pcKatauvfigisavdiU'
git, Job Egede onarpoK, kajumiøs^1'
rivdlunilo sinerissame nakorsat k1^1'.
dlume inuit piumassut agdlagarissa*
giitaoii ilångutagssiatigut avisimut t*
persersuernuvdlugit.
2