Atuagagdliutit - 21.11.1957, Blaðsíða 3

Oktoberime 1957 inatsissartut atautsi-
milernerane folketingime OKauserissat
agdl. A. Lynge
aningaussat nålagaufiup atorsima-
ssaisa KanoK atorneKarsimanerånik
misigssuissartut statsrevisorit 1955/56-
me aningaussat nålagauvfiup Kalåt-
dlit-nunånut atorsimassai pivdlugit o-
KauseKålugsimåput. OKausé tamåko
nålagarssuit Den kgl. grl. Handelip
akissuteKarfigisimavait, tauvalo ama
avisit tamåkununga tungassunik o-
KauseKålugsimaKingmata mana inat-
sissartut atautsimitalerneréne OKatdli-
neK atordlugo navsuiautausimassut
kalåtdlit tungånit ilångussaKarfigisa-
våka.
statsrevisorit oKauserissamingne tai-
simavåt pujortulérKat nunavtine a-
merdliartornerat sårugdlit tunissau-
ssartut amerdliartornerisa angnikissu-
siånungOK nalerKutinginerardlugo. •—
tamåna handelip Kavsinik erKortunik
akissuteKarfigisimavå, tåssa pujortu-
lérKat sårugdlingniarnerinarmut ator-
neKarneK ajornerardlugit, åmalo så-
rugdlit tékusimaortarnerisa åssigingi-
tarnerat pissutigalugo pissaussut ilåti-
gut ikingnerussarsimassut.
tauvale uvanga tåukununga ilångul-
dlugo taisavara sårugdlingniarnerup
Kagfagkiartomarneranut angnikitsu-
ngitsumik pissutausorissara, tåssa så-
rugdlit tunissat akisa aulisagkat av-
dlat aké, a'gdlåtdlume neKit piniarner-
mit pissut aké unangmisinauvdluå-
ngingmatigik. pissusivitdlo erssersi-
niaråine åma ilautitariaKarpoK nauk
Kalåtdlit-nunåta inue amerdliartora-
luaKissut aulisartut 1945/54-mut 500
migss. ikileriarsimangmata.
tunissat aké agdlisiniardlugit akiusi-
maneK måna erKartorniångilara, ki-
siåne taiginåsavara 1955-p kingorna-
gut sårugdlit aké agdlingmata aulisar-
tut 9 pct. migss. amerdleriarsimang-
mata. ukioK måna sept. 15-iat tikit—
dlugo tunissat sujornarnit 2150 tonsi-
nik amerdleriarput, nauk inigssaileKi-
neK pivdlugo aulisagaKarugtorfiata
nalåne nunaKarfit ilåine aulisarneK
unigtarsimagaluartoK. åmale tikuar-
niarpara 1955-p kingornagut aulisar-
tut aulisarnermingne atortorissait a-
kitsungåtsiarsimangmata. sordlo so-
laroliap akitsornera ukioK måna auli-
sartut aningaussaiautåinut 100.000 kr.-
nik ilåssutaunerarneKarpoK.
taimaingmat sianigivdluinamuvara
— sordlo ardlaleriardlunga oKalugtar-
fingmit mångånit tamåna taissarsima-
giga - aulisartut aningaussarsiarissar-
tagait nunap inuisa avdlat aningau-
ssarsiåinut nalerKiutdlugit angnikine-
rulersinavérsårKuvdlugit, tamåna au-
lisarnermik tunussiartornermik ki-
nguneKalerKerKunago.
åmalo kalåtdlit aulisartue aulisar-
nermingne ilungersornerorKuvdlugit i-
lungersuavfigineKartéinarmata taine-
KakulångitsoK måna sianigerKusavara
aulisagkat tunissagssiat perKigsårune-
KarKUSsaussoruiugssungmata, tamåna-
lo aulisartunut sulinartorujugssung-
mat. aulisartume aulisarnerinarmik
suliaKångitdlat. åmale aulisagkerissu-
put. tåssa kalåtdlit sårugdligtait tuni-
neKartinatik niaKuiarneKarlarput ti-
ssaneKardlutigdlo, åmalo perKigsårtu-
mik assangneKartugssauvdlutik. Ka-
KordluinarKussåuput aKaiait Kerner-
nerssaersimavdlutik. ikeKaratigdlo
kåpoKåsångitdlat. augtaKaratik mi-
ngoKångivigdlutigdlo. nunat sanilivta
aulisartuinit taima sulissarneK ator-
neKångilaK. pissatik ajagssautaussanik
kapordlugit niorartnroait. savaling-
miormiut sårugdligtait assangneKar-
piarneK ajorput. nunamingnut tikerér-
neratigut aul’sagkanik sulissarluisa
aitsål suliarissarpait. tamåna taivara
Kalåtdlit-nunåne sårugdlit pissaussar-
tut ikingnerarneKartarnerånut pissu-
taussut ilagingmåssuk.
statsrevisoratip oKauserissai erKar-
tortitdlu'git tailåsavara OKauserissåi-
nik avisit ilåta erKartuisimanera, tå-
ssa ersissutigigavko inuit ardlaKartut
agdlagtup tunuanisimasinaussut. avi-
se „Dagens Nyheder" okt. 3-åne
agdlagaKarpoK agdlagkame tåssane
Kajagssussivåtdlårane inatsissartut u-
kiut ardlaKångitsut matuma sujorna-
gut inatsisiliarisimassait agssuarine-
Kardlutik. agdlagkame tåssane Kularu-
tigineKarpoK (formande atandnartoK
Kinuvigåra oKautsit atorneKartut i-
ssuarumavdlugit) „kalåtdlit månatut
sukatigissumik sujumukartiniarneKar-
nermikut ikiorneKarnersut, Kularnau-
teKångilardle tamaluma kingunerigai
fabrikit ingmingnut akilersinåungit-
sut, pujortuléraliorfil amigartortartut,
aulisarneK savauteKarnerdlo iluagti-
ngitsorsimassut". tauvalo agdlagsima-
vok, amigartorutit aitsåt matuneKarsi-
nåusassut „mérKat nåpautait Kånger-
nersimagpata kukuneritdlo iluarsine-
Karpata „tamånalo pisinaugunå-
ngilaK nutåt tamåko kalåtdlit suleru-
sussusiånit suliaussutdlo amerdlaKi-
ssut erniortisavdlugit piumåssusiånit
isumangnaitdlisarneKångigpata".
ajungeKaoK Kavsérpagssuarnik o-
Kautsit ilungersortut atordlugit kalåt-
dlit inutigssarsiomikut umåringneru-
nigssåt tåikartorneKarångat. piuma-
ssut taimailiortåsåput, nauk nangmi-
neK oKåtårineK kalåtdlisutdlo ingmi-
nut atugaKartineK oKaorKigsårivdlune
oKalungnermit ajornarnerussaraluaKi-
ssut. aulisarneruvdle angnertungeKi-
ssumik moderniunerulersiniarneKar-
nera sukavatdlårtumik ingerdlatitsi-
niarnertut erKartorneKarmat tamåna
sanerKutsineruvdluinartutut issigåra.
tåssame pårdlagtuanik imåipoK: sule
Kalåtdlit-nunåne inutigssarsiornerme
sutdlivit pisoKarpalugpatdlårput. er-
'KorpoK aningaussarpagssuit Kalåtdlit-
nunåne inutigssarsiornerme Kagfag-
sainermut atorneKarsimangmata. ta-
måkume ersserKeKaut tamarmik nå-
lagauvfiup aningaussainit pissugamik
erKortungitsumigdlo isumaKartitsiler-
sinaussardlutik sukavatdlåmik inger-
dlaneKartOK. nålagauvfiup aningaussai
atornagit KagfagsaineKarsimagaluar-
pat taima OKalugtoKarsimanaviångi-
kaluarpoic. puigorneKarajugtarpoK ka-
låtdlit aulisarnerat 1954 tikitdlugo
nau tsorssutitigut sivneKartarsimang-
mat. 1955-me sujugdlermik amigartor-
neKarpoK 35.000 kr.-nik, åmalo 1956-
me amigartorneKarKigpoK 700.000 kr.
inutsiardlugit, aningaussanik sitdlima-
sissarfingmit konjunkturudlignings-
fondimit matuneKartunik. ukiordle
måna kingumut amigartoruteKåså-
ngerKOKaoK.
kalåtdlit aulisarnerat kisiat issigi-
niångikåine takussariaKarpoK takor-
nartat Kalåtdlit-nunåta erKåne ukior-
pagssuångortut aulisartarnerat nåla-
gauvfingmit tapersersorneKarnerina-
ngajåkut ingerdlånguatsiartoK. kalåt-
dlit nangmingneK aulisarnerat kisime
piumavfigineKartarpoK KanoK pisso-
Kåsagaluarpatdlunil amigartoruteKå-
såneitsoK, nauk tamåna nunap inuisa
inutigssarsiornermikut, avguatårsima-
nerånut ajoKutåusagaluarpatdlunit. i-
sumaKarpungalo taima i tut inutig-
ssarsiornerup KanoK ingerdlåneKar-
nigssånik nåkutigdliniarnerit mingne-
rungitsumik pissufausimassut Norgep
Dof otime aulisarneK ima angnertutigi-
ssumik tapissuteKarfigissarmago. tå-
ssa aulisartut aulisarnermit Kimaguti-
navérsårniardlugit.
måne Kavsérpagssuit isumaKartar-
put kalåtdlit inutigssarsiornerme oKi-
lisåuneKarpatdlårsoralugit, tåssa er-
KarsautigerKajånerussaramikik akile-
råruteKånginera, inutigssarsiorner-
mutdlo taorsigagssarsiaussartut 4 pct.-
inarmik erniaKartineKarnerat, åmalo
nålagauvfiup ukiumut niorKutigssa-
nut tapissutigissartagai, tåssa ukiune
måkunane 7—8 mill. kr.-ussartut au-
lisartutdlo kalåtdlit avdlat Kavdlunåt-
dlo peKatigalugit iluaKutigissait. ki-
siåne erKaineKarajungitdlat Kalåtdlit-
nunåne inutigssarsiornerup igdluliat
m2-mut mardloriåumik akisunerassut
akilersordlugitdlo ernialersortarmagit,
tåukulo erniaussartup angerKatånik 7
pct.-mik erniortitauvdlutik. åmalo er-
KaineKarajungitdlat Kalåtdlit-nunåne
aulisartut aulisarnermik ingerdlatsi-
nermingne atortue akisunerungmata.
åmalo statsrevisoratip isumaliutig-
ssissumine Kalåtdlit-nunåne savaute-
KarneK ima OKautigisimavå — for-
mande atarKinartoK kigsauteKarfigå-
ra OKautsit ardlaKångitsut issuaru-
mavdlugit —!
„niorKutigssiorneK amigartungåt-
siarsimangmat savauteKarnerup ukiut
40 sivnerdlugit matuma sujornagut a-
tulersimassup kigåipatdlåmik inger-
dlasimanera pivdlugo hovedrevisorate
OKarniarpoK inutigssarsiutip tamatu-
ma kalåtdlinut pingåruteKarnera ku-
larutigalugo".
OKartariaKarpunga taima savaute-
Karnerup pingåssuseKarneranik Kula-
ringningneK uvagut Kalåtdlit-nunåne
isumaKatigingikigput. niorKutigssior-
nerup inuiangnut pingåssuseKarnera
påsiniarniaråine nautsorssutåinait i-
ssiginiagagssåungitdlat. erKorpoK sa-
vauteKarneK kigaitsuinarmik sujumu-
Karmat. inuiait ukiune tusintilingne
piniartusimassut tåssångåinartumik
nerssutautilingortineKarsinåungitdlat.
■ tamåna ilångutdlugo KiviartariaKar-
poK måna savauteKarnerme pissutsit
ugtortarniaråine. savauteKarfit nar-
ssautitdlo pilersikiartorussårnere pi-
ssarioKaut, sulilo tamåna nunalerine-
rup ingerdlåneKarfigisinaussåta a-
vangnamut isorpiåne ajornakusorne-
ruvok. ukioK sivisoKingmat nerssutau-
tip atautsip ukiumut nerissagssai a-
merdlanerussariaKartarput, savåncat-
dlo akinguata sulineK akilemeK sa-
pingajagtarpå. taimåikaluartoK kalåt-
dlit ikigtungitdlat piniartusimagaluar-
tut iluagtilersimassut, suliavdlo asuli-
narsimångineranik ugpernarsaisima-
ssut. taima itutdlo amerdliartuinarput.
inutigssarsiornerup Narssap fabrikia-
ta aningaussatigut ingerdlanera akig-
ssugssauvfigå. nålagauvfingmit tapiv-
figineKarnikut ingerdlatineKångilaK,
kalålerpagssuitdlo Kujanartumik su-
livfeKarfigåt. Kalåtdlit-nunåtale tu-
ngånit nuånarinåsagaluarparput inft-
tigssarsiutit ingerdlanerat akikitdli-
sarneKarsinaugpat. tåmana tunissat a-
kisa Kagfangnerånik kinguneKarsi-
naugpat. taima oKarnera landsrådip i-
nutigssarsiorneK pivdlugo kommissio-
neKarnigssamik kigsauteKarneranut
tungatipara.
inutigssarsiutit moderningorsarnig-
ssåt prKartomeKartåinarmat téisavara
aningaussarsiorneK aulisarnerup i-
ngerdlavdluarfiginerussaine angneru-
ssarmat. ukioK måna Påmiune auli'-a’--
tut 150 Kéumatine sisamane sårugdlit
2300 tons tunisimavait. Manitsume au-
lisartut 200 1700 tonsinik sårugd^érsi-
måput ukiumutdlo KérKat 3000 tons-
migssait tunissardlupit léssame-una
Kalåtdlit-nunåne sulinikut Kagfag-
kiartorneKartoK. suiumukarneKarpoK.
sulile Kalåtdlit-nunånik sapisangatit-
sineineK angnikipatdlårpoK amerdla-
vatdlåtdlo piumassaKarput suliao ki-
ngunerinik erninardluinaK takuju-
mavdlutik.
påi-dlagtuanigdle tukussarparput ka-
låtdlit ilait nutångorsainermit tikine-
Kånginerussul pigssaKarnikut kingu-
singnerugajugtut. tamatumane erKaer-
Kuvara uvdlut 14 matuma sujornagut
inspektøriusimassup Einar Mikkel-
senip statsrevisorivdlo Lisbeth Hinds-
gaulip Angmagssalingme pissutsit piv-
dlugit avisitigut akiorigsimaneral. o-
KauserineKarsimassut erKartorniångi-
låka. taimågdlåt formandip akuerssi-
neratigut issuåsavåka inspektøriusi-
massup Einar Mikkelsenip okt. 4-åne
„Dagens Nyheder“-ikut oKauserisima-
ssai agdlagkamine ima KuleKutaling-
me: „Angmagssalingme ajorssarneK".
ima agdlagpoK: „lunumiut 1900-mit-
dle ilisarisimavåka ajussårutigalugulo
lakusinausimavdlugo inue piniartussul
taimanernit månåkumut pitsungoriar-
tuinarsimassut",
agdlagtut tåukua mardluk pissutau-
ssulut taivåt angmagssalingmiut aKa-
gugssaK erKarsautiginago inunerå-
ngoK. uvangale isumaKarpunga pissu-
taunerusimåsassoK nagguveKatigi-
nguit tåuko Kangatut pinianerinanga-
javingmil inuniaraluartitauginarnerat,
nauk nunåta piniagagssai Kangale i-
nungmingnut nåmagkungnaersima-
ssut. nagguveKatigime tåuko unatsiåi-
naK issigalugo inusimagaluarunik nu-
narssup ilåne najugkamingne ukiune
untritiligpagssuame atasinåungi tdlui-
narsimåsagaluarput.
angmagssalingmiut ukiune måkuna-
ne ima pissaKartigisinaussångitdlat
lorKorterisinauvdlutik. igdlunik nå-
lagauvfiup tapivfigissainik taorsigag-
ssarsissarneK atorsinåungilåt akigssar-
siorfeKéngingajagkamik. isumaKarpu-
nga akeKångitsumigdlunit pigaluaru-
nikik kiagsarsinåungikait. kångneK a-
jorssarnerdlo atugaugajugput. atissait
pitsåungitdlat, mérKatdlo aligtoKissu-
nik atissaKartarput. tåssa Angmagssa-
lingme pigssaKarnikut pissutsit tai-
måiput. taimåitumik statsministere a-
tarKinartoK Kutsaviginiarpara atautsi-
minerup angmarnerane nalunaenimi-
ne OKarmat: „kalåtdlinik inoKatiging-
nik KagfagsaineK nunap Såvane Tunu-
milo ingerdlåinåsassut".
isumaKarpunga sujugdlerpåmik Tu-
no folketingime atautsimitalernerit
autdlartineråne taineKarsoralugo. ta-
månalo ima påsivara. måna nålagker-
suissussut Tunume suliaK ilungersu-
nerulerniaråt.
soKutigeKalugo retsforbundime oKa-
lugtussoK hr. Helge Madsen Kalåtdlit-
nunåne privatimik inutigssarsiorner-
mik ingerdlatsineK pivdlugo ardlaKå-
ngikaluartunik oKauseKartoK tusar-
nårpara. nuånårutigåra partine siv-
nerdlugo Kalåtdlit-nunåne privatimik
inutigssarsiorneK tapersersormago. i-
ssertugåungilaK, uvanga åma taima i-
sumaKarama, isumaKarama tagpava-
ne inutigssarsiornerme aningaussar-
siornermilo ingerdlanermut pingårto-
rujugssussoK niuvernerup monopoliu-
nginigsså, nålagauvfiup sut tamaisa
månåkutut ingerdlatisångikai, privatit
nålagauvfigdlo perKingnartumik u-
nangmeKatigisassut. aperKutdle tamå-
na Kalåtdlit-nunåne pigssarsiorner-
mut tamarmut tungaKingmat isuma-
Karpunga tamåna aningaussat nåla-
gauvfiup atugagssaisa oKalåserinig-
ssåne oKaluserissariaKarnerusassoK.
A. Lynge.
Mathias Storch
Matiarse. Således kalder vi jakobs-
havnere vor præst og provst gennem
mange år. — Jeg vil herved sige et
par ord om Mathias Storchs arbejde
som en tak fra hans bysbørn.
Matiarse var en forkynder af Guds
nåde gennem Jesus. Han plejede at si-
ge, at synden blev større, når man al-
tid talte om den.
Jeg har en gang overværet en guds-
tjeneste, som han holdt for en tilsyne-
ladende dødssyg ældre kvinde. Jeg hu-
sker, at han bad for hendes liv. Ved-
kommende kvinde lever den dag i dag.
Matiarse har gennem mange år
utrætteligt arbejdet for at få rejst en
ny kirke i Jakobshavn, og resultatet
er den smukke kirke, der er den stør-
ste i Grønland. Han har også gennem-
ført, at den gamle skole blev udvidet
til stor glæde for alle i byen.
Det er tvivlsomt, om hans navn bli-
ver glemt i Jakobshavn sålænge peKa-
tigingniat eksisterer. Han, der til dag-
lig var alvorlig, kunne blive glad, når
formanden for peKatigingniat meddel-
te, at der var kommet et nyt medlem.
Når han ikke var tilstede ved møder-
ne, savnede man ham og følte, at man
gik glip af noget.
Som viceprovst har han med slæde
og motorbåd rejst meget og besøgt
mange små pladser, og overalt, hvor
han kom, skabte han glæde og styrke-
de det kristne liv.
Ved hans død vil vi ikke alene ud-
tale et ære være hans minde, men vi
vil også for at værne om hans minde
og for at ære hans store betydning i
menighedslivet i Nordgrønland som en
tak ønske, at hans bog „namagsivoK"
(det er fuldbragt) bliver genudsendt,
fordi den også har noget at sige til de
kommende slægter.
Vi vil savne Matiarse i Jakobshavn.
Karl Poulsen.
3