Atuagagdliutit - 21.11.1957, Blaðsíða 24

Helge Ingstad
atuagkiortup norgemiup Helge Ing-
stadip nunamiormiulerssårutainut A-
tuagagdliutine ilånguneKartartugssa-
nut autdlarKautaussumik Jens Rosing
agdlagpoK:
Atuagagdliutinik atuartut erKaima-
jungnarsivåt sujorna jutdlip normo-
ruane norgemiup atuagkiortup angala-
tup agdlagå, indianerit Canadap a-
vangnåmiut OKalugpalårisimavai, tug-
tut taimatutdlo nerssutit Kåsugtut
tuvssardlugit sumorssuaK angalaortar-
simavdlune.
Helge Ingstad Kavdlunåtsiait ki-
nguåvigssuaråt angisoK nakuaK unga-
sigissaKångisåinartoK, sujulimisut o-
Kalugpalågssarsiordlune Issigtune a-
ngalatorssuaic oKalugpalåtdlangmag-
ssuardlo. agdlagai atuardlugit sordlu-
me eskimut tugtunik tuvssaivdlutik ni-
paersårdlutik ingerdlassut tusåginar-
dlugit, augsungne tugtusungniårssuaK
naimalerdlugo. avdlanertat pissusinik
påsingnianera malungnardluardlune i-
nugpårssuit agdlauserisimavai, nuå-
nårneréne, kångneråne pissaKarsimår-
dlutigdlo inuvdluatårneråne peKatigi-
ssarsimagamigit sungiutdluarsimav-
dlugit.
Ingstad ardlalingnik atuagkiorsima-
vok:
Pelsjægerliv (teriangniarniat), tåssd-
na Canadap ind'ianerisa akornåne inu-
neK oKalugpalårisimavdlugo.
Øst for den store bre (sermerssup
kangiane), Norgep Danmarkivdlo Tu-
no pivdlugo isumaKatigikungnaernerat
sujorKutdlugo pisimassut oKalugpalå-
risimavdlugit. taimane 1931-32 Tunup
ilåne norgemiut inimingnersimassåne
„Erik Rauders Land“ime sysselman-
diusimagame.
Apache Indianerne, indianerit ilaisa
naKisimaneKånginigssaK anguniardlu-
go ilungersornerånik ilungunartumik
OKalugpalåK. tugtuniat akornåne Ing-
stad OKalugtuneKarsimavoK Kangar-
ssuaK inuiait ingmingnut „inungnik"
(Dinnéh) taigortut kujåmukarsimassut.
taimanernit ukiut arfineK pingasut
Kångiutut Ingstad Amerikame kujat-
dlerme Arizoname kiagtorssuarme a-
ngalaorsimavoK inuiait téuko periar-
férussissat ujardlugit. taricavane suju-
morsimavai Apache-indianerit. tåuku-
goK oKalugpalåKarput KangarssuaK
sujulitik avånga aputiligssuar’mit ku-
jåmukarsimassut, indianeritdlo tåuko
„inungnik" (Dinnéh) ingmingnut tai-
gordlutik.
Klondyke Bill, umassorniat orpig-
pagssuarne narssåinarssuarnilo inune-
rånik ilungersuanartulingmik OKalug-
palåK OKalugtualiatut agdlagaussoK,
Klondyke Bill, autdlainiaK mikissoK,
nerinartoK kungassoK inugtaliutdlugo.
apuliligssup inungminik tiguaissarne-
ranik måssalo kångneK någdliunartut-
dlo angnertugaluaKissut iperaisinéu-
ngineranik OKalugpalåK.
Siste båt. issigingnågagssiaK, 1948-
me issigingnårtitsissutigineKarsima-
SSOK.
Landet med de kalde kyster, sikuiu-
itsume avangnardlerme KeKertaK
Svalbard norgemiut pigissåt pivdlugo
OKalugpalåK. Ingstad 1930-Karnerane
amalo sorssungnerup kinguningua tå-
ssane sysselmandiusimavoK.
Nunamiut, taima taineKartarput es-
kimut timåmiut Alaskap avangnåne
KåKarssuarne nunagdlit. nagguveKati-
vut tåuko Ingstadip ukivfigisimavai
1949/50-me tamatigut peKatigivdluar-
dlugit. nunamiormiut timåmiorssuit
tugtunik inussutigdlit amiåkorait. o-
Kalugtuagssartåt Ingstadip nangmineK
agdlauserisimavå.
„itsånitdle tamåne inuniarneK ajor-
nakusorsimaKaoK. tugtut ajornarsi-
gångata timåmiut sinerissamut sav-
ssartertarsimåput. tamåko ilarpagssue
timåne tugtuniarfingnåmingnut uter-
tarsimåput, oKalualåKarpordle kangi-
mut ingerdlaortarsimassunik. ilima-
narsinauvoK nunamiormiut ilait kång-
nerssuarmit pineKardlutik nunartik
Kimagdlugo ungasiliartarsimassut, es-
kimunit Canadamut avangnamut si-
neriånut perKårtusimavdlutik, ilame
kinguåve Kalåtdlit-nunanut inger-
dlaorsimåsavdlutik".
inoKarsimaneranik påsissutigssat pi-
soKaunerpåt Kalåtdlit-nunåne nav-
ssårineKartut SarKaK-kulturimik tai-
neKartarput, tamåko K’eKertarssup ti-
måne åssigingitsune navssårineKartar-
simavdlutik, Kavunga Nup erKå ti-
kitdlugo.
ilisimatut OKautigait navssåt tamå-
ko ukiut 2—3000 pisoKåussuseKartut,
tamåkulo Alaskamilo navssåjussartut
åssigissuteKartut ilame agdlåt Asiame
navssåjussartut erKainartortaKardlu-
tik. ukiut ingerdlanerane navssåju-
ssartutigut tamatuma tungåtigut ilisi-
massaKarnerulernigssap takutikumår-
på nunavta inorKårssue tugtuniat så-
kutigissartagåinik såkutigdlit imaKa
nunamiorssui t kinguårisimagaluarne-
rait.
måko agdlangniardlugit misigissa-
ra erKumitsoK erKaeriatårpara, ilane
unukut Helge Ingstad professor Knut
Bergslandilo isersimåKatigalugit nu-
namiormiunit imiussat tusarnårdlugit
misigisimassara.
imiussat tusamåKåtariaravkit sor-
dlume siutika milérneKartut, — tå-
ssångåinaK nunamiormiut oKalugpalå-
ve påsilerpaka, nauk soruname OKaut-
sit ilåinik tusamagaKaraluardlunga,
taimåitordle imaKarnera påsisinauv-
dlugo OKalugpalårerKigsinauvdlugulo.
måne Alaskamit ungaseKaluta igsia-
vugut nunaga, Kalåtdlit-nunåt kilo-
méterit 10.000 sivnerdlugit ungasigti-
galugo, nagguveKatiga PåniaK oKaut-
sit Kavsikagtånguit nalerKutdluartut-
dle atordlugit Kåssarigsumik oKalug-
palårtoK tusarnårdlugo. tåssångéinar-
dlusoK inuit tåuko akornånilersunga,
tugtorpagssuit ungaleriårssuvdlutik
KorKutigut ingerdlaut takulerdlugit-
dlusoK. åmåkume tugtuassorssuit, pi-
lagtorssuit, pilåkut umassut nujartat
nerritorssugait, tulugkat ugpitdlo aor-
saorråtut, ukaliussat ujarKat akornåne
angatdlåtut tugtorssuardlo orpigkat
nérKuluginardlugit tarritoK. amarKup
miaggorpalua Kaniluarpalungniariar-
Iok nunaKarfiup Kingmisa 200-t ataut-
sikut miaggorpaluat tutsiutordlusoK
■tasamanerssuaK nagguveKativtinit a-
kissutitut.
tåssaKauna nunamiormiut nagguve-
KatitoKarssuarmingnut Kalåtdlit-nu-
nåmtunut Helgetut OKalugpalåtdlå-
mautigissumik OKalugpalårinigssaKar-
pat.
Jens Rosing.
Dandy
KRYOLITSELSKABET ØRESUND
A/S
KØBENHAVN
— tåssalume inumarigsinångit-
sdsanane
Dandy kvikker bestandig
27