Atuagagdliutit

Árgangur

Atuagagdliutit - 27.07.1961, Blaðsíða 7

Atuagagdliutit - 27.07.1961, Blaðsíða 7
neKartunit taineKarslnåuput mitit tugtutdlo erKigsisimatineKarnigssåt, atuagkanik Kåumarsautaussunik na- KiterisitsinigssaK, kupilersitarneK, nå- pauteKartoKalersitdlugo matussissar- neK, atuarfingnik nåkutigdlinigssaK, Kagssutenarfit atorneKarnigssanik maligtarissagssat, aKigssit, ukatdlit Kerdlututdlo erKigsisimatineKarnig- ssåt, ikuatdlagtornigssamut sitdlima- sissarneK, piniarnermut tungassut, handelime akit, savauteKarnerup su- juarsarneKarnigssånut taorsigagssar- sititsissarnigssaK Kajartornermik ili- niartitsissoKalernigssaK avdlarpag- ssuitdlo. pitdlainermik aulajangersagkat sujugdlit Kujatåne landsrådit 1913-ime ataut- simineråne sarKumiuneKarpoK Kalåt- dlit-nunåne pitdlaissarnigssamik au- lajangersagaKalernigssamut migssi- ngersersut. tåuna nålagkamit Lindo- wimit suliarineKarsimavoK, Styrelsiv- dlo kigsautigalugo tamatuma landsrå- dine OKatdlisigineKarnigsså. 1915-ime atautsimlnerne migssingersersut tamåna sangmineKamigpoK. Avang- nåne landsrådit akueråt parnaerussi- veKalernigssaK, akilisitsissarnigssaK, avgornersiagssat ånaineKartarnigssåt, erKartuneKartup arKata pinerdlutåta- lo tusardliuneKartarnigssåt, unatai- ssarnigssavdle atortulersineKarnigsså nalornissutigineKardlune. parnaeru- ssiveKalernigssaK Kujatåne landsrådi- nit akueriumaneKångilaK sujunersuti- gineKardlunile pissortanit nåkutigine- Kartumik sulisitsivdlune pitdlaissar- nigssaK, Tunumik saKitsåunermut OKauserissat Danmarkip Norgevdlo Tuno pivdlu- go sarKitsåunerat kalåtdlinit inungnit Kinigauvdlutik sivnissunit soKutigine- O. Beudixen KaKaoK, angnertumigdlo OKatdline- Karérmat landsrådit tamarmik ingmi- kut oKauserissaKardlutik. Kujatåne landsrådinit oKauserissaussume taine- KarpoK, nunap ingmikortuane tåssane landsrådit tunumiunut sivnissutut ingmingnut isumaKarfigissut. nalu- naerutdlo • nangigpoK: „Kujatåne landsrådit Kalåtdlit-nunåne inuit ag- fait Kångerdlugit sivnissussut tamar- mik isumaKatigigdlutik OKauseKar- niarput ukiune 200-ne påsissat tunga- vigalugit Danmarkip Kalåtdlit-nunå- nut tungassunik ingerdlatsinera tati- givdluinarigtik, tåssa Danmarkip ingerdlatsineratigut norKåissutigine- Karmat kalåtdlit inuiaKatigit kulturi- kut inuniarnermutdlo tungassutigut sujuarsarneKarnigssåt, Danmarkip Kalåtdlit-nunanik iluanårniuteKar- nigsså erKarsautiginago. taimaingmat landsrådit erKarsautigisinåungilåt Ka- låtdlit-nunåta ilåtalunit nålagauv- fingmut avdlamut atalernigsså, isu- maKaranilunit Norge Kalåtdlit-nuna- ne oKartugssaulisagaluarune Danmar- kip iliorneratut ingerdlatsiniarumår- tOK“. Avagnåne landsrådinit OKauseri- ssaK imarissamigut såkortuneruvoK. tåssane taineKarpoK norskit puissinik toKoraipilungnermikut umassut tåuko ima ikilislsimatigigait, kalåtdlit neri- ssagssanik atissagssanigdlo nåmagtu- nik pisinaujungnaersimavdlutik. „nu- na måna Kimagsinåungilarput avdla- ne inutigssarsiorfigssarsiordluta" a- vangnåmiut nalunaerput. „taimaing- mat nunavta sitdlimatai kinguligssav- tinut isumavdlutigsséngortiniartaria- Karpavut", angnerussumik piginåussusiligauneK 1925-me inatsisit nutåt atulernera- tigut landsrådit angnerussumik pigi- nåussusiligåuput. inspektøreKarfit landsfogedeKarfingortineKarput. ino- katigingne sulissussivingmik nutår- dluinarmik pilersoKarpoK, sysselrådit, kommunerådit sujuligtaissuinit lands- rådimutdlo ilaussortanit peKatauvfigi- neKartut. landsrådit pivdlugit inatsi- me nutåme taineKarpoK, landsrådit tåuko mardluk suliagssavigigåt nunap ingmikortuine mardlungne aperKUtit nålagkersuissunit sarKumiuneKartug- ssat nangmingnerdlunit sarKumiusi- massatik oKaluserissåsavdlugit. åmå- taordle oKautigineKarpoK landsrådit peKatåusassut inatsisitigut aulaja- ngersagkat kalåtdlinut inoKatigingnut tamanut tungassut pivdlugit, nunav- dlo ingmikortuisa ardlanut nunamut- dlunit tamarmut tungatitdlugo isu- maliutigssissuteKartåsavdlutik åndg- ssussissåsavdlutigdlo. kisale rådit au- lajangéKataussartugssåuput landskas- sip aningaussautaisa atortineKarnig- ssånut fællesfondimitdlo atortitagssat pivdlugit suj unersuteKartarsinauvdlu- ti_k- ilaussortat kikutdlunit sujunersu- tinik sarKiimiussisinåuput sunigdlo åssigingitsunik aperKuteKarsinauvdlu- tik. rådinile aulajangigkat atulersi- nåungitdlat landsfogedimit ministere- Karfingmitdlunit akuerineKångikunik. landsfogede rådit sujuligtaissoråt, må- nalo tåuna rådit taissineråne peKa- taussartugssångorpoK sujornagut tai- måisimanane åmale isumagissagssara- lugit, atautsimlkiarKUSsissarnigssaK, uvdlormut OKaluserissagssat avdlat- dlo. landsiådine sujuligtaissussartut landsråditorKat nalane manåkutut påseKatigigdluartumik atautsimine- KartarpoK atautsimineritdlo sujuler- ssorneKartardlutik nålagkanit, inspek- tørinit landsfogedinitdlo pikorigsunit. Daugaard-Jensen Avangnåne landsrå- dinut sujuligtaissorKårpoK, 1911-ime 1912-imilo atautsimlnerit sujulerssor- dlugit. tamatuma kingorna inspektør Lindow Avangnåne landsrådinut su- juligtaissuvoK ukiune 12-ine 1924 ti- kitdlugo. landsfoged Ph. Rosendahlip, Lindow sujuligtaissutut taorserpå, 1939 tikitdlugo K’eKertarssuarme nå- lagkatut sulivdlune. Rosendahl ava- lagsimassarnerane 1928-ime 1929-imi- lo Jørgen Berthelsenimit, ama 1932— 33-ime 1935—36-imilo Eske Brunimit kingorårtauvfigineKartarpoK. inspektør O. Bendixen Kujatåne landsrådine sujuligtaissorKårpoK, ukiut pingasut atorfik tåuna tigumiv- dlugo. 1914-ime atautsimineK niuver- tup Olaf Hastrupip sujuligtaissuvfigå, inspektørimut taortauvdlune. tamatu- ma kingorna inspektør C. F. Harries Kujatåne landsrådinut sujuligtaissu- vok 1923 tikitdlugo. 1924-ime atautsi- minerme niuvertOK C. Simony taor- tauvdlune sujuligtaissuvoK. tauva su- juligtaissungorpoK landsfoged Knud Oldendow kingorna Grønlands Sty- relserne direktøringortoK. Oldendowip avalagsimanerane 1929-ime F. A. Madsen sujuligtaissuvoK, Kujatåhilo landsrådine sujuligtaissut kingugdler- saralugo landsfoged Aksel Svane. Ausiangnit K’eKertarssuarmut erKartorneKarérsutut Avangnåne landsrådit atautsimérKårput Ausiang- ne. åipåguane 1912-ime K’eKertar- ssuarme atautsimitOKarpoK igdlume ivssunik Karmalingme. taimanernit K’eKertarssuaK aulajangersimassumik Avangnåne landsrådimut atautsimitar- fiuvoK. 1913-ime Lindow landsrådinut suj uligtaissorKårmat K’eKertarssup atuarfiane atautsimitOKarpoK, 1915- imile aulajangersimassumik atautsi- mitarfeKalerput igdlorssuarme iner- dlåme åma naKiteriviussume, tåssane „AvangnåmioK" naKiterneKartardlu- ne. inip atautsimitarfiup alianaitsup saniatigut åma udvalginut atautsimi- tarfeKarpoK. naKiterivik landsråditdlo atautsimitarfiat Daugaard-Jensenip sulissutigingningneratigut sananeKar- simåput fællesfo'ndip akiligånik. ukiu- ne sujugdlerne landsrådit inigssaKar- tiniarneKarnerat pitsauvatdlangilaK, 1925-mile landsrådip atautsimitarfiata Kaliane angisumik iniliortoKarpoK si- nigfilersugkamik igavfingualingmig- dlo, tåunalo ilaussortat sinigtarfigalu- gulo isersimaortarfigalugulo nerissar- figåt. Kujatåne landsrådit Nungme naKi- terivingme atautsimitarput 1925 tikit- dlugo. åipåguane landsfogedip igdlor- ssua agdlineKarpoK iluarsåuneKardlu- ne, angisumigdlo landsrådit atautsi- mltarfeKalersineKardlutik ilaussortat nuénårutigeKissånik. peKatigalugo år- KigssussineKarpoK taimanikut Nung- me katerssortarfik landsrådinut neri- ssaKarfiutigalune ineKarfiusinångor- dlugo. kingorna Kujatåne landsrådit Knud Oldendow nangminerissamingnik atautsimitar- figtårput, tåssa tåuna månåkut han- delip atissaerniarfia igdlo tåuna sor- ssungnerup autdlartinerane admini- strationimut atautsimut agdlagfingor- tineKarpoK. landsrådit angatdlatåt umiussoK Kalåtdlit-nunåne pissutsit ingmikut itut aperautauvdlutik ukiut ilåne landsrådit pissusigssamigsut atautsi- mlsinaussarsimångitdlat. — taimatut 1913-ime Nanortalingme atautsimito- Avgo Lynge KartariaKarsimavoK avangnarpasing- nerne ilaussortat sujusingnerussukut Nungmut atautsimlkiarKuneKarsima- galuarput aineKarsimanatigdle, angat- dlat landsrådinik aigdlersoK K’axor- tumukarnermine umiusimangmat a- ngatdlatdlo avdla ilaussortanik aig- dlersugssaugaluaK sikorssuarnit sa- perssisimangmat. åipåguane åma Avangnåne lands- rådit niuvertoKarfingme tlmåname atautsimitariaKarsimåput. sikuvatdlå- Kingmat ilaussortat avangnarpasing- nerussunitut pivfigssaK erKordlugo K’eKertarssuarmut ångusinausimå- ngitdlat. 1919-ime ama tamåna pissu- tigalugo Omåname atautsimitOKarpoK. Kujatåne landsrådit 1918-ime atautsi- miput Nup kujatinguane niuvertoru- seicarfinguame Narssame, Nungme nuagdlugssuaK pissutigalugo. kuja- singnerussumit ilaussortat Narssamu- kåuneKarput avangnarpasingneru- ssunltutdlo Nuk avarKutlnardlugo i- ngerdlåneKardlutik. 25-ngortorsiuinig- ssame ama atautsimitoKångilaK 1935- ime sinerissame tamarme nuagdlug- ssuaK atutoK pissutigalugo, 1936-imile aussauneranut kinguartineKardlune. landsråditorKat oKalugtuarissaune- råne ingmikut pisimassunit taissaria- Kartut ilagåt 1921-me kungikut tike- rårnerat, taimane kungip landsrådi- mut ilaussortat ilagsivdlugit, nuånå- rutiginerardlugo nunane sivnissussut Kutdlerpåt nåpisinaugamigit. inatsi- ssartut autdlartitaisa 1923-me åma 1931-me tikerårnerat landsrådit ataut- simlneråne perssuarsiornartungortit- sivoK, taimane ilaussortat, nålagauv- fingme inatsisiliornikut KUtdlersanik aperKUtit åssigingitsut pivdlugit OKa- loKateKardlutik. kåtutdlune atautsimerKårneK landsrådit OKalugtuarissauneråne pingåruteKartumik pissoKarpoK, A- vangnånit Kujatånitdlo sujugdlermér- dlutik atautsimordlutik katerssung- mata K’eKertarssuarme majip 3-éne 1940. Danmarkip tiguagauneratigut nunavtine nalorninartorsiulerneK piv- dlugo pissariaKartineKarsimavoK tai- matut ingmikut itumik årKigssussi- nigssaK. atautsimlnerme OKatdlisigine- KarpoK pisimassut ajornartorsiortitsi- lernerat ilaussortatdlo tusardlerne- Kardlutik landsfogedit pisinaussartik nåpertordlugo iliorniartut Kalåtdlit- nunåne inoKatigingnut tungassut inu- ssutigssarsiornerdlo sapingisamik a- kornusersorneKångitsumik ingerdlå- niardlugit. taimane landsrådit imåitu- mik kungimut inuvdluarKussuteKar- put: „kalåtdlit inuiait landsråditik av- Kutigalugit atarKinartorssuaK ilisima- tiniarpåt påsivdluinarigput, uvdlut atarxinartorssup misigisimassai misi- giumågailo KanoK artornartigisassut åmalo pexatauvdluinartugut alia- sungnerme atarKinartorssup danskit- dlo inuiait tamarmik atugåne. uvdlune artornartune måkunane atarKinartorssuaK neriorssorniarpar- put avigsårtitagssåungitsumik nuna åtavigissarput inatsisitdlo nåpertor- dlugit kungerput ilumorfigiumagivut. uvdlut artornartut tågdliusimaneråne akisugugsimassutut issigårput kungiv- tinit avigsårtitaujungnaerKigfigssar- put“. ministerimut sujunersut landsrådit kåtutdlutik atautsimér- Kårneråne sujuligtaissuvoK landsfoged Aksel Svane, sorssungnerup nalåne mardloriardlutik landsrådit atautsi- mut katerssuterKigput Nungme 1941- ime 1943-imilo, sujuligtaissoralugo sorssungnerup ukiuine Kalåtdlit-nu- nåne administrationime Kutdlersau- ssok Eske Brun. 1948-me aussåkut statsminister Uans Hedtoft Kalåtdlit-nunånukarpoK landsrådit atautsimut katerssusima- ssut Nungme OKaloKatigalugit. tama- tumane landsrådit imåitumik OKause- rissaKarput: „landsrådit Kularingitdluinarpåt må- nåkut iluamérsumik tungavigssaKa- lersimassoK angnertunik avdlångute- Kartitsinigssamut, tåssa inuit inutig- ssarsiornikut kulturikutdlo inuiang- nut avdlanut nagdlersunialernigssa- mik kigsautigissåt ima angnertugiler- simangmat landsrådinit tusåginarne- Karsinaunane. åmåtaordle inutigssar^- siornikut nutånik atortoKardlune i- ngerdlatsilernigssaK pissariaKardlui- nalersimavoK, kalåtdlitdlo nangmi- nérdlutik inutigssarsiortut norKåissu- tigåt danskinik nangminerssordlutik inutigssarsiortunik suleKatigingniler- sinaunigssaK. kigsautigissaK tamåna månåkut ima ersserKarigtigilersima- vok piviussungortineKarnigsså lands- rådit suliagssamigtut tunuartineKar- sinåungitsutut issigilersimavdlugo. — naggatågut landsrådit OKautiginiarpåt taimatut angnertutigissunik avdlå- nguteKartitsinigssaK aitsåt pisinau- ssok atautsimltitane OKatdlinikut, tai- maingmatdlo sapingisamik piårnerpå- mik taimatut atautsimititaKalersaria- KartoK". / åipåguane pilersineKarput nunavti- nut tungassumik atautsimititarssuit, tåukulo isumaliutigsslssutåt 1950-ime sarKumersoK tungavigssaKalersitsivoK månåmut kalåtdlit inoKatigit årnig- ssuneKarneråne angnertunerpåmik av- dlånguteKartitsinigssamut. 1951-ime nutåmik årKigssussinerup ilåtigut kingunerå landsrådit mardluviussut atausingortineKarnerat, kommunerå- ditdlo kommualbestyrelsingortineKar- nerat. landsråde atausingortoK Kalåtdlit-nunåne landsrådip ataut- simérKarnera angmarneKarpoK Nung- me septemberip 26-åne 1951. råde nu- tåK ukuninga ilaussortauvfigineKar- POk: Jakob Nielsen, AugpilagtoK, Na- nortalik. Frederik Nielsen, K’aKortoK. Gerhardt Egede, NarssaK. Abel Kri- stiansen, Arsuk, Påmiut. Avgo Lynge, Nuk. Peter Egede, Kangåmiut, Manit- sok. Knud Olsen, Sisimiut. Nikolaj Rosing, Kangåtsiaic. Frederik Lynge, Ausiait. Marius Sivertsen, Ilulissat. Jens Olsen, K’eKertarssuaK. Peter Fleischer, Såtut, OmånaK, åma Hen- drik Olsen, Upernavik. landshøvding P. H. Lundsteen sujuligtaissuvoK, atautsimlnermilo peKatauvdlutik kon- torchef N. O. Christensen åma lands- foged C. F. Simony. atautsimlnerup angmarneKarnerane sujuligtaissoK OKauseKarpoK: „Kitåne landsrådit atautsimut katuneKardlutik katerssunerat, nutåmigdlo åndgssu- ssinex nåpertordlugo rådip suliagssi- neKarnera, imaKa Kalåtdlit-nunåne nutåmik årKigssussinerup pingårner- ssarigå, sujunigssame påsinarsiumår- poK. atautsimlnerup ingerdlanerane angnerussumik erKartorneKésåput landsrådip suliagssariligai. landsråde suniuteKarnerulersugssauvoK Kalåt- dlit-nunåne administrationimut, su- niuteKarnerulerdlune inatsisinut au- laj angersagkanutdlo Kalåtdlit-nunåne atortugssanut, åmale aningaussat akit- sutitigut landskassimut isertineKar- tut landsrådip nangminerssornerussu- mik aulajangivfigisinångusavdlugit". tauva Avgo Lynge OKauseKarpoK: „uvdlume pisimassoK nunavta OKalug- tuarissaunerane pingårtuvoK. Kalåt- dlit-nunåta sivnissue, sujugdlermér- dlune torKardlugo Kinersinerme arna- nit angutinitdlo KinerneKarsimassut, katerssuput, Nungme, Hans Egedep igdloKarfitOKåne, råditut mardlugtut ingmikortutut pinatik, råditutdle atautsitut, inuiangnut atautsinut nu- namutdlo atautsimut sivnissutut. — landsrådip månåkut atautsimlnera autdlarniutigalugo Kalåtdlit-nunåta OKalugtuarissaunerane uvdlut nutåt pilerput. pisoricat Kångiuput nutåtdlo autdlarnerdlutik. landsrådit soraertut misiligauvfigtik anigordluarsimavåt. Kalåtdlit-nunåt Danmarkilo ukiut ingerdlanerane ingmingnut Kanig- dliartuinarsimåput, Kalåtdlit-nunåta Danmark pingitsorsinaujungnaersi- mavdlugo, isumaKångilagutaoK Dan- markip Kalåtdlit-nunåt pingitsorsi- naugå mingnerulisångikune. Danmar- kimut atåssuteKarneK angnertusisi- niardlugulo nukigtorsarneKartariaicar- Pok, politikikut, kulturikut OKautsiti- gutdlo, ersserKigsarniardlugo Kalåt- dlit-nunåt Danmarkip ilagigå tamå- nalo kigsautigiuarsimagåt. Kalåtdlit- nunåt inuilo — kalåtdlit danskitdlo — Danmarkime inugtaussunut avdla- nut naligitineKardluinartariaKarput. taimaingmat aulajangiutariaKarparput danskit inatsissartuine kalåtdlinik siv- nissoKalernigssamik kigsautigissaK". nuna atausiussoK kungikut 1952-ime tikerårneråne Kalåtdlit-nunåta Danmarkimut atå- ssuteKardluinarnera ersserKigsarne- KarKigpoK, åipåguanilo Danmarkime Frederik Lynge inungnik taissisitsinikut Kalåtdlit- nunåt Danmarkimut ilånguneKarpoK Danmarkip nålagauvfianut naligiti- taussutut. pisimassoK pingårtoK tamå- na landsrådip ukioic tamåna atautsi- minerane malungnartiniarneKarpoK, sujuligtaissoK P. H. Lundsteen OKau- seKardlune: „Kalåtdlit-nunåta nuna- siausimanerata ukiue, nunamit åtavi- gissaminit erKartussissoKarnikut ani- ngaussarsiornikutdlo avdlaussumik årKigssussivfigineKardlune, måna Kå- ngiuput. ukioK måna junip tatdlimåne inatsisit tungaviussut nutåt kungip atsiorpai, Kalåtdlit-nunåta Danmarkip nålagauvfianut naligititauvdluinar- dlune ilånguneKarnera tamatumunå- kut nåmagsineKardlune". tamatumunåkut Kalåtdlit-nunåne ineriartorneK aula j angersimassumik tungavigssaKalersineKarpoK, ukiunilo kingugdlerne Kuline landsråde mi- kingitsumik suniuteKarsimavoK inu- tigssarsiornikut, kulturikut perKing- nigssamutdlo tungassutigut angnerto- rujugssuarnik pitsångorsainernut, su- liardlo tamåna nangineKarpoK sule- riauseK tamatigut landsrådime ma- lungniusimasimassoK nåpertordlugo. ukiut ingerdlaneråne Kalåtdlit-nu- nåta ernerisa pitsaunerpåt ilait lands- rådine ilaussortaussarsimåput, tauku- nånga uko ingmikut taissariaxardlu- tik: ajoKiuneit Josva Kleist taigdlia- migut agdlagarissartagkamigutdlo nu- navtine eKérsainermut angnertumik suniuteKarsimassoK, suj umukarnikut maligagssauvdluartut nukarit Påvia åma John Høegh, palase Niels Lynge, årKigssuissoK Kristoffer Lynge, pi- niartut Isak Kleist åma Johs. File- monsen, niuvertoruseK Gerth Geisler, OKalugtit Jørgen Chemnitz ama Peter Nielsen, palasit Gerhardt Egede åma Elias Lauf, ajoKiuneK Edvard Kruse ingerdlatlnångikaluardlugo landsrådi- me sivisunerpåmik ilaussortausima- ssok 1927-mit 1959-mut nunavtinilo politikerivit sujugdlit mardluk Avgo Lynge åma Frederik Lynge, ukiune 50-ine landsrådip OKalugtuagssartåne danskimik atauslnarnik ilaussorta- KarsimavoK tåssa mag. scient. Morten P. Porsild (naussorsioK), 1959-imilo Ki- nersinerme landsråde sujugdlermér- dlune arnamik ilaussortaKalerpoK, tå- sorssungnerup na ane landsrådit sujulig- taissuat Eske Brun Landsrådenes første formand under krigen, Eske Brun ssa fru Elisabeth Johansen. Kalåtdlit- nunåta landsrådiane sivisunerpåmik 1951-imit månamut ilaussortausima- vok Jakob Nielsen. ukioK måna landsrådip 50-ingortor- siornigsså ingmikut åma malungnau- teKartugssauvoK, Kalåtdlit-nunåt ta- måkerdlune landsrådime sivnissoKa- lersugssaungmat. upernåK Angmag- ssalingme, Scoresbysundime Thulemi- lo Kinersinerme tåukunånga landsrå- dime sivnissoKalernigssamik ukiut ar- dlaxalersut kigsautigineKarsimassoK nåmagsineKarpoK, taimalo landsrådip nunavtalo OKalugtuarissauneråne ukiut nutåt autdlarnertugssångordlu- tik. 7

x

Atuagagdliutit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Atuagagdliutit
https://timarit.is/publication/314

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.