Atuagagdliutit - 02.06.1977, Blaðsíða 13

Arxalup ujarautai
atarxinarsfput
ujarxat kigartugkat hundrederpagssuit, Atuagagdliu-
tit åssiliartagssånik kigartuivfiusimassut Kalåtdlit-
nunåne tigumineKartut sisamåinångorsimåput
1874-imit 1922-mut, Lars Møller
(ArKaluk) Atuagagdliutinik ag-
dlagdlunilo åssiliartalersuissarat-
dlarmat, atuagagssiaK tusåma-
ssauvoK ilåtigut åssiliartarigtar-
nine pivdlugo. Lars Møllerip a-
merdlanerssait nangmineK sulia-
rissarpai, ujarKanigdlo kigartu-
gaussarput — litografi (oKauseK
lithos grækerisut isumaKarpoK u-
jarak).
ujarnat taimåitut hundrediku-
tåt Tysklandimit tikisitat atorne-
Kartarsimåput, uvdlumikutdle ili-
simaneKartumik piginexartut si-
samåinångorsimåput. Nunavta
katerssugausivianitineKarsima-
ssut, åmalo aserfatdlagsimassut,
kisiånile sule naKitsissutausi-
nauvdlutik.
lektor Eli Ponsaing, uvdluinar-
ne Københavnime Kunstakadimip
Grafiske Skole-ane sulivfeKartoK,
NungmérKåmerpoK, ilåtigut ujar-
Kat tåukua sisamat iluarsåusi-
mavdlugit, amalo Grafisk Værk-
stedime atuartitsisimavdlune u-
jarKanik naKitsissarnermik. OKa-
lugtuarpoK, katerssugausiviup u-
jarKat tåukua KaKutigortut sisa-
mat pigssarsiarisimagai, Sineri-
ssap Kujatdliup naidterivia naxi-
terivitorKamit ArKaluks Plads-
imltumit nugtermat. — OKalug-
tuarsiaråra nungmiut ardlaKartut
erKaimagåt, ujarKanut kigartu-
garpagssuit åssiliartaliat Nup så-
vane imånut erKarneKarsimassut,
naKiterivik nugtilermat. ajussår-
naKaoK eraarsautigalugo, kisiåni-
le tåssa ujarnat Kanutigussusiat
amalo kulturip onalugtuarissau-
nerane nalenardluinåssusiat siani-
ginenarsimångilaK.
— Grafisk Værkstedime ujar-
nat piginenartut sisamat amiåku-
ssut iluarsarpåka, amalo ujarna-
mut kigartugkat erssaringneruler-
sitdlugit. månåkut isumaginenå-
saon, ujarnat isumangnåinerussu-
mik pårinenarnigssåt, Ponsaing
onarpon.
åssiliartaliat tamarmik Arna-
lungmit sanåjusorinenarput. ujar-
nat ardlåne éssilivingmik åssili-
ssan nutinenarsimavon ingmikut
aulajangersumik periausenardlu-
ne. ujarnap nåva såtuararssuar-
mik asfaltimik nagdlernenarsi-
mavon. tauva åssilissap filmia as-
faltimut nipitinenarsimavon, tau-
valo nal. ak. ardlanångitsut seni-
nermitineragut asfalte nerinenar-
tutut isimavon ujarak ilångut-
dlugo, tauvalo nanitsissutitut a-
torsinångorsimavdlune — åssili-
ssardlo ardlalingordlugo naniter-
nenarsinaulerdlune, inerneralo
pitsarujugssussardlune.
H.
Lektor Eli Ponsaingip ujarnat tåukua sisamat ilåt takutipå, ArnalQp naxi-
terivianit amiåkusimassut. xularnångivigsumik åssiliartaliat Atuagagdliu-
tine åssiliartausimåput. ujarnat kalkimik pingortut ardlaråt, 1800-ikut nå-
lernerånit sorssungnerssOp kingugdliup tungånut atugausimassorujugssuit.
ujarak ardlaleriarujugssuardlugo åssiliartagssiorfiginenarsinaussarpon. ti-
tartagan naninenarérångat ujarak manigsariardlugo avdlamik titartaivigi-
nenartardlune.
Lektor Eli Ponsaing viser her en af de fire sten, som er bevaret fra Lars
Møllers trykkeri. Illustrationerne har uden tvivl været gengivet i Atuagag-
dliutit i sin tid. Stenene er en art kalksten, og de blev anvendt i stor ud-
strækning på bogtrykkerier fra slutningen af 1800-tallet helt og til 2. ver-
denskrig. En sten kunne bruges til mange illustrationer. Når man havde
trykt een tegning, blev pladen slebet plan, og så var den klar til en ny
tegning.
erKigsinigssamik
sulfssuteKarnermut
nersornauserniarneKartut
norskit stortingime ilaussortat
mardluk norskit Nobelkomiteå-
nut sujunersuteKarsimåput Nobe-
lip erKigsinigssamik sulissuteKar-
tunut nersornausiutagå pexatigig-
fingnut mardlungnut inuit iking-
nerussuteKartut pivdlugit sulini-
artunut tuniuneKarKuvdlugo. tå-
ssa nunat inuvisa silarssuaK ta-
måkerdlugo kåtuvfiat, kalåtdlit
sivnissoKarfigissåt åmalo nunat
inuvisa soKutigissåinik silarssuar-
me suliniaKatigigfik IWGIA, Kø-
benhavnime Eskimologisk Insti-
tutime lektoriussup Helge Kleiva-
nip åmalo etnolog Inese Ander-
senip, københavnimiup, pissor-
tauvfigissåt.
stortingime ilaussortat tåuko
mardluk, Einar Førde åma Ottar
Brox, Nobelkomitemut sujuner-
sumingne tikuarsimavåt, erKigsi-
nigssaK pivdlugo sulissuteKartu-
nut nersornausiutagkap peKati-
gigfingnut tåukununga mardlung-
nut tuniuneKarnigsså silarssuar-
me tamarme ikingnerussuteKar-
tut naKisimaneKartut ikiorserne-
Karnerånik kinguneKartugssau-
ssok. ersserKigsarneKarpoK tåu-
kua suliniartussut perKarnisårneK
aungmigdlo kuissinigssaK inuit
naKisimaneKartut naKisimangnig-
tuisalo akornåne pingitsorniardlu-
go.
Nobelkomite norskit stortingia-
ta torKartarpå, åma stortingime
ilaussortat Nobelip nersornausiu-
tagainik tunissagssat sujunersuti-
gissarpait. nersornausiuneKartar-
put 6—700.000 kr. tunissinigssaK
ukiaro Oslome pissugssauvoK.
inuit nunaveKartut ikingneru-
ssuteKartutdle nunarssuarme ta-
mane tamåne katitdlutik 300 miil.
migssåiniput. ilåtigut tåssåuput
taimane Columbusip Amerika
navssåringmago sigssame tikit-
dluarKussissut kinguåve, åmalo
takornartanut inugsiarnertartu-
ssut, nalugamiko takornartat nu-
nartik tiguarniaråt. inuit nunaxa-
vigsut ikingnerussuteKartut uv-
dlumikut perKarnitsumik maler-
ssorneKartarput, atautsikorssuaK
nungusarneKartardlutik inuiag-
tutdlo toKorarneKardlutik, pi-
ngårtumik Amerikame kujatdler-
me. nunane avdlarpagssuarne i-
nuit tamåko kulturiat nungutini-
arneKarpcK. peKatigigfit mardluk
tåukua tamåna akornuserniarpåt,
ilåtigut silarssuarmioKatigit påsi-
tiniarneratigut.
IWGIA 1968-imitdle ardlalig-
parujugssuarnik nunaveKartut
naKisimaneKarnerat pivdlugo na-
lunaerssusiortarsimavoK. kingug-
dlit ilåt, nalunaerut nr. 26, ima-
KarpoK indianerit inuitdlo Cana-
dap issigtortåne nunamingne pi-
ginautitaunerånik imaKarpoK.
inuit nunaveKartut silarssuar-
me kåtuvfiat 1975-ime pilersine-
KarsimavoK. sujuligtaissorå cana-
damioK indianerit høvdingiat Ge-
orge Manuel, kalåtdlit Skandina-
viavdlo avangnåne samit kåtuv-
fingne sivnissoKarput, månåkut
sivnissoralugo samen Nils Aslak
Sara. kalåtdlit ardlaKartut peKa-
taussarsimåput silarssuarmiut a-
teutsimérssuaKatigingnigssånik
årKigssussinernut, ilåtigut Ang-
malortoK Olsen professorilo Ro-
berth Petersen, autdlartinigsauti-
tut atautsimérssuarneK ukiut
mardluk matuma sujornagut Kø-
benhavnime pivoK statsministere
Anker Jørgensen angmaivdlune
Grafisk Værksted-immermine Eii Ponsaing-ip iliniartut kisisa atuartlsimå-
ngilai, kisiåne åma Kalåtdlit-nunåne illniarfigssuarme illniartitsissungor-
niartut åmalo igdloKarfiup atuarfine ilusilersuinermik illniartitsissut ilå-
ngutdlugit ilfniarttsimavdlugit. sujunigssame avåmut sangmissumik angne-
russumik iliQseKartalerniarpugut, taimailivdlutik Værksted-ip illniartufna-
rlngisaisa ingmikut påsisimassagdlit iluaKutigissarniåsangmatigit. taima
OKarpoK pissortå Emil Rosing, åssime Helene Lyberth ujarKamik naKitsi-
nigssaminut piarérsartoK åssiliartaxartugssamik „anånax mérardlo". pe-
riausex Arxalup Atuagagdliutine ukiut hundredit matuma sujornagut atu-
gåta åsserpiarå!
Under opholdet på Grafisk Værksted har Eli Ponsaing ikke blot undervist
værkstedets elever, men også lærerstuderende fra Grønlands Semina-
rium og formningslærere fra byens øvrige skoler. — Vi vil i fremtiden
forsøge at øge denne udadvendte aktivitet, så mange andre grupper end
værkstedets egne elever får glæde af den ekspertise, som findes på
værkstedet, siger lederen, Emil Rosing. På billedet forbereder Helene
Lyberth et stentryk med motivet „Mor og barn". Teknikken er nøjagtig
den samme, som Lars Møller brugte i Atuagagdliutit for hundirede år
siden!
OKalugiartoralugo. åmalortumik
silarssuarmiut atautsimérssuar-
nigssåt ukioK måna Sverigeme pi-
ssugssaK piarérsarneKarpoK.
mardlungnik penaiteKardlutik
kalåtdlit silarssuarmiut rådiåne
peKatautitaxarput. inugtutdle av-
dlatut nunaveKartutut soKutigi-
ssaKaKatiglssuteKarput, ilåtigut
kulture piglnarniardlugo åmalo
oliap augtitagssatdlo iluaKutigini-
arneKarneråne suniutexarusug-
dlune, ineriartornermik avdlå-
ngortitsisinaungmata. tåussuma
saniatigut inugtut pissugssåussu-
sermik misigisimassaxarput av-
dlat inuiait ikingnerussuteKartut
sume tamane tamånitut naKisi-
maneKartutut ikiorserniarnigsså-
nut.
Robert Petersen OKauseKarsi-
mavoK, Kalåtdlit-nunåne nangmi-
nerssornerulernigssap piarérsar-
neKarnera silarssup ilåne avdla-
ne maligagssiuissusinaussoK taku-
titsivdlune KanoK iliornikut inuit
ikingnerussuteKartut ajornartor-
siutait anigorneKarsinaussut nu-
tånik nålagauvfiliortitingikaluar-
dlune. KN.
Gamle mønter og pengesedler sælges
Salgskatalog fremsendes gratis på forlangende.
MØNTSTUEN
Studiestræde 47 . DK-1455 . København K
handelskostskole LæiTmgeskole-handelseksanien-f agprover-specialkurser
13