Atuagagdliutit - 02.06.1977, Blaðsíða 22

taimaingmat K'aKortume
imeK fluorilerdlugo
Johanne Schou-imut Birgit Esmark-imutdio akissut
Henrik Lund
påsissutigssanlk åssiglngitsunik
pigssarsiorérdlunga imåitumik a-
kissuteKarniarpunga. ajoraluartu-
mik agdlagkanik agdlagtut agdla-
gåinit akissutigssara takinerujug-
ssussugssauvcK. taimåikaluartoK
sule takinerujugssusinaugaluar-
poK.
sujugdlermik påsiuminarsaute-
KalårKåratdlardlanga, kigsautigi-
neKarmame kommunalbestyrelsip
suna imermik imigagssamik fluo-
riliniarnerminut tungaviginerå
påsiumavdlugo åmalo suliap Ka-
noK ingerdlåneKarnera påsiuma-
neKarsimangmat.
Kalåtdlit-nunåne kigutinik mi-
sigssuinerssup (Jan Jakobsen
1974) takutipå, mérKat arfineK
mardlungnik ukioKalerångamik
kigutimikut 20-nik putoKartartut.
25-nik ukioKallnardlutik pingår-
tumik arnat kigutaussaKalerér-
sartut.
Kalåtdlit-nunåne ervngup fluo-
reKarnera angnikitsuararssuvoK,
0,01-0,05 p. p. m. taimågdlåtdlo
sordlo Narssame angneruvdlune,
fulcreKåssusia 0,6 p.p.m.-iuvdlu-
ne. fluor kigutinik mångertisitsi-
ssarpoK. misigssuineruvdlo åma
takutipå, Narssarmiut kigutait
Kalåtdlit-nunåne avdlane naju-
gaKartunit agfåinarmik putoKar-
tigissut! kigutit mångernerpauler-
sarput 1 p.p.m. migssåne (tåssa
1 p.p.m. = milliuningordlugo av-
goråine avgorneK atauseK, literi-
mut atautsimut milligram atau-
seK. 1 ton-imut 1 gram), narssar-
miututdle ilivdluta kigutigigku-
sugpugut.
ervngup imerneKartartup fluo-
rimik akuneratigut kigutit nukig-
tungortineKarsinåuput ima agtigi-
ssumik, kigutit putoriligagssauga-
lue agfåinångortineKardlutik, å-
malo tåkutugssat angnikitsuinåu-
savdlutik. suniusimassarpoK inu-
neK tamåt. inungnut tupingnåi-
nartumik iluaKutauvoK, avdlatdlo
iluaKutsersutauniartut ilångute-
riarpata kigutit pitsångutigissoru-
jugssusavdlugo. inusugtungoriar-
tortut kigutimingnik kiguteKarta-
riaKarput — kigutaussaKaratik!
inuit 150 milliunit nunane åssi-
gingitsune 30-ne iluaKuteKarsimå-
put imermik, flucrimik akoKåssu-
sia 1 p.p.m.-ip migssånitumik.
(Sccbie 1971).
inuiaKatigit kigutigingnigssånut
KanoK iliusausinaussut pitsauner-
ssaråt imermik imigagssamik
fluorimik akussineK. ervngup
flucrimik akuneKarnigsså inåssu-
tigineKarpoK WHO-mit (silarssu-
arme perKingnigssamut suleKati-
gigfik).
februarime 1976-ime kommu-
nalbestyrelse aulajangerpoK Ka-
låtdlit-nunånut ministereKarfing-
mut KinuteKarumavdlune akueri-
neKarumavdlune K’aKortume
ervngup imerneKartugssap fluori-
mik akuneKartarnigssånut.
soruname suliaK taimåitoK i-
maisinardlugo autdlartitdlugulo
inerneKångilaK. sågfigingnigto-
KarpoK perKingnigssamut aki-
ssugssaussunut Kutdlerpånut, per-
Kigsångårdlutik pimorutivigdlugo
pissutsinik misigssuissunut. tåu-
kupume pissortat, fluor pivdlugo
misigssuissarnerpagssuamik påsi-
simassaKartut. pissortåuput, aitsåt
tatiginardluinartumik ilisimatutut
misigssuisimanernik tungaveKar-
dlutik aulajangertartut.
ministereKarfiup suliagssaK
Kavdlunåt perKingnigssamut Kut-
dlersautitåinut ingerdlatenrigsi-
mavå. tåssanilo sule suliarineKar-
POK.
Kalåtdlit-nunåne kigutilungne-
rujugssuaK pivdlugo imermik
fulorimik akussissarnigssamik a-
perKUt landsrådip ukiåkut 1976-
ime atautsiminerane suliarineKar-
poK. tamatumane akissugssåussu-
seK ilisimåralugo suliagssaK Ka-
låtdlit-nunåne perKingnigssamut
sujulerssuissunut cKauseKarfigi-
ssagssångordlugo nagsiuneKarpoK.
tåssanisaordlume perKigsårtumik
suliarineKardlune. landslæge a-
tautsiméKateKartarsimavoK na-
korsaunemik miljøstyrelsimilc pi-
ssortaussunik, sundhedsstyrelsi-
mik, Kalåtdlit-nunånut ministe-
reKarfingmik, GTO-mik åma pe-
Katigititdlugo ingmikut fluorimik
påsisimassalik professor Ingolf
Møller Schweitzimit aggersarsi-
mavdlugo. professor Ingolf Møl-
lerip doktoringorniutigisimavå
fluorimut tungassumik aperKut.
aitsåt perKigsårtumik ajornar-
torsiutit åssigingitsut misigssorne-
Karérmata landslæge kalåtdlitdlo
perKingnigssånut sujulerssuissut
landsrådimut oKauseKauteKarsi-
nausimåput. tamatuma kingorna
upernåkut 1977-ime atautsimit-
dlune akuerssisinausimavoK K’a-
Kortume misilissoKarnigssånut.
taimåikaluartoK sule ministere-
Karfik aulajangersinåungilaK au-
lajangivingnigssaminut. utarKi-
nekarpoK Kavdlunåt perKingnig-
ssamut OKartugssautitaisa aulaja-
ngivingnigssåt, pissutsit åssigi-
ngitsut pivdlugit, åmalo suliag-
ssaK Kalåtdlit-nunåne pissutsi-
nut nalenaitumik aulajangivigi-
neKarumårdlune. tamatumanisaoK
pingortitap pissusé Johanne
Schou-ip Birgit Esmark-ivdlo tai-
ssai ilånguneKarumårdlutik.
kinalunit CKarsinåungilaK, pi-
patdlagpatdlåmik påsiniaivdluar-
Kårnanilo aulajangertoKarsima-
SSOK.
ilisimaneKardluarpoK Kalåtdlit-
nunåne nunap pissusia avdlar-
dluinaungmat, igdloKarfit 17-it
imap såkortumik uligtardlunilo
tinigtartup kigdlinganitdlutik si-
nerissamitdlutigdlo Danmarkimit
Afrikamut takitigissumitume. å-
måtaoK imeK igitaK kungnut ime-
Karfingnutdlunit kugtångilaK i-
ngerdlåinartumigdle imånut kug-
tardlune.
miljøstyrelsip inuit navialissug-
ssatut taissai, åma J. S.-ip B. E.-
vdlo taimatut taissai, tartuming-
nik nåpautigdlit, inuit angnertu-
mik imermik imertartut nålungi-
arssuitdlo sundhedstyrelsip mi-
sigssuivfigisavai.
soruname inuit tartumingnik
nåpautigdlit, inuit imermik ang-
nertumik imertartut kisalo nålu-
ngiarssuit K’aKortumikaluarunik,
Narssamikaluarunik, Næstvedi-
mikaluarunik imalunit Tapper-
nøjemikaluarunik tamarmik åssi-
gingmik imermik fluorimit aku-
tåuko navialissugssatut taineKar-
tåuko navialissugssattu taineKar-
nerat isumaKarpoK tåuko alaper-
naerssorneKåsassut, tåuko malig-
dlugit fluorilinigssaK årKigssome-
lcåsassoK tåukulo pivdlugit male-
ruagagssat årKigssorneKåsassut.
naluneKångilaK Danmarkime
(Sjællandip kujatåne, Lollandime,
Falsterime Sjællandivdlo avang-
nåne) inuit 100.000-it sivneKartut
fluorimik 1—2,5 p.p.m.-imik ako-
Kartuåinartumik imilingme naju-
gaKarmata (Næstved 1,7-imik,
Præstø 1,7-imik Vordingborgilo
1,5-imik akoKarput), akussuvdlo
ilåne Kumut 3,5 p.p.m. najugkane
ardlaKartune angusimassarpå
(Tappernøjeme Strøbymilo) tåssa-
lo Kalåtdlit-nunåne nautsorssuti-
gineKartumit 1 p.p.m.-imit pinga-
soriåumik angneruvdlune. soru-
name najugkane igdloKarfingnilo
téukunaniput nålungiarssuit, i-
nuit tartumikut nåpautigdlit i-
nuitdlo imermik angnertumik i-
mertartut. miljøstyrelsip sund-
hedstyrelsivdlo tamåna akuer-
ssårpåt, navsuersimåputdlo per-
Kingnigssamut navialisitsinane i-
meK imigagssaK 1 p.p.m.-imik ag-
dlåtdlc 3,5 p.p.m.-imik akoKarsi-
naussoK. agdlåt perKingnigssaK
pivdlugo Kutdlersaussut Miljøsty-
relselo isumaKarsimångitdlat fluo-
rip akussup 1—1,5 p.p.m.-imut å-
partinigsså pissariaKartoK.
Miljøstyrelsep Danmarkime
ervngup imerneKartartup fluori-
mik akuneKarnigssånut itigartit-
sineranut pissutaunerugunarpoK
nålagkersuissut isumaKarsimang-
mata danskit kigutaisigut pissusé
tungavigalugit pissariaKavigsor-
ssungitsoK Danmarkime ervngup
flucrimik akuneKarnigsså. kisiå-
nile Kalåtdlit-nunåne pissariaKa-
vigsuvoK ervngup imemeKartar-
tup fluorimik akuneKarnigsså. å-
måtaorme Kalåtdlit-nunånut na-
lerKiutitdlugo Danmarkime imer-
mik pilersuineK ajornartorsiute-
KarneruvoK. nakcrsauneK Steens-
berg MiljøstyrelsemérsoK åma o-
icarnikuvoK Kalåtdlit-nunåne pi-
ssusiussut ajornartorsiutitdlo av-
dlaunerungmata imaKa nålagker-
suissut suliagssaK tamåna Kalåt-
dlit-nunåt erKarsautigalugo av-
dlaunerussumik issigisagåt.
WHO-p aulajangersagkamigut
majime 1975-imérsukut nunat i-
laussortane kajumigsårsimavai
pissariaKartitsiviussutigut (nunat
aulajangersimassut tåingilai) i-
meK imigagssaK fluorimik aku-
ssarKuvdlugo imermik imigagssa-
mut fluorimik akussineK årKig-
ssuinerungmat inungnut tamanut
perKingnigssåkut iluaKutaussoK
suniuteKartordlo.
åmåtaoK imermut imigagssamut
fluorimik akussissarneK suliatigut
perKingnigssåkutdlo peKatigigfig-
ssuarnit amerdlasunit piukune-
KarpoK, piukussissut ilagait The
Europian Organisation for Caries
Research, The American Medical
Association kisalo 1976-ime tuluit.
nakorsaisa kåtuvfiat The Royal
College cf Physicians of London.
tamåna ugpernarsautipajåtut i-
ssigineKarsinauvdluarpoK. fluor
pivdlugo ajornartorsiutit pingor-
titanik ilisimatusarnerit ardlalig-
ssuit Kanimut sangmissarsimavåt.
fluor pivdlugo ilisimatusarnikut
sarKumersitat 20.000-it nanigssåu-
put!
ervngup imigagssap fluorimik
akuneKartarnerata ajoKutaussu-
mik suniuteKarsinaunera misig-
ssorneKartuarpoK, misigssorne-
Kartarput tartutigut nåpauteKar-
nerit, umatikut nåpauteKarnerit,
kræft, saornitigut nåpauteKame-
rit, Kinersitigut nåpauteKarnerit,
inup nalinginaussumik perKissu-
sia avdlarpagssuitdlo. nakorsat i-
lisimatusarnikut påsiniainerisigut
tamatigut påsinarsissarpoK nå-
pautit Kulåne taineKartut ervngup
fluorimik akoKarneranit pilertå-
ngitsut.

hjælpeaggregater
Marinediesel A/S er importør af hjælpe-
motorer fra Lister Marine Ltd., som har
årelang erfaring i udvikling og produktion
af motorer. Det garanterer et kvalitets-
produkt og en omfattende service.
Hjælpeaggregater leveres med såvel
luft- som vandkølede dieselmotorer.
De kan leveres sammenbyggede med
jævnstrømsdynamoer - vekselstrøms-
generatorer - ballastpumper etc. etc.
Forlang yderligere oplysninger.
Et Hawker Siddeley produkt
4
Pedershaab Maskinfabrik A/S
9700 Brønderslev
Tlf. (08) 8202 55
Telex 69697
Frederikssundsvej 123
2700 Brønshøj
Tlf. (01) 608111
Telex 27065
Maskinmester
TIL FERIEAFLØSNING
Fiskeriundersøgelsesskibet „Adolf Jensen" søger maskinme-
ster, evt. maskinist, for ferieafløsning i perioden medio juli
til ultimo august.
Nærmere oplysning på tlf. 2 24 05 eller 2 10 96.
Ring eller skriv til skibsfører Johnni Petersen, postboks 21,
3900 Nuuk.
22