Atuagagdliutit

Árgangur
Tölublað

Atuagagdliutit - 30.12.1997, Blaðsíða 11

Atuagagdliutit - 30.12.1997, Blaðsíða 11
Nr. 100 • 1997 11 GRØNLANDSPOSTEN Kalaallit Nunaat aatsitassaqarfissuit kisiisa aallutissanngilai, sumiiffikkaanili minnerumaat aallunneqartariaqarput NUUK(KK) - Kalaallit Nu- naata nunartaa soqutigine- qartorujussuanngorpoq. Taama oqarpoq ujarassiooq 57-innik ukiulik Hans Kristi- an Schønwandt, 1. januar Nuummi aatsitassaleriffimmi direktørinngortussaq. Nipaa isaalu qularpasin- ngillat Hans Kristian Schønwandtip Nunatsinni uuliamik aatsitassanillu ujar- lemerup 1990-imilli ingerlan- neqalerujussuamera oqaluttu- arigamiuk. Ulapinnerit piffis- saq ungasippallaanngitsoq qaangiuppat arlaatigut aatsi- tassaqarfeqalemermik nassa- taqarsinnaasoq. 1976 aamma 1977 Sisimiut avataanni uuliasiorluni talli- manik qillerigaluamerup kii- salu amerikamiut ARCO 1980-ikkunni Jameson Landi- mi uuliamik ujarlemerigalu- anni nunatta nunartaa soquti- gineerukkaluarpoq, Maarmo- rilimmilu aatsitassiornerup 1990-imi taamaatinneratigut Nunatsinni ukiuni hundredik- kaani aatsitassarsiomeq sam- mineqarsimasoq taamaatip- poq - taamaatikkallarpoq. Nunatta nunataa uuliamik aatsitassanillu atuisinnaaner- mut periarfissat 1990-imi na- lileqqinneqarput, suleriaasis- samillu isumasioqatigiit ilaa- tigut Hans Kristian Schøn- wandt-ip suleqataaffigisaa ukiuni kingulliunerusuni ujar- lemissanut najoqqutassat tun- ngavilerneqarput. 1991-imi Nunatsinni aatsitassat pillugit inatsisitaartoqarpoq, maanna sulianut najoqqutaasoq. 1990-ikkut ulapiffioqaat Nunatta pisuussutaanik uu- maatsunik aningaasaleerusut- tunik millionerpassuamik na- lilinnik nassataqartut. Inuit Nunatsinneersuunngitsut up- perilerpaat nunatta nunataa periarfissaqartoq misissorlu- artariaqartorlu. Ujarlernissamut akuersis- sutit ullumikkut 70-it sinneq- qavaat, sineriak tamaat assi- giinngitsunik sammisaqarfi- usut, millionerpassuamillu a- ningaasaleereerluni aasaq u- jarlernerni nalunaarutigine- qarpoq ilaatigut diamantit, kuulti aamma zink nassaari- neqartut, Fyllamilu ujarlertut Statoil norskit pigisaat ujar- lertoralugu Nuup avataani uuliamik gas-imillu ujarlerlu- tik qillerissamaalerput. Nunatsinni ujarlemeq aa- saannakkut ingerlanneqarun- naarpoq, ukiorli tamaat. Ula- pikkiartuinnamerup ilisamaa- taasa ilaat. Iluatsitsineq Nunatta ilua pissaqartitsivoq, maannali iluatsittumik ami- gaataaginnalerpoq aatsitas- sarsiorfimmik ammaanissaq, sulili piviusunngunngilaq. Innuttaasunik paatsiveerut- sitsisoqarsinnaavoq, pingaar- tumik ukiuni kingulliunerusu- ni politikerit iluatsitsilluamis- samik neriorsuiuarmata. AG: - Kalaallit Nunaanni aatsitassarsiorfik tulleq qa- qugu ammassava? Hans Kristian Schønwandt: - Kuultit zinkillu aatsitassallu allat ukiuni tulliuttuni nunar- suarmi akiisa ineriartomissaat qanoq issanersoq oqaluttuus- sinnaagaluarumma oqarfigis- sagaluarpakkit aatsitassarsi- orfik tulleq qaqugu ammame- qassanersoq. - Paasissavarput aatsitas- sarsiorfimmi ammaasoqame- ra sioqqullugu piffissami si- visuumi suliaq pereertarmat; ilungersorfioreersimasaqaluni. - Pingaamersaavoq tutsui- ginartunik aallaaveqamissaq - nunap sannaa aammalumi politikki aningaasaqarnerlu apeqqutaallutik, ingerlatse- qatigiiffiit aningaasaatigis- saartut aningaasartornaqisu- mik ujarlerusuttut kajunger- tinneqarsinnaanerat ilunger- suutigineqartariaqarmat. 90- ikkut ingerlaneranni taakkut- sitaat Kalaallit Nunaata iluat- sissimavai, ullumikkullu a- merikap avannaata nunavis- suanut ilaasutut, nunammi sannaa eqqarsaatigalugu Ka- laallit Nunaat tassunga ata- voq, uuliasiorfiusutut aatsi- tassarsiorfittullu akuerisanut ilaavoq. - Aatsitassat nassaarinissaat tullinnguuppoq, tamatumun- ngalu pisariaqartinneqarput pikkorissuseq kiisalu ilaatigut patajasoq, tassa iluatsitsisin- naaneq. Aatsitassap aatsitas- sarsiorfimmik ammaatitsisin- naasumik kinguneqarsinnaa- sup nassaarineqarnissaanut periarfissat annertusiartuin- nassapput ujarlemerup anner- tusiartortinneratigut. Kalaallit Nunaat aammaarluni ukiuni makkunani inissisimalluar- poq, ingerlatseqatigiiffiit assi- giinngitsut sineriak tamaat assigiinngitsunik ujarlemerat iluaqutigalugu, maannangaar- lu ujarlersut arlallit iluatsit- sereerput, soorlu Skærgården- imi kuultimik nassaartoqarlu- ni, Citronen Fjordimi zinki- mik nassaartoqarluni Nuullu avannaani diamantinik nas- saartoqarluni. - Naggataatigut aatsitassar- siorfimmi ammaanissaq tul- linnguutissaaq, tamannali nassaamerinnarmit aallaa-ve- qarsinnaanngilaq. Apeqqutit arlalissuit paasineqaqqaartari- aqarput, taamaattumik pisari- aqarluinnarpoq ukiuni takkut- tussani aatsitassat akiisa ineri- artomerat aamma ilisimasa- qarfigissallugu. - Kinaluunniit silaqartoq ukiuni tallimani, qulini ima- luunniit 20-ni tulliuttuni kuul- tip silvillu imaluunniit aqer- lup zinkillu akiisa qanoq in- nerat oqaatigisinnaanngilaa. Taamaattumik Kalaallit Nu- naanni aatsitassarsiorfiup tul- liata qaqugu ammarsinnaane- ra ullulersinnaanngilara. Paarlattuanik takusinnaavara Kalaallit Nunaat tamakkerlu- gu ujarlemerit annertusiortu- innarput allanngorarleraluttu- innarlutillu, taamaattumik piffissami takkuttussami isu- malluannginnissamut pissu- tissaqarsorinanngilaq, Hans Kristian Schønwandt oqar- poq. Ulapputerpassuit nassa- tarissavaat aatsitassat akii nu- narsuarmi akitsoqqippata Ka- laallit Nunaat piareersimassa- soq.. Annikitsunnguit aamma ajunngillat Nunatsinni aatsitassarsiomeq eqqartomeqaraangat amerla- nerit eqqarsaatigisarpaat aat- sitassarsiorflssuit hundreder- passuarnik sulisullit, soorlu Ivittuuni orsugiassiorneq, Mestersvig-imi aqerlorsior- neq kiisalu Maarmorilimmi zinkisiomeq, Hans Kristian Schønwaldt-illi aatsitassanik Nunatsinni atorluaaneq i- maannaanngitsutut isigaa. - Ukiuni makkunani assi- giinngiaartunik ujarlemerup qulamanngitsumik nassataris- savaa aatsitassalinnik nas- saartoqamissaa, ima annertu- tiginngitsunik nunani allani ingerlatseqatigiiffinnit soquti- gineqarpallaanngitsunik, paarlattuanilli aatsitassarsior- feerannguanik ammaasoqar- sinnaalluni; tuluttut small sca- le mining-imik taaneqartartu- nik. Small scale mining kalaallit ineriartortinnissaannut periar- fissaqartissinnaavaat. Aatsi- tassaleriffik ukiuni kingulliu- nerusuni ujarlertartunik arla- linnik ilinniartitsisarsimavoq, maanna nuna tamaat ujarler- figalugu ingerlasut. Siunissa- mi takorloorneqarsinnaavoq pingaaruteqartumik nassaar- toqarsinnaanera, nassaartoq ingerlatseqatigiiffissuarnut toqqaannartumik nassaani na- lunaarutigisinnaallugu, Aat- sitassarsiorfik aqqutigeqqaar- nagu. Aammattaaq aatsitassanik ujarlertitsineq Ujarassiorit Nunatsinni soqutigineqarluar- poq. Hans Kristian Schøn- wandt Ujarassiorit aallartim- malli naliliisartoqatigiinnut ilaasortaasimavoq, nassaari- neqartartullu ukiut tamaasa nassiunneqartartut amerlas- susaat tupigusuutigaa, ukiu- millu ukiumut pitsaassutsi- mikkut pitsanngoriartuinnar- tut. Inuit sinerissami qaq- qaannarnit iluatinnaateqar- nemsut immikkoortissinnaan- ngulernikuuaat, tamatumalu nassataraa innuttaasut amer- lanemjartuinnartut pisuussu- tinik uumaatsunik piiaasoqa- lersinnaanera tapersersortat malunnarpoq. Uissuummissutigissanngi- lara ukiut arlallit qaangiuppa- ta kuultit aatsitassallu allat akii radiukkut taagomeqarta- lerpata soorlu silassaq taagor- neqartartoq, aamma raajat qa- lerallillu akii ilanngullugit taagomeqartalerlutik, Hans Kristian Schønwandt oqar- poq. Small scale mining Ka- laallit Nunaanni aallartin- neqassaguni aningaasaqarnik- kut periarfissaqarpoq, soolu kuultit ujaqqallu nalillit allat akugissaartut iluini imaluun- niit saniatigut piiaanerit soor- lu sioqqat olivensand-inik taaneqartartut. Aammattaaq small scale mining aatsitas- sarsiornerup iluani nunaqa- vissunik ilinniartitsinissanut aallaaviusinnaapput. - Ukiut arlallit matuma sioma Canada-mi kuultisior- toq takusarpara, kiserrammi kuulteqarfimmi piiaasoq. Ta- kornarissattaaq takkupput, kuultisiorfimmilu takornari- artinneqareeramik ujarami- nermik kuultitaqamerani ta- kussutissalimmik pisinissa- mut periarfissinneqarput. Taassuma angutip inuussutis- sarsiutigaa... - Oqaluttuap taassuma takutippaa Kalaallit Nunaanni aatsitassanik piiaaneq aalisar- nertulli ineriartortinneqarsin- naasoq, ullumikkut soorlu tu- pinnanngitsumik umiatsiaaq- qanit ingerlanneqartoq aam- malumi kilisaatinit avataasi- ortunit, Hans Kristian Schøn- wandt oqarpoq. - Kalaallit Nunaanni aatsitassarsiomeq aalisamertut ineriartortinneqarsinnaavoq, soorlu umiatsiaararsortoqartoq avataasiortunillu kilisaattoqartarluni, Hans Kristian Schønwandt oqarpoq. Assersuutigalugu Nanortallip eqqaani Napasorsuarmi kuultimik nassaameq uki- ualunnguit qaangiuppata aatsitassarsiorfimmik mikinerumaamik aallartitsinissamut periar- fissaqarluarsinnaasoq. - Mineraludvindingen i Grønland kan udvikle sig på samme måde som fiskeriet, hvor der både er jollefiskere og havgående trawlere, siger Hans Kristian Schønwandt. Her er det Kirkespirdalen ved Nanortalik, hvor et guldfund har gode muligheder for at føre til en min- dre mine i løbet af få år. 1. marts missaani Aatsitassaqamermut Pisortaqaifit- taaq Nuummi Grønlandsbankenip aUajfeqarfikuanut nutsissaaq. Omkring 1. marts flytter det nye Råstofdirektorat ind i Grønlandsbankens gamle hovedsæde på gågaden i Nuuk. Undergrunden får sit eget direktorat Nye stillinger skal besættes i Nuuk NUUK(KK) -1 denne tid er håndværkerne i fuld gang med at ombygge Grønlandsbankens tidli- gere hovedsæde på gåga- den Naapittarfik i Nuuk. Omkring 1. marts vil det nuværende Råstofkon- tor flytte ind i de nye loka- ler, og det nye, selvstæn- dige Miljødirektoratet overtager så Råstofkonto- rets kontorer på 2. salen på Hotel Grønland. Allerede fra den 1. ja- nuar bliver Råstofkontoret omdannet til et direktorat, og i hjemmestyrets orga- nisation bliver det nye di- rektorat placeret hos landsstyreformand Jona- than Motzfeldt. Det kan lyde lidt forvir- rende med et råstolkontor og en råstofforvaltning. Som led i den grønland- ske råstofordning er der etableret et dansk/grøn- landsk »Fællesrådet ved- rørende mineralske råstof- fer i Grønland«, hvis se- kretariat er Råstojfoivalt- ningen i Miljø- og Energi- ministeriet i København. Efter aftale mellem landsstyret og regeringen etablerede Grønlands Hje- mestyre i 1994 sit eget Råstofkontor i Nuuk, og dette kontor skal nu ud- bygges til et direktorat, der også løser Råstoffor- valtningens opgaver. Nye folk I begyndelsen af januar vil landsstyreformand Jona- than Motzfeldt og miljø- og energiminister Svend Auken, Socialdemokrati- et, underskrive en aftale, som baner vej for en over- flytning fra København til Nuuk. Råstofdirektoratets nye direktør Hans Kristian Schønwandts første opgave bliver at gennemføre denne overflytning til Nuuk af aktiviteterne i Råstoffor- valmingen, som frem til den 1. juli 1998 fortsat vil være placeret i Miljø- og Energiministeriet. Ingen af de 25 medar- bejdere i Råstofforvalt- ningen i København har ønsket at flytte med til Grønland, og det nye Råstofdirektorat skal der- for opbygges omkring det nuværende Råstofkontor med en halv snes medar- bejdere. - Overflytningen af for- valtningen skal ske med den mindst muligt gene for de olie- og mineralselskaber, der arbejder eller ønsker at komme til at arbejde i Grøn- land, lover Hans Kristian Schønwandt.

x

Atuagagdliutit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Atuagagdliutit
https://timarit.is/publication/314

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.