Atuagagdliutit - 21.10.1999, Blaðsíða 18

18 • TORSDAG 21. OKTOBER 1999
ATUAGAGDLIUTIT
»LeifEriksson«-
statue i Qassiarsuk
Af: Georg Nyegaard,
Qaqortoq
Sådan ser den ud - statuen af
»Leif den Lykkelige« - som
skal afsløres næste sommer,
når det fejres, at det er 1000
år siden en mand fra Qassi-
arsuk opdagede Amerika.
Bronzestatuen er doneret til
lejligheden af en gruppe ame-
rikanere af skandinavisk
oprindelse, og kopier af sam-
me figur står i forvejen i Seat-
tle og i Trondheim i Norge,
hvor det viste foto er taget.
For undertegnede, der som
arkæolog har arbejdet sig en
lille smule ind på livet af dis-
se nordboere, leder denne
statue overhovedet ikke tan-
kerne hen på de norrøne
grønlændinge af kød og blod,
som levede deres nøjsomme
og virksomme liv som bøn-
der og fangere på Brattahlid
og de omkringliggende plad-
KONKURS
I konkursboet efter Hotel Igdlo A/S
reg.nr. A/S 196.357 holdes afslut-
tende skiftesamling fredag den 12.
november 1999, kl. 10.00, i Grøn-
lands Landsret, Tjalfesvej 1, 3900
Nuuk til prøvelse af udsatte og
efteranmeldte fordringer og andre
krav samt til stadfæstelse af udkast
til regnskab og udlodning med en
dividende på 2,51288% til simple
fordringer. Kurators indstillinger
og udkast til redegørelse og regn-
skab ligger til eftersyn i Grønlands
Landsret. Fordringer og andre krav,
der først anmeldes efter regnska-
bets stadfæstelse, tages ikke i
betragtning. Udbetaling af dividen-
de foretages Fire uger efter stad-
fæstelse, medmindre anke forinden
er sket.
Grønlands Landsret
den 13. oktober 1999
AKILIISINNAAJUN-
NAARNEQ
Akiliisinnaajunnaartup Hotel Igdlo
A/S reg.nr. A/S 196.357-ip pigisaa-
nik naggataasumik nalunaarsuiso-
qarluni agguaassisoqassaaq Kalaal-
lit Nunaata Eqqartuussiviani, Tjal-
fesvej 1, 3900 Nuuk, tallimanngor-
neq 12. november 1999 nal. 10.00,
tassani suliassami pisassarisat ki-
nguartinneqarsimasut kingomati-
gullu nalunaarutigineqarsimasut
piumasaqaatillu allat aamma naat-
sorsuutinut siunnersuusiamik ator-
tussanngortitsineq aamma
2,51288%-imik aggugassarsialerlu-
gu akiligassanut nalinginnaasunut
aqquaaneq, misilinneqassalluni.
Akiliisinnaajunnaartup aningaasaa-
taanik aqutsisussanngortitap nas-
suiaammut naatsorsuutinullu inas-
sutai Nunatta Eqqartuussiviani mi-
sissomeqarsinnaapput. Piumasari-
sat pimasaqaatillu allat naatsorsuu-
tit atortussanngortinneqamerata ki-
ngoma nalunaarutigineqartut naat-
sorsuutigineqassanngillat. Aggua-
gassarsiat tunniunneqassapput
sap.ak. sisamat aalajangersaanerup
kingorna, tamanna sioqqullugu
suliareqqitassanngortitsisoqarsiman-
ngippat.
Kalaallit Nunaata
Gqqartuussivia
ulloq 13. oktober 1999
ser. Dertil minder den i alt
for høj grad om det kunst- og
menneskeideal, som man
dyrkede i 1930'ernes og
40'emes Tyskland og under
Stalin i det gamle Sovjet - og
for den sags skyld i så mange
andre lande med totalitære
regimer. Et andet stort monu-
ment af Leif Eriksson, lavet i
samme idealiserede, pom-
pøse stil, står foran Hall-
grims Kirken i Reykjavik og
spolerer en af den kønne
islandske hovedstads store,
centrale pladser.
De vellykkede rekonstruk-
tioner af et norrønt langhus
og af »Thjodhilds Kirke«,
som blev bygget den for-
løbne sommer, vil i fremti-
den blive en fin attraktion for
Qassiarsuk og Sydgrønland.
Men jeg synes det er ærger-
ligt, at projektgruppen bag
det kommende jubilæumsar-
rangement ikke fik sagt nej
tak til amerikanernes statue.
For med sine ca. 3,5 m i høj-
den, plus den tilhørende sok-
kel, kommer den i langt høje-
re grad til at sætte sit præg på
miljøet i den smukke fåre-
holderbygd end det er tilfæl-
det i de storbyer, hvor den i
forvejen står.
Qassiarsuk havde fortjent
noget bedre, for eksempel et
kunstværk som var et leven-
de udtryk for vor egen tid.
»LeifEriksson«-ip
Qassiarsummi
eqqaassutissaa
All. Georg Nyegaard,
Qaqortoq
Imatut isikkoqarpoq - »Leif
Iluanaarajooq«-p eqqaassu-
tissaa - taannalu aasamut a-
ngutip Qassiarsummit aallaa-
veqarluni Amerika-mik nas-
saartup ukiut 1000-inngorlu-
git nalliuttorsiutigineqarne-
ranut atatillugu uleemeqas-
saaq.
Eqqaassutissaq bronziusoq
nalliuttorsiomissamut ameri-
karmiunit, Skandinaviamit
aallaaveqartunit tunissutaa-
voq, taassumalu assingi Seat-
tle-mi aamma Trondheim-
imi Norge-miittumi pigine-
qareerput, taakkulu assimi
takuneqarsinnaapput.
Allattoq itsamisarsiuuga-
mi qallunaatsiaat pineqartut
pillugit suliaqalaarsimaner-
migut pissutsinik paasisaqa-
laarsimavoq, eqqaassutissarli
takullugu kalaallit, taamaner-
suaq Brattahlid-imi eqqaani-
lu naasorissaasutut piniartu-
tullu ilungersuallutik inuusi-
masut eqqaaneqarsinnaan-
ngillat. Eqqaassutissaq taan-
na 1930-ikkunni 40-kkunnilu
Tyskland-imi aammalu Sov-
jetitoqqami Stalin-ip naalak-
kersuisuunerata - nunanilumi
allani kisermaassiffiullutik
naalagaaffiusut - nalaanni
eqqumiitsulioriaatsimut eq-
qaanarpallaaqaaq. Leif E-
riksson-ip eqqaassutissaru-
jussua alla taamattoq Reyk-
javik-imi Hallgrim-ip oqa-
luffiata saani napavoq, Is-
land-ip illoqarfiisa pingaar-
nersaata qeqqa alianaatsoq
kusanaallisillugu.
Aasami kingullermi
»Thjodhild-ip Oqaluffia« as-
silillugu illorsualiarineqartoq
itsamisaq, siunissami Qassi-
arsummut Kalaallillu Nunaa-
ta kujataanut kajungertitsisar-
tussaavoq. Ajorusuutigeqaa-
rali nalliuttorsiomissamut
aaqqissuisut eqqaassutissa-
mut, amerikarmiut tunnius-
saannut qujaannarlutik nalu-
naarsimanngimmata. Taanna-
mi 3,5 meterinik takissuse-
qarpoq, aammalu toqqavia i-
lanngunneqartussaalluni, taa-
maammallu illoqarfissuit ar-
laanni ersarereersimaqaluni,
suli nunaqarfimmi alianaa-
qisumi savaatillit najugaanni
ersarinnerusussaalluni.
Qassiarsuk pitsaanerusu-
mik peqaruni ajunnginnerus-
sagaluarpoq, soorlu eqqu-
miitsuliamik ullutsinnut tun-
nganerusumik.
Unammillemeqamissaqersigineqanngilluimiarpoq...
All. Ellen Kristensen,
Folketingimi
ilaasortaq - Atassut
Kalaallit Nunaanni arnat, ar-
nat partiiannik aallartitsinia-
lersut ataqqillugit erseqqis-
saannamiarpata, uanga Ka-
laallit Nunaanni innuttaasu-
tut allatulli ineriartomermut
malinnaagama, taamaam-
mallu aamma innuttaasutut
allatulli isummersortarlunga
isumakuluuteqartarlungalu.
Mariane Petersen-ip AG-
mi, 7. oktober 1999-imi saq-
qummersumi »Amat partiiat
imaluunniit...«-mik nalunaa-
qutserlugu oqaaseqaatai o-
qaaseqarfigissallugit eqqor-
tuutippara.
Siullermik nuannaaruti-
gaara Mariane Petersen-ip
suleqatini sinnerlugit oqaase-
qaatikka qisuariarfigimma-
git, tassanilu isummersorpu-
nga amerlasuut peqataanis-
saannut periarfissinniarlugit
aammattaaq tusagasiuutit aq-
qutigalugit oqallinnermik er-
sarissaanissaq pingaaruteqar-
toq, taamaalillunilu inuiaqa-
tigiinni demokratiskiusuni o-
qallinneq ammasoq angune-
qarsinnaasoq, nuannaarnar-
porlu arnat partiiannik piler-
sitsisoqarniarnersoq pillugu
ersarissunik saqqummerto-
qarmat.
Ernerlungalu erseqqissas-
savara arnaqatima imaluun-
niimmi angutit unammilliler-
nissaannut ersissuteqarnissa-
mik tunngaviusinnaasumik
takusassaqannginnama, nu-
annaarutigiinnarsinnaavara-
mi politikkimik sammisaqar-
tartut amerliartuinnarmata -
arnaagaluarunik angutaaga-
luarunilluunniit - inuiaqati-
giinnimi sukkasuumik ineri-
artortuni ammasumik oqal-
linnissaq pisariaqarmat.
Isumakuluutikka tunuar-
tinnianngilakka, isumaqar-
pungami amat partiiliomeri-
sigut amat angutillu maan-
nakkumit imminnut ungasin-
nerulersinnaasut - Mariane
Petersen-imi isumaqatigillu-
innarpara naligiissitaalivin-
neq suli angusimannginnatsi-
gu, kisiannili tunngaviatigut
naligiilersimagatta, amat a-
ngutillu naligiimmik oqallin-
nikkut politikkimut, kultu-
rikkut minnerunngitsumillu
inuttut sunniuteqarsinnaaler-
simallutik - tamatumanili pi-
umassuseq apeqqutaaginnar-
mat.
Atassummi sulissutigaar-
put, inuiaqatigiit kalaallit a-
kornanni inuit ataasiakkaat
periarfissaasa pisinnaatitaaf-
fiisalu sapinngisamik anner-
tunerpaamik siuarsamissaat,
tassani allat pisinnaatitaaffii
eqqarsaatigalugit ataqqillu-
gillu. Eqqarsaatiginninneq a-
taqqinninnerlu tamanna ar-
nanut, arnat paartiiannik pi-
lersitsiniarlutik sulissuteqar-
tunut takutinniarpara, naak
tamanna isumakulunnarto-
qartikkaluarlugu, isumagami
malillugu siunissamut mia-
nersornissamut takussutis-
saavoq, tassanimi ilaqutariit
ilusilersugaanerat tamarmi,
taamaalillunilu inuiaqatigiiu-
sugut nukittoquterput kultur-
ikkullu tunngavipput uloria-
nartorsiortinneqarmat.
Atassummi ilaqutariinnik
naliliinerput annertuallaaler-
sinnaanngilaq, tassaniim-
mammi kulturikkut tunnga-
vipput tamarmi. Taamaam-
mattaarlu Atassummit isu-
makulunnartoqartipparput, i-
laqutariit ulluinnami inuune-
rat ajornarsiartuinnalersi-
mammat. Politikkikkut paa-
sisimasakinneq kukkusumil-
lu aningaasaliisameq peqqu-
taallutik ajoraluartumik ila-
qutariippassuit toqqissima-
junnaarsimapput, pingaartu-
millu meeqqat inuusuttullu
eqqomeqartarlutik.
Ilaqutariit inuiaqatigiiusu-
gut ilusilersugaanitsinni tun-
ngaviupput. Taamaammallu
ilaqutariit sapinngisamik
toqqissisimanartunik atugas-
saqartinnissaat pingaarute-
qarpoq. Ilaqutariit nukittuut
amerlanersaasugut pingaar-
teqaavut. Ajorsisoorluinnar-
nitsinnimi taakku toqqissisi-
manermik aallerfigisinnaa-
vagut ikiortissarsiorfigisin-
naallugillu. Erseqqissassallu-
guli pingaartuuvoq, tamanna
aatsaat suleqatigiinnikkut a-
nguneqarsinnaammat, illua-
tungeriit naligiillutik ataqqe-
qatigiillutillu misiginerisi-
gut.
Ukaliusap Atuarfiani oqal-
linnermi amat partiiannik pi-
lersitsinissap pisariaqarnera-
nut tunngavilersuutigineqar-
tut ilagaat, uagut amaasugut
atortunit inunnut tunngane-
msut pingaamemgatsigit, ta-
mannalu tunngavigalugu a-
jornartorsiutinik aaqqiiniar-
nermi politikkikkut annertu-
nemsumik pitsaanemsumillu
akisussaaqataalernissaq su-
lissutigisariaqarmat - tassa
tamanna amat partiiannik pi-
lersitsiniartut arnanik politik-
kikkut akisussaaqataasima-
sunik maannalu sulissuteqar-
tunik isornartorsiuinerattut
paasisariaqarnerluni? Ta-
mannalu aamma tunngaviga-
lugu oqallinnissinnut angutit
inuppalaarsinnaassuseqan-
ngitsutut tikilluaqqusaasi-
mannginnerpat?
Pisut politikerituinnaq qi-
merluunngilakka, allalli taa-
maaliornissaminnut akerli-
lemeqarsinnaanngillat. Oqal-
linnermut ilanngunnikkut
aammattaaq ammasumik o-
qallinnissaq aqqutissiuunne-
qartarpoq, tassanilu oqaase-
qarusuttut taamaaliornissa-
mullu kajumissuseqartut o-
qallinnerup tamatigoortuu-
nissaa pilersittarpaat, illuin-
naasiunngitsumik.
Arnat partiiliomermikkut
immikkuulerniamerannik o-
qarnera ajuallaatigineqarsi-
mappat ajuusaamtigaara, ta-
mannali killormut saatillugu
aperisoqarsinnaavoq, sooq
arnat partiiata angutit ilaanis-
saannit mattunniarneraat, si-
larsuarmi angutit aalajangiif-
figisaanni ilaasinnaatitaan-
ngitsutut misigisimagunik -
arnat ilissi politikerinit angu-
tinit pitsaanerusimanerpisi
asserpiaanik iliuuseqarnia-
rassi, imaluunniit Ukaliusap
Atuarfiani amat partiiannik
pilersitsinissaq isumanerluu-
tigineqangaatsiaraluartoq,
taamaalillunilu amat peqati-
giiffiannik pilersitsinissaq
naleqqunnemtinneqaraluarlu
ni taamaaliorassi. Isomartor-
siukkassitut iliornialerpusi,
naggataagullu innuttaasut i-
sumakuluutaat kissaataallu
akimorlugit iliuuseqamialer-
lusi - isomartorsiukkassi pili-
aanit allaanerusunik qanoq i-
liorassi, soormi inuiaqatigii-
usugut ineriartomitsinnut so-
qutiginnittut tamaasa amma-
sumik oqallinnissamut qaaq-
qunngilisigit - arnaanerat a-
ngutaanerat, partiit arlaa-
neersuunerat, qassinik ukio-
qamerat apeqqutaatinnagu -
tamannaannginnerluni innut-
taasut pisariaqartinnerusaat,
inuiaqatigiinnguusugut avis-
saartuutilemissatsinnut taar-
siullugu - tamannami Ukali-
usap Atuarfiani oqallinnermi
amerlanemssuteqangaatsiar-
tut »nipigaat« isumanerluuti-
galugulu.
Naleqamerussannginnerlu
ni politikkut suliallit assi-
giinngitsut suleqatigiinneri-
sigut oqallittoqaruni, inuia-
qatigiit kalaallit partiinut po-
litikerinullu qulagiisimannit-
tunngorlugit kattutsinniarlu-
git - uagummi politikerit i-
nunnik qulagiisimasussaan-
ngilagut - akerlianik politike-
rit inuiaqatigiinnut kalaalli-
nut kiffartuussisussaavugut,
ataqqinaataasumik suliarput
tassaasussaavoq innuttaasu-
nut tamanut kiffartuussinis-
sarput.