Atuagagdliutit - 11.11.1999, Blaðsíða 8

8 • TORSDAG 11. NOVEMBER 1999_____________________ATUAGAG PLI UTIT
Kunngissaq Frederik issittumilu silaannarsuaq
Qaanaamiit Daneborg-imut 3500 km-it atorlugit qimussimik angalanissaq Kunngissap qilanaaraa
KØBENHAVN (CSL) - Sap.
akunnerata tulliani marlun-
ngorpat Kunngissaq Frederik
Qaanaamut aallassaaq, anga-
laneq Sirius 2000 inaarsari-
artorlugu. Angalaqatissani
arfmillit ilagalugit - ilaatigut
Sirius-imi alapernaarsuisuu-
simasunik ilaqartut - ukiup
aallartinnerani Qaanaamiit
Sirius-ip aallaavianut Dane-
borg-imut qimussimik 3500
km-it atorlugit angalanissaq
aallartissavaat.
Angalanikkut qimussimik
alapemaarsuisut ukiunik 50-
iliinerat malunnartinniarne-
qassaaq, aammali Kunngis-
samut misiligutaassaaq ti-
mikkut tarnikkullu nukittus-
sutsimut, naak ukiuni kingul-
lerni inuunera nukersomer-
mik annertuumik imaqarsi-
magaluartoq. Kunngissaq
Frederik Sakkutuut Imarsior-
tut aqqartartuini ilinniarsi-
mavoq, sakkutuutut ilinniar-
nermi tamaviaarnarnerpaatut
piumasaqarfiunerpaatullu ili-
simaneqartumi. Tamannar-
piarlu pissutigalugu nunami
issittumi angalanissaminut
piareersimasutut misigisima-
voq, naak Sirius-imi alaper-
naarsuisuusimanngikkaluar-
luni. Qimussemermik issittu-
millu sungiusimasaqanngin-
nermik amigaateqarnera sap.
akunnerini aggersuni misi-
linneqassaaq. Juullip tungaa-
nut sungiusartuassapput, ja-
nuarip aallartinnerani aallan-
nginnerminni.
Ungasinngitsukkut Kun-
ngissaq AG-mit naapinne-
qarpoq. Ullaannguakkut,
apeqquteqarnissarlu aallartit-
sinnagu kunngissap pisaria-
qartippaa kaffisoqqaarnis-
saq. Tamatuma kingorna
apersuineq akomuteqanngit-
sumik ingerlavoq. Kunngis-
sallu eqqaamasaanut Kalaal-
lit Nunaat immikkut ilaam-
mat tamanna qularutissaan-
ngilaq. Arlaleriarluni Kalaal-
lit Nunaannut tikeraartarsi-
mavoq, misigisarpassuanilu
erseqqissumik eqqaamavai.
Meeraanermit
eqqaamasat
- Soorunami inersimasutut
Kalaallit Nunaat allaanermik
isumaqarfigineqalersarpoq,
kisianni eqqaamalluinnarpa-
ra angajoqqaakka qatanngu-
tigalu ilagalugit siullermik
Kalaallit Nunaannut tikeraar-
nerput. Eriup Aappalaartup
Kalaallit Nunaannut tikinne-
rata ukiunik 1000-ingortor-
siomeranut atatillugu taman-
na 1982-imi pivoq. Nalliut-
torsiornerup kingorna timmi-
sartumik umiarsuarmillu
avannamukarpugut. Qeqer-
tarsuup Tunua tikillugu. Nu-
narujussuaq qanoq angitigi-
nera iluamik paasissaanngit-
soq angalaffigaarput.
- Narsarsuarmi kisarsima-
vugut, eqqaamavaralu Igali-
kumi apersortittunut naala-
giamerput. Angalaneq nuan-
nersoq, tupigusuutigilluin-
narparalu aalisakkamik pisa-
qameq qanoq ajomanngitsi-
gisoq. Oqummersaq imaanut
igiinnartariaqarpoq. Avan-
narparterlutalu eqalunniarpu-
gut. Pissanganartorujussuu-
voq. Annertungaatsiartumik
angalavugut, assullu malis-
siortarluta. Kalaallit Nunaan-
nimi malissiornissaq ajor-
nanngitsuararsuuvoq, taman-
nalu naammagiinnarparput,
kunngissaq oqaluttuarpoq,
pisoq ataaseq eqqaamalluin-
narlugu. Taamatut misigisa-
qameq ilaqutariinnermut ma-
lunnaateqartoq.
- Ilulissani ullaat ilaanni
umiarsuup eqqaaniippoq
qimmiarannguaq. Ulloq ta-
maat tassaniippoq. Ullup
aappaani pingajuannilu. Ilisi-
matinneqarpugut unnuakkut
imaanut iginneqarsimasoq,
nunamulli qaqisinnaasimal-
luni. Qimmip paasisimavaa
nerisinneqartarluni uatsinnil-
lu illersorneqarluni, taamaat-
tumik qimagukkumanngilaq.
Qimmip tamatta nuannaraa-
tigut, ilaqutariillu isumasio-
qatigeeriarluta aalajangerpu-
gut angerlaakkumallugu. At-
serparput Nanoq, Amalien-
borg-imilu najugaqalerpoq,
kunngissaq oqaluttuarpoq,
oqaluttuarnermini ajunngit-
sumik issialerumalluni nike-
qattaartoq.
Kalaallit Nunaat pillugu
atuartoq
Ukiut ingerlaneranni arlale-
riarluni Kalaallit Nunaannut
tikeraartarpoq, qoorortuu-
millu igeriarsinnaanini taku-
tippaa 1991-imi taamanikkut
naalakkersuisunut siulittaa-
soq Lars Emil Johansen aap-
paralugu puisikkami. Ilumut
Kalaallit Nunaat nuannariler-
simavaa, nunallu ineriartor-
nera Danmark-imiit malin-
naaffigilluarpaa.
- Sapinngisara naapertor-
lugu ilikkagaqarusuppunga.
Kalaallit Nunaat ilinniarfis-
sarujussuuvoq, kikkullu ta-
marmik Kalaallit Nunaannut
tikittut tamimikkut qiimmas-
sarneqartarput. Tamanna
pinngitsoorneqarsinnaanngi-
laq, tamannalu nunap tupin-
naqutaanut ilaavoq.
Taamaalilluni Kunngissap
akissutissani qularutiginngi-
laa angalanermut Sirius
2000-imut ilaarusunnerluni
aperineqarami - ukiut tusin-
tilikkaat aallartinneranni qal-
lunaat ilisimasassarsiorlutik
Kalaallit Nunaanni angala-
nissaannut siullermut.
- Aqqartartutut ilinniarner-
mit allaanerussaaq. Taanna
ukiorpassuarni qilanaaralugu
utaqqisimavara, piffissarlu
ajunngitsumik atorlugu aaq-
qissuunneqarluni. Kisiannili
soorlu igalaamit silammut
pissilluni, nalullugu quleriit
pingajuannit inimilluunniit
pissinnerluni.
Ingerlaannaq akuersivoq
- Angalanissarli allaavoq.
Angalaqataanissamik neqe-
roortoq angalaqataasussat
ilagaat, aqqartartutut ilinniar-
nerma nalaani aamma ilin-
niartoq. Siornagut Sirius-
imiissimavoq, Kalaallit Nu-
naannilu misigisani oqalut-
tuarigaangamigit qanoq nu-
annarinnitsiginera isaasigut
takuneqarsinnaasarpoq. Nu-
narujussuarmik oqaluttuaq,
qimussemeq minnerunngit-
sumillu kiserliorneq nam-
mineq kusanarluinnarsin-
naasoq. Kiserliorneq uannut
oqaasiunngilaq ajortoq. Ta-
manna nuannaannginnermik
kinguneqartariaqanngilaq.
Taamatummi isumaqarpu-
nga.
- Ukiut pingasut matuma
siorna oqaluttuarpoq arlaqar-
lutik eqqarsaatigalugu Siri-
us-ip 50-iliinissaanut atatil-
lugu sumik angisuumik aaq-
qissuussiniarlutik. Isumasi-
orpaanga qanoq ililluni anin-
gaasaliiffigineqassanersoq,
tusagassiuutillu qanoq iliuu-
seqarfigineqassanersut. Nag-
gataagut siunnersuivoq anga-
laqataassasunga. Aqqartar-
tutut ilinniarsimavutit, taa-
maattumik angalaqataasussat
allat ilagissallutit itigartitsi-
navianngillat, taama oqarfi-
gaanga.
Taavami piareerpit?
- Aap, qaquguluunniit.
Tamikkut misiligut
Kunngissaq Frederik sakku-
tuujunermini sungiussisima-
voq tamikkut pissutsit timik-
kut nukittussutsimut ataqati-
giissittarnerannik. Killissaq
ujaaralugu. Angalernermili
assigiinngissuteqarneq erse-
rumaarpoq, kunngissaq isu-
maqarpoq.
- Angalanermi tamikkut
pissusera imaluunniit inuttut
nukittussusera aqqartartutut
ilinniarninnit annerusumik
immaqa saqqummerumaar-
poq. Piareersarfigaara akeq-
qama annersarissagaat uanga
nammineq. Nunarujussuaq
tikissavarput, assersuunne-
qarsinnaanerusoq silannar-
suarmut. Nalinginnaasumik
suna tamaat isigisinnaasaria-
qarparput. Tamaaniunngit-
sorli. Nunarujussuaq soqan-
ngitsoq inoqanngitsorlu.
Ungasissuseq qanoq inner-
soq uuttorsinnaanngilat. Su-
na tamarmi nipaatsuinnaq.
Suut tamarmik angisoorujus-
suummata isumaqarpunga
eqqarsartaatsikkut tamanna
iluamik paasineqarsinnaan-
ngitsoq.
- Pinngortitap nukingisa
uangalu tamanna naapinne-
rissavarput. Silaannarsuar-
miipputit sunilluunniit eq-
qarsarfigisinnaasanni, ta-
mannalu annertuumik misi-
gisatut isumaqarfigaara. Mi-
sigissuseq ingerlaannaq pigi-
lemeqarsinnaanngitsoq. Su-
ngiussinerli annertusiartortil-
lugu eqqarsaatit qaffakaatin-
neqarsinnaapput. Inuunermi
aaqqissuussami eqqarsaatit
pinnagit. Kisiannili qarasaq
eqqarsartittuaannarlugu. A-
ngerlamut apuunnissami su-
lerinissaq eqqarsaatiginagu.
Suut tamaasa eqqarsaatigeru-
juuinnarlugit, kunngissaq
Frederik oqarpoq, angalaneq
imminut inuttut qanoq sun-
niuteqassanersoq iluamik eq-
qarsaatigisinnaanagu. Ki-
siannili eqqoriaavoq.
- Immaqa maluginiarneru-
lissavara nunamjussuaqarne-
ra, immaqalu piumaneruler-
lugu erseqqissunik nalingin-
naasunillu pissuseqamermut
uternissaq, inunni imminnut
qanigalutik inooqatigiinni
ilinniameqarsinnaanngitsut.
Pisussaaffiit
- Imaappa Kalaallit Nunaan-
nut angalanissat ilimasaari-
soq inuuninni allamik atuga-
qalernissannut. Angerlaruit
kunngikkormiutut pisussaaf-
fitit annertunemlissasut?
- Taama apeqquteqarnis-
saq tunngavissaqarpoq, kisi-
anni taamaanngilaq. Inunnit
allanit allaanerussutigigunar-
para nammineq inuunera ilu-
silersorsinnaagakku. Ullunik
aalajangersimasoqanngilaq
inuunera ima imalu allan-
ngussasoq. Tamanna periar-
fissaavoq takkussimasoq, qu-
janartumillu aaqqissuunne-
qarsinnaalluni suliassama al-
lat saniatigut, kunngissaq
Frederik oqarpoq, angalanis-
saq isiginagu angajoqqaami-
nut naleqqiulluni nammineq
tunngavissaminik ujarlerni-
arnertut, aammalu kunngin-
ngomissaminut aalajangiun-
neqareersimasumut naleqqi-
ullugu.
- Annertunerusunngortin-
ngianngikkaluarlugu inuu-
neq eqqumiitsuuvoq. Pisut
kingorna qanoq pisoqarsima-
sinnaanera eqqarsaatigine-
qarsinnaavoq. Tassa imminut
Kunngissaq kunngikkormiutut Kalaallit Nunaannut angalanennini Kronprinsen til »stående« håndmadder og hvid anorak under et af de
nereqataavoq qaqortumillu annoraaqarluni. officielle besøg i Grønland.