Fréttablaðið - 02.07.2005, Blaðsíða 42

26 2. júlí 2005 LAUGARDAGUR
Ef bardaginn yrði háður í dag,
myndu fjölmiðlar spyrja hvort
líf þúsunda hermanna væru þess
virði. Farið yrði fram á rann-
sókn á því hvort hermennirnir
hefðu verið nægjanlega þjálfað-
ir. Þingmenn minnihlutans
myndu spyrja hvort forsetinn
hafi leitt bandarísku þjóðina af-
vega. Svona lýsti Zen Miller,
þingmaður Demókrata á banda-
ríska þinginu, því hvernig bar-
daganum um Iwo Jima, sem háð-
ur var í síðari heimsstyrjöldinni,
yrði lýst af fjölmiðlum væri
hann háður í dag, en ekki í byrj-
un árs 1945, á lokamánuðum síð-
ari heimsstyrjaldarinnar í bar-
áttunni um Kyrrahafið.
Í bardaganum um Iwo Jima,
eða Súlfúreyjuna, sem hófst 19.
febrúar 1945, létust um 22.000
japanskir hermenn og tæplega
7.000 bandarískir. Að auki særð-
ust rúmlega 19.000 bandarískir
hermenn. Bardaginn sjálfur var
einn af mörgum bardögum síð-
ari heimsstyrjaldarinnar. Mynd
sem Joe Rosenthal tók af sex
hermönnum að reisa bandaríska
fánann á toppi Suribachi-eld-
fjallsins á Iwo Jima 23. febrúar
1945 gerði bardagann ódauðleg-
an í huga Bandaríkjamanna.
Rosenthal, ljósmyndari Associ-
ated Press, hlaut Pulitzer-blaða-
mannaverðlaunin fyrir myndina
árið 1945. Í lok árs 1954 var
bronsstytta eftir Felix de
Weldon, byggð á myndinni, af-
hjúpuð í Arlington-kirkjugarðin-
um. Styttan var helguð öllum
sjóhermönnum sem hafa látið
lífið við að verja þjóð sína. Nú er
Clint Eastwood að koma til
Krýsuvíkur til þess að taka upp
atriði fyrir myndina sína Flags
of Our Fathers, sem fjallar um
bardagann um Iwo Jima.
Tilgangur eða tilgangsleysi
Innrásin á Iwo Jima var kölluð
Operation Detachment, og var
talin nauðsynleg fyrir árásir B-
29 sprengjuflugvéla á Japan og
til þess að Kamikaze-árásir Jap-
ana yrðu erfiðari. Á eyjunni
voru þrjár flugbrautir sem jap-
anskir sjálfsvígsflugmenn hófu
leiðangur sinn á. Eftir að Banda-
ríkjamenn náðu yfirráðum yfir
eyjunni lentu fylgiflugvélar
sprengjuflugvéla á eyjunni, á
meðan B-29 vélarnar flugu
áfram til Japan. Flugbrautirnar
voru notaðar sem neyðarlend-
ingastaður bandarísku sprengju-
flugvélanna á leið sinni frá Jap-
an, sem hefðu annars þurft að fljúga helmingi lengri leið til að
ná öruggri lendingu. Eftir að
Bandaríkjamenn höfðu náð
Marianas-eyjum, varð Iwo Jima
mun mikilvægari herstöð fyrir
Japani en áður, þar sem Banda-
ríkjamenn voru þá orðnir nær
því að gera árásir á meginland
Japan. Frá herstöðinni á Iwo
Jima gátu Japanir varað við yf-
irvofandi árásum á Tókýó og ná-
grenni.
Japanir bíða og undirbúa sig
Í júní 1944 hófu Bandaríkja-
menn stórskotahríð á Iwo Jima,
og áttu Japanir von á að innrás
hæfist það sumar. Í júlí það ár
hafði bandaríski sjóherinn eyði-
lagt allar byggingar á eyjunni og
þær fjórar flugvélar sem eftir
voru. Japanir höfðu þá misst
stóran hluta sjóhers síns og mik-
inn hluta flughersins. Flugvéla-
floti þeirra var ekki endur-
byggður fyrr en í apríl 1945.
Tadamichi Kuribayashi, herfor-
ingi Japana á eyjunni, þurfti því
að verja Iwo Jima án stuðnings
frá sjó- eða flughernum. Liðs-
styrkur kom frá Japan, auk
verkfræðinga sem hönnuðu flók-
ið kerfi neðanjarðarbyrgja og
ganga, sem áttu að geta staðist
miklar sprengingar frá óvinin-
um. Höfuðstöðvar Kuirbayashi
voru á norðurhluta eyjunnar.
Sunnar á eyjunni, á Hæð 382
sem var næsthæsti hæðarpunkt-
ur Iwo Jima, var fjarskipta- og
veðurstöð komið upp. Þar rétt
hjá voru höfuðstöðvar hersfor-
ingjans Chosaku Kaido, sem
stjórnaði stórskotaliði Japana á
eyjunni. Japanir gerðu tilraun til
að tengja allar helstu stjórn-
stöðvar sínar á eyjunni með
göngum sem hefðu orðið um 27
kílómetrar að lengd, hefði þeim
tekist að klára þau. Þegar
Bandaríkjamenn stigu á land í
febrúar 1945, voru 18 kílómetra
göng fullkláruð. 8. desember
1944 hófu Bandaríkjamenn aftur
loftárásir á Iwo Jima, sem frá
þeim tíma varð daglegur við-
burður þar til innrásin sjálf
hófst.
Bandaríkjamenn hefja innrás
Fyrir innrásina á Iwo Jima töldu
Bandaríkjamenn sig hafa full-
komnað árásaráætlun sína frá
sjó, í innrásum sínum frá Gu-
adalcanal til Guam. Þeir töldu sig
hafa mætt öllum þeim vandamál-
um sem upp gætu komið. Sam-
kvæmt áætlun áttu tvær her-
deildir sjóhersins að taka land á
austurströndum eyjunnar. Þegar
þær væru lentar á ströndinni
myndu tvær aðrar herdeildir
bætast við til styrktar þeim sem
fyrir voru. Samkvæmt áætlun-
EYÐILEGGINGIN ALGJÖR Mannfallið var mikið, bæði í herliði Bandaríkjamanna og Japana, þegar barist var um Iwo Jima í síðari
heimsstyrjöldinni.
FÁNINN REISTUR Þetta var seinni og stærri fáninn sem reistur var efst á Suribachi- fjalli á Iwo Jima. Fyrir þessa fréttamynd hlaut ljósmyndarinn, Joe Rosenthal, Pulizter-verðlaunin árið 1945.
Svikull svartur sandur
Clint Eastwood er á lei›inni til landsins til
a› taka upp atri›i fyrir myndina Flags of
Our Fathers, sem fjallar um bardagann
um Iwo Jima í sí›ari heimsstyrjöldinni.
Kr‡suvík var talinn heppilegur tökusta›ur,
flví hér á Íslandi eru sandarnir svartir og
svikulir, líkt á eldfjallaeyjunni í Kyrrahaf-
inu.
TADAMICHI KURIBAYASHI
Herforingi Japana
RAYMOND A. SPRUANCE
Herforingi Bandaríkjamanna
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/J
O
E
RO
SE
N
TH
AL
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/J
O
E
RO
SE
N
TH
AL