Tíminn - 01.10.1975, Blaðsíða 15

lyiiðvikudagur 1. október 1975
TÍMINN
15
Árni Benediktsson
Um olíuverð
NU hafa oliurikin enn á ný
hækkað verð á oliu, i þetta sinn
um 10%, þannig að nú er verð á
óunninni olfu um eða yfir 11.50
dollara hver tunna. Þetta er
mikið áfall fyrir okkur Is-
lendinga, kostarokkur nokkur
hundruð milljónir króna i gjald-
eyri, sem ekki er til, og eykur
enn á þann efnahagsvanda, sem
áður virtist nógu torleystur, ef
ekki óleysanlegur.
Hins vegareru allar likur á að
þessi olfuverðhækkun standi
ekki lengi. Samkvæmt öllum
lögmálum átti olía að lækka i
verðienekki að hækka og senni-
legast er að þessi hækkun, sem
knúin var fram i trássi við allar
staðreyndir, marki endalok
samstöðu oliurikjanna, og olíu-
verðfari stórlækkandi að loknu
settu niu mánaða timabili, ef
ekki fyrr.
Þegar olíurikin nálega fjór-
földuðu verð á oliu fyrir tveimur
árum, stóðu oliuneyzlurikin al-
gerlega varnarlaus. Olia hafði
verið i alltof lágu verði áður, og
af þeirri ástæðu voru full rök til
verulegrar hækkunar. Vegna
hins lága verðs var oliuneyzla
óeðlilega mikil og þjóðir heims
um of háðar oliu. Ekki hafði
verið hirt um að nyta aðra
hugsanlega orkugjafa. Oliu-
framleiðslan fór stöðugt vax-
andi, og oliuneyzlan einnig,
þannig að framleiðsluaukningin
gerði ekki betur en að hafa við
nezluaukningunni.
Þeir, sem muna tvö ár aftur i
timann, minnast vafalaust
þeirra umræðna, sem þá urðu
um hugsanlegt vald olíusölu-
rikjanna vegna hins mikla auðs,
sem þau myndu safna af oliu-
verðhækkuninni. T.d. var reikn-
að Ut, að Saudi-Arabi'a ein gæti
keypt upp allan auð Bandarikj-
anna á 15 árum o.s.frv. Alla
vega var ljóst, að oliuverðið
myndi valda gifurlegri efna-
hagsröskun i heiminum um
ófyrirsjáanlega framtið.
Nú, aðeins tveimur árum sið-
ar, hefur þetta breytzt. 1 fyrsta
lagi vegna þess að sú verðbólga,
sem óhjákvæmilega leiddi af
oliuverðhækkuninni (en verð-
bólga er ekkert annað en jafn-
vægisleit), hefur minnkað
ávinning oliurikjanna stórlega.
í öðru lagi hefur minnkandi
neyzla oliu dregið mjög veru-
lega Ur tekjum oliurikjanna. SU
leit, sem gerð hefur verið að
nýjum orkugjöfum sl. tvö ár, er
þó ekki ennþá farin að skila full-
um árangri, oliuneyzlan mun
væntanlega minnka stórum
meira næstu árin. 1 þriðja lagi
aðlöguðu oh'urikin sig ótrúlega
fljótt að hinum nýja auði og
vöndu sig á eyðslu, sem erfitt
verður að hverfa aftur frá.
Vegna minnkandi oliuneyzlu
hafa oliurikin dregið úr oliu-
framleiðslu, sum svo verulega,
að þrátt fyrir himinhátt verð á
oliu sjá þau fram á gjaldeyris-
skort. Ef við tökum t.d. Lýbiu,
þá hefur framleiðslan þar
minnkað Ur 1600 þúsund tunnum
á dag niður I 1200 þúsund tunn-
ur. Gjaldeyrisvandræði eru á
næstu grösum I Lýbiu, og hyggst
Lýbíustjórn leysa þann vanda
með þvi að auka framleiðsluna
upp i 2000 þúsund tunnur á dag.
Lýbla er ekkert einsdæmi, sömu
hugmyndir eru viðar uppi. En
það er ekki nægilegt að fram-
leiða meiri oliu, það þarf einnig
að selja hana. Og i þetta skiptið
þarf að selja hana I heimi, þar
sem oliuneyzla fer minnkandi.
Það er þvi ekki lengur
seljendamarkaður á oliu. Dæm-
ið hefur snúizt við, það er orðinn
kaupendamarkaður. 01 iu-
neyzlurikin hafa nú þegar
möguleika á að einangra eitt-
hvert eða einhver oliurikjanna
og knýja fram verðlækkun.
Það er næsta ósennilegt, að sá
möguleiki verði ekki notaður
innan tiðar. Oliurikin hafa ekki
lengur pólitiskt afl til þess að
hindra þá þróun. Allar likur
benda þvl til þess að oliuverð
muni fara mjög lækkandi innan
tíðar, og er ekki fjarri lagi að
gera ráð fyrir 7-9 dollara verði
einhvern tima siðari hluta
næsta árs. Rétt er þó að benda
á, að pólitiskar aðstæður geta
breytzt á skömmum tima, og
þær kunna að hafa meira að
segja um oliuverð heldur en
hreinar efnahagsaðstæður. En
einsoger, erpólitisk þróun olíu-
rikjunum I óhag.
l i 1 i rl Wt
Sj -ri
WSt
Fordæma
aftök-
urnar
á
Spáni
Flokksstjórn Alþýðuflokksins
samþykkti samhljóða svofellda
ályktun á fundi sinum mánudag-
inn 29.9. s.l.
„Flokksstjórn Alþýðuflokksins
fordæmir hinar pólitisku aftökur
stórnvalda á Spáni á fimm ungum
mönnum.og þau grimmúðlegu og
forneskjulegu viðhorf fasista-
stjómarinnar, sem i skjóli ein-
ræðis hefur um áratugaskeið
traðkað á almennum mann-
réttindum, frelsi þegnanna og
jafnrétti.”
Myndin hér að ofan var tekin I hótelinu á Ilúsavik, og má þar
bæði sjá, aö_ námskeiðið hefur verið fjölsótt og þátttakendur
víða að.
Bankamannanám-
skeið á Húsavík
ÞJ-HUsavik — Siðdegis sl. sunnu-
dag lauk á Húsavik námskeiði
fyrir bankastarfsmenn, sem stað-
ið hafði frá 27. sept. Banka-
mannaskólinn stóð fyrir nám-
skeiðinu, sem einkum var ætlað
þeim starfsmönnum bankaútibúa
utan Reykjavíkur, sem höfðu
verulega starfsreynslu fyrir.
Kennt var i fyrirlestraformi og
með fyrirspurnum og umræðum.
Fjallaðvar um verötryggingu og
fjárskuldbindingar, vixla, á-
byrgðir, tékka og tékkamál og
mat námsumsókna.
Fyrirlesarar voru Helgi Bach-
man, forstööumaður hagdeildar
Landsbankans, MagnUs Arnason
1 ög f r æ ði n g u r , Reinhold
Kristjánsson lögfræðingur, Bene-
dikt Guðbjartsson lögfræðingur
og SveinbjÖrn Hafliðason.
Þátttakendur voru tæplega sex-
tíu. Stjórnendur námskeiðsins
voru þeir Ari Guðmundsson og
Hannes Pálsson, sem báðir eiga
sæti I skólanefnd Bankamanna-
skólans.
Skólinn hefur I nokkur ár efnt til
eins eða fleiri námskeiða á vetri
fyrir bankastarfsmenn, en nú var
slikt námskeið i fyrsta sinn haldið
után Reykjavikur.
Námskeiðið var haldið I ágæt-
um húsakynnum hótels og félags-
heimilis HUsavikur.
Timlnner
peningar
AugtýslcT |
i Timanum \
m
að Hótel Esju
í kvöld kl. 8.30.
Frummælandi verður Ólafur
Jóhannesson viðskiptaráðherra og
ræðir um
EFNAHAGSMÁUN
OG STJORNMALA-
VIÐHORFIÐ
A/fír velkomnir meðan húsrúm leyfir