Tíminn - 29.10.1975, Blaðsíða 11

Miövikudagur 29. október 1975.
TÍMINN
11
Sjónvarpið:
VEIÐITÚR i ÓBYGGDUM
cftir Halldór Laxness.
frumsýning.
Persónur og leikendur:
Gjaldkerin'n:
Gisli Haildórsson
Sonur útibússtjórans:
Sveinbjörn Matthiasson
Vinnukonan:
Margrét Helga
Jóhannsdóltir.
Dóttirin:
Saga Jónsdóttir
Skipstjórafrúin:
Pórhalla Þorsteinsdóttir
Húsgagnameistari:
Valdemar Helgason
Ung hjón:
Heiga Stephensen og
llarald G. Haralds
Klugafgreiðslumaður:
Sigurður Karslsson
Ueikstjóri
Helgi Skúlason.
Myndataka
Sigmundur Arthúrsson
Ueikmynd
Björn Björnsson.
Stjórn upptöku
Andrés Indriðason.
A sunnudagskvöld flutti
sjónvarpið Veiðitúr í óbyggðum
eftir Halldór Uaxness, en það er
sjónvarpsverk, gert eftir sam-
nefndri smásögu Halldórs, er út
kom i Sjöstafa kveri hans árið
1964. Höfundur mun hafa
skrifað kvikmyndahandritið
sjálfur, i það minnsta texta
þess.
Ferðbúin kona var búin að
krosskveðja i rúminu og farin
veg allrar veraldar, þegar
sjónvarpið kemur að Gisla
Halldórssyni i rúminu, og hann
sprettur ekki upp, þvi hann er
frjáls, eins og segir i sögunni,
heldur fer hann að dytta að and-
liti sinu og hann fer sér að engu
óöslega, kvikmyndin byrjar þvi
strax að dragast aftur úr sjálfri
sögunni.
Veiðitúr i óbyggðum er kjörin
saga til þess að breyta i leikrit.
Meginefni hennar fer fram i
samtölum,og saga er skemmti-
leg og viðburðarik innan sin s
ramma. Helzti gallinn er liklega
sá, að íslendingar vita of mikið
um öngla fyrir söguna, hafa
allir verið á lfnu eða verið að
snuðra i beitingaskúrum. Enn
aðrirhafa stungið sig á önglum
við bryggjuveiði, eða hafa
gengið meö öngla i vösunum
lengi og vita að maöur losar
fasta öngla með naglbitef annað
dugar ekki. Einn sem ég talaði
við hafði meira að segja fengið
kött á veiðistöngina sina i
Fjarðarái Seyðisfirði,og honum
þurfti ekkert að segja meira um
öngla og naglbita. Hann vissi
allt um það. Halldór Laxness er
ofan úr sveit, og veit þvi liklega
ekki mikið um öngla, en tvö
hundruð þúsund naglbita veit
hans hinsvegar talsvert um, en
nóg um það.
Þvi er ekki að leyna, að
auðvitað er til fólk, sem ekkert
veit um öngla og naglbita.
Halldór Laxness hefur verið
þýddur á yfir 50 þjóðtungur, og
vafalaust hafa þær þjóðir sumar
minna vit’ á önglum en við.
önglamálið höfðar þvi
einkennilega til okkar og vand-
kvæöin verða undarleg. —
Hvers vegna fær maðurinn sér
ekki naglbit og klippir agnaldið,
i stað þess að reyna allt mögu-
legt annað, segjum við.
Sjónvarpsleikurinn fer
svolitið seinna af stað en sagan,
og nær aldrei þeim ævintýra-
krafti, sem smásagan nær,
Milli atriða. Sigurður Matthiasson, Helgi Skúlason, Halldór Uaxness og Gisli Halldórsson, ráða ráð-
um sinum i stássstofunni hjá Grasdal.
Naglbítslaust
á Gljúfrasteini
Veiðitúr í óbyggðum eftir Halldór Laxness
«
Upptöku stjórnaði Andrés
Indriðason, sem oft kemur ná-
lægt góðum hlutum, þótt ekki
sé auðvelt að dæma um hlut
upptökustjóra.
Þeir félagar hafa um margt
unnið gott verk, en ef fara skal
út f gagnrýni, þá beinist hún lik-
lega helzt að þvi. sem ekki var
gert. Hvort rétt varð að
klemma leikinn svona mikið
inni i húsinu, og hvort ekki hefði
átt að leggja meiri áherzlu á
hraða. Svona þættir þurfa um-
hverfi, annan hring utan um
þann, sem leikið er á. Þorpið,
landslagið, einangrunin má ekki
gleymastað minu viti, né heldur
hin ytri veröld: ,,hún fór suður
með honum að vera við jarðar-
förina hennar móður sinnar og
kom með honum aftur,” ,,...er
það hennar verk að kirkju-
garðurinn með öllu sinu
blómskrúði er til sóma fyrir
bæjarfélagið.” Tilefni eru þvi
næg til þess að hvila mynda-
vélina á heimili gjaldkerans, ef
það var þá leyft.
Sjónvarpið hefur tilkynnt, að
það hafi farið út á þá braut að
gefa gagnrýnendum blaða kost
á þvi að sjá innlend leikrit uppi i
sjónvarpi, áður en þau eru
send út til viðskiptamanna og er
það vel. Þaðvar gert að þessu
sinni, en undirritaður missti af
sýningunni, og þá væntanlega
af umræðu á eftir, og ber að
hafa það i huga viö lestur
greinarinnar. Margt fleira, sem
gaman hefði verið að fjalla um,
verðurútundan, þar eðtækifæri
til spurninga gafst ekki að þessu
sinni.
27. okt. ’75
Jónas Guömundson.
burtséð frá vantrú manna á þvi
að losa um öngla á þann hátt,
sem reynt er. Hinu er svo ekki
að leyna að vissir kaflar i
leikritinu eru mjög góðir, enda
er textinn oftúr hreinu gulli.
Égskil strauminn eftir, sagði
konan. Ef til vill hefur Laxness
gert það sama i smásögunni,
þegar við lásum hana fyrir ára-
tug eða svo. Við erum þá lika
kröfuharöari en góðu hófi
gegnir. Stíll Halldórs er mynd-
rænn, og ekki sizt i þessari sögu,
og þvi liklega ómögulegt að
hemja hann svo til einvörðungu
innan veggja, eins og þeir
reyndu uppi i sjónvarpi — jafn-
vel ekki i stóru húsi eins og hjá
gjaldkeranum Grasdal:
,,Hann reikar út úr bænum
frammmeö sjó og kemur á
bryggjuforna þar sem-áöurvoru
skornir hvalir og beruð stærri
og fegurri innyfli en i öörum
stöðum. Þessi bryggja var nú
helsti brúki af mönnum er fara
til að drekkja sér.
Hann gcingur út bryggjuna
undir vængjum sjófugla, sem
þar iða með stórum jarmi nótt
og nýtan dag, og....”
„Sólskiniö stóð kyrt I stáss-
stofunni okkar alt sumarið.”
Þegar á allt er litið þá held ég
að flestir hérlendir menn muni
taka undir orð munksins, sem
fór að horfa á bibliumyndina I
bió: Eg hef lesið bókina og ég
held að hún sé betri en myndin.
Sé á hinn bóginn litið á
kvikmyndina Veiðitúr i
óbyggðum sem slika, án sam-
hengis við söguna, sem hún er
gerð eftir, kemur upp ný staða,
nýtt verk. Við sjáum, að vissar
framfarir hafa orðið i kvik-
myndatækni hjá sjónvarpinu,
og það er að mestu orðið laust
við ýmsan vandræðagáng, sem
áður reiö þar húsum. Sviðs-
leikur er að minnka, og menr
hafa tileinkað sér nýja fram-
sögn, eðlilegri en við á uppi á
senu I leikhúsi eða félags-
heimili, þar sem hinn veikasti
tónn verður að vera skýr og
hvellur svo að hann verði
numinn frammi i sal.
Elektrónisk mögnun og stefnu-
mlkrófónar takauppandardrátt
manna i kvikmyndum og tækni-
mennirnir skrúfa fyrir
og skrúfa frá. Leikendur slaka
þvi á hálsvöðvunum og slappa
af, tala eins og manneskjur.
GIsli Halldórsson fór með
hlutverk gjaldkerans, en um
hann fjallar kvikmyndin. GIsli
var beztur i fyrrihluta
verksins,fram til þess að þeir
Krilon birtast i ljóranum á
þakinu. Siðan dró af honum, og
hann náöi sér ekki á strik að
marki fyrren skipstjórafrúin
var komin inn til hans undir
lokin.
Sveinbjörn Matthiasson lék
Krilon. Mér er tjáð, að hann
hafi eitthvaðleikið hjá L.R., en
þetta mun vera fyrsta meiri-
háttar hlutverk Hans. Hann var
ágætur, og sama er að sgja um
aðra leikendur, sem voru
Margrét Helga Jóhannsdóttir,
sem áður hefur leikið I mörgum
verkum Halldórs, Saga Jóns-
dóttir og Þórhalla Þorsteins-
dóttir, en þær siðarnefndu eru
að norðan. Aðrir leikendur
höfðu minni hlutverk.
Leikmynd Björns Björns-
sonar var ágæt og sannfærandi.
Um leikstjórn Helga Skúla-
sonar er það að segja, að hún
var vönduð, en hraði hefði mátt
vera meiri. Textameðferðin var
með eindæmum góö og eins og
áður sagöi, án þess sem áður
tiðkaðist, að menn æptu á
myndavélarnar, eins og verið
væri að yfirgnæfa
skvaldrið i stórum
áhorfendasal.
Höfundurinii, Halldór Uaxness fylgdist að sögn mjög náið meö kvik-
mviidiin veiðitúrsins. Hér sést liann fylgjast meö upptöku i sjón-
varpssal.