Tíminn - 05.03.1976, Side 19

Föstudagur 5. marz 1976.
TIMINN
19
Klaufhirðing er eitt þeirra hlutverka, sem sannri sauöfjárrækt er alltaf samferöa, og hér er Christian-
sen aö snyrta klaufir Suffolk-hrúts meö aðstoö samverkamanna.
Búnaðarfíðindi
Gísli Krisfjánsson skrifar
Sauðfjárrækt hafín
á Möltu undir
forystu dansks bónda
GK-MALTA— það er eyja i Mið-
jarðarhafinu, eins og allir vita,
sem fylgzthafa með í heimsfrétt-
um og eitthvað kunna að marki i
landafræði. Eyjan hefur um alda-
raðir verið bitbein þjóðanna, sem
búa umhverfis Miðjarðarhaf,
menningarmiðstöð, og stundum
aðsúgsmiöstöð ræningja úr suðri
og austri. Napóleon réði þar
um skeið en 1805 fengu Bretar þar
yfirráð og héldu þeim til 13.
desember 1974 er Malta varö
sjálfátætt riki, eftir langvinnar
erjur. Það endaði með þvi, að
rikissjóður Breta á að greiða
Möltubúum 14 milljónir punda ár-
lega til ársins 1979, auðvitað
vegna athæfa sem Bretar hafa
þar framiðeins og annars staðar,
þar sem, þeir um langa eða
skamma hrið, hafa stjórnað með
ofbeldi. miskunnarleysi og þræla-
haldi svo sem þeirri þjóö virðist
eðlilegast.
Frá náttúrunnar hálfu er Malta
sanr.nefnd Eden, að þvi er veður-
far snertir. boka, snjór og frost
eru þar óþekkt fyrirbæri, og svo
er sagt, að það séu aðeins fáir
dagar á ári, sem ekki sér sól og
timabilið frá april til september-
loka er nær undantekningalaust
glaða sólskin 11 stundir á dag,
enda eru þar ræktaðir suðrænir á-
vextir, appelsinur, sitrónur, fikj-
ur og ferskjur með meira öryggi
en á ströndinni sunnan Miðjarð-
arhafsins. Uppgufun frá hafinu
gefur loftraka og litil loftkæling
veitir hressandi skúrir.
Eyjan, er aðeins 316 ferkíló-
metrar að stærð, en ibúatalan er
um 330 þúsundir. Þarna er mann-
leg tilvera hagstæö ef skynsam-
lega er stjórnað, en um aldir
hefur fólkið oft þoláð harðrétti
vegna rána, gripdeilda, striðsat-
hafna og stjórnarfarslegs ofbeld-
is. Siðan fólkið fékk heimastjórn
hefur verðlagi verið haldið i
skefjum og dýrtið er þar ekki, að
sögn allra kunnugra.
Möltubúar vilja efla
kvikfjárrækt
Strax að fengnu sjálfstæði,
settu íbúarnir á óskalista sinn að
efld yrði búfjárrækt á eynni, til
þess að auka heimaframleiðslu
lifsnauðsynja. Stjórnin beindi
óskum sinum til FAO i Rómaborg
og þeim var vel tekið. Rikisstjórn
Dana komstá einhvem hátt inn i
málið og veitti nokkra fjárhæð,
eða um 7 milljónir isl. króna, til
þess að Möltubúar fengju ósk sina
uppfyllta i þessum efnum.
Danskúr bóndi, sem um 30 ára
skeið hefur stundað sauðfjárrækt
og siðustu árin hefur verið for-
maður f járræktarfélagasam-
bands Dana, var að Hætta búskap
um þær mundir er málið var á
dagskrá, og það varð að ráði, að
hann gerðist forgöngumaður
þessara mála þarna suðurfrá.
Viihelm Christiansen heitir
maðurinn, 67 ára að aldri. Raun-
ar hafði hann sáralitla vitneskju
um skilyrðin á Möltu, en hann
hafði langa reynslu og mikið vit á
sauðfé, og á þeirri forsendu varð
hann fyrir valinu þegar ákveðið
var hver skyldi standa fyrir um-
ræddri starfsemi. Hann hafði
aldrei áður dvalið utanlands,
nema i smáfrium suður á Rhodos
eða Mallorka og svo i Vin, en þar
bjuggu tengdaforeldrar hans, þvi
að kona Vilhelms Christiansens
er frá Austurriki.
Tiu ára formennska i sambandi
dönsku sauðfjárræktarfélag-
anna og löng röð af heiðursmerkj-
um, sem hann hefur hlotið, svo og
afburðaskepnur hans, hafa auð-
vitað verið þau meðmæli, sem
haldbezt virtust til þess að velja
bónda þennan i umrætt hlutverk.
Og svo var bara að taka til
starfa.
Suffolkfé — fiturófufé og
annað fé
Ekki fara sögur af þvi hvort
nokkuð hefur kveðið að sauðfjár-
rækt þarna á eynni i miðju Mið-
jarðarhafi, en auðvitað var og er
þar fé, eins og yfirleitt á öllum
eyjum þar. En Christiansen var
veitt heimild til að ráða sjálfur að
méstumeð hvaða fé skyldi starfa.
Að visu var búið að ákveða, að
til eyjarinnar yrði flutt
Babary-sauðfé frá Libanon og
hópur þess kom til Valetta um
sömu mundir og Christiansen
kom þangað fyrst, en
Babary-sauðféð hefur það sér-
kenni, að þaðsafnar fitu á rófuna
og geymir hana þar tiltæka unz
þörf gerist á harðréttistimum.
Sauðfjárkyn þetta er sannnefnt
„hópfé”, eins og jafnan gerist
meðal eyðimerkurfjár.
A sama tima hafði verið gert
ráð fyrir að annar stofn kæmi frá
Ástraliu. Möltustjórn hafði fengið
loforö um það frá rikisstjórn
Ástraliu, og gerðar voru opinber-
ar ráðstafanir til að fá féð flutt
þaðan með herflugvélum, en þeg-
ar til kom afneituðu hernaðar-
oddvitar með öllu að menga flug-
vélarnar með svo „svinskum
flutningi” sem sauðfé væri, slikt
væri ósæmilegt á sviði hermála
að 'smyrja svo vegleg tæki innan
með sauðaspörðum. betta lét
Christiansen sér vel lika og sneri
þvi brátt til Bretlands til þess að
kaupa kynbótaskepnur til verð-
andi starfsemi á sviði sauðfjár-
ræktarinnar, með framleiðslu
kynblendinga og samanburð
þeirra fyrst um sinn. 1 Englandi
keypti hann svo nokkra SUF-
FOLK-hrúta og einnig kollótta /
Dorset-hrúta. Aðstaða til
starfseminnar er honum svo léð á
miðri Möltu, og samkvæmt lögum
þar i landi er þessi bóndi eini út-
lendingurinn sem. veitt verður at-
vinnuleyfi á Möltu. Og nú er
starfsemin komin i fullan gang
undir hans umsjón.
(Endursögn eftir:
LANDSBLADET)
Sænskir dýralækn-
ar afneita fjósum
með rimlagólfum
G.K. — Sydsvenska Dagbladet
segir frá þvi nýlega, að varla
verði byggð fleiri fjós með rimla-
gólfum i Sviariki en þegar er orð-
ið. Astæðan er sú, að á tiirauna-
stjórafundi i Uppsala fyrir
skömmu gerðu sænskir dýra-
læknar aðsúg I ræðum sinum að
byggingafyrirkomulagi fjósanna,
en það var dr Jan Oiuf Lindquist
við Dýralæknaskólann, sem hafði
orð fyrir þeim.
Hann gerði grein fyrir heilli
röð kvilla, sem rekja mætti til
rimlagólfafyrirkomulagsins og
svo bæri það með sér hættu frá
taugaveikibróöur og fleiri kvill-
um, sem gætu orsakað smit i
mannfólki.
Dýralæknarnir þar i landi hafa
staðfest, að spenastig og spena-
skemmdir eru miklu algengari
þegar kýr ganga á rimlúm en á
básum. A rimlagólfum slitna
klaufir, fætur nuddast og fleiðrast
og ígerðir fylgja. Og svo eru allar
hreinlætisráðstafanir vonlausar á
grindunum, segja þeir, en það
leiöir til minni mjólkurgæða.
Ekki er heldur ráðlegt að láta
holdagripi gangá á grindum, i
hópi þeirra hafa lungnakvillar og
lifrarbólga verið miklu algengari
en i gömlu básafjósunum, segja
dýralæknarnir.
ERU RÖRMJALTA-
VÉLARNAR í
ÓLAGI HJÁ
OKKUR?
G.K. — Liklega er engin vél i
heimi búskaparins meira notuð
en mjaltavélin. En lengi var hún
lltils metin. Nú er öldin önnur.
Svo segir norskur ráðunautur,
Terje Alfnes, sem I Bændabla'ð'inu
norska lýsir annmörkum af vissu
tagi, sem loði viö rörmjaltakerfi I
fjósum Norðmanna.
Fyrst tjáir hann, að vandamál-
in séu rétthin sömu og fyrir 10 ár-
um, enda þótt tæknin hafi i ýmsu
fullkomnazt. Nú eins og þá, er
baráttan við júgurbólgu, spora-
myndandi bakteriur i mjólkinni
og málmbragð, sem einatt og að
nokkru er sök mjaltalagnarinnar.
A vissu mjólkurframleiðslusvæði
voru framkvæmdar athuganir á
254 búum, sem höfðu rörmjalta-
lagnir i fjósum. Á 40 af hverju
hundraði þeirra, var sogkerfið i
ólagi, á vissum stöðum voru lagn-
ir óþéttar og ýmislegt annað var i
miður góðu lagi hér og þar.
Ráðunauturinn fullyrðir, að það
margborgi sig að mjólkursam-
lögin hafi mann i þjónustu sinni,
sem framkvæmi reglulegt eftirlit
með svo þýðingarmiklum tækj-
um, sem mjaltavélar eru. Segir
hann nú kapphlaup meðal fram-
leiöenda mjaltavéla, sem bjóði
slika þjónustu i Noregi, en sam-
tök framleiðenda og mjólkursam-
lögin geti auðvitað haft þessi hlut-
verk í hendi sér meö aðstoð fag-
manns. Vonandi höfum við ekki
hliðstæða sögu að segja, eða er
það??
Niðurgreiðslur á
neyzlumjólk
í Svíþjóð
nema nú 47%
G.K. — Nýmjólk i Sviþjóð er
stöðluð við 3,50% fitu. Næringar-
gildihennar er meö öðrum orðum
a.m.k. 10-15% minna en okkar is-
lcnzka kúamjóik. En hvað kostar
svo nýmjólkin I Sviþjóö? Væri hún
seld fyrir raunviröi mundi hún
kosta 105 krónur lítrinn, en auð-
vitað er hú’n niðurgreidd. Raun-
viröi hennar er 2,70 sænskar, og
þegar gengið er nú 1 kr. sænsk =„
39 islenzkar þá verður útkoman
eins og að ofan segir, 105 krónur.
Svo segir sænska blaðið LAND.
Um leið og þess er getið, að allar
búvörur þar í landi hækki frá sið-
ustu áramótum i samræmi við
vaxandi dýrtið, lögum sam-
kvæmt, er kveða á um tryggingu
til búvöruframleiðenda þannig,
að hlutur þeirra breytist eins og
annarra i samræmi við verðgild-
isrýrnun krónunnar. Frá þvi er
sagt um leið, að samkvæmt þeim
ákvörðunum skuli niðurgreiðslur
lifsnauðsynja þar i landi aukast
' um 356 milljónir (13884 milljónir
islenzkar (króna á þessu ári. Þess
er getið um leið, að bóndinn fái 5
aurum meira fyrir litrann nú en
fyrir áramót, en útsöluverðið
hækkar um 13 aura. Af þeirri
hækkun greiðir rikið 7 aura (allt i
sænskri mynt). Niðurgreiðslan á
hvern litra nemur nú 49 islenzk-
um krónum, svo neytandinn mun
þá greiða fyrir litrann 56 kr. isl.
Tíminn er
peningar
Auglýsid
iTimanum