Tíminn - 05.03.1976, Side 24

METSÖUUHÆHUR
Á ENSKU í
VASABRDTI
SÍS-IÓIHR
SUNDAHÖFN
G -IÐI
fyrir góóan mat
$ KJÖTIDNAÐARSTÖÐ SAMBANDSINS
Spánn:
Manndrápin draga
dilk á eftir sér
Reuter, Madrid — Atökin milli
lögreglu og verkfallsmanna á
Spáni, §em kostuöu þrjámennlif-
iö i Vitoria I fyrradag, breiddust i
gær út til annarra borga i Baska-
héruöunum á Noröur-Spáni.
Haft er eftir sjónarvottum, aö
sérsveitir lögreglunnar i Pamp-
lona hafi beitt táragasi og
gúmmikúlum til þess aö dreifa
kröfugöngu þar. Göngumenn
voru aö mótmæla aðgerðum lög-
reglunnar i Vitoria.
Mótmælaverkfall hefur viða
skollið á, og eru verksmiðjur og
verzlanir lokaðar, bifreiöum hef-
ur veriö velt og götuvigi reist.
Sautján búsund manna mót-
mælaganga verkamanna og stú-
denta varð til þess aö lögreglan
dró upp kylfur til að dreifa hópn-
um.
1 Madrid hefur Sósialiski
verkamannaflokkurinn, sem eró-
JUAN Carlos, Spánarkonungur,
hefur aflýst fyrirhugaöri ferð
sinni til noröurhéraðs landsins,
vegna óróans meðal verkafólks
og stúdenta.
Talið er að hann standi nú
frammi fyrir mesta vandamáli
sem komið hefur upp siöan hann
tók við völdum.
löglegur, gefið út yfirlýsingu, þar
sem segir, að á Spáni hafi ekkert
breytzt frá þvi Franco hélt um
stjórnvölinn, þrátt fyrir loforð
stjórnvalda um umbætur.
„Skothriðhefur veriö og er svar
stjórnvalda við tilraunum verka-
manna til að ná réttindum sinum
með verkföllum og mótmæla-
göngum,” segir i yfirlýsingu
flokksins.
Enn fremur segja talsmenn
sósialista, að i átökunum i Vitoria
hafi fimm manns látið lifið, en
ekki þrir, eins og opinberir aðilar
halda fram.
Sveitir þungvopnaðra lögreglu-
manna eru nú á eftirlitsferðum
um götur Vitoria, og dreifa þær
öllum hópum verkamanna, sem
safnast saman á götuhomum, þar
sem verzlanir og krár eru flestar
lokaðar.
Nefnd veikamanna i Vitoria
hefurhvatt til allsherjarverkfalls
til að mótmæla manndrápunuyi.
Nefndin hefur enn fremur kraf-
izt þess, að umdæmisstjórinn,
lögreglustjórar og borgarstjórinn
segi af sér, og að þeir lögreglu-
menn, sem hleyptu af byssum
sinum á mótmælagönguna, verði
dregnir fyrir rétt.
Sjúkrahús hafa þegar haft til
meðferðar yfir eitt hundrað
manns, sem hlotið hafa sár og
meiðsli i átökum þessum. Vitað
er að einn hinna látnu, sautján
ára gamall námsmaður, hafði
verið skotinn i höfuðið, og að þvi
er sjónarvottar segja, beitir lög-
reglan enn byssum gegn mótmæl-
endum.
Dagblaðið Norte Express i
Vitoria sagði i gær, að flestir
þeirra fjörutiu og fimm, sem enn
eru i sjúkrahúsi, hafi fengið skot i
kvið, handleggi og fótleggi.
Fjórir hinna særöu voru i gær
taldir i lifshættu, og átta aðrir al-
varlega særðir. Meira en fimmtiu
manns hlutu einhver skotsár.
Meðal annars beitti lögreglan
skotvopnum gegn þátttakendum
á verkfallsfundi i kirkju einni, og
lézt þar einn maður.
Kissinger varar Kúbu við
nánari afskiptum í Afríku
Reuter/Washington. Henry Kiss-
inger, utanrikisráðherra Banda-
rikjanna, varaði Kúbu i gær við
frekari afskiptum af málefnum
Afriku og bað Kúbumenn að fara
með „fyllstu gát, vegna spenn-
unnar á landamærum Ródesiu og
Mósambik.
Kissinger sagði á fundi með
þeirri nefnd fulltrúadeildar
bandariska þingsins, sem fjallar
um alþjóðatengsl, að afskipti
kúbanskra hermanna af ástand-
inu i Ródesiu myndu skapa „al-
varleg vandamál”.
Talið er, að I Angóla séu um
11.000 kúbanskir hermenn, sem
berjast við hlið MPLA, og aðrar
Afrikuþjóðir hafa látið I ljós ótta
sinn um að þeir verði notaðir ann-
ars staðar i Afriku, eftir að hafa
tryggt sigur MPLA I Angóla.
— Við getum ekki samþykkt,
að þeir hafi rétt til að hafa af-
skipti af vandamálum hvar sem
er í heiminum með vopnavaldi,
sagði Kissinger.
Kissinger minntist siðan á
getuleysi stjórnar Fords til að
stöðva afskipti Kúbumanna I
Angóla, og bætti við: — Það er
ekki*hægt að áætla aðgerðir okkar
(i þVi tilviki að Kúbumenn hafi
afskipti af Ródesiumálinu) út frá
þvi sem við gerðum i Angóla.
Kissinger lagði við þetta tæki-
færi áherzlu á að Bandarlkin
styddu eindregið umskipti I
Ródesiu, sem hefðu I för með sér
að meirihlutastj. blökkumanna
tæki við af hvitri minnihluta-
stjórn, og varaði hann rikis-
stjórnina i Salisbury við að við-
ræður þær, sem nú standa yfir,
gætu vel verið „siðasti möguleik-
inn á friðsamlegum umskiptum”.
Einnig er talið hugsanlegt, að
kúbönsku hermennirnir gætu
reynt að „frelsa” Namibiu, eink-
um þar sem Neto Angólaforseti
hefur lýst þvi yfir, að hermenn
hans muni reyna það.
Kissinger færðist undan þvi, á
fundinum með þingmönnunum,
að skýra nánar frá þvi, hverjar
ráðstafanir Bandarikin myndu
gera, ef Kúbumennirnir hefðu
nánari afskipti af málefnum Af-
rikurikja.
AUKAKOSNINGAR í COVENTRY
— sem gætu rænt stjórnina meirihluta sínum
um 7,3%, og ef tiundi hluti kjós- ar yfir, missirhann þar með sætið
enda Verkamannaflokksins söðl- og meirihlutann.
Reagan skammar Ford
Reuter/Coventry. Aukakosningar
fóru fram i brezku borginni
Coventry, um eitt af þingsætum
Verkamannaflokksins. Kosning-
ar þessar fara fram vegna dauða
Maurice Edelman, sem hefur um
árabil haldið sæti þessu af öryggi
fyrir Verkamannaflokkinn, en nú
er talið, að baráttan um sætið
verði hörð og litlu muni, hvort
rikisstjórnin heldur þvi.
Missi Verkamannaflokkurinn
sæti þetta, hefur hann þar með
misst meirihluta sinn á þingi, og
þótthann geti haldið áfram stjórn
sinni með aðstoð minni flokka,
getur það orðið honum ákaflega
erfitt.
Frá þvi i siðustu kosningum
hefur Coventry, serh er iðnaðar-
borg, orðið fyrir barðinu á verð-
bólgu og samdrætti. Atvinnuleysi
er þar fyrir ofan meðallag, eða
Reuter—Orlando, Florida —
Ronald Reagan forsetaefni
repúblikana gerði harða hrið
að Ford forseta og dr. Henry
Kissinger utanrikisráðherra i
gær, og ásakaði þá um, að
leiða Bandarikin i „gröf frið-
arins” eins og hann orðaði
það.
Reagan sparaði ekki stór-
yrðin i skömmum sinum á
Ford forseta, sem er aðal-
keppinautur hans um útnefn-
ingu repúblikana fyrir for-
setakosningarnar, — og sagði
að hann hefði þungar áhyggj-
ur af þeirri stefnu bandariskra
stjórnvalda að draga úr
spennunni milli Bandarikj-
anna og Sovétrikjanna.
— Undir leiðsögn Kissingers
og Fords hafa Bandarikin orð-
ið að lúta i lægra haldi fyrir
Sovétrikjunum sem hemaðar-
veldi, og það er stórhættulegt,
sagði Reagan.
fíllf^SHORNfl
' l 'flMILLI
' - '4?"
Vill leysa
oliufélögin upp
Reuter, Washington. öldunga-
deildarþingmaðurinn Frank
Church gaf þá yfirlýsingu á
miðvikudag, að hann teldi, að
leysa ætti upp öll stærstu alþjóð-
legu oliufélögin. Sakaöi hann
þau um að vera i samsæri með
samtökum oliuflutningsrlkja
(OPEC) um að halda verði á
olium og benslni háu.
öldungadeildarþingmaður-
inn, sem er demókrati, sagði að
félögin ynnu I nánu samstarfi
við OPEC, þar sem hærra verð
gæfi þeim aukinn ágóða.
Stóru oliufélögin ráða að fullu
yfir allri oliuleit, oliufram-
leiðslu og dreifingu, og hafa
samvinnu um að nýta oliusvæöi.
Dómsmálanefnd fulltrúadeildar
bandariska þingsins hefur nú i
athugun setningu laga, sem
væntanlega myndu takmarka
mjög, og jafnvel banna banda-
riskum fyrirtækjum þátttöku i
þeirri starfsemi.
Church sagði, að þótt OPEC
ákvæði verði á hráoliu, réðu
oliufélögin öllu um vinnsluna.
Sagði hann, að upplausn stóru
oliufélaganna myndi skapa
aukna samkeppni meðal selj-
enda hráoliu, og þannig lækka
verð á bensini og öðrum afurð-
um.
Tilraunir CIA með
lyf aftur i
sviðsljósinu
Reuter, Washington. Að
minnsta kosti tveir menn hafa
látið lifið vegna of stórra
skammta af lyfjum, sem þeir
voru látnir taka inn i tilrauna-
skyni á vegum CIA, eftir þvi
sem greinahöfundarnir Jack
Anderson og Les Whitten sögðu I
gær.
Þeir hafa það eftir mönnum
innan CIA, að hinn siðari af
mönnunum tveim hafi látizt
utan Bandarikjanna, og hafi
lyfjagjöfin verið þáttur i áætlun
um prófun lyfja, en áætlunin er
framkvæmd af CIA og greidd af
þeirri stofnun.
Hinn fyrri af mönnunum lézt
árið 1953, skömmu eftir að hon-
um hafði verið gefinn inn stór
skammtur af LSD, að undirlagi
CIA. — Hann hét Frank Ohlson,
og þegar kringumstæður dauða
hans voru gerðar opinberar, á
siðast liðnu ári, bað Ford for-
seti fjölskyldu hans opinberlega
afsökunar.
Greinarhöfundar segja, að
eftir dauða Ohlsons hafi nokkrir
af læknisfræðilegum ráðgjöfum
CIA viljað hætta tilraunum með
iyfjagjafir, en yfirnefnd stofn-
unarinnar hafi þá fyrirskipað
áframhald þeirra, á þeim for-
sendum að dauði manna væri
aðeins einn af áhættuþáttum
slikra tilrauna.
CIA hafði ekkert um mál
þetta að segja i gær.
Irska lýðveldið ekki
lengur hæli fyrir flótta-
menn I.R.A.
Reuter, Dublin.Þing Irska lýð-
veldisins hefur samþykkt mjög
umdeilda reglugerð gegn
skæruliðum, sem koma á i veg
fyrir að afbrotamenn geti flúið
frá Norður-trlandi og fundið sér
hæli i Irska lýðveldinu. Þingið
samþykkti reglugerðina með
aðeins fjögurra atkvæða meiri-
hluta, 65 gegn 61, eftir allt að
árslangar deilur.
Reglugerð þessi kveður svo á
að fólk, sem talið er hafa framið
skæruhernaðarleg afbrot á
Norður-trlandi, skuli dregið
fyrir rétt i Irska lýðveldinu, ef
það pæst þar. Þannig bætir
reglugerðin þá löggjöf, sem gert
hefur eftirlýstum hermdar-
verkamönnum I.R.A. kleift að
leita hælis i Irska lýðveldinu, án
þess að þeir ættu á hættu að
verða framseldir.
Irski dómsmálaráðherrann,
Patrick Cooney, sagði i ræðu á
þinginu, að reglugerð þessari
yrði framfylgt — án ótta við
hótanir neðanjarðarhreyfinga.
Hann sagði enn fremur, að
reglugerðin myndi sýna fólki,
að rikisstjórnin væri ekki reiðu-
búin til að láta nota lýðveldið
sem griðastað fyrir hermdar-
verkamenn. Hún væri og trygg-
þeirrar stefnu stjórnarinnar að
binda enda á öll hermdarverk
og eyða Irska lýðveldishernum
(I:R:A:)
Meiri mútur
Reuter, Ohio. Bandariska
dekkja- og gimmlframleiðslu-
fyrirtækið Goodyear hefur nú
bætzt i sívaxandi hóp þeirra
bandarisku fyrirtækja, sem
viðurkennt hafa mútugreiðslur
til erlendra aðila.
Goodyear hefur tilkynnt, að
það hafi siðast liðin fimm ár
greitt um 845 þúsund dollara i
mútur til að „hressa upp á”
sölustarfsemi sina utan Banda-
rikjanna, þar af um 120 þúsund
dollara beint til erlendra
embættismanna.
Fyrirtækið neitar að gefa upp
nöfn mútuþeganna og ber það
fyrir sig, að slikt gæti sett
starfsmenn þess erlendis i
óþarfa hættu.
Goodyear hefur á launaskrá
sinni umboðsmenn i fimmtiu
löndum utan Bandarikjanna.
Ný verkfallalöggjöf
i Portúgal
Rcutcr, Lissabon. Vinnumála-
ráðuneyti Portúgals hefur birt
drög að nýjum lögum um verk-
föll og vinnustöðvanir, sem fela
i sér mjög aukið frjálsræði.
Talið er, að með drögum
þessum ætli stjórnvöld að lægja
ófriðaröldur innan iðnaðarins
fyrir væntanlegar kosningar i
næsta mánuði.
Samkvæmt drögum þessum
’ yrðu verkföll af stjórnmálalegu
og trúarlegu bergi brotin leyfi-
leg, og verkamenn myndu ekki
þurfa að tilkynna vinnustöðvan-
ir fyrirfram.
Margar þær reglur og höft,
sem gilt hafa um verkföll og
vinnustöðvanir i Portúgal, eru
aðeins til á pappirunum, þar
sem verkamenn hafa undan-
farið haft þær að engu. Drög
þau, sem stjórnvöld hafa nú
birt, myndu færa bókstafinn til
sam æmis við það, sem nú tíðk-
ast i framkvæmd.
A miðvikudag var það haft
eftir talsmanni portúgölsku
stjórnarinnar, að kosningarnar,
sem áætlað er að fari fram 25.
april næst komandi, gætu
dregizt um fáeinar vikur, þar
sem hægt gengi við gerð stjórn-
arskrár.
I tilkynningu stjórnarinnar
um drög að nýrri löggjöf sagði
meðal annars, að i þeim væri
viðurkennd sú megin forsenda,
að verkamenn ættu sjálfir að
ákveða, hvaða réttindi skyldu
varin með verkfallsvopninu.
Drögin hafa verið send verka-
lýðssamböndum og félögum til
umsagnar, og birting þeirra nú
kemur sem beint svar við þeim
ásökunum nokkurra verkalýðs-
leiðtoga, að stjórnin sinni ekki
hagsmunum verkalýðsins sem
skyldi.