Tíminn - 07.05.1976, Page 11

Föstudagur 7. maí 1976.
TÍMINN
n
Otgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfuiitrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steimgrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur I Edduhús-
inu við Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrifstofur I
Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiðslusimi 12323 — aug-
lýsingasími 19523. Verð i lausasöiu kr. 50.00. Askriftar-
gjald kr. 1000.00 á mánuði. Blaðaprent h.f.
Ullarnærföt í tízku
í þúsund ár héldu ullarflikurnar lifi i fólki, jafnt i
harðviðri og hreti við útivinnu sem i köldum hibýl-
um. Nú um langt skeið hafa ullarnærföt aftur á móti
nánast verið feimnismál, og á þvi hefur verið mikill
misbrestur, að fólk hafi búið sig á viðunandi hátt, er
það hugði á útivist eða ferðalög, fjarri manna-
byggðum. Læknar og þrautseigar tóvinnukonur
hafa að visu brýnt fyrir fólki seint og snemma að
forsmá ekki ullarnærföt, þegar þau eiga við. En
lengst af var fyrir daufum eyrum talað, langviðast.
Nú hafa straumhvörf orðið. Islenzk ullarnærföt
eru komin á tizkusýningar. í þrjú sumur hafa
nokkrir aðilar, fyrirtækin íslenzkur heimilisiðnaður
og Rammagerðin og gistihús Loftleiða á Reykja-
vikurflugvelli, gengizt fyrir sýningum á islenzkum
fatnaði, og að þessu sinni var meðal annars riðið á
vaðið með islenzk ullarnærföt, sem ungar stúlkur
voru fengnar til að sýna.
Þetta eru tiðindi, sem vert er að veita athygli. ís-
lenzkur ullariðnaður hefur verið i mikilli sókn á sið-
ustu árum, og varningur úr ull og skinnum er orðinn
mikilvæg útflutningsvara.
Sú aðferð, sem gerð er nú til þess að laða fólk til
að kaupa og nota islenzk ullarnærföt, eykur fjöl-
breytnina. Og hún stuðlar að þvi, að fólk klæði sig
skynsamlegar en áður, til dæmis i skiðaferðum,
veiðiferðum og ferðalögum, þegar allra veðra getur
verið von.
Ullarnærfötin eru bæði ætluð til sölu utan lands og
innan. Framleiðsla þeirra býður upp á vinnu i
heimahúsum i tómstundum og litlum verkstöðvum,
sem ekki þurfa fremur að vera bundnar við einn
stað en annan. Fólk á öllu landinu getur tekið þátt i
framleiðslunni, ef sala verður greið. En hún er að
sjálfsögðu háð þvi, að sniðið sé smekklegt, vinnan
vönduð og flikurnar mjúkar og þægilegar.
Þar koma til sögu svipuð lögmál og gilda um allan
iðnað og alla framleiðslu — að ekki sé kastað hönd-
unum til neins.
Gæzkubrestur
Á dögum Cromwells börðust Englendingar með
bibliuna ihendinni. Flotaforingjar hennar hátignar,
Bretadrottningar, fylgja þvi fordæmi dyggilega.
I fyrsta þorskastriðinu slöngvaði foringinn á Is-
landsmiðum i sifellu bibliutilvitnunum á Eirik
Kristófersson. Og enn er þessi aðferð i góðu gildi.
Foringinn á Galatheu snupraði togaraskipstjórana
ensku með tilvitnun i Rómverjabréf, þegar þeir
sigldu út úr islenzkri fiskveiðilögsögu á dögunum.
„Allir eru þeir fallnir frá — allir saman orðnir
duglausir. Ekki er einn, sem auðsýnir gæzku, ekki
svo mikið sem einn einasti”.
Og kröftugt er orðið. Skipstjórarnir fráföllnu sáu
sinn gæzkubrest, iðruðust og sneru við til þess að
plægja fiskislóðir Islendinga undir vernd hinna
bibliufróðu flotaforingja og vigdreka þeirra. Þeir
hafa skynjað, að hér var liku saman að jafna: Að
umkomulausir fátæklingar i f jandsamlegri fornald-
arborg stæðu stöðugir i trú sinni, hvað sem yfir þá
gekk, og að þeir sjálfir héldu áfram að skarka á
fiskislóðum Islendinga, gjarna alfriðuðum fyrir
allri togveiði, undir vopnavernd. Þótt svo biblian
tali lika um lamb fátæka mannsins. Það er ekki
annað en lita fram hjá þeirri siðunni. —JH
Jack Jones:
Tengsl verkamanna
við ríkisstiórnina
og af mörgum talinn ganga næst forsætis-
ráðherra að völdum
Jack Jones. Forsvarsmaöur milljóna verkamanna og annar
valdamesti maður Bretlands um þessar mundir.
BANDARtSKA timaritið
Newsweek telur hann vera
annan valdamesta mann
Bretlands — að forsætisráð-
herra landsins einn hafi i
hendi sér meira vald. Hann er
fremsti fulltrúi rúmlega
tveggja milljóna launþega i
Bretlandi, sextiu og þriggja
ára gamall, ihaldssamur . i
klæðaburði og i einkalifi sinu,
en hefur orð á sér fyrir tölu-
verða róttækni á sumum svið-
um starfs sins. Hann er sterk-
asti og mikilsverðasti tengilið-
urinn milli brezks verkalýðs
og brezkra stjórnvalda, og
sem slikur þarf hann að ihuga
hvert skref sitt af meiri
nákvæmni en nokkur linu-
dansari. Hann er umdeildur,
þar sem sumir álita hann ófor-
betranlegan sósialista og
undirróðursmann, aðrir sjá i
honum hatað tákn stéttasam-
vinnu. Engu að siður er- hann
óhemju vinsæll meðal félaga i
.stéttasambandi flutninga-
verkamanna og almennra
verkamanna, sem hann veitir
forstöðu, og hefur auk þess
sýnt af sér ábyrgð og stað-
festu, sem tryggt hefur honum
eyru hvaða rikisstjórnar sem
er.
Þessi maður er Jack Jones,
fremsti verkalýðsleiðtogi i
Bretlandi.
' 1 TIMARITINU Newsweek,
þann 19. april siðast liðinn,
birtist grein um Jack Jones.
Þar segir meðal annars:
Jack Jones er vafalitið með-
al mikilvægustu manna i Bret-
landi nú, sérstaklega þar sem
tilraunir rikisstjórnarinnar til
að hefta verðbólgu i landinu og
koma sterlingspundinu á rétt-
an kjöl eru svo háðar þvi að
verkalýðshreyfingin sýni
samstarfsvilja og sé reiðubúin
til að samþykkja takmörkum
launahækkana. í samninga-
viðræðum um þau mál likist
Jones einna helzt linudatisara,
þar sem hann verður að finna
og semja um eins litlar launa-
hækkanir og mögulegt er, án
þessað ganga svo á hlut laun-
þega, að það veki óróa i röðum
þeirra.
Jones hefur staðið i svipuðu
strögli áður og tekið skref sem
óhjákvæmilega urðu umdeild.
Á siðasta ári var það Jones,
sem stakk upp á þvi við rikis-
stjórnina að settar yrðu tak-
markanir á launahækkanir i
landinu. Fyrir flesta verka-
lýðsleiðtoga hefði slikt verið ó-
hugsandi, en, þrátt fyrir mik-
inn þrýsting hefur hann og fé-
lag hans staðið við sinn hluta
samkomulagsins. Takmörkun
þessi á launahækkunum var
og mikilsverðasti þáttur bar-
áttunnargegn verðbólgu á sið-
asta ári.
I umræðum um þetta mál
sagði Jones meðal annars: —
Ég held ekki að verkalýðsfé-
lögin stefni að þvi að skaða
land okkar eða stöðva það á
nokkurn hátt. Verkalýðsfélög-
in eru einfaldlega fulltrúar
vinnandi fólks, sem berjast
fyrir þvi að vinnandi fólk verði
meðhöndlað sem manneskjur.
VÖLD ÞAU sem Jones hefur,
eiga rætur sinar fyrst og
fremst að rekja til mikilla vin-
sælda hans meðaJ félaga i
stéttarsambandinu/ Þær vin-
sældir eru svo aftur raktar að
miklu leyti til þess að hann
hefur reynt mikið til þess að fá
verkamönnum i hendur áhrif i
málefnum stéttarfélaganna
sjálfra og iðnaðarins. Vegna
þessa eindregna stuðnings
verkamanna getur Jones leyft
sér að sýna hörku, ef honum
þykir þess þurfa. Arið 1974 átti
hann til dæmis i löngum og
erfiðum viðræðum við rikis-
stjórnina um ellilaun og þá
fjárupphæð, sem gamalt fólk
þarf sér til framfæris. Þá tók
hann af skarið, þegar viðræð-
urnar gengu seint, setti fram
ákveðna upphæð og gerði
rikisstjórninni að ganga
möglunarlaust að henni, ef
hún vildi halda stéttarsam-
bandi þvi, sem hann er i for-
svari fyrir, innan þess marks i
launahækkunum, sem sett
hafði verið.
— Ég held að stéttarfélögin
verði að gera meira en að
fjalla einvörðungu um launa-
hækkanir og vinnuaðstöðu fé-
laga sinna, sagði hann þá. Þau
verða að hugsa um samfélag
vinnandi stétta sem eina fjöl-
skyldu. Þess vegna ber þeim
skylda til að sýna þeim, sem
gamlir eru orðnir, sérstaka
umhyggju og stuðning.
Jack Jones var hugsjóna-
maður i stjórnmálum i eina
tið, en hin siðari ár hefur hann
æ meir fjarlægzt kenningar og
linur i þeim efnum. Ef meta
ætti hann stjórnmálalega, þá
væri næst lagi að kalla hann
raunhyggjumann. — Ég hef
verið sósialisti frá unga aldri,
og ég verð alltaf sósialisti,
segir hann sjálfur. — Ég vil fá
að sjá betra og jafnara þjóðfé-
lag, sem þjónað getur þjóðinni
sem heild.
Engu að siður er hann orð-
inn fráhverfur mörgum þeim
viðhorfum, sem einkenna
marxista meðal verkalýðs-
leiðtoga. Hann heldur vináttu
sinni við aðra leiðtoga laun-
þega og er þeim sammála um
margt, en hefur til dæmis lýst
sig mjög mótfallinn þvi að rik-
ið hefur yfirtekið margar
greinar iðnaðar i Bretlandi.
Hann telur, að i áætlunum
þeim, sem gerðar hafa verið
um ^ikisrekstur þeirra, hafi
ekki verið stefnt að raunhæf-
um markmiðum.
JONES ÖLST UPP i Liverpool
og hlaut fremur litla menntun,
vegna fátæktar. Hann hóf ung-
ur störf við höfnina þar og
snemma afskipti af stjórn-
málum. Tuttugu og þriggja
ára gamall var hann kjörinn i
landsráð stéttarsambands
sins.
Jones lét skrá sig i alþjóð-
legu hersveitina, þegar borg-
arastyrjöldin brauzt út á
Spáni, en særðist á öxl i bar-
daganum við Ebró árið 1938 og
var fluttur til Englands á ný,
þar sem hann tók upp sin fyrri
störf.
Lengi vel komu stjórnmála-
skoðanir hans i veg fyrir að
hann risi til valda innan
verkalýðshreyfingarinnar,
þar sem hann þótti of vinstri-
sinnaður. Þegar Frank Cous-
ins var kjörinn ritari sam-
bandsiiis árið 1957, hófst ferill
Jones þó fyrir alvöru, og þeg-
ar Cousins lét af embætti, ell-
efu árum siðar, var Jones
kjörinn i hans stað.
Jones lifir fábrotnu og ein-
földu lifi, sem eðlilega mark-
ast nokkuð af fremur lágum
iaunum hans. Hann eyðir tima
sinum og kröftum að mestu i
þágu verkalýðshreyfingarinn-
ar, og á sér ekki annað tóm-
stundastarf en það að hugsa
um hundinn sinn.
Hann hefur sýnt félagi sinu
einstaka tryggð, og hefur jafn-
framt lýst stuðningi sinum við
Verkamannaflokkinn ákaft.
— Án Verkamannaflokks-
ins, segir hann, héldum við
enn höndum okkar fram i von
um ölmusu. Við viljum sjálf-
stæði og rétt til þess að lifa
sómasamlegu lifi, og von
okkar um slikt liggur i völdum
Verkamannaflokksins og setu
hans i stjórn.
Telja má vist að það viðhorf
hans hafi ráðið nokkuð miklu
um það, hversu samvinnuþýð-
ur hann hefur verið við rikis-
stjórnina nú, þegar samning-
ar um takmarkanir launa-
hækkana voru gerðir.