Tíminn - 10.11.1976, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Miövikudagur 10. nóvember 1976
Flokkun þjóðvega breytt og
fé til sýsluvega aukið
Eins og frá er skýrt i frétt á for-
siöu hefur veriö lagt fram stjórn-
arfrumvarp til laga um breyting-
ar á vegalögum. Frumvarp þetta
hefur nefnd, sem samgönguráö-
herra skipaöi, samiö en i nefnd-
inni áttu sæti þeir:
Brynjólfur Ingólfsson, ráöu-
neytisstjóri, formaöur, Siguröur
Jóhannsson, vegamálastjóri,
varaformaöur og alþingismenn-
irnir Asgeir Bjarnason, Helgi
Seljan. Lárus Jónsson, Magnús
Torfi Ólafsson og Sighvatur
Björgvinsson. Ritari nefndarinn-
ar var ráöinn Jón Rögnvaldsson,
þá deildarverkfræöingur, siöar
yfirverkfræöingur hjá Vegagerö
rikisins.
Meðal þess, sem fram kemur i
frumvarpinu er aö i þingsályktun
um vegaáætlun skal þjóövegum
skipaö i flokka eftir eftirfarandi
reglum:
Stofnbrautir: Vegir sem ná til
1000 ibúa svæöis og mynda eöli-
legt samfellt vegakerfi til teng-
Fullnaðarsigur náðist með
Oslóarsamkomulaginu
1 gær voru á Alþingi umræöur
um tiilögu til þingsályktunar
um staöfestingu á samkomulagi
rikisstjórna Islands og Bret-
lands um takmarkaöar veiöar
brezkra togara. Meirihluti utan-
rikismálanefndar lagöi til að tíi-
lagan yrði samþykkt, en minni-
hlutinn aö hún yrði felld.
Jóhann Ilafstein (S) mælti
fyrir álitimeirihlutans og rakti i
ræðu sinni sögu landhelgisbar-
áttu tslendinga allt frá aldamót-
um. Siðan vék hann að sam-
komulaginu, sem gert var við
Breta og sagði m.a., aö þeir
samningar hefðu verið mjög
hagstæðir. Meö þeim hefðum
við losnað vi.ð ofbeldi Breta á
miðunum og fengið viðurkenn-
ingu þeirra á yfirráðarétti okk-
ar á hafsvæöinu kringum land-
iö.
Þá vék framsögumaður að
þróun hafréttarmála siðan
samningurinn var gerður og sú
þróun væri okkur öll i vil. Einnig
ræddi hann nokkuð um þær full-
yrðingar sumra andstæðinga
samkomulagsins, að stjórnar-
skrárbrot heföi veriö framið
með þvi að leggja samningana
ekki fyrir Alþingi. Sliku. visaði
þingmaöurinn algerlega á bug.
Giis Guðntundsson (Ab)
mætti fyrir áliti minnihluta ut-
anrikismálanefndar og kvaðst
ekki vilja haida fram, að um
stjórnarskrárbrot hefði verið aö
ræða, þegar samningarnir voru
ekki lagöir fyrir Alþingi. Hins
vegar væru deildar meiningar
um hvort svo hefði verið, og þvi
þyrfti að taka þetta atriði
stjórnarskrárinnar til athugun-
ar svo tryggt væri, að mismun-
andi túlkun gæti ekki átt áer
stað.
Þá kom fram I ræðu fram-
sögumanns minnihlutans, aö
kostir samkomulagsíns væru
þeir a ð viö heföum fengiö rétt til
að hafa eftirlit með veiðarfær-
um Bretanna og haft betri
stjórn á veiðunum, en gallar
samkomulagsins væru m.a.
þeir, að deilan hefði ekki staðið
miklu lengur en hún gerði, þótt
engir samningar hefðu verið
gerðir, vegna þess aö þróun haf-
réttarmála hefði öll verið okkur
svo mjög i vil. Þvi vildi minní-
hlutinn ekki fallast á samþykkt
samkomulagsins og lagði til, að
tillagan yrði felld.
Einar Agústsson utanrikis-
ráöherra tók einnig þátt i um-
ræðunum og mótmælti m.a.
þeim ummælum Gils Guö-
mundssonar, aö sjálfshól ráö-
herranna hefði verið svo mikið,
þegar þeir komu frá þvi aö gera
Oslóarsamkomulagið, að þeir
hefðu gleymt aö þakka starfs-
mönnum landhelgisgæzlunnar
frækilega framgöngu i þorska-
striðinu. Slikt væri alger firra,
og mætti lita i blöö frá þeim
tima til að fá sönnur á hinu
gagnstæða.
Þá sagöi ráðherra, aö aðal-.
kostur Oslóarsamkomulagsins
væri sá, að þar meö lauk land-
helgisstriöi okkar og við ööl-
umst viðurkenningu á rétti okk-
ar til 200 milna fiskveiðilögsögu.
Þá endurtók ráöherrann þaö,
sem hann hefur áöur sagt, að
rétt sé að leggja samninga sem
þessa fyrir Alþingi þótt langt sé
i frá aö um stjórnarskrárbrot sé
að ræða, þótt það sé eigi gert.
Mótmælti hann þvi að rikis-
stjórnin hefði sent þingið heim
áður en þessir samningar voru
geröir af ótta viö að ræða þá á
Alþingi. Hann væri alls óhrædd-
ur að ræöa þessa samninga á
Alþingi og væri þess fullviss að
meginhluti þingmanna styddi
þá.
Ekki kvöddu fleiri þingmenn
sérhljóðsumsamkomulagið, og
var umræðum lokiö, en at-
kvæðagreiðslu var frestað
Tvær konur á Alþingi
fyrir Framsóknarflokkinn
Meöal varamanna, sem nú sitja björnsdóttir, sem tekur sæti Jóns ölaf Jóhannesson. Þá hefur Þor-
á þingi, eru tvær konur, sem sitja Skaftasonar, og Guörún Bene- leifur Kristmundsson tekið sæti á
á þingi fyrir Framsóknarflokk- diktsdóttir, sem situr á þingi fyrir Alþingi fyrir Tómas Arnason.
inn. Þær eru Ragnheiður Svein-
Ragnheiöur Sveinbjörnsdóttir t.v. og Guörún Benediktsdóttir t.h., en þær sitja nú báðar á þingi fyrii
Framsóknarflokkinn.
ingar byggða landsins. Vikja má
frá reglunni um ibúafjölda, ef um
er að ræða tengingu kaupstaða
eöa kauptúna, sem mynda sam-
ræmda heild frá atvinnulegu eða
félagslegu sjónarmiði. Sama
gildir um tengivegi sem hafa
mikla árstiöabundna umferð eða
þar sem innan 10 ára má búast
við 1000 blla umferð á dag yfir
sumarmánuðina.
Þjóðbrautir: Vegir sem eru
minnst 2 km langir frá vegamót-
um og ná til a.m.k. þriggja býla,
þannig að þeir nái að þriðja býli
frá vegarenda. Vikja skal frá
þessari reglu, ef um er að ræða
veg að kauptúni. Sömuleiðis má,
þar sem aðalfjallvegurliggur úr
byggð, telja þjóðbraut að innsta
býli.
Heimilt er að taka i tölu þjóð-
brauta vegi aö flugvöllum utan
kaupstaða þar sem reglubundið
áætlunarflug hefur verið starf-
rækt samkvæmt leyfi samgöngu-
ráðuneytisins i eitt ár eða lengur.
Ennfremur er heimilt að taka i
tölu þjóðbrauta vegiað skólastöð-
um og öörum hliðstæðum stöðum,
þar sem visir að þorpi hefur
myndazt vegna þeirrar starfsemi
sem þar fer fram.
I athugasemdum viö þessa
grein kemur m.a. fram, að á-
kvæðið um flokkun þjóðvega i
hraðbrautir, þjóðbrautir og
landsbrautir, hefui' veriö óbreytt
siðan vegalögin voru samþykkt á
Alþingi 1963.
alþingi
En lengd þjóövega i flokki
hraðbrauta, hefur aukizt mjög
mikið siðan byrjaö var að gera
vegaáætlanir samkvæmt þessum
lögum. Hefur töluvert af þjóðar-
brautunum flutzt I hraðbrauta-
flokk við svo til hverja nýja vega-
áætlun eða endurskoðun vegáætl-
unar. Þetta atriði hefur ásamt
takmörkunum landshlutaáætl-
ana, sem ekki ná til tengivega
miili einstakra iandshluta, valdiö
sivaxandi erfiðleikum við gerð
vegaáætlana.
Þá segir i frumvarpinu:
Stefnt skal að þvi að leggja
bundið slitlag á þá vegarkafla þar
sem innan 10 ára má búast við
1000 bila umferð á dag yfir sum-
armánuðina. Um það atriði,
breidd vega, fjarlægð skurða og
girðinga, burðarþol og önnur
tæknileg efni varðandi gerð þjóð-
vega i hverjum flokki skal setja
reglugerð.
Þá er i frumvarpinu ákvæði um
að I hverri sýslu skuli vera sýslu-
vegasjóður og skilgreint hvaða
vegir skuli vera sýsluvegir.
Nefndin telur þær hugmyndir,
sem stundum hafa komið fram
um að leggja sýsluvegasjóði nið-
ur spor aftur á bak, með þvi væri
verið að flytja vald úr héraði til
Reykjavikur.
Lagt er tii, að lágmarksgjald
það, sem hver hreppur skal
greiða til sýsluvegasjóða, hækki
úr andvirði þriggja dagvinnu-
stunda fyrir hvern ibúa I andvirði
sex dagvinnustunda fyrirhvern i-
búa. Þykir þetta nauðsynlegt
vegna mjög vaxandi fram-
kvæmdaþarfar i sýlsuvegum
m.a. vegna aukinna þunga-
flutninga um þá i sambandi við
breytt fyrirkomulag við mjólkur-
flutninga (tankvæöing)
Heimildarákvæði til handa
hreppsfélögum til að hækka gjald
sitt er nokkuö þrengt og gert ráö
fyrir, aö hámarksgjald megi
nema andvirði átta dagvinnu-
stunda, en er tvöfalt lágmarks-
gjald samkv. gildandi lögum.
Albert Guðmundsson:
Vill láta kanna áhrif af
starfsemi Framkvæmda-
stofnunar
Albert Guö-
mundsson (S)
hefur lagt
fram eftirfar-
andi þingsá-
lyktunartil-
lögu um at-
hugun á áhrif-
um af starf-
semi Fram-
kvæmdastofnunar rfkisins:
„Alþingi ályktar að fela rikis-
stjdrninni að láta kanna hvaða
áhrif fjárhagsleg fyrirgreiðsla
Framkvæmdastofnunar rikis-
ins, sérstaklega Byggðasjóðs,
hefur haft á atvinnu- og byggða-
þróun i landinu. Sérstaklega
skal kannað, hvaða áhrif þessi
fyrirgreiðsla hefur haft á búsetu
fólks, tekjuskiptingu eftir lands-
hlutum og aðstöðumun fyrir-
tækja eftir staðsetningu og
starfsgreinum. Til samanburð-
ar skal höfð i huga þróun sömu
mála i Reykjavik og nágranna-
byggðum hennar þau fimm ár
sem liðin eru frá þvi að lög nr. 93
24. des. 1971, um Framkvæmda-
stofnun rfkisins, tóku gildi.
Fyrstu niðurstöður þessarar
könnunar skulu birtar þvi Al-
þingi er nú situr. Endanlegar
niðurstöður skulu lagðar fram,
þegar Alþingi kemur saman
haustið 1977.”
í greinargerð með tillögunni
segir flutningsmaður:
„Hinn 1. janúar 1972 tóku lög
um Framkvæmdastofnun rikis-
ins gildi. Þessum lögum hefur
siðan verið breytt og starfsemi
Byggðasjóðs verið efld. Stofn-
unin hefur gefiö út greinagóðar
skýrslur um starfsemi sina, en
þær skýrslur gefa ekki yfirsýn
yfir, hvaða áhrif starfsemi
hennar hefur haft á þróun
byggöar i landinu, tekjuskipt-
ingu eftir landshlutum og
starfsgreinum. Er þvi nauðsyn-
legt að kannað verði hvaða áhrif
starfsemi stofnunarinnar og
einkum lánveitingar Byggöa-
sjóðs hafa haft á þvi fimm ára
timabili, sem senn er liðið frá
þvi að hún tók til starfa.
Æskilegt er, að við könnun þá
sem tillaga þessi fjallar um,
verði gerður samanburður við
þá landshluta og þá atvinnuvegi
sem fariðhafa varhluta af fyrir-
greiðslu Byggðasjóðs.
Byggðasjóður er mjög öflugur
lánveitandi i hagkerfinu og get-
ur þvi haft viðtæk áhrif með
starfsemi sinni til góðs og ills.
Er þvi eðlilegt, að a.m.k. bráða-
birgðayfirlit um áhrif hans
verði lagtfyrir það Alþingi, sem
nú situr, en endanlegar niður-
stöður könnunarinnar þyrftu
að liggja fyrir, þegar Alþingi
1977 kemur saman.”