Tíminn - 10.11.1976, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
Miðvikudagur 10. nóvember 1976
Miðvikudagur 10. nóvember 1976
TÍMINN
11
Friðrik t>orvaldsson.
Hinn 20. ág. s.l. birtist grein i
Timanum um ferjur. Hún bar
tvær aðalfyrirsagnir og er merki-
leg fyrir það, þótt annað kæmi
einnig til. Þar sem greinin kom
inn á viðhorf, sem hafa verið
min æviþraut ætlaði ég að ræða
hana strax, en varð öðru að sinna.
Greinarhöf., Jónas Guðmunds-
son rithöf., hefir á förnum vegi
frétt um ágætan rekstur Akra-
borgar og sannanlega þýðingu.
bar fær hann tilefni að minna á,
að margir hafi spáö að illa myndi
ganga. 1 þvi sambandi verður
honum Jökull Jakobss. að notum,
sem lent haföi i vafningum með
völvu og orðaði það klúður svo, að
þá hefði hann vorkennt spákon-
unni mest. bessi ummæli, sem
verða önnur aöalfyrirsögn grein-
arinnar, hyggst blaðamaðurinn
gera fleyg með þvi að setja að
þeim ör, sem beint er aö Akra-
borg. Nú hittist svo á, aö mynd af
mér, einum manna, er sett þarna
i stefnuna um þá, sem illa spáðu,
oger þvi sennilega talinn mestrar
vorkunnar þurfi.
Ég steig það gæfuspor 1916 að
gerast Framsóknarmaöur og hefi
átt samleiö með flokknum æ sið-
an. Mun það standa á jöfnu, að
hvorugur hefir vorkennt hinum,
og hvað sig snertir, mátti vor-
kunnin varla seinna koma, þvi nú
er ég kominn fast að áttræðu. En i
alvörusagt. Ég varekkiaö spá og
hefi þvi ekki til þessarar um-
hyggju unnið. Ég sá fram á f jár-
hagsleg vandræöi og ranga stefnu
i samgöngumálum. bað hefir þó
hjálpað ferjunni, hversu Hval-
fjarðarleiðin verkar fjandsamlega
á ferðamenn. Svo fannst mér
það beinlinis niðurlægjandi að
fara að innleiða hér ferðamáta,
sem hvarvetna er talinn úreltur
við svipaðar aðstæður og hér. bvi
miður vantaði nú þá félagslegu
hörku, sem hinir forsjálu menn
beittu er þeir afstýrðu þvi, að
járnbraut yrði lögð austur fyrir
fjall. En hér var ekki gott við
gerðar og sjálfur samgönguráö-
herrann réöi ekki við neitt. Keypt
var eins konar vasaútgáfa af
lystiskipi, sem var i stil við þaö,
sem dr. Benjamin Eiriksson kall-
aði pjáturdollur Mussolinis i eina
tið.
Lokskom að þvi, að ferjan varð
ferðafær, og starfsemin hófst við
aðstæður, sem eru dæmalausar i
nútimalegum skilningi. Og af-
leiðingarnar létu ekki á sér
standa. bá var nú ekki blásið i
sigurlúðra, en bara púað i verð-
bólgúblöðruna, þessa stássmey
sérhverra tiltekta og stétta, sem
þó allir afneita aðild að svo sem
gera varð enskur offiseri, er álp-
azt hafði inn i Hótel Borg með
drós, sem var forbönnuð þar i söl-
um.
Fyrir nokkrum árum var mér
farið að ofbjóða hinn óheyrilegi
ferðakostnaður á sjóleiðinni
Rvk. — Akranes, t.d. i saman-
burði við Rvk. — Straumsvik,
sem aö visu er aðeins snertispöl
styttri. (Núverandi hlutfall er kr.
800.00 gegn 125,00). 1 meginatrið-
um ræður enginn reksturskostn-
aði skipa fremur en barn burðar-
gjaldi undir sitt jólakort. Svo má
nú hér minna.á hinn nýja hnefa-
rétt: Ef þú, skrattinn þinn, -
„makkar ekki rétt” skaltu engu
fyrir týna nema atkvæðum.
Ég lagði þvi nokkra vinnu i það,
einkum 1968 og 1969, aö losa h.f.
Skallagrim undan söluskatti.
Hvort sem ég ræddi þaö viö þing-
nefndir eða einstaklinga var eins
Friðrik Þorvaldsson:
NÚ VORKENNI ÉG...
Li'irn'
KJgfoirj,,
LtuuUvóimi-

JfcavnmsyíJr..
ilafwt
V' ' ,V/
^ I fer/a
Höi*ru*a\

Jivuiííyi
’liaHarvik
PhfSlAi
■tíufýar
iinurKÍ.t
•'ftjríyfyssÍQ&r 'I
Inn Hhnlmuv
Jvráskvik
Saurbap.r
IradfeW
Mú*<iru,y i
Brau
*-■' ..V-
fyrnir*iU,
SiuúðufeÍL
lartíukri

AV.iuvy
tiuátoidtF
L -UtíÁts^
! '‘JteijýcitlrUur
\ ÖrímmaxmsfcJll
REYKJAVÍÍ®
1 •‘rím.sstttfinhvJt L
7 'fci
‘«10
BargarKólar *

heldurhorfði fram um veg, þaðan
sem eigin reynsla og annarra
manna vitsmunir og áræði höfðu
gert framtiðina glögga.
Ég var um tima ferjumaður á
Hvítá. bar kom brú og kvotlið
lagöist af. Við byggðum Laxfoss i
stað lélegra flóabáta. Brú yfir
Hvalfjörð var orðið spor að stiga,
en þegar ég fyrir 12 árum minnt-
ist á hana, kom hún svo flatt upp á
fólk eins og um framúrstefnu
væri að ræöa. En timinn vinnur
sin mál. 1 skýrslu Hvalfjarðar-
nefndar 1972 segir, aö ca. 1200 m.
löng uppfylling frá suðurbakka
fjarðarins með vegi myndi kosta
110 milljónir kr. Guömundur
Jónsson, skólastj. á Hvanneyri
fékk lægri upphæð, enda voru
hans útreikningar eldri.
bað má yfirtak heita, hvers
vegna ekki var hafizt handa þeg-
ar hin 110 millj. kr. framkvæmd
var i sjónmáli, ekki sizt vegna
þess.aðá Akranesi og i Rvk. voru
á s.l. ári gerðir tveir bryggju-
sporðar samtals tæpl. 80 metrar
að len gd f yrir hærri (?) upphæð og
báðir ófullnægjandi, þótt reynsl-
og að hlaupa á heila veggi. Úr-
slitatilraun gerði ég svo 12. marz
1969 með bréfi til þáv. fjármála-
ráöherra, Magnúsar Jónssonar.
Bréfið hófst á þessa leið: „H.F.
Skallagrimur vill hér með leyfa
sér að leita aðstoðar yðar,
hæstv. fjármálaráðherra, um
það, að félagið verði leyst undan
söluskatti af farmiðum..... ”
bessu bréfi fylgdi allgóður rök-
stuðningur. Ég var að þvi leyti
heppnari en Ferðamálanefnd
Akraneskaupstaðar, sem siðar
verður vikið að, að ég fékk svar.
Hinn 14. apr. s.á. skrifaöi ráðu-
neytiðog sagði ... eigi unnt að
verða við erindi yöar.” En þegar
„hrakspárnar” blöstu við varð
þetta unnt og sem betur fór, og
þar sem söluskattur er nú orðinn
20% mun þessi tilhliörun rikis-
sjóðs, sem ekki kemur fram i
lækkun fargjalda, veita félaginu
nokkra tugi þúsund á dag i krón-
um talið.
bað má telja veilu, að ég nefni
engar tölur i þessu sambandi, en
til þess hefi ég enga löngun né að-
stöðu. A fjárlögum er styrkur til
Akraborgar aðeins rúmlega
41000,00 kr. á dag.
Nú er það mála sannast, að mér
virðist sem heimildir hins snjalla
blaðamanns hafi ekki verið nógu
viðfeðmar til að draga upp sjón-
deildarhring fyrir þjóðina. jafn-
vel þótt skrúflangur Jökuls
Jakobssonar kæmi til viðbótar.
Hinsvegar tel ég, að hana varði
ekki litið um þessa hliö fjármála
sinna, og það gæti orðið verkefni
fyrir blaðamann að upplýsa mig
og aðra um, hvort það sé satt, að
auk hinna tveggja pósta, hafi
rikissjóður orðið að láta af hendi
rakna sem svarar eina milljón kr.
vikulega allt s.l. ár i vexti og af-
borganir. Vextir munu þó fara
lækkandi til ársins 1981, en þá
mun rikissjóður eiga brotajárn,
kannske bara hröngl en einhvers
virði þó.
Sjálfsagt má benda á einhvern
óbeinan hagnað, en lika á ferða-
kostnað, sem ekki á sinn lfka á
byggöu bóli. Það er og stað-
reynd, að við hvern venjulegan
bil, sem ferjan flytur skerðist
þjónustu- og framkvæmdafé
rikisins um 515,00 kr., en hún
sparar sama bil tæpl. 200.00 kr.
gjaldeyrislega i bensini miöað
við 76.00 kr. verð á litra. A móti
eyddi hún i hverri ferð rúml. kr.
8000.00 gjaldeyris s.l. ár í oliu
einni saman. Þetta getur þó
breytzt meö svartoliunni og véla-
niðið mun segja til sin, en á þess-
ari stundu kostar hvert svartoliu-
tonn i gjaldeyri kr. 13870,00. Þan-
ig geta tölustafirnir dinglað á
ýmsan h'átt i hengingarólinni.
Nei, vinur minn, Jónas Guð-
mundsson. Ég var ekki að spá,
Anð 1972 varö til áætlun um veg á 1200 m. uppfyllingu út I Hvalfjörð. Verð kr. 110 milljónir Til aö ná
þaðan og á hinn bakkann þarf brú, sem yrði ca. 200 m. lengri en brúin, sem þessi mynd er af Hún kost-
aði ca. 3000,00 milljómr kr. Hún hefir 6 akreinar, 5 m breiöa gangstétt, radarkerfi, tollbrautir o fi öll
breidd brúarinnar er 33,4 m. '

Xfetffit/tau
lKBANES
(SKMSKA&Ii^J
0
MelohÁlmi
Staðreyndir og væntanlegur veruleiki um ferðakostnað:
Sjóleiðis:
Fiutningur á bil og 1 manni
Fiutningurá bilog 4 farþ.og bilstj.
Bilferð fyrir Hvalfjörð eins og leið liggur frá Rvk. á Akranesvegamót:
Bensin kr. 715,00 + slit.
kr. 1400,00
kr. 4000,00
Bílferð yfir Hvalfjörð um Laufagrunn á brú, ef til væri, frá Rvk. á Akranesvegamót:
Bensfn kr. 320,00 + slit.
Annar kostnaður hviiir jafnt á biinum, hvorl sem hann stendur á bíiastæði, er i akstri eða kominn um
borð i skip.
Bensinverö er hér reiknað kr. 76,00 fyrir lítra og niðurstöður fengnar með akstri R 49600, sem er Citroen
Station CX 2000, árgerð 1976.
an á Akranesi sé miklu betri en á-
litið var 1944 þegar enskur verkfr.
gaf h/f Skallagrími álit sitt um
flotbryggju þar. 1 Rvk er málið
óleyst nema i bili. Þar hafa þó
umferðahnútarnir sagt til sin.
Tregðan i sambandi við Hval-
fjörð verður skýrð. Það hefi ég
áður lauslega gert. Þorlákshöfn
og þorpin handan óssins fá að
súpa seyðið af þeirri linkind. í
þeirramálum hafa ofmargirverið
örvhentir beggja inegin eins og
maðurinn sagði. En vanþekkingin
tók þó steininn úr. Mannvirkja-
fræðingar höfðu 1972 og löngu áð-
ur unnið við stórbrýr vitt um
heim. Engin dæmi frá þvi ári
skulu hér nefnd nema rúml. 6
km. löng brú yfir alþjóðasiglinga-
leið við Sviþjóð, og var lengsta bil
milli stöpla 150 km. Kostnaðará-
ætlun (Brúarlengd helmingi
meiri en yfir Hvalfjörðog breidd-
ineinnig hálfu meiri en þar þarf)
var 65 milljónir Skr., sem aö visu
ekki stóðst, þó verkinu seinkaði
aöeins um einn mánuð.
Þrátt fyrir, aö Morgunbl. og
einkum Timinn hafi hjálpað til
við að uppræta vanþekkinguna í
þessu efni, svo aö nú er talað um
að brúa firði hér t.d. á Vestf jörð-
um, standa enn ýmsir menn
fastir. Þannig er ekki nema rúmt
ársiðan að áhrifamaður, sem tel-
ursig og sina lika þess umkomna
aðstjórna heiminum eins og hann
leggur sig, spurði, hvernig ég
héldi aö timburmót þvert yfir
Hvalfjörð gætu staðið af sér veðr
in, og enn styttra er siðan, að for-
ystumaður i ágætu byggðarlagi
taldi, að rannsókn brúarstæðis-
ins tæki ein 20 ár. Þessi orða-
skipti við mig áttu sér staö um
svipað leyti og t.d. Japanir
byggja brýr úr strengjasteypu I
230 m löngum einingum skv.
skeyti frá Hitsubishi Corp. i
Tokyo, og i bréfi til min 24.
febr. I974segirþýzkur verkfr. hjá
Anglo-German Bosporus Bridge
Consortium, að frá mannvirkja-
fræðilegu sjónarmiði þurfi ekki
að vera miklu timafrekara að á-
kvarða brúarstæði en fyrir bónda
að grunnsetja súrheystótt. Og
svo, eins og til að kóróna þrenn-
ingu, lét eitt dagblaðið þess getið
20.marzs.l.,aðráöherrar létu sig
ekki vanta ef vigja þyrfti brúar-
garm, þótt þeir hllfðu sér viö að
láta sig sjást um borð f varðskip-
unum. Verður tónninn gagnvart
brúarframkvæmdum vart mis-
skilinn.
En það segði til sin nú, ef Hval-
fjarðarbrú væri komin i gagnið. 1
Timanum var oftlega bent á
þann sparnað að sameina um-
ferðina á brú og leggja niður tvær
rándýrar leiðir, auk þess að
stytta ferðatimann milli Akra-
nesvegamóta og Rvikur um
meira en helming.
Félagfsl. bifreiðaeigenda telur,
að bensinkostnaður snerti mest
hvern bileiganda. (Alþýðubl. 6/4
'76). Stórir kostnaðarliðir hvíla
jafnt á bilnum þó hann standi
kyrr. Yfirburðir brúarinnar
sönnuðu sig þá meö þvi, aö 5
manna bill eyddi bensini frá Rvk.
að Akranesvegamótum fyrir kr.
320,00 þar af 90,00 i gjaldeyri.
Hér má svo við bæta, að nú er
unnið að þvi aö minnka bensin-
þörfina. Það er svo önnur saga,
að innan tiðar verður þéttbýlið
við Reykjavik komið langleiöis
inn að Hvalfirði.
Bilferjan, sem gengur milli
Akraness og Reykjavikur er for-
gengileg. Norðmenn töldu sér
hana ekki þess virði að kosta til
hennar 8 ára flokkunarviðgerð.
Eftir 2árskellurá 12 ára klassinn
og að 4 árum þar frá 16 ára
flokkun. Hvað gerist þá? Þó er
það vist, að Akraborg heldur
sinu gildi i nokkur ár enn og
kappkosta verður, að hún njóti
verkefna á meðan. Eigendur
hennarfara ekki dult með það, að
afkoman sé erfið. Það er alkunna.
Hitt vita færri, að stjórnendur
fyrirtækisins hafa sýnt mikla ár-
vekni við reksturinn, svo ferjunni
hefir þannig áskotnazt fé og spar-
azt. En það dugar skammt nema
tilað staðfesta, að allt sem heyrir
fortiðinni til hefir mó"tandi áhrif
á framtiðina. Það er þvi timabært
að fara að hugsa ráð sitt og taka
til höndum. Nútima samgöngur
krefjast stööugleika. Bilferja,
sem hér gengur 3-4 sinnum á dag
samsvarar ekki þessu. Hún er
einskonar bilastæði, sem á réttri
minútu yfirgefur sinn brúarsporö
Ýmsir töldu, að brú yfir Hvalf jörð
ættiekkirétt á sér, þvi umferð
væri of litil. Loftmynd smá kafla
af þessari „tviburabrú” við New
Orleans sýnir ckki mikla umferö.
Arið 1956 var syöri brúin fuilgerö.
Hún er 38,4 km. á iengd og 2
akreinar. Hún reyndist of Htil og
1969 var norður brúin tiibúin. Hún
er ivið lengri og breidd hin sama.
Mottó þarna er: Sparið tima,
bensin og njótiö feröaöryggis.
og maður undir mannshönd — hér
einvalaliö — gengur i að nyra
biíastæðinu aö öðrum brúar-
sporði. En á meðan er leiðin ótil-
geng eins og akbraut, sem hefir
teppzt af rauðu ljósi.
En hið „rauða ljós” ferjubrúar-
innar stöðvar meir en i svip. Það
varir klukkustundum saman og
mætti raunar staðfæra þetta bók-
staflega á Suðurlandi með þvi, að
3^1 sinnum á dag gæti akstur
haldið áfram nokkur augnablik
heim til Selfoss, en að öðru leyti
yrði að hnappsitja bilana undir
Ingólfsfjalli eða aka austur um
Grimsnes og niður Skeið að Sel-
fossi ella.
Um Borgarfjörð og Mýrarhefir
rikt sterkur félagsandi. Sam-
göngurhafa notiö þess. Þar gerð-
ust þau einsdæmi 1853, að bónd-
inn i Svignaskarði, Kristófer
Finnbogason, fór að leita sigl-
ingaleiða i Borgarnes. Árið eft-
ir stjórnaöi hann varningsskipi
þangað eftir stefnum, sem hann
hafði sjálfur mælt fyrir og enn eru
i gildi. En eðli samgangna hafa
breytzt mjög siðan. Borgarfjarð-
arbrúin er vitni þess. Og nú reyn-
ir á. Eftir 6 ár eða svo verður
ferjan sennilega ónýt. Þvi þarf nú
að horfa fram á veginn eins og
Borgfirðingum og Mýramönnum
er tamt, án þess að skammast
aftur fyrir sig.
Enginn veit hvar á bekk þeir
menn sitja nú, sem um 1980 eða
fyrr þurfa að takast á við vand-
ann, ef látið verður reka á reiðan-
um núna. Séu það áform, að
hinni þýöingarmiklu þjóðleið
Rvk. — Vesturland — Norðurland
verði þjónað um Akranes með
ferjum þurfa þær minnst að vera
4-6. Samgöngur eru lifsstraumar
héraðanna og þær hlýta öðrum
lögmálum en fjarlægöir milli
landa og strjálla eyja. Stuttum
spölum fylgir það, að fólk ber ört
yfir og þolir illa samgöngur, sem
eru likt og soðnar niður f eins-
konar geðþóttapakkningar. Af
þeirri reynslu kom þaö, þegar
Mbl. skýröi frá þvi fyrir 2 ár-
um eða svo, að bilferjur væru á
útsölum, nánast i kippum. Japan-
ir stiga stórt. Hinn 14. nóv. 1973
vigðu þeir Kanmonbrúna, sem þá
var lengsta brú i Asiu. Hún var
gerð við erfið skilyrði: Stað-
bundna sviptivinda, 15 km.
straumþunga á klst. og þúsund
skipa umferð á dag. S.l. ár luku
þeir við lengstu hengibrú i heimi,
auk9 annarra stórbrúa, sem eng-
in er styttri en um 1100 m. (Jap.
trimarit, JAPAN Vol. XI No. 4o.
En ef svo illa til tækist, aö við
Akranesog allar tengdar vegalin-
ur yröi til frambúðar smellt slitr
óttum, úreltum feröaháttum
myndu fá ár liða, unz búið væri að
sólunda brúarverði á rikiskostnaö
um leið og myndazt hefði fárán-
legt verðlagssvæði i samgöngum,
sem betur ætti heima i óbyggð-
um en i nútlmalegu þéttbýli.
Endastöðvarnar fengju svo sina
umferðahnúta og skit.
Aö svo stöddu þarf ekki mörg
orð að segja. Brúargeröin tekur
nokkurárogAkraborginmun enn
um sinn standa fyrir sinu, svo
þetta getur haldizt i hendur. En
hér þarf að tala berum orðum.
Það ætti ég að geta. Ég þarf ekki
að koma mér upp atkvæðum eða
sýnd, þótt vera þyrfti með hálfum
svörum, röngum eða engum. Það
er og vitanlega ekki á minu færi
að búa til metorð i menn og á
verkfræði hefi ég ekki vit.En ég
erstautandi og hefi getað virt fyr-
ir mér brúargerðir i Þýzkalandi,
Norður-Ameriku endilangri og
hér. Ég hefi einnig séð hraðbraut-
irnar út frá Rvk, og i Kömbum.
Við yfirsýn virðast vegirnir
standa jafnfætis þvi, sem ég hefi
bezt séö. Sé það rétt mat, þarf
enginn að efa hæfni okkar manna
við brúarsmið, þegarreynslan fer
að njóta sin. En eins og er tel ég
það ofætlun og fjármálalega só-
un að nota ekki þau tækifæri, sem
til boða eru og fá erlend, marg-
reynd fyrirtæki til að gera um-
rædda brú. Má þar til nefna
Skánska Cementgjuteriet, sem er
heimsfrægt og fjárhagslega mjög
sterkt. Arið 1968, þegar þeir byrj-
uðu að smí8a léngstu brú I
Evrópu, las ég eitthvaö um ævin-
týralegt veltufé þeirra. Löngu
seinna skýrir Dagens Nyheter
(10. mai 1974) frá þvi, að umsetn-
ingin sé 3,8 milljarðar Skr. Mán-
uði áður (5/4. ’74) ritaði Ferða-
málaráð Akraneskaupstaðar þáv.
samgönguráðherra bref um
Hvalfjaröarbrú. Bréfið var byggt
á samtali, er Árni Ingólfsson, yf-
irlæknir, átti viö Henry Johanson
forstjóra fyrirtækisins. Það furðu
lega er, eð bréfið var ekki virt
svars, þótt þaö væri mjög vekj-
andi og jákvætt og teldi brúar-
geröina mál, sem ekki mætti
þegja i hel.
Þá má nefna Cleveland Bridge
& Engineering Co„ enskt fyrir-
tæki, sem siöan 1877 hefir sérhæft
sig i brúarsmiöi og eftir samein-
ingu við Cementation Group 1967
óx aöstaða fyrirtækisins við
strengjasteypu, sbr. tæpl. 14 km
langa brú i Braziliu. Samvinna
þess við innl. fyrirtæki og vinnu-
kraft er alkunn. Aðalforstj. þess-
arar samsteypu, Mr. Dixon, var
hérá ferö haustið 1975,albúinn að
taka að sér brúarframkvæmdir
hér og bauö affallalaus lán til 15
ára með 7% vöxtum. Þannig yröi
að visu brúin gerð i skuld i bili.
Menn þegja um þá auölegö, sem
landið er aö búast þegar fárast er
um svo og svo stóra skuld, sem
lögð sé á hvert landsins barn. Oft
er þetta mögl — jafn fráleitt og að
bóndi fengi sér ekki áburö til að
bera á völlinn af þvi hann, gæti
ekki borið ljá i gras strax næstu
daga.
Þaö er vitanlega rétt að hafa
gát á skuldasöfnun, en auösær
munur er á þvi að hleypa sér i
skuld eitt skipti og fá i staöinn
gjaldeyris-, tima- og verðmæta
sparandieigneða skulda sig aftur
og aftur fyrir milljöröum á fárra
ára fresti i pjátri, sem árlega þarf
að tjasla við, og leggur peningaá-
nauð á rikissjóö nokkur hundruð
þús. kr. á dag með hverri fleytu.
Þau orð, sem vegna rúmleysis
verða hér ekki sögö, munu fæðast
i hugsun og á tungu manna, sem
sjá út yfir „hringinn þrönga”.
Þjóöin mun glöggva sig á þvi, að
viðhlitandi ferjukerfi og nothæfar
bryggjur munu i fyrstu lotu verða
dýrari en brúargerð. En meðan
ferjusettin hrörna stendur brúin
stöðug. Enn er i notkun stein-
bogabrú, sem var gerð áður en Is-
land byggðist.
MálVinur minn einn taldi, að
Nató myndi eiga sér draum um
Hvalfjörð sem herskipalægi, en
aðstaða getur skipazt margvis-
lega, og hvað með Rússa? Nokk-
uð var það, að þegar þeir vildu fá
Akraborg til siglinga þar vegna
kvikmyndatöku, þóttist ég koma
sem af fjöllum. Taldi tiltekna
Tilraun
til að reikna ferðakostnað um
Hvalfjörð, en fyrst minnispunktar:
1. Upplýsingar eru frá olíufélögunum, vegamálaskr.st. og skipu-
iagsstjórn.
2. Kostnaðurinn miðast við Akranesvegamót á Vesturlandsvegi.
3. Aöeins er miðað við bensineyðsiu. Stórir kostnaðarliðir hvlia
jafnt á bllnum hvort sem hann er Iakstri eöa stendur kyrr.
4. Kappkostað er nú aö framleiða sparneytna bíla.
5. Ferðakostnaður Akr./Rvlk. hefir á rúmum 3 árum hækkað úr
kr. 190.00 I 600.00 og þó er sjóieiðin álika löng og frá Rvlk að
Reykjum I Mosf.sv.
Allir útreikningar eru úreltir.
6. Ferðatimi fyrir Ilvalfjörð er u.þ.b. 1 1/2 klst. Hinn sami meö
ferju ásamt bið — jafnvel lengri ef menn aka óþarflega
snemma I biðröð. (Ef brú 35-40 mln.).
7. t dagbl. var nýl. staðhæf t, að ársumferö fyrir Hvalfjörð væri
200 þús. bilar, sem er að meöaltaii 548 á dag. Núverandi ferja
afkastar 128 bilum að meðaltali, sem er 5,3 bllar að meðaltali á
klst. Þá þarf að sjá 420 bllum fyrir vegi eða bæta við nægjan-
lega mörgum ferjum, sem gæti kostað um 1/2 milljarö á ári
miðaö við reynsluna.
8. Eftir rúmlega 2 1/2 ár fellur 12 ára klössun á núv. ferju og um
svipað leyti þarf að gera nýja ferjubrú I Rvlk I stað þeirra
„fuglsbeina”, sem þar var krækt saman s.i. sumar.
9. Hugmynd Halldórs E. Sigurðssonar um brú yfir Borgarfjörð
reyndist 20 árum á undan tlmanum. Þaö er ekki óvenjulegt
þegar hugsjónamönnum mætir körg samtlð, en enginn veit
hve biðin hefði oröið löng, ef hann væri ekki sjálfur samgöngu-
ráðherra nú. Borgarfj.brúin er vorboöi I samgöngumálum.
Hún veröur sönnunargagn um það, hve auövelt og sjálfsagt er
að brúa Hvalfjörö.
Það liggur ljóst fyrir, að hver fargjaldseining ásamt bll I sam-
bandi við sjóleiöina er sú, að:
1 maður meö bll greiöir kr. 1000,00 (úreltir reikn.)
2menn — — greiöa kr. 700,00hvor fyrir sig
3menn — — — kr. 667,00 hver
4menn — — — kr. 600,00 hver
Þar sem 4 samferöamenn njóta beztu kjara er vert að athuga
benslnkostnað fjölskyldublls með 4 farþega. Hægast er að taka I
dæmið bil, sem eyðir 10 lltrum á 100 km. Citroen R 7613 eyðir 9
l/2I.ogkunnur bilstjóri, MarinóÞórðarson, fór fyrir skömmu til
Akraness einmitt með 4 farþega og eyddi bensini fyrir kr. 1200,00
fram og til baka. Með ferjunni heföi hann oröiö að greiða kr.
6000,00. Stutt er slðan, að Guöm. Þór Kristjánsson, vélstj. kom til
Rvlkur frá tsafiröi á bll af Cortinagerö og eyddi 8,9 1. á hundr-
aöið.
Reikningsútkoman lltur þá svona út:
Sjóleiö Hvalfj.botn Ef brú
Ferjutollur 2400,00
Aksturá vegamót
13,8 km 79,00 2479,00
Bensínkostn. fyrir Hvalfj.
Framkv.fé rlkissj
og þjónusta 408,00
Gjaldeyrir 128,00 536,00
Benslnkostn. (ef brú)
Framkv. fé rlkissjóðs
ogþjón. 182,00
Gjaldeyrir 58,00 24»,00
Það dylst ekki, að þessi samanburöur er sjóleiöinni óhagstæö-
ur, og sem ekki batnar viö þaö, að gjaldeyriseyðsla ferjunnar er
yfir kr. 8000,1 ferö I ollu einni saman. Eðlilega getur þessi kostn-
aður eitthvað breytzt vegna innanbæjaraksturs I Rvlk. Þannig
eru nokkrir þéttbýliskjarnar (Arbær, Breiöholt, Kleppsholt að
ekki sé nú talaðum byggöina enn austar) I allt aö 10km. fjarlægð
frá Rv.höfn, en eru svo aðsegja fast viö Vesturlandsveg.
staði svo dhreina, aö ég vildi
ekki hætta skipinu i þvilikt skjökt.
Þetta virtist vekja áhuga, en þá
kom upp úr dúrnum að þar var
ekki meining að fara um. Þeir
fengusvo .ótorbát frá Akranesi.
Þegar U.S.A. brúaði fjörð, sem er
að breidd álika og frá Rvk. i
Hveradali ætlaði herstjórnin þar i
landi óð að verða vegna flota-
stöðvar inn i firði, og loks varð að
gera brúna með tilliti til stöövar-
innar svo skipin lokuðust ekki
inni, ef t.d. brúin yrði sprengd.
Samiskelkur hefir ógnað i Japan,
Brú, sem er svo löng, að ekki sér milli stranda. Ef myndin prentast vel má sjá móta fyrir siglingabilun-
um yzt út við sjónarröndina. Framfarasinnaðir menn undrast þá þursaþögn, sem rlkt hefir hér á landi
um nútimaleg viðhorf við brúagerðir.
m.a. vegna flutninga á nauðsynj-
um milli hinna mörgu eyja.
Ég hygg, að ef bréfi Akurnes-
inganna um Skánska hefði verið
svaraö með áhuga, ef brúarhug-
myndin hefði verið sett á um-
raeðustig viðMr. Dixon eða verkið
boðið út á alþjóðlegum markaöi
og hæð yfir hafflöt verið svo
naum,aö stórskip hefðu útilokazt
myndum viö hafa fyrr og betur
komizt að kvikunni i viðsemjend-
um i landhelgisdeilunni, sem okk-
ar menn stýrðu með þeim sóma
að jafna má við Einar Þveræing.
En um Hvalfjörð eigum við
sjálf draum, sem gerði „lokun"
hans eigi aðeins að hagsmuna-
máli, beldur yki frelsi þjóðarinn-
ar og tilkall til eigin lands.
Auðvitað hefðum við aldrei samið
um fjörðinn, en viö hefðum getað
sýnt, að fleiri kynnu að flækja
mál sem diplómatarnir hjá Nató.
Með hjálp uppfyllinga og lagna
gætu orðið i honum hin mætustu
skeldyramið, og annað eins hefir
nú gerzt á sviði visindanna sem
að leggja á klakstöðvarnar
gervibúnað, sem slðan yrði lónað
með inn i hafkyrrð hans. Vitur
maður telur, að i róðri eins mót-
orbáts gæti aflinn búið yfir
hrognamagni, sem ef vel nýttist
kynni að gefa þjóðinni aflaföng i
heilt ár. Vis'indaleg natni á litl-
um fleti og náttúrleg útdréifing af
uppeldisstöðvum gæti breytt vig-
velli hramsins i viöáttumikið
nægtaborð.
En þetta er önnur saga.