Tíminn - 16.01.1977, Page 36

36
TÍMINN
Sunnudagur 16. janúar 1977
@ Syrpa
eöa nýtt innlent efni frá rithöf-
undum flutt. Aldrei viröist
heldur leitaö til rithöfunda um
aö sjá um barnaefni i útvarpi og
sjónvarpi, heldur er eitthvert
fólk annaö ráöiö til starfa, þó
eigum viö ágæta barnabókahöf-
unda.
Þegar útvarpiö flutti leikrit
Armanns Kr, Einarssonar,
(framhaldsleikrit), var mikiö
hlustaö og leikritiö vakti mikla
athygli ungra hlustenda.
Undirritaöur hefur tilhneig-
ingu til þess aö halda þvi fram,
aö rithöfundar séu sérstök stétt,
sérfróöirmennum ákveöinefni.
Þeir eru ekki allir skemmtilegir
blessaöir, og hæfni þeirra er
mismunandi. A ég þar viö fé-
lagsbundna höfunda. Þó hafa
þeir eitt sammerkt, aö þeir hafa
fullnægt inntökuskilyröum i Rit-
höfundasambandiö, sem er fag-
félag rithöfunda, þar sem gerö-
Heimilis
ánægjan
eykst
með
Tímanum
-
ar eru ákveönar, listrænar kröf-
ur. Meiniö er bara þaö, aö menn
virðast ekki reiöubúnir til þess
aö taka þá i þjónustu sina, eða
yfirhöfuö aö tala viö þá um eitt
eöa neitt. Þeir eru aldrei beönir
um neitt, — eöa næstum þvi
aldrei.
Metsölubækur
Þaö lá viö sjálft, aö bækur
væru aö deyja I höndunum á
sérfræöingum blaöanna, sagöi
gáfaöur vinur minn viö mig á
dögunum. Ekkert, sem seldist,
var þess viröi, aö þaö væri talin
bók.
NU er á hinn bóginn aö veröa á
þessu umtalsverö breyting. Viö
höfum eignazt góöa höfunda,
sem seljast. Aö visu tekur það
svolitinn tima aö breyta þessari
skoöun, þannig aö hún rúmist I
aðskorinni flik timans. Höfund-
ar eins og Gunnar M. Magnúss,
Snjólaug Bragadóttir, Jóhannes
Helgi, Guömundur Hagalin, Vé-
steinn Lúöviksson, Þorgeir Þor-
geirsson, Jónas Árnason,
Indriöi G. Þorsteinsson og fleiri,
skrifa listrænarbækur, og fólkiö
tekur þeim opnum örmum, les
allt sem þeir senda frá sér.
Þessir höfundar eru fleiri en
mann grunar.
Þeir timar eru liðnir, þegar
viöhorf almennings skiptu ekki
máli. Menn uröu stórskáld og
allt var I þessu fina — nema
bækurnar leit enginn I, og
enginn kom i leikhúsiö heldur.
Ahrif þessara höfunda á sam-
tiöina eru svo sterk, aö segja
má, aöViöhorfin hafi gerbreytzt
á siöustu árum og bókin er ekki
lengur ástarbréf milli einstakra
höfunda og gagnrýnenda blaö-
anna, heldur lifandi orö, sem
þjóöin vakir yfir fram á nætur.
rÖKUMl
■EKKIH
TJTflNVEGAl
LANDVERND
Þakka ollum þeim, sem glöddu mig meö heimsóknum
gjófum og kveöjum á sjötugs afmæli minu 6. janúar sl
Óska ykkur öllum árs og friðar á nýbyrjuöu ári
Jónas Gunnlaugsson
HUsavik.

Innilegar þakkir fyrir auösýnda samúö og vináttu viö
andlát og jaröarför
Jóns Árnasonar
fyrrverandi bankastjóra.
Sigriöur Björnsdóttir,
ArniJónsson BjörnJónsson
og f jölskyldur.
Systir min
Margrét Sigurðardóttir
nuddkona, Laugarnesvegi 90,
sem andaðist á Sólvangi 7. janúar, veröur jarösungin frá
Selfosskirkju, þriöjudaginn 18. janúar ki. 14.
Minningarathöfn fer fram I Aöventistakirkjunni, sama
dag kl. 10.30.
Sigriður Siguröardóttir.
Jaröarför
Jóns Björnssonar
frá Ketilsstööum á Tjörnesi, til heimilis aö Guörúnargötu
5, Reykjavik
fer fram frá Frlkirkjunni I Reykjavlk, þriöjudaginn 18.
janúar kl. 13.30.
Fyrir hönd eiginkonu og ættingja
Hallgrlmur J. Jónsson
flugstjóri
lesendur segja
Dýrasta og
sárasta bölið
Ég hef geymt úrklippu úr
Tlmanum frá 29. júni 1976. Hún
hefur aö geyma greinarkorn,
sem er gott dæmi um hvernig
menn geta skrifaö móti betri
vitund og sér til skammar, enda
felur höfundur sig bakviö staf-
ina HV, sem maöur freistast til
aö kalla eftir efni greinarinnar:
„Helvltis vitleysing”, aö senda
frá sér þvillka ritsmíö.
Hann heimtar: „Burt meö
bindindishreyfinguna af fjár-
lögunum svo viö getum drukkiö
okkar brennivln I friði”. Ég
vildi að satt væri, aö fjárfram-
lög rikisins til bindindisstarfsins
væru svo máttug, að þau drægju
úr áfengisneyzlunni. Annars er
þaö ekkert takmark hjá islenzk-
um góötemplurum aö fá sem
mest af peningum hjá þvl opin-
bera og persónulega er ég þvl
mótfallinn. Málefnalega höfum
viö lika haft af þvl mikinn
skaöa.
Harösnúinn Ihaldsma'jur ætl-
aöi llka einu sinni aö koma þvi
svo fyrir, sem honrjn tókst þó
ekki, aö Góöteirplarareglan
fengi prósentur af áfengissöl-
unni. Sá drau^ur var aö vlsu
kveöinn niör.r en hefur annaö
slagiö veriö aö skjóta upp höfö-
inu og gi'jnna giniö. Meö þeirri
ráöstöfun heföu öll vopn veriö
dregin Ur höndum hreyfingar-
innar. Greinarhöfundur fárast
yfir þeirri upphæö, sem fer til
bindindishreyfingarinnar og
mælir þar I óþökk allra góöra
manna. En hefur hann aldrei
reiknað út hvaö rlki og sveitar-
félög þurfa aö borga fyrir þá,
sem „drekka sitt brennivln I
friöi”? Þaö er t.d. 90% af allri
löggæzlu, helmingur eöa vel þaö
af sjúkrakostnaöinum á geð-
veikrahælunum, þrjú vistheim-
ili fyrir drykkjumenn utan
Reykjavlkur, vistheimili hér og
upptökudeild, mikinn hluta af
starfi félagsmálastofnunar
Reykjavíkurborgar, læknis-
hjálp og sjúkrahúsvist, auk þess
skaöa, sem þessir menn valda,
er „drekka sitt brennivln I
friði”, bæöi eignatjóni og slys-
um, er ýmsar tryggingar veröa
aö borga og eru svo á einhvern
hátt teknar hjá almenningi.
Þetta allt er hægt aö reikna I
tölum og er sennilega nóg fyrir
greinarhöfund aö gllma viö þó
aö ég sleppi honum viö aö
reikna út allt þaö böl, er áfengiö
veldur og ekki veröur I tölum
taliö. Ég er lika viss um þaö, aö
hann þarf ekki lengi aö „drekka
sitt brennivln i friði” til þess aö
fá útkomuna úr þvl dæmi. HV
kvartar undan þvl, aö „stór-
stúkumenn” vilji skeröa per-
sónufrelsi manna meö þvi aö
láta menn kvitta fyrir áfengis-
kaup sin. Er þaö I augum grein-
arhöfundar eitthvert glapræöi,
sem menn þurfa aö skammast
sin fyrir, aö kaupa áfengi?
Menn geta þó meö þvi sýnt svart
á hvitu, aö þeir séu ekki I hópi
okkar bindindismanna, heldur
af sama sauöahúsi og HV. Ann-
ars skal ég benda HV og hans
samherjum og fáu skoöana-
bræörum á, aö þaö væri þjóöfé-
lagslegt uppeldisatriöi og sjálf-
sagöar aögeröir aö taka fjárráö
af þeim mönnum, sem eyöa fé
slnu og annarra I áfengiskaup
og eiturneyzlu, mönnum, körl-
um og konum, er taka siöasta
eyrinn frá heimilinu til þeirra
hluta og kasta skyldum sinum
upp á samfélagiö.
Alþjóöleg athugun hefur leitt I
ljós, aö þvi meira, sem drukkiö
er, þvl hærri veröa skattarnir á
almenningi, þóttum rikisscíu sé
aö ræöa. Sannarlega eru þaö fá-
ráöir menn sem kaupa áfengi.
Greinarhöfundur er ekki aö
öllu leyti samþykkur sjálfum
sér. Hann vill skerða persónu-
frelsi ökumanna. Hann vill
refsa mönnum, sem aka fullir,
mjög stranglega. Þar er ég hon-
um innilega sammála. Þaö ætti
að refsa öllum, sem drekka á-
fengi og fremja þann siöferði-
lega glæp, sem eiturneyzla er.
En hvers vegna vill greinar-
höfundur ekki lofa ökumönnum
aö „drekka sitt brennivln I
friöi”? Hvers vegna vill hann
skerða persónufrelsi öku-
manna? A þeim ekki eins og
öörum aö vera leyfilegt aö
svipta sig viti og sjálfstjórn meö
áfengisdrykkju og drepa bæöi
sjálfa sig og aöra á þjóövegun-
um? Hefurþaö e.t.v. runniö upp
fyrir honum I greinarlokin, aö
vlniö sé ekki aö öllu leyti skaö-
laust og aö þaö sé ekki vanþörf á
aö hafa afskipti af áfengisneyt-
endum?
Þó aö greinarhöfundur telji
þaö grundvallarkröfu, aö rlkiö
hætti aö styöja bindindishreyf-
inguna og aö menn fái aö njóta
„sjálfsákvörðunarréttar” slns
til aö drekka sig fulla og veltast
um fyrir hunda og manna fót-
um, kemst hann ekki hjá af-
skiptum þess opinbera og sam-
félagsins. Væri honum I þvl
sambandi hollt aö hugleiöa,
hvernig ástandið væri nú, ef
þjóöfélagiö heföi aldrei notiö af-
skipta hinna „hvimleiöu sam-
taka”. Vonandi kemur sá timi,
aö hinum „hvimleiöu samtök-
um”, sem HV nefnir svo, takist
aö ónáöa vínveitendur og
„drykkjurútana I Eframlt” svo,
aö þeir geti ekki „drukkiö sitt
brennivin I friöi”. Hver veit
nema þá komi sá timi, aö HV
geti skrifaö greinarkorn
um þessi mál án þess aö veröa
sér til skammar fyrir alþjóö.
Guöjón Bj. Guðlaugsson.
Skipadeild SÍS
1 afmælisgreinum um Hjört
Hjartar, framkvæmdastjóra
skipadeildar SIS nýlega I
Morgunblaöinu og Tlmanum
(og reyndar áður I Samvinnu-
fréttum) er skrifaö þannig, aö
ekki veröur annaö lesiö né skiliö
en hann hafi verið fyrsti fram-
kvæmdastjóri skipadeildar SIS.
Hér er um missögn aö ræða aö
minu mati, og ég tel nauösyn á
aö fjalla nánar um hvers vegna.
Skipadeild Sambandsins hóf
störf undir forustu Vilhjálms
Þórs, forstjóra SÍS, 1946 með
kaupum á M/S HVASSAFELLI
frá ítaliu. Þá erSiguröur Bene-
diktsson fulltrúi Vilhjálms, og
honum er faliö þaö vandasama
verkefni aö taka viö stjórn á
rekstri skipsins og hefja undir-
búning aö þvi, aö samvinnu-
menn eignist sinn kaupskipa-
flota. Ég, og aö mlnu mati viö
allir, sem vorum á kaupskipum
samvinnumanna þessi ár, töld-
um, aö hér væri komin skipa-
deild SIS i RAUN og einhver
formbreyting I innri tilhögun og
meö tilheyrandi titlatogi skipti
EKKI máli. Ef ég man rétt,
starfaði Siguröur Benediktsson
viö skipadeildina sem forstööu-
maöur fram á slöari hluta árs-
ins 1973, eða um eöa yfir 7 ár. A
þessum árum komu einnig skip-
in M/S ARNARFELL, sem
Sverrir Þór var lengst meö, og
JÖKULFELL, sem kom 1951, og
Guöni Jónsson varö fyrsti skip-
stjóri á, alls I 6 ár.
Viö sem störfuðum á skipum
samvinnumanna þessi ár, mun-
um vel eftir, hve Siguröur heit-
inn lagði sig fram viö aö mæta
þörfum kaupfélaganna meö
vörur, og þaö mjög margbreyti-
legar, næstum inn á hvaöa höfn
sem vera skal, svo sem Óspaks-
eyri, Borðeyri, á Bakkafjörö,
Vopnafjörð o.s.frv., en menn
veröa aö hafa þaö I huga, aö þá
voru aöstæöur allar aörar en nú
er. Allir vissu þaö, aö skipulag á
þessari þjónustu viö kaupfélög-
in var i höndum Siguröar, og
sem dæmi má nefna, aö hann
haföi simann ævinlega I seil-
ingarfjarlægö hvar sem hann
var staddur, jafnt á nóttu sem
degi. Ég fullyröi, aö áhugi hans
á velferö skipanna var tak-
markalaus og ódrepandi. Mér
vitanlega mátu skipstjómar-
menn Sigurö mikils og undruö-
ust oft hörku hans ásamt lagni
að finna lausn á erfiöu vanda-
máli við að fullnægja mjög vax-
andi siglingaþörf samvinnu-
verzlunar út um allt land. A
þessum árum var gifurleg vinna
um borö I skipunum og gamlar
dagbækur minar sýna, aö
vinnuvikan var mánuö eftir
mánuð 75-80 stundir og jafnvel
meira.
Ég vil aö lokum geta þess, aö
Siguröur Benediktsson hóf störf
1933 hjá Kaupfélagi Þingeyinga
á Húsavik, þá á f jórtánda ári, og
helgaöi samvinnuhreyfingunni
allt sitt Hf. Hann féll frá I blóma
lifsins og haföi þá tekiö viö for-
stjdrastarfi og uppbyggingu á
Osta- og smjörsölunni.
Ég vil einnig nota þetta tæki-
færi og minnast ferðar, sem
Hjörtur Hjartar fór meö
Hvassafellinu, og góöra sam-
ræöna okkar I þeirri ferö. Þá
sýndi hann sem slöar kom I ljós,
að hann var vel vakandi fyrir
framgangi skipadeildarinnar.
Jón Arm. Héöinsson