Tíminn - 25.02.1977, Page 9

Föstudagur 25. tebrúar 1977
9
fm"
Ingvar Agnarsson:

FEGURD HIMINSINS
1.
Hin ytri ásýnd himinsins
stendur okkur öllum opin. A
hverju heiöskýru vetrarkvöldi
ljómar himinninn yfir höföum
okkar alsettur skinandi
geisladeplum. Stjörnurnar
leiftra á „bláhveli nætur”. Viö
þurfum aöeins aö lita upp, til
aö njóta þessarar dýröar.
Hvaö getur jafnazt á viö
„fegurö himinsala”?
Nautsmerkið — þaö er auðvelt
að þekkja.
II.
Fyrir þá, sem vilja njóta feg
uröar himinsins, er gott aö
kunna einhver skil á þeim
stjörnum og stjörnumerkjum,
sem mesteru á berandi á him-
inhvelfingunni. Tökum til
dæmis Nautsmerkiö
(Taurus),sem er háttá suöur-
himni, ofanvert og til hægri
vi,ð Veiöim ann sm erk iö
(Crion). Sjöstimiö i Nauts-
merkinu er auövelt aö þekkja
og átta sig á, enda bjart og
fagurt á aö lita. Sjöstimiö er
opin stjörnuþyrping. Meö ber-
um augum er unnt aö greina 7
stjörnur, og jafnvel fleiri, fyr-
ir þá sem hafa mjög góöa sjón,
en i þessari stjarnhvirfingu
eru i raun og veru mörg
hundruö stjörnur, sveipaöar
þunnri slæöu geimskýja. t litl-
um sjónauka má sjá mikinn
fjölda þeirra.
Samkvæmt griskri goösögn
eru þessar stjörnur sjö dætur
Atlasar jötuns, en hann var sá
sem hélt uppi jörbinni á öxlum
sér. Björtustu stjörnurnar i
Sjöstirninu hafa fengiö eftir-
talin nöfn: Taygele, Pleione,
Maia, Merope, Electre,
Celono, Alcyone.
Sjöstirniö er i um 400 ljósára
fjarlægö frá okkar sólkerfi, og
þvermál þessarar stjörnu-
þyrpingar er um 15 ljósár.
Talið er aö stjörnur Sjö-
stirnisins séu einhverjar
yngstu sólstjörnur sem sjást á
himni og séu jafnvel enn i
mótun.
önnur opin stjörnuþyrping i
Naustmerkinu er Regnstirniö
(Hýades). Eru það alls um 150
stjörnur og fjarlægðin til
þeirra er talin um 130 ljósár.
Bjartasta stjarnan i Nauts-
merkinu heitir Aldebaran,
rauöleit aö lit, og er tvistirni.
Hún er i 68 ljósára f jarlægð frá
okkar sólkerfi og þvermál
hennar um 40 sinnum meira
en okkar sólar.
III.
Viö ættum öll aö lita oftar til
himins en við gerum, þegar
stjörnubjart er á vetrarkvöld-
um.
Allur þessi stjörnuskari er
sólir (nema örfáar reiki-
stjörnur), og margar þeirra
eru miklu stærri en okkar sól,
og er hún þó enginn smáhnött-
ur. Vitað er nú, aö allar eru
þessar sólir úr sömu efnum
geröar og okkar sól og okkar
jörö. Og nú oröið telja flestir
stjörnufræöingar að flestum
sólum fylgi reikistjörnur,
fleiri eöa færri, i likingu viö
þaö, sem er i okkar sólkerfi.
Liggur þá ekki einnig i augum
uppi, aö á ýmsum þessara
reikistjarna, i milljónum
sólarkerfa muni þróast lif og
lifverur i likingu viö þaö lif,
sem við þekkjum á okkar
jörö? Og má þá ekki eins
hugsa sér, aö viöa á stjörnum
alheimsins muni vera til vit-
verur, sem aö fegurö, vizku,
kærleika og mætti taki langt
fram þvi, sem viö menn getum
gert okkur I hugarlund? Er
ekki einmitt þaöan aö vænta
þeirrar hjálpar, sem mann-
kyni jaröar okkar er svo brýn
nauðsyn á?
Sjöstirnið i Nautsmerkinu.

Toni Blankenheim I hlutverki Beckmessers
Meistarasöngvararnir
í Nýja bíói
Þriöja óperukvikmyndin sem
sýnd verður i vetur á vegum
Félagsins Germaniu og Tón-
leikanefndar Háskóla Islands er
Meistarasöngvararnir frá
Nurnberg eftir Richard Wagn-
er. Vegna lengdar er hún sýnd I
tvennu lagi, fyrri hluti (1. og 2.
þáttur) laugardaginn 26. febrú-
ar og seinni hluti (3. þáttur)
viku siðar, 5. marz. Báöar sýn-
ingarnar verða i Nýja BIó og
hefjast kl. 14. Aögangur er
ókeypis og öllum heimill.
Meistarasöngvararnir frá
Nurnberg er sú ópera Wagners
sem hvað mestrar hylli hefur
notiö, enda einna aögengilegust
verka hans. Walther von Stoltz-
ing, ungur riddari, fellir ástar-
hug til Evu, dóttur Pogners,
auöugs gullsmiðs i Nurnberg.
Pogner á sæti i gildi meistara-
söngvaranna, sem vilja við-
halda fornum heföum ljóölistar
og tónlistar. Hann ákveöur að
sigurvegarinn i Jónsmessu-
keppni meistarasöngvaranna,
fái Evu. Walther fer ekki troön-
ar slóðir á listabrautinni og hon-
um er fálega tekiö i fyrstu. Að-
eins skósmiöurinn Hans Sachs
gerir sér grein fyrir hæfileikum
Walthers.Meb ötulum stuðningi
Sachs vinnur Walther keppni
viö hinn hlálega Beckmesser,
borgarritara, sem er smá-
smugulegur og Ihaldssamur
fulltrúi stirönaörar hefðar.
Kvikmynd þessi var gerö i
Hamborgaróperunni i umsjá
Rolf Liebermann. Hljómsveit-
arstjóri er Leopold Ludwig, en
með hlutverk Hans Sachs fer
Italinn Giorgio Tozzi, en banda-
risku söngvararnir Richard
Cassily og Arlene Saunders eru
Walther og Eva. 1 öörum hlut-
verkum má nefna Ernst Wie-
mann (Pogner) og Toni Blank-
enheim (Beckmesser).
Wagneróperur eru svo viða-
miklar i sviössetningu aö meö
ólikindum má teljast aö þær
veröi sýndar á sviði hérlendis i
náinni framtið. Islenzkum
óperuunnendum gefst þvi hér
einstakt tæki færi tilað sjá slika
sýningu með þeim litrika glæsi-
brag sem einkennir óperur
Wagners,
(Fréttatilkynning frá Germaniu
og Tónleikanefnd Háskóia Is-
lands)
Spor,
sem
grær
I
A mánudaginn var mér
boöiö á „boiludagstónleika”
hjá Háskólakórnum i Féiags-
stofnun stúdenta. Hrifning
áheyrenda var mikil og ein-
læg. öröugt er mér aö gera
upp á milli en fiutningurinn á
tónverki Jóns Asgeirssonar
viö Timann og vatniö snart
mig djúpt.
A laugardaginn átti ég
heimboö hjá karlakórunum úr
Mosfellssveitog frá Selfossi. A
sama hátt og i Háskólakórn-
um eru önnum kafnir stúdent-
ar þannig eru i þessum söng-
sveitum báöum nær 100 kór-
félagar, sem allir leggja hart
að sér við æfingar i tómstund-
um sinum.
Sföar þennan sama laugar-
dag lagði ég leiö mina i Há-
teigskirkju þar sem fram fóru
tónleikar Tónlistarskólans i
Reykjavik. Rikti stemning i
kirkjunni meðan flutt voru
göfug verk meistara.
A heimleið kom ég viö á
„Loftinu” á Skólavöröustign-
um. Þar var þá sýning á
myndum, sem gert hafa
þroskaheft börn, vangefin eða
böguö á annan hátt. Mér þótti
myndirnar undraverðar, satt
aö segja. Hver sem sér, hlýtur
aö hugsa með þakklæti til þess
fólks, sem leiðbeinir börnun-
um og hjálpar til að þjálfa þau
og þroska.
Það er siður mikill aö kalla
ráðherra til vitnis við marg-
visleg gætkifæri: vigslur,
opnanir og önnur mannamót.
Menntamálaráðherra er ekki
settur hjá. Oft heyrði ég fólk
tala um slikar mætingar sem
kvöð. Of mikið má af öllu
gera. Yfir höfuð að tala er þó
snerting við fólk og kynning
starfs og árangurs öllum holl.
Ekki sizt alþingismönnum og
ráðherrum.
Þrátt fyrir e^skulegt viðmót
og oft undraverðan árangur,
sem kynntur er við hin ýmsu
tækifæri lætur maður jafnan
nægja að segja takk og bless.
Það er e.t.v. tilviljun, aö ég
sting niður penna núna og
árétta þakkir til fólksins, sem
stóö aö fjórum fyrr nefndum
Hitt veit ég aö valgresi aöeins
grær i sporin þeirra, sem efla
tónmennt og aöstoöa þroska-
hefta. 22.2.77.
V.H.
ALLAR STÆRÐIR
CHLORIDE-RAFGEYMA
FYRIR
RAFMAGNS-LYFTARA
GETUM VIÐ ÚTVEGAÐ MEÐ STUTTUM
FYRIRVARA
N0TIÐ AÐEINS ÞAÐ BEZTA
PÓLAR H.F.