Tíminn - 23.03.1977, Page 19

Miðvikudagur 23. marz 1977
19
lenzka álfélagið þáverandi heil-
brigöismálaráðherra bréf, dags.
31/10 1972 og gerði grein fyrir
áformum sinum um byggingu
hreinsibúnaöar viö álbræösluna.
Segir svo orðrétt i lok þessa
bréfs: ,,AÖ lokum vill ISAL taka
fram að félagiö er retyubúið til að
gera allar eðlilegar ráðstafanir til
aö hafa hemil á og draga úr skað-
legum áhrifum a^'rekstri bræðsl-
unnar I samræmi við góðar venj-
ur i iðnaði i öðrum löndum við
svipuð skilyrði i góðri samvinnu
við stjórnvöld”. Er hér um að
ræöa itrekun á þriöju málsgrein
12. greinar i samningi Swiss
Aluminium Ltd. og islenzku rikis-
stjórnarinnar.
Aðurnefnt bréf ISALS var sent
heilbrigðiseftirliti rikisins til
umsagnar og veitti stofnunin
umsögn sina um mengunarhættu
viðdlverið I bréfi dags. 22/1 1973.
Taldi stofnunin óhjákvæmilegt að
sett yrðu upp hreinsitæki við ál-
veriö i Straumsvik og aö mál
þetta þyldi enga bið umfram það
sem tæknileg vandamál gerðu
nauðsynlegt. A grundvelli þessa,
var Islenzka álfélaginu með bréfi
ráðuneytisins, dags. 21/1 1973
gert að setja upp bUnað til hrein-
sunar á flUorsamböndum Ur
ræstilofti verksmiðjunnar.
Kveðið var á um að fullt samráð
yröi haft við Heilbrigðiseftirlit
rikisins um á hvem hátt Urbætur
skyldu Ur garði gerðar. Sendi ís-
lenzka álfélagið i framhaldi af
þessu Heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðuneytinu bréf dags.
28/3 1973 þar sem staðfest er, að
sett verði upp hreinsitæki i
Straumsvik og þvi verki hraðað
svo sem tæknilegar ástæöur leyfa
og aö haft verði fullt samráð við
Heilbrigðiseftirlit rikisins i þessu
efni. Þaðskaltekiö fram, að þrátt
fyrir bréfaviðskipti þessi, létu
forráöamenn álversins itrekaö i
ljós það álit sitt að réttarstaða
ÍSALS færi eftir ákvæðum fyrr-
nefnds samnings milli rikis-
stjórnarinnar og Aluswiss og aö
fyrirtækið þyrfti ekki starfsleyfi
samkvæmt reglugerð nr.
164/1972.
1 fyrrnefndu bréfi ISALS, dags.
31/101972erskýrtfrá þvi að gerð-
ur hefði verið samningur viö is-
lenzkan uppfinningamann um
þróun nýrrar gerðar hreinsi-
tækja. Tilraunir með tæki þessi
stóðu siðan yfir fram á seinni
hluta árs 1974 eða I tæp tvö ár.
Skiluðu tilraunir þessar ekki
tilætluöum árangri, hvað hreinsi-
hæfni snertir. Hreinsitæki þessi
eru að mati Heilbrigðiseftirlits
rikisins mjög athyglisverð og lik-
legt að nota megi þau með góðum
árangri þar sem réttar aðstæöur
eru fyrir hendi. Ljóst mátti hins
vegar vera forráðamönnum ál-
versins frá upphafi að notkun
þeirra var ekki raunhæf við þær
aöstæöur sem fyrir hendi eru i
kerskála álversins, þar sem
hreinsa þarf griðarlegt loftmagn
(17-18 millj. m3/klst.) hver svo
sem niðurstaða tilrauna hefði
oröið, hvað hreinsihæfni snertir.
Skulu tilgreindar hér nokkrar á-
stæður.
1. Notkun tækjanna hefði fyrir-
sjáanlega krafizt geysimikils
rafafls, þ.e. um og yfir 40 MW.
2. Notkun tækjanna hefði ekki
leitt til minni mengunar i and-
rámslofti starfsmanna I ker-
skála. Þvert á mótier liklegt að
notkun þeirra hefði leitt til
verra ástands en áður var.
3. Þegar ákvörðun um tilraunir
þessar var tekin, var álvinnsl-
an I lokuðum kerjum meö
hreinsun Utblásturs I svonefnd-
um þurrhreinsibUnaði þegar
hafin i ýmsum verksmiðjum.
Slikur bUnaöur hefur augljósa
kosti, m.a. þann að mjög
dregur Ur mengun l andrUms
lofti starfsmanna I kerskála.
Máttiljóst vera áþessum tima,
hvert stefndi i þróun þessara
mála i heiminum.
1 október 1974 tilkynnti lsal
Heilbrigðis- og tryggingamála-
ráöuneytinu að ákveðið hefði
verið að hverfa frá áætlun um
notkun hreinsitækja Jóns Þórðar-
sonar. 1 nóvember var siðan lögð
fram áætlun um lokun rafgrein-
ingarkerja álversins og uppsetn-
ingu þurrhreinsibúnaðar. Lýsfi
Heilbrigðiseftirlit rikisins sig
sammála þvi að þessi leið yrði
farin. Mótaðist afstaða stofnun-
arinnar m.a. af þvi að slikur bún-
aður dregur úr mengun I and-
rúmslofti starfsmanna i kerskála
verksmiðjunnar. Gert var ráð
fyrir þvi i áætlunum fyrirtækis-
ins, að árið 1975 færi i tilraunir
með þekjur og að hreinsibúnaöur
yrði kominn i fullan rekstur fyrir
allt álverið um áramótin 1977/78.
Er skemmst frá þvi að segja, aö
tilraunir þessar drógust á lang-
inn, auk þess sem fjármagn til
þeirra var skorið niður og dregiö
var úr umfangi þeirra. Hófst til-
raunarekstur ekki fyrr en i byrj-
un árs 1976 og stóð einungis i 4 1/2
mánuð. Jafnframt var einungis
byggt yfir tvö ker i staö fjögurra i
upprunalegri áætlun. Lét álveriö
af hendi skýrslu um tilraunir
þessar i ágúst 1976. Er þar komizt
að þeirri niöurstöðu, að þekjurnar
hentiekkiaðstæðum í Straumsvik
að öllu leyti og að með þeim verði
ekki unnt að uppfylla þær kröfur
um hreinsihæfni sem fram hafi
veriö settar af heilbrigöisyfir-
völdum. Fyrir siðastnefndu
ályktuninni eru þó ekki færð
óyggjandi rök á grundvelli mæl-
inga eða á annan hátt. Ennfremur
er komizt að þeirri niðurstöðu að
rétt sé nú að gera áætlun Um nýj-
ar tilraunir meö lokun kerjanna
og breytta framleiösluhætti til
þess aö koma megi við fullkom-
inni hreinsun. Með kröfum heil-
brigðisyfirvalda er hér átt við
bréf Heilbrigöiseftirlits rikisins til
Isals, dags. 18/8 1975 þar sem
stofnunin, að höfðu samráði við
Náttúruverndarfáð og Heil-
brigðismálaráð Hafnarfjarðar,
lét i ljós álit sitt á þvi, hvaða
árangri beri að ná með hreinsi-
búnaðinum með hliðsjón af þróun
þessara mála i öðrum löndum.
Var þetta gert i samræmi við
fyrrnefnt bréf Heilbrigöis- og
tryggingamálaráðuneytisins,
dags. 31/10 1973, þar sem mælt er
svo fyrir um, aö úrbætur i meng-
unarmálum álversins skuli gerð-
ar I samráöi við Heilbrigðiseftir-
lits rikisins.
Framangreind atburöarás
sýnir glöggt, að bygging hreinsi-
búnaðar hefur ekki haft fullan
forgang hjá forráðamönnum ál-
versins og aö fullar efndir hafa
ekki verið á fyrirheiti þvi, sem
gefið var i áðurnefndu bréfi ál-
versins 31/10 1972.
A hjálögðu yfirliti er greint frá
framleiösluháttum mengunar-
vörnum i nokkrum löndum þar
sem álframleiðsla er stunduð.
Nær yfirlit þetta til allra starf-
andi verksm. i þessum löndum,
1975 (68 verksm.) Sýnir yfirlitiö
að engin þeirra er rekin meö
sama hætti og verksmiðjan 1
Straumsvik, þ.e. án nokkurs
hreinsibúnaðar. Fram kemur
einnig aö mestur hluti verksmiðja
sem nota hliðstæöar framleiðslu-
aðferðireru með lokið ker, en þaö
stuölar að bættum mengunar-
vörnum og dregur úr mengun i
andrúmslofti starfsmanna.
Nokkrar verksmiðjur hafa ein-
ungis hreinsun I rjáfri kerskála
en slíkt þykir úrelt oröiö og er
viðast hvar i þessum verk-
smiöjum unnið að þvi að kerjum
verði lokaö. Sumar verk-
smiöjanna hafa bæði lokuð ker
með fullkominni hreinsun I þurr-
hreinsibúnaöi og hreinsun með
vatnsúðun i rjáfri kerskála.
Islenzka álfélagið hefur nýveriö
sent rikisstjórninni áætlun um
lokun rafgreiningarkerja sam-
fara hreinsun útblásturs i þurr-
hreinsibúnaði og breyttum fram-
leiösluaöferðum.Ergertráð fyrir
af rafgreiningarkerjum verk-
smiðjunnar veröi breytt i
miöjuþjónuð ker, en það þýöir, aö
unnt verður að bæta hráefnin á
kerin og brjóta skurn þeirra að
mestu leyti án þess aö þekjur yfir
þeim séu opnaðar og berst þvi
minna magn mengunarefna út i
andrúmsloft kerskálans.
Heilbrigðiseftirlit rikisins er
sammála forsvarsmönnum ál-
versins um að hér sé um að ræða
þá beztu leið til mengunarvarna
sem völ er á I dag, þegar tekiö er
tillit til bæöi ytra og innra um-
hverfis, sé rétt á málum haldiö.
Mun stofnunin leggja rika áherzlu
á, aö aðgerðum þessum verði
hrint i framkvæmd og þeim hraö-
að eftir þvi sem kostur er.
Dráttarbifreið til sölu
Mercedes Benz Labk 2632 árg. 1973, ekinn
160 þús. km. Ný upptekin vél, 320 ha., drif
á öllum hjólum, læst þriskipt drif. Bifreið-
in er öll i mjög góðu lagi.
Upplýsingar i sima 81550.
Breiðholt h/f
Orolfsbúðir —
Umsjónarmaður
Óskum að ráða umsjónarmann við orlofs-
hús verkalýðsfélaga i Svignaskarði, Borg-
Leiðrétting
Nöfnin með þessari mynd
brengluðust i blaðinu á sunnu-
dag:
Fremri röð: Ingibjörg Guð-
mundsdóttir, kona Þórarins
Þorfinnssonar á Spóastööum,
Sigriður Pálsdóttir, kona
Tómasar Guðjónssonar vél-
stjóra, sem um skeið var for-
maður vélstjórafélagsins, Sól-
veig Kristjánsdóttir, kona
Olafs H. Kristjánssonar skóla-
stjóra á Reykjum og Þórhild-
ur Þóröardóttir, sem lengi var
húsfreyja á Vifilsmýrum i ön-
undarfirði.
Aftari röð: Tómas Bern-
harösson frá Vöðlum, Gils
Guömundsson alþingism.,
Guðmundur Ingi skáld, Þor-
steinn Bernharðsson frá Vöðl-
um framkv.stj. og Jón Valdi-
marsson verzlunarmaöur
Suðureyri
Heimilis
ónægjan
eykst
með
Tímanum
^- -
M/s Esja
fer frá Reykjavlk þriðjudag-
ínn 29. þ.m. vestur um land í
hringferö
Vörumóttaka:
fimmtudag, föstudag og
mánudag tii Vestfjaröa-
hafna, Noröurfjaröar, Siglu-
fjaröar, Ólafsfjaröar, Akur-
eyrar, Húsavikur, Raufar-
hafnar og Þórshafnar.
arfirði i sumar.
Starfstimabilið er frá 1. mai og er til 15 .
sept. Umsjónarmaðurinn þarf að sjá um
undirbúning og snyrtingu húsanna áður en
orlofstimabilið hefst.
Æskilegt er að umsækjendur hafi
kunnáttu i garðyrkju.
Nánari upplýsingar veittar á skrifstofu
Iðju, simi 13082 og i sima 16438.
Skriflegar umsóknir sendist á skrifstofu
Iðju, félags verksmiðjufólks Skólavörðu-
stig 16. fyrir 1. april n.k.
Orlofsbúðir Svignaskarði.
Útboð
Sveitarsjóðir Borgarness og Ólafsvikur
auglýsa eftir tilboðum í tréverk og inn-
réttingar i leikskóla á báðum stöðum.
Tilbjóðendur geta boðið i annan skólann
sér eða báða skólana saman. Þá er lika
möguleiki að bjóða eingöngu annars vegar
i fast tréverk eða hins vegar i innréttinga-
smiði.
tJtboðsgögn fást á skrifstofum sveitarfé-
laganna i Borgarnesi og Ólafsvik og
á Arkitektastofu Guðmundar K. Guð-
mundssonar og ólafs Sigurðssonar,
Hverfisgötu 49, Reykjavik gegn 15.000 kr.
skilatryggingu.
Tilboðum skal skilað til skrifstofu Borgar-
neshrepps, Borgarnesi, eða skrifstofu
ólafsvikurhrepps, Ólafsvik i lokuðu um-
slagi, þannig merktu: Tilboð i leikskóla,
eigi siðar en miðvikudaginn 13. april 1977
kl. 14. e.h. og verða þau þá opnuð þar i við-
urvist þeirra bjóðenda, sem viðstaddir
kunna að verða.
Sveitarstjórinn i Borgarnesi
Sveitarstjórinn i ólafsvik