Tíminn - 17.04.1977, Blaðsíða 27

Sunnudagur 17. april 1977
éémééí.
27
ÉG- alkóhólisti?
17. april er væntanleg til
landsins Dr. LeClair Bissell
læknir. Mun hún dveljast hér i
vikutima I boöi Freeport-
klúbbsins. Dr. Bissell er for-
stöðumabur afvötnunar- og
endurhæfingarstöövarinnar
Smithers Alcoholism Treat-
ment and Training Center
sem starfrækt er viö Roose-
velt sjúkrahúsiö I New York.
Hún mun flytja nokkra fyrir-
lestra hér á landi og veröa
þeir nánar auglýstir siöar.
Dr. Bissell lauk BA-pröfi viö
Colorado háskóla og MS og
MD prófum viö Columbia
háskóla og er þar nú
aöstoöarprófessor i kliniskri
læknisfræbi. Hún hefur ritaö
mikib um ofdrykkjuvanda-
máliö og fer útdráttur úr
grein eftir hana hér á eftir:
Ég — alkóhólisti?
Þegar fólk heyrir oröiö
„alkóhólisti” dettur þvi strax I
hug „utangarösmaöur” sem
hefur yfirgefiö fjölskyldu sina,
vinnur ekki og slangrar um meö
vínflösku I pappirspoka. f raun
og veru eru þaö aöeins 3 til 5%
alkóhólista sem enda þannig.
Langflestir alkóhólistar stunda
enn vinnu sina — hafa aldrei
lent á sjúkrahúsi, veriö sagt upp
vinnu né veriö fangelsaöir
vegna drykkju sinnar.
Þeir viöurkenna samt aö
hjónabandiö sé ekki of gott, llfiö
sé ekki alveg'eins og þaö ætti aö
vera, stööuhækkun I starfi ekki
eins og viö var búizt, sambandið
viö börnin ekki I góöu lagi... Þaö
er bara aö makinn skilur þá
ekki, vinnuveitandinn skilur þá
ekki og flest annaö fólk skilur þá
ekki. En barþjónninn og aörir
drykkjumenn skilja þá.
Alkóhólismi birtist sjaldan á
einni nóttu. Fyrstu einkennin
geta varaö tiu ár, og I byrjun er
einstaklingurinn og hans
nánustu óafvitandi um hvaö er
aö gerast. Smám saman fer
áfengiö aö veröa mikilvægara
og aö hafa áhrif á alla lifshætti
drykkjumannsins. Hætt er að
umgangast þá vini sem ekki
drekka, og síöan þá sem drekka
lltiö. Drykkjumaöurinn flýtur
aö lokum I drykkjuheimi,
alkóhólmenningu og samfélagi
sinna lika. Þegar merki um
drykkjuvandamál fara að koma
i ljós, fer drykkjumaöurinn aö
taka ákvarðanir um „næsta
skipti”. „Ég læt þetta ekki
koma fyrir aftur, núna veit ég
hvaö ég má bjóöa sjálfum
mér.” Loforð sem sjaldnast er
staöið viö.
Og afsakanir fara að skjóta
upp kollinum. Til aö losna viö
rifrildi viö makann afneitar
drykkjumaöurinn sopanum sem
hann fékk sér um morguninn,
eöa þessir þrir tvöföldu sem
hann fékk sér á heimleiöinni
veröa aö „einum litlum”.
Skeleggar afneitanir eru notaö-
ar: „Ég var alls ekki fullur, ég
vissi alveg hvaö ég var aö
gera.” Akveöin tilraun er gerö
til aö fela fyrir sjálfum sér
hversu drykkja hans er
frábrugðin drykkju annarra.
Þegar drykkjumaður er aö-
varaöur um aö til vandræöa-
horfi með alkóhólneyzlu hans,
svarar hann: „Blessaöur vertu,
ef ég lendi I vandræöum þá hætti
ég, ég ræö viö þetta.” Þaö er
rétt aö flestir alkóhólistar geta
Dr. LeClair Bissel
stoppaö alveg. Þeir eru þurrir i
nokkurn tlma til aö sanna aö
þeir geti það. Þetta er hættuleg
sjálfsblekking fyrir alkóhólist-
ann þvl hann lætur áfengi
sjaldnasteiga sig til frambúðar.
Næsta tilraunhans aö sanna aö
hann sé ekki alkóhólisti veröur
ekki aö haída bindindi áfram,
heldur aö sýna og sanna að hann
geti farið með áfengi. En þaö
sem alkóhólisti getur ekkier að
fá sér þrjá sopa á hverjum degi i
þrjá mánuöi og fá sér aldrei
hvorki meira né minna.
Þegar ástandið versnar fá
flestir drykkjumenn sitt fyrsta
„black-out”. Þetta er ekki aö
„deyja”, „black-out” er missir
minnis, sem gerist hvort sem
drykkjumaðurinn viröist vera
drukkinn eöa ekki á þeim tima.
Til aö hjálpa einstaklingum til
að kanna drykkjuvenjur sinar
meö tilliti til alkóhólisma hefur
National Council on Alcoholism
I USA samiö eftirfarandi spurn-
ingalista. Fólk getur þannig séö
hvort viðkomandi eöa einhver
fjölskyldumeðlimur kann aö
þarfnast hjálpar. „Já” svar
gefur til kynna mögulegt ein-
kenni alkóhólisma.
Byrjunarstig
1. Drekkur þú stundum mikiö
eftir vonbrigöi, rifrildi eöa
þegar illa gengur i vinnunni?
2. Þegar þú ert i vandræöum
eöa undir álagi, drekkur þú
þá álltaf meira en vanalega?
3. Finnst þér að þú getir inn-
byrt meira vin heldur en
þegar þú byrjaöir fyrst aö
drekka?
4. Hefur þú einhvern tlma
vaknaö „morguninn eftir”
og fundiö aö þú getur ekki
munaö hluta gærkvöldsins
jafnvel þó vinir þinir segi aö
þúhafir ekki „dáiö”?
5. Þegar þú drekkur meö ööru
fólki, reynir þú þá aö fá þér
aukasopa þegar hinir sjá
ekki til?
6. Liöur þér illa I vissum tilfell-
um ef vín er ekki fyrir
hendi?
7. Hefur þú nýlega tekiö eftir
þvi að þegar þú byrjar
drykkju liggur þér meira á
að fá þér fyrsta sopann en
áöur fyrr?
8. Finnur þú stundum til sekt-
artilfinningar út af drykkju
þinni?
Miöstig
9. Er þér innst inni illa viö
þegar fjölskylda þin eöa
vinir ræöa drykkju þina?
10. Hefur þú nýlega tekiö eftir
fjölgun „black-out”?
11. Vilt þú oft halda áfram aö
drekka þegar vinir þlnir
segjast vera búnir aö fá nóg?
12. Hefur þú vanalega ástæðu
fyrirþeim tilfellum þegar þú
drekkur mikiö?
13. Þegar þú ert oröinn allsgáö-
ur, séröu þá eftir hlutum
sem þú gerðir eöa sagöir
þegar þú drakkst?
14. Hefur þú reynt aö skipta um
vintegund til aö hafa stjórn á
drykkju þinni?
15. Hefur þér oft mistekizt aö
halda loforð sem þú hefur
gefiö sjálfum þér um aö
minnka drykkjuna eöa hafa
stjórn á henni?
16. Hefur þú nokkurn tlma reynt
að stjórna drykkju þinni meö
aö skipta um starf eöa
flytjast búferlum?
17. Reynir þú aö foröast
fjölskylduna og nána vini
þegar þú drekkur?
18. Eru peninga- og vinnu-
vandræöi að aukast?
19. Viröist fleira fólk en áöur
koma ódrengilega fram viö
þig án nokkurrar ástæöu?
20. Boröar þú mjög litiö eöa
óreglulega þegar þú drekk-
ur?
21. Færð þú stundum „skjálfta”
á morgnana og finnst þér þá
hjálpa aö fá þér smásopa?
Upphaf lokastigs
22. Hefur þú nýlega tekiö eftir
aö þú getur ekki drukkiö
eins mikiö og þú gazt áöur
fyrr?
23. Ert þú stundum drukkinn
nokkra daga i einu?
24. Ert þú stundum mjög langt
niöri og efast um aö lífiö sé
þess viröi aö lifa þvi?
25. Sérð þú eða heyrir óraun-
verulega hluti eftir drykkju-
Dregið hefur verið
i happdrætti Foreldra- og kennarafélags
Öskjuhlíðarskóla
Eftirtalin númer hlutu vinninga:
1. Ferð f. tvo til Luxemborgar Nr. 1896
2. Mallorcaferð 7. okt. 21 dagur Nr. 3823
3. Ferð f. einn til Færeyja Nr. 1819
4. Kvennúr Nr. 6870
5. Vöruúttekt kr. 10.000 Nr. 4398
6. Vöruúttekt kr. 10.000 Nr. 4503
7. Vöruúttekt kr. 10.000 Nr. 1775
8. Vöruúttekt kr. 7.500 Nr. 5026
9. Vöruúttekt kr. 7.500 Nr. 7141
10. Kalt borð Loftl. fyrir 2 kr. 5.000 Nr. 3481
11. ÚttekthjáS.S. kr. 5.000 Nr. 6571
12. ÚttekthjáS.S. kr. 5.000 Nr. 1162
13. Úttekt Blómask. kr. 5.000 Nr. 1839
14. Vöruúttekt kr. 5.000 Nr. 8198
15. Vöruúttekt kr. 5.000 Nr. 3093
16. Hársnyrting Bylgj. kr. 4.000 Nr. 10978
Hringið -
og við
sendum
blaðið
um leið «
túra?
26. Veröur þú ofsahræddur eftir
mikla drykkju?
Þessi listi er gagnlegur til aö
finna merkium alkóhólisma, en
sjálf sjúkdómsgreiningin ætti að
vera i höndum læknis eins og
um aðra sjúkdóma.
Læknar nota aöallega þrjú
likamleg aöaleinkenni til aö
greina alkóhólisma og þau eru:
„black-out”, mikið drykkjuþol
og fráhvarfseinkenni. „Black-
out” hafa þegar veriö rædd.
Mikið drykkjuþol er venjulega
taliö vera ein til ein og hálf
flaska á dag af brenndu vlni.
Fráhvarfseinkenni sýna ekki
aöeins fram á alkóhólisma
heldur geta þau einnig veriö
lifshættuleg. Þau eru annað og
meira en venjuleg þynnka.
Alkóholisti getur fengiö
krampa, tremma (delerium
tremens sem er t.d. skjálfti,
skynvillur og ofskynjanir), mik-
inn hita og hjartslátt.
Það er oft erfitt aö fá
alkóhólista til að sætta sig viö
sjúkdómsgreininguna, þvi þá
kemur fram hræösla um að þaö
sé verið aö líkja honum við
„utangarösmann”. Þessvegna
veröur aö sannfæra sjúklinginn
um aö alkóhólismi sé sjúkdóm-
ur sem hægt er að ráöa viö. Þá
fyrst er hægt að hjálpa honum.
Markmiö meöferöar er algert
bindindi. Hóf eöa meöalvegur er
ekki til. Jafnvel þótt alkóhólisti
haldi aö hann vilji „bara einn”
þá getur hann aldrei veriö viss
um aö hann fái sér „BARA
EINN”.
Þegar sjúklingurinn hefur
sætt sig viö sjúkdómsgreiníng-
una (alkóhólisma) og lausnina
(bindindi) er hægt að hefja
meöférö. Tvö grundvallaratriöi
meðferöarinnar eru að afvatna
sjúklinginn og aö halda honum
frá þvi aö fá sér fyrsta sopann.
Afvötnun þýöir aö stööva öll
hugbreytandi lyf — róandi töflur
sem alkóhól. Ef alkóhólisti er
tekinn af alkóhóli og settur á
önnur lyf er hann ekki afvatnaö-
ur.
Til aö halda sjúklingum frá
alkóhóli eru AA-samtökin ráö
sem hefur gefizt hundruöum
þúsundum manna og kvenna
vel. Þegar drykkjan hættir
kemur upp tómarúm sem AA-
samtökin hjálpa til aö fylla á
raunhæfan hátt. Eg ráölegg
sjúklingum minum að sækja
fundi af opnum huga og gefast
ekki upp heldur reyna nokkra
fundi og kanna hvort þeir finna
ekki eitthvað við sitt hæfi.
Alkóhólismi hefur veriö kall-
aður f jölskyIdusjúkdóni ur
vegna hins gifurlega álags sem
sjúklingurinn leggur á sina
nánustu. Til að hjálpa þeim eru
Al-Anon og Alateen góðar leiöir,
en þau samtök starfa á sama
grundvelli og AA-samtökin. Al-
Anon er fyrir ættingja og vini en
Alateen fyrir unglinga á aldrin-
um 12—20 ára.
En mest er um vert að
alkóhólistinn og hans nánustu
geri sér grein fyrir vandamál-
inu og að hægt er að ráða bót á
þvi.
(Þýtt og stytt úr U.S. Catholic,
april 1974).
Vandaðar vélar
borga
sig
Hin góðkunna CD
HEumn hel bezt
hefur 6 tindahjól, bæði snýr og rakar.
Vinnslubreidd 2.8 m.
HFHAMAR
VeLADEILD SlMI 2-21-23
TRYGGVAGOTU REYKJAVIK
Við rakstur treður traktorinn ekki íheyjnu.