Tíminn - 02.06.1977, Qupperneq 11

Fimmtudagur 2. júni 1977.
n
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Jón Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrfmur
Gísiason. Ritstjórnarskrifstofur f Edduhúsinu við Lindar-
götu, simar 18300 — 18306. Skrifstofur f Aðalstræti 7, sfmi
26500 — afgreiðslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verö
i iausasölu kr. 70.00. Askriftargjald kr. 1.300.00 á mánuði.
Blaðaprent h.f.
Hvað tefur saman-
burö Þjóðviljans?
Þjóðviljinn átti fertugsafmæli á siðastliðnu ári. í
meira en fjörutiu ár er Þjóðviljinn búinn að flytja
þjóðinni þann boðskap, að hún eigi að hverfa frá
þvi skipiúagi blandaðra rekstrarhátta, þ.e. einka-
rekstrar, samvinnurekstrar og opinbers rekstrar,
sem hér hefur skapazt á undanförnum áratugum,
og taka upp sósialiska rekstrarhætti að dæmi rikj-
anna i Austur-Evrópu. Lengi vel lýsti Þjóðviljinn
þeim þjóðfélagsháttum, sem þar voru að myndast,
sem hinni sönnu fyrirmynd. Talsvert hefur þó
dregið úr þessu á siðari árum eftir þvi sem meiri
reynsla hefur fengizt af þeim. Eigi að siður heldur
Þjóðviljinn áfram að boða trú á sósialismann og
Alþýðubandalagið lýsir yfir þvi a.m.k. öðru
hverju, að það sé sósialiskur flokkur.
I sambandi við þær viðræður um kjaramálin,
sem nú fara fram, hefur Þjóðviljinn gert sér mjög
tiðrætt um hversu mun lakari lifskjörin séu hér en
i nágrannalöndunum, sem búa við svipað þjóð-
skipulag. Einna oftast er Danmörk nefnd i þeim
samanburði. Þvi erþá jafnan sleppt, að Danmörk
er eitt bezta landbúnaðarland i heimi og danskur
iðnaður er langþróaður. Þjóðartekjur á mann er
þvi af eðlilegum ástæðum mun meiri en hér. Hin
góðu lifskjör i Danmörku hafa lika dregið þann
dilk á eftir sér, að atvinnulifið hefur ekki blómgazt
eðlilega og þvi eru þar nú um 150 þús. atvinnuleys-
ingjar. Vart getur það talizt til fyrirmyndar. Ann-
ars hafa menn átt von á þvi, að Þjóðviljinn gerði
ekki umræddan samanburð eingöngu við þau lönd,
sem hann kallar kapitalisk, heldur engu siður —
eða öllu heldur — við þau lönd, sem búa við þá
rekstrarhætti, sem hann telur æskilegasta og berst
fyrir að koma á hér. Hvers vegna ber Þjóðviljinn
aldrei saman kaupmátt verkamannalauna hér og i
Sovétrikjunum, Tékkóslóvakiu, Póllandi, Ung-
verjalandi, Rúmeniu, Búlgariu, Albaniu, Kina eða
á Kúbu? Ef allt væri með felldu, ætti Þjóðviljinn að
geta sannað með slikum samanburði hversu léleg
lifskjörin væru hér og hversu miklu betra væri að
búa við sósialiska stjórnarhætti.
Það er von, að margir spyrji: Hvað tefur þennan
samanburð Þjóðviljans? Hvers vegna leggur
Þjóðviljinn ekki spilin á borðið og sannar yfirburði
þess skipulags, sem hann er að boða? Stafar það af
þvi, að kenningar Þjóðviljans og Alþýðubanda-
lagsins þola ekki dóm reynslunnar?
Tölur frá 1968-1970
Alþýðublaðið gerir sér tiðrætt um of litinn kaup-
mátt verkamanna. Það skal ekki lastað, En
reynslan sýnir, að ekki myndi þetta mál leysast,
þótt Alþýðuflokkurinn tæki þátt i rikisstjórn. Sam-
kvæmt útreikningum Kjararannsóknanefndar var
visitala kaupmáttar timakaups verkamanna 112,8
stig á siðastl. ári, miðað við að visitalan hafi verið
100 árið 1971. Siðasta heila árið, sem Alþýðuflokk-
urinn tók þátt i stjórn, 1970, var þessi visitala 93,1
stig, 1969 var hún 86,3 stig og 1968 90,3 stig. Þó voru
efnahagslegir örðugleikar af völdum viðskipta-
kjaranna ekki eins miklir þá og á undanförnum ár-
um. Við þetta bættist svo stórfellt atvinnuleysi á
árunum 1968-1970 og stórfelld verkföll. Launþegar
sakna þvi ekki stjórnarþátttöku Alþýðuflokksins.
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Suharto sakaður
um kosningasvik
Fer eins fyrir honum og Indiru og Bhutto?
SITTHVAÐ bendir nú til þess
að Suharto forseti Indonesiu
geti bráðlega staðið i ekki ó-
likum sporum og Bhutto i
Pakistan. t Indónesiu fóru
fram kosningar til þingsins 2.
mai' siðastl. og vann sá flokk-
urinn, sem helzt er talinn
styðja Suharto, mikinn sigur,
en nií hafa trúarflokkarnir,
sem einnig tóku þátt i kosning-
unum, lýst yfir þvi, að þeir
telji úrslitin hafa verið meira
og minna fölsuð, ásamt þvi
aö starfsemi þeirra hafi verið
torvelduö með margvfslegu
ofriki. Suharto hefur haldið
mikla ræðu til aö mótmæla
þessu. Eftir er að sjá hvort
þau andmæli hans verða tekin
til greina. Suharto hefur að
visu sterkari aðstöðu en þau
Indira og Bhutto, en atburð-
irnir i Indlandi og Pakistan
eru samt liklegir til aö veikja
hann i sessi. Það er lika si?t
auðveldara að stjórna Indo-
nesiu, en áðurnefndum tveim-
ur löndum. Indonesia nær til
um 3000 byggöra eyja, sem
eru dreifðar um hafsvæði sem
er um áttundi hluti af yfir-
borði jarðar. Þjóðflokkar
skipta hundruðum og tungu-
mál eru álika mörg. Það er
ekki litið vandaverk að halda
þessu sundurleita riki saman,
enda hefur það gengið næsta
skrykkjótt siöan Hollendingar
létu af nýlendustjórninni eftir
siðar heimsstyrjöldina, en
stjórn þeirra var fólgin i þvi að
láta hina ýmsu þjóöflokka sem
mest sjálfráða.
SUHARTO hershöfðingi kom
til valda fyrir um 12 árum,
þegar Sukarno, sem hafði ver-
ið kjörinn forseti ævilangt
vegna forustu hans I sjálfstæð-
isbaráttunni, var steypt af
stóli. Sukarno var þá að miklu
leyti hættur að sinna stjórnar-
störfum en mikil spilling dafn-
aði i skjóli hans. Hann var
hliðhollur kommúnistum, sem
voru þá einn stærsti flokkur
landsins, og reyndu þeir að
gera uppreisn með beinni eða
óbeinni aðstoð hans. Hernum
tókstað kveða byltinguna nið-
ur ogátti Sukarnoeinn mestan
þátt i þvi, en hann haföi verið
óþekktur og hlédrægur fram
að þeim tima. Sennilega átti
það mestan áttí því að honum
var falin forustan, þegar Suk-
arno var vikið frá, að hann
hafði ekki sótzt eftir henni. 1
kjölfar hinnar misheppnuðu
byltingar kommúnista, var
hafin gegn þeim einhver
mesta ofsóknarherferð, sem
sögur fara af á siðari timum
og var almenningur þar mest
að verki. Fyrir Evrópumenn
Suharto talar á útifundi.
Enn er hann þó talinn all-
traustur i sessi. En margt get-
ur breytzt i Indónesiu á stuttri
stundu, það sýna atburðirnir
1965. Fátækt er óviða meiri i
heiminum, þrátt fyrir hinn
mikla náttúruauð eyjanna,
sem enn er ekki nema að litlu
nýttur. Ef til vill getur Suharto
styrkt stöðu sina meö þvi að
láta meira á sér bera opinber-
lega, en hann hefur þótt hlé-
drægur einræðisherra. Al-
menningur virðist enn bera
traust til hans, sem áður er
sagt frá. Gagnrýnin beinist þó
meira gegn stjórn hans en
honum sjálfum. þ.Þ.
Suharto og kona hans
er næsta erfitt aö skilja þá
ógnartima, sem riktu um
skeið i Indonesi'u, þegar hóp-
morð á börnum sem fullorðn-
um virtist viða ein helzta
skemmtun almennings. Sum-
ar heimildir gizka á, að marg-
ar milljónir manna hafi verið
drepnar i þessum útrýmingar-
herferðum. Rikisstjórnin og
herinn reyndu að hamla á
móti, en fengu ekki rönd við
reist. Sukarno gerði sitt bezta
til að koma á friði og jafnvægi
eftir þessa ógnartima og átti
vafalitið mikinn þátt i þvi að
það tókst. Hann gerði einnig
sitt til að endurreisa heiðar-
legt stjórnarfar og urðu fyrstu
stjórnarár hans tvimælalaust
verulegur viðreisnartimi.
Suharto vann sér þvi miklar
vinsældir á þessum árum. En
brátt fór að sækja i fyrra horf
og spillingin frá dögum Suk-
arnos kom til sögu að nýju.
Þetta kom þó fyrst verulega i
ljós, þegar hið volduga oliufé-
lag rikisins, sem átti fjölmörg
dótturfélögiólikustu greinum,
varð gjaldþrota fyrir tveimur
árum, en erlendar vanskila-
skuldir þess og dótturfyrir-
tækja þess voru þá orðnar um
6 milljarðar dollarar. Margir
háttsettir embættismenn voru
riðnir viö þetta, þótt reynt
væri að þagga það niður.
Suharto sjálfur hefur sloppið
við ásakanir i þessum efnum,
en alls konar sögur hafa geng-
ið um Tien, konu hans, en hún
hefur ekki ósjaldan verið köll-
uð „frú tiu prósent”. Hún er
sögð eiga miklar eignir, m.a.
tvö stór hótel í Jakarta.
SUHARTO lofaði þvi þegar
hann kom til valda, að vinna
að endurreisn lýðræöis og
þingræðis. t samræmi við þaö,
léthann efna til þingkosninga
1971 og fengu þrir flokkar að
bjóða fram. Þeir voru Golkar-
flokkurinn, sem var talinn
flokkur Suhartos, flokkur Mú-
hameðstrúarmanna, PPP, og
flokkabandalag lýðræöissinna
sem var aðallega skipað
kristnum mönnum, PDI. Allir
urðu flokkarnir að lýsa stuðn-
ingi við Suharto áöur en þeim
varleyftað bjóða fram.úrslit-
in urðu þau, að Golkar-flokk-
urinn vann mikinn sigur.
Hann fékk 227 þingmenn, en
alls eru 360 þingmenn kjörnir
en forseti skipar 100 til viðbót-
ar.
Kjörtimabil þingsins, sem
er valdalitil stofnun, er sex ár
og fóru þvi fram kosningar 2.
mai siðastl. eins og áöur segir.
Sömu flokkar buðu fram og
1971 og með sömu skilmál-
um. Golkar-flokkurinn hélt
nokkurn veginn sama fylgi og
1971, og segja stjórnarand-
stæðingar að úrslitin i Pakist-
an hafi orðið viðvörun um aö
láta hann ekki vinna of mikinn
sigur. Hinir flokkarnir héldu
sinu, en i höfuðborginni Jak-
arta gerðist þaö, aö flokkur
Múhameðstrúarmanna fékk
fleiri atkvæöi en Golkar-flokk-
urinn, en þar fóru kosningarn-
ar fram á eðlilegan hátt.
Þau úrslit eru talin vera Su-
harto alvarleg viðvörun.