Tíminn - 30.06.1977, Side 9

Fimmtudagur 30. júni 1977
lllílCllíll1!1'!
9
Wtwmw-
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfuiltrúi: Jón Sigurösson. Auglýsingastjóri: Steingrfmur
Gíslason. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu viö Lindar-
götu, simar 18300 — 18306. Skrifstofur f Aöalstræti 7, sími
26500 — afgreiöslusimi 12323 — auglýsingasími 19523. Verö
i lausasölu kr. 70.00. Áskriftargjald kr. 1.300.00 á mánuði.
Blaöaprent h.f.
Vandinn fram undan
Forsendur þeirrar kjarabóta sem um var sam-
ið i nýgerðum samningum eru einkum þær að
staða þjóðarbúsins hefur batnað verulega vegna
bættra viðskiptakjara annars vegar, og hins veg-
ar hafa áhrif efnahagsstefnu rikisstjórnarinnar
komið greinilega fram eftir þá miklu efnahags-
örðugleika sem þjóðin hafði átt við að striða
næstu árin áður. Þessi framvinda sýnir það
tvennt, sem hafa verður i huga i stjórnmálaum-
ræðum hér á landi, að annars vegar er hagur
þjóðarinnar háður öflum sem hún fær ekki við
ráðið, en hins vegar skiptir það meginmáli að
stefna stjórnvalda mótist af ráðdeild og umbóta-
vilja.
Sem dæmi um þann bata sem náðist á siðasta
ári má nefna, að þjóðartekjur jukust um 5.4% alls
og um 4.4% á hvern mann i landinu, en höfðu
dregizt saman árið áður. Þjóðarframleiðslan
jókst um 2.0%, en hafði minnkað árið áður. Ot-
flutningsframleiðsla jókst um 9.0%, en hafði
staðið i stað árið áður. Kaupmáttur ráðstöfunar-
tekna heimilanna jókst um tæp 2% á siðasta ári,
en hafði rýrnað um rúm 11% árið áður. Verðbólga
varð að sönnu allt of mikil á siðastliðnu ári, eins
og öllum er kunnugt, en hún var þó miklu minni
en árið áður eða 34% i stað u.þ.b. 50%. í fjármál-
um rikisins urðu þau umskipti, að i stað verulegs
halla á árinu 1975 varð afgangur 1976 sem nam
um 800 milljónum króna. Viðskiptahalli varð enn
um 1.7% af þjóðarframleiðslu, en hafði árið áður
verið rúm 11% svo að einnig á þessu sviði varð
um talsverðan bata að ræða.
Sem dæmi um það, að enn hefur stefnt til bata
það sem af er þessu ári, má nefna að fimm fyrstu
mánuði ársins varð vöruskiptajöfnuðurinn hag-
stæður um rúman 1.3 milljarð, en var á sama
tima i fyrra óhagstæður um 3.9 milljarða. Við þær
erfiðu aðstæður sem þjóðin hefur búið við hlýtur
það einnig að teljast mjög mikilsvert, að staðinn
hefur verið vörður um atvinnuöryggið i öllum
landshlutum.
Um það er ekki deilt, að miklu betur má ef
duga skal, og nægir að minna á verðbólgu og er-
lendar skuldir, og það hefur einmitt verið megin-
stefna stjórnvalda að halda uppbyggingunni á-
fram og herða róðurinn i átt til almennra umbóta
á efnahag og kjörum þjóðarinnar. En sá bati sem
orðið hefur er vitanlega öllum ljós, og árangur
stjórnarstefnunnar liggur i augum uppi. Á sama
hátt er það augljóst, að þennan bata verður að
nota sem grundvöll og viðspyrnu til enn frekari
framsóknar. í þvi eru aðgerðir rikisstjórnarinnar
fólgnar nú. Og auðvitað veit t.d. leiðarahöfundur
Alþýðublaðsins þetta mætavel, þótt hann, af ann-
arlegum ástæðum kjósi þvi miður að dylja les-
endur sina þess.
Það verður enn aö ítreka aö vandinn sem nú er
fram undan felst i þvi, að kjarasamningarnir
voru gerðir upp á von og óvon varðandi þróun
viðskiptakjaranna út á við. Verðlagsþróunin inn-
an lands ræðst að mjög verulegu leyti af launa-
hækkunum, og svo gæti farið, að ákvæði
samninganna um visitölubætur verði siður en svo
til þess að stuðla að raunverulegum kjarabótum.
Launajöfnunarstefnan er einnig i hættu vegna
þeirrar óvissu sem rikir varðandi hugsanlegt
launaskrið, ef fram heldur sem lengi hefur verið
á vinnumarkaðinum. Ekki varðar þetta sizt
byggingariðnaðinn, ef þar verður kippur samfara
auknum ráðstöfunartekjum fyrsta kastið. Og út-
flutningsatvinnuvegirnir eru eftir sem áður háðir
verðlagsþróuninni á erlendum mörkuðum, auk
þess sem ástand fiskistofnanna herðir mjög að
möguleikum þjóðarinnar. JS
Bhutto heldur
nýjar kosningar
Oliupeningar áttu sinn þátt í þvi
Zulfikar Ali Bhutto, forseti Pakistans. Stjórnarandstaöan segir
að vængirnir hafi verið kiipptir af honum. En Bhutto hefur þrjá
mánuöi til stefnu, og ef til vill vaxa honum vængir á þeim tima.
EFTIR MEIR en þriggja
mánaöa tímabil ólgu og óeiröa
i Pakistan hafa þarlendir
stjórnmálamenn loks ákveðiö
aö gengiö skuli til kosninga i
haust. Zulfikar Ali Bhutto, for-
sætisráðherra landsins, virð-
ist þannig hafa látiö eftir kröf-
um stjómarandstæðinganna,
sem ásökuöu hann um aö hafa
falsað kosningaúrslitin i marz.
MARGT VELDUR þvi, aö
Bhutto ákvaö aö lokum aö láta
eftir kröfum andstæðinga
sinna, og ber þar sennilega
fyrstaðnefna efnahagsástand
Pakistans, sem vægt sagt er
bágborið eftirþriggja mánaöa
ólgu og var þaö ekki heldur
upp á marga fiska hér áður
fyrr. Það sem rak þó enda-
hnútinn á þessa ákvörðun
Bhuttos var trúlegast íhlutun
Khalids konungs i Suður-Ara-
blu, en hann hefur haft miklar
áhyggjuraf þróuninni i Pakist-
an, enda hefur Suður-Arabia
efnahagslegra hagsmuna aö
gæta I landinu. Sú skoöun er
studd með þvi, að það fyrsta
sem Bhutto gerði eftir að
frjálsum kosningum hafði
verið lofað, var að fara i fjög-
urra daga heimsókn til fimm
Araba-rikja og væntanlega
hefur hann verið aö biðja um
einhvers konar efnahagslega
aðstoð. Ekki veitir heldur af,
þvihið blóðuga vor hefur verið
alldýrt. Reiknað er með að
iðnaðarframleiðslan hafi
dregizt saman um 2% það sem
af er þessu ári, en það er tölu-
verðurmissir fyrir jafn fátækt
land og Pakistan er.
ÞAÐ MA SEGJA, aö Bhutto
hafi gengið að öllum kröfum
andstæðinga sinna, nema þá
að skrifa afsagnarbréf sitt.
Hann lofaði almennum þing-
kosningum, almennum
héraðskosningum, láta lausa
alla pólitiska fanga, sem sagð-
ireru vera um 100 þúsund, af-
létta ritskoðuninni, neyðar-
lögunum o.s.frv. Hins vegar
verður að gæta þess, að
stjórnarandstaðan hefur einn-
ig dregið til baka helztu kröfu
sina, þ.e. að Bhuttosegi af sér.
Bhutto hafði áður komið með
þá tillögu, að almennar kosn-
ingar færu fram á þann veg,
að þjóðin kysi um Bhutto sjálf-
an en ekki þingið. Þvi hafðial-
gjörlega verið hafnað á þeim
forsendum, að þing-
kosningarnari marz s.l. hefðu
verið svik ein frá upphafi.
Þær umræður, sem að lok-
um leiddu til þessa samkomu-
lags hafa staöið yfir allan
þennan mánuð, en i þeim tóku
aðeins tveir menn þátt, einn
frá hverjum fiokk, og það var
ekki fyrr en á niunda fundin-
um, sem samkomulag náðist.
EFTIR AÐ fregnir bárust
um hinar nýju kosningar, þá
sögðu andstæðingar Bhuttos,
að nú væri búið að klippa af
honum vængina. Bhutto, hins
vegar, gaf flokksmönnum sin-
um þá skýringu, aö hann heföi
ævinlega leitt þá til sigurs I
kosningum og það sama
myndiverða upp á teningnum
i þet ta sinn. Þó er sa gt, að bak
við tjöldin hafi hann sagt
fylgismönnum sinum, aö
undirbúa sig undir að vera i
stjórnarandstöðu eftir aðeins
þrjá mánuði.
ENGINN SKYLDI þó af-
skrifa Zulfikar Ali Bhutto.
Hann hefur á bak við sig gifur-
lega reynslu, þótt hann sé ekki
einu sinni orðinn 50 ára gam-
all. Hann menntaðist I Banda-
rikjunum og siðan i Oxford i
Bretlandi, sem sæmir syni
riks manns. Bhutto kenndi al-
þjóðalög ibrezkum háskóla og
tók síðan við stöðu hjá hæsta-
rétti Pakistans.
Arið 1958 varð hann fyrst
ráöherra, er hann tók við
verzlunarmálum I stjórn
Khans. Seinna varð hann upp-
lýsingamálaráðherra, þá
iðnaðarmálaráöherra og 1963
fékk hann sina stærstu stöðu,
erhann tók við embætti utan-
rikismálaráðherra. Bhutto
átti þá mestan þátt i þvi að
taka upp vinsamleg samskipti
við Kfna I stjórnartið sinni.
Árið 1966 sagði hann af sér i
mótmælaskyni við samkomu-
lagið sem Khan gerði við Ind-
land, eftir striðið sem varð
milli rikjanna árið áður, en
Rússar stóðu bak við þetta
samkomulag. Hann stofnaði
þá nýjan flokk, Alþýðuflokk
Pakistans, sem fékk meiri-
hluta I Vestur-Pakistan i
kosningunum 1970, en það var
eftir þær, sem Eystri hlutinn
klauf sig frá hinum og Bangla-
Desh var stofnað.
Bhutto varð forseti Pakist-
ans árið eftir, sá fjórði i sögu
landsins — og sá fyrsti, sem
ekki kom frá hernum.
Hann hefur sjálfur lýst sér
sem lýðræðislegum sósialista,
að brezkri fyrirmynd eða i
anda Willy Brandts, eins og
hann orðaði það þá.
EINS OG VIÐ mátti búast,
þá eru menn ekki á eitt sáttir i
spám sinum um úrslit þing-
kosninganna i október n.k. Að
visu hefur Bhutto misst tölu-
vert álit sem viðsýnn stjórn-
málamaður, og margir gruna
hann um að hafa falsaö kosn-
ingaúrslitin i marz, eða alla
vega vitað eitthvaö um þau
svik. Það hefur þó aldrei verið
sannað og verður liklega
aldrei.
Hins vegar veröur þess að
gæta, að stjórnarandstaðan er
mynduð af 9 mjög ólikum
flokkum, sem hafa það eitt
sameiginlegt að vilja koma
Bhutto frá stjórn. Er ástandið
þannig svipað og á Indlandi,
þar sem Janta-flokkurinn var
stofnaður með það sjónarmið
eitt fyrir augum að koma
Indiru Ghandi frá. Ef reynslan
frá Indlandi væri ekki fyrir
hendi þá myndu menn senni-
lega spá, aö stjórnarandstaö-
an i Pakistan gæti aldrei hald-
iö lengi saman. En á Indlandi
gerðist það hins vegar, að
þessir óliku flokkar, sem
mynda Janta-flokkinn, hafa
komið sér furöanlega vel sam-
an.
Hvernig sem kosningarnar
fara, þá má segja aö
ákvörðunin ein hafi gert gott I
að hreinsa loftið I Pakistan,
sem var orðið lævi blandað.
En kosningabaráttan kemur
til með að verða blóðug.
MÓL
Bhutto faðmar að sér leiðtoga stjórnarandstöOunnar Maulana
Mufti Mahmood. Þaö er af sem áöur var.