Tíminn - 30.06.1977, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 30. júni 1977
11
Soley og hálibagras 14. júnl
foxgrassins, sem hvarvetna er
ræktað i' sáðsléttum. Fox er
gamalt nafn á ref — og er jurtin
kennd við skottið á honum.
Núer hrafnaklukkan i blóma,
einkum i raklendi. Rauðbláir,
ljósbláir, eöa nærri hvitu blóm-
skúfar hennar eru næsta fagrir,
eins og þið getiö séö Uti i náttúr-
unni og hérna I blómavasanum.
Fyrr á tið voru blöö hrafna-
klukku etin gegn skyrbjúg. Litlu
blaðbleölarnir geta fest rætur,
ef þeir falla i raka jörðina.
Hrafnaklukka þolir vel skugga
og vex allvlða i kjarri. Blómgast
einkum i mai-júni.
A holtum og viðar i óræktar-
jörð skartar músareyra viöa
með stórum, snjóhvitum blóm-
um, semmikið berá þó jurtin sé
fremur smávaxin. Hin loðnu
blöð þykja likjast eyrum
músanna, eins og nafnið bendir
til. Músareyra þrifst vel i stein-
hæð. Hér er það tekið upp með
rótum og gróðursett i kaffi-
bolla!
MUsareyra vex „hnöttinn
kring” i köldum löndum og á
fjöllum sunnar. Vex noröur á 83.
breiddargráðu á Grænlandi, eöa
langt niður fyrir tsland.
Svipaður músareyra og ná-
skyldur er vegarfi, sem er al-
gengur bæði á holtum og i tún-
blettum. Blóm hans eru þó mun
minni, þ.e. hin hvitu krónublöð.
„Úlfabaunir bláum blómum
• bliðka sendinn reit, þær munu
sigra Þveráraura — þangað Há-
kon leit”. Hér er átt við
Alaskalúpinur.þær eru viða að
fara i blóm nú um sólstöðurnar
og sjást fagurbláar breiðurnar
langt að. Lúpinur bæta jarð-
veginn, þvi að á hinum öflugu
rótum þeirra lifa gagnlegar
bakteriur, sem vinna köfnunar-
efni úr loftinu. Skógræktin út-
» vegaði Alaskalúpinurnar i
fyrstu. Þær þrifast prýðilega i
sendinni jörð og sá sér á h'verju
sumri. Enda vaxa þær „norður
eftir öllu’ ’ vestan hafs, jafnvel á
ishafseyjum þar sem sumar er
styttra en hér og æöi hráslaga-
legt.
„Sig færir heggur i fannhvitt
skraut, nú fagna vori blóm i
haga: vel búnast þröstum i
birkilaut, þeir blessun syngja
alla daga.”
A Jónnsmessu stóð heggurinn
við Tjörnina i Reykjavik hvitur
af blómum, og varð öllu fyrr I
blöm en reyniviðurinn.
Kvartað er yfir þvi, að gæsir
séu ágengar i nýrækt og á korn-
völlum, og i vor var silamávur
ákærður fyrir hiö sama. Mink-
ur, hrafn og veiöibjalla gera
usía I varplöndum, og færast i
aukana með ári hverju, að sögn.
Talsvert er rætt og ritað um
málið — oftast af sanngirni, en
sumir nota stór orð einkum um
veiöibjölluna, en aörir telja
hana lika rækta landið til veru-
legra nytja.
Minkinn fluttu menn inn af
ásettu ráði, en hann slapp Ur
búri (og gerir enn) og fjölgar
miklu meir úti í náttúrunni en
búizt var við. En hvernig
stendur á hinni miklu fjölgun
veiðibjöllu og hrafna? Drepum,
bara drepum! segja sumir, en
vænlegra er að lita á orsakir
fjölgunarinnar — og reyna að
„stemma á að ósi”. Margir hafa
séð mávagerið á sorphaugum, i
fiskiverum og fiskvinnslustöðv-
um, við sláturhús o.s.frv. Á öll-
um þeim stöðum má segja að
um stórfellt „mávaeldi” sé að
ræða. Þetta eru beinlinis klak-
stöðvar fyrir veiðibjöllu og
hrafn. t Reykjavik er farið að
aka sandi eða leðju á sorp-
haugana til að hylja sorpið og
taka þar með ætið frá vargfugl-
inum. Þetta er spor i rétta átt.
Þyrfti sem viðast aö byrgja
ætið: sorp, slóg og annað þvi um
likt sem fleygt er. A þetta
minnast vargfuglaféndur furöu
litiö, þó einkennilegt sé, en það
hlýtur þó að vera grundvallar-
atriði aö minnka ætið og draga
þannig úr offjölgun fuglanna.
Konung-
legur
bailett-
flokkur
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ:
Gestaleikur
KONUNGLEGIDANSKI
BALLETTINN.
Fram komu þessir
dansarar:
Frank Andersen
Ib Andcrsen
Ilinna Björn
Hans Jacob Kölgaard
Anne Marie Dybdal
Lise Stripp
Eva Kloborg og
Niels Kehlet
Um seinustu helgi var hér á
ferðinni Konunglegi danski
ballettinn, og efndi Þjóðleik-
húsið til tveggja sýninga fyrir
fullu húsi, þrátt fyrir samkeppni
við laxveiði og annan munað
sumarsins.
Undirritaður sá fyrri sýning-
una, sem var á laugardags-
kvöld, en hún byrjaði með
straumrofi: rafmagnið fór af
Skuggahverfinu og leikhúsinu,
og þegar leið að sýningartima
eigruðu gestir i rökkrinu i
göngum hússins, en hyldýpi
myrkurs var i salnum sjálfum.
Menn bjuggust allt eins vel
við að sýningunni yrði frestað.
Svo kom rafmagn, en samt
leiö svolitil stund, þar til
dansinn gat hafizt. Hljómtækin
verða að hitna og dansararnir
urðu að hita sigupp aftur, og við
vorum komin i óstuð, rétt eins
og vertiöarbátur, sem veröur
seinn fyrir i róður.
Verk Bournorvilles
A efnisskrá Konunglega
ballettsins voru að þessu sinni
Ballettskólinn, eftir August
Bournonville, Blómahátiöin I
Genzano eftir sama höfund,
„Septet ekstra”eftir Hans van
Manen og Napoli, eöa öllu
heldur Pas de six og Tarantella
úr þvi verki, eftir August
Bournonville og Hans Beck.
Það erekki út i bláinn að Kon-
unglegi ballettinn hóf sýningu
sina með Ballettskóla Bournon-
villes, en þessi dans var
frumfluttur áriö 1849, eða fyrir
um það bil 130 árum. Hann
minnir okkur á danska dans-
hefð, sem á sér langa sögu, þvi
þegar fyrir um 350 árum var
byr jaö aö dansa ballett við hirð
Kristjáns IV.
Siöan hefur verið dansaö
óslitið.
En Konunglegi danski ballett-
inn varð ekki til á einum degi.
Ýmsir telja að hann nái sér
fyrst á strik á heimsmæli-
kvarða, meðan August
Bournonville var ballettmeist-
ari Konunglega leikhússins á
árunum 1829-1877. Um hann
segir Erik Aschengreen i grein,
erhann nefnirDönsk dansgleði:
Verk Bournonvilles eru stolt
Dana á alþjóðavettvangi list-
dansins. Hinn rómantiski,
glæsilegi og þokkafulli listdans-
still frá öldinni sem leið, hvarl
viðast hvar i Evrópu nema i
Danmörku, sem getur þvi nú,
eitt landa, státað af fjölbreyti-
legri rómantiskri balletthefö,
sem viðhaldiö hefur verið sam-
fellt frá þvi um miðja siðustu
öld.
Að sjálfsögðu eru dansar
Bourn.onvilles einnig á sýn-
ingarskránni i ár. Dansararnir
sýna „Ballettskólann” hans frá
leiklist
1849, þar sem einmitt getur aö
lita hinn þokkafulla stil sem
Bournonville nam i Paris upp úr
1820 og flutti með sér heim til
Danmerkur, þar sem hann var
ballettmeistari við Konunglega
leikhúsið frá 1830-1877.
Bournonville var i nánum
tengslum við ýmsa fremstu
listamenn sinnar samtiðar, á
sviði tónlistar, málaralistar og
skáldskapar. Hann er dæmi-
gerður fulltrúi danskrar róman-
tikur, sem lagði fremur áherzlu
á jákvæðar hliöar hlutanna en
hitt og hjá Bournonville er
dansinn einmitt túlkun lifsgleði.
Eins og aðrirdanskir fylgjendur
rómantisku stefnunnar, var
hann hrifinn af þvi sem suðrænt
var og bæði i Napoli og Blóma-
hátiðinni i Genzano sækir hann
efni, búninga og sögusvið til
ttali'u — en dansgleðin er dönsk.
Eftir aö búið varaö hita dans-
arana upp tvisvar og hljómtæk-
in tvisvar hófst Ballettskóli
Bournonvilles, og óstuðið út af
rafmagnsleysinu rjátlaðist von
bráðar af húsinu.
Dansar Bournonvilles eru
glæsilegir, en nokkuð stifir,
næstum tilgerðarlegir i augum
nútimamanna, en stillinn er
ekta, og þú hverfur samstundis
aftur i fortiðina til öndverðra
daga „Kristjáns Vilhjálmsson-
ar, sem þriðji siöastur útlendra
konúnga hefur farið með völd
hér uppá landið”, eins og
skáldið orðaði þaö.
Blómahátiðin i Genazno er
fjörlegur dans ungmenna og
öllu frjálslegri en hinn strangi
Ballettskóli, sem meir er til að
heilsa fortiðinni en annað efni
flokksins.
..Septet ekstra”
Eftir hlé kom „Septet ekstra”
eftir Hans van Manen, við tón-
list Camille Saint-Saens, en
þessi ballett var frumfluttur i
Konunglega leikhúsinu nú i vor.
Þetta er nútimaballett, jass-
ballett, þar sem er „gert góölát-
legt grin að eðli sígilda balletts-
ins”, segir I sýningarskrá.
Satt er þaö, og þetta er geysi
frumlegur dans, sem reynir
mjög á hæfni og þol dansaranna
og ekki sízt á fjöleflið. Hitt er
annaö mál, aö manni er þaö til
efs, að þetta atriði passi alveg
nógu vel i efnisskrána. En tón-
leikar Viktors Borge eru lika
tónleikar þrátt fyrir allt.
Einhvern veginn finnst manni
það réttara, að dansinn, ballett-
inn, haldi sig sem mest innan
tilfinningasmiða tónlistarinnar,
vinni i sömu kraftlinum, sumsé
á bilinu milli hláturs og gráts.
Til beggja enda nálgast hann
raunveruleikann, sem er grár.
Flokkurinn klykkti siöan út
með Pas de six eog Tarantella
úr Napoli — ljómandi fallegu
verki eftir August Bournonville
og Hans Beck.
Þá var það búið, og áhorf-
endur ætluðu bókstaflega að
neita að sleppa dansfólkinu af
sviðinu og segir það betur en
grein i blaði um getu þessa
flokks.
Danir tefla þarna fram öllu
sinu yngsta og bezta fólki, sem
farið hefur með sólóhlutverk
undangengin ár.
Jónas Guðmundsson
Dansmeyjar