Fréttablaðið - 12.02.2006, Blaðsíða 14

12. febrúar 2006 SUNNUDAGUR14
Steingrímur J. Sigfús-
son, formaður Vinstri
hreyfingarinnar - græns
framboðs, er heima í
faðmi fjölskyldunnar og
jafnar sig eftir bílslys.
Hann segir Jóhanni
Haukssyni frá hugðar-
efnum sínum þar sem
hann horfir álengdar á
stjórnmálavafstrið.
Maður, sem gefur sjálfum sér gönguför yfir landið í afmælisgjöf, hlýtur að
vera maður athafna sem veit að
sérhver maður er með ákveðnum
hætti afurð þess sem hann tekur
sér fyrir hendur.
Slíkur maður er Steingrímur J.
Sigfússon, formaður Vinstri hreyf-
ingarinnar - græns framboðs.
Í fyrra gekk hann skáhallt yfir
landið, frá Reykjanestá út á Langa-
nesfontinn nærri æskuslóðunum.
Líklega hátt í 600 kílómetra gjöf á
fimmtugasta aldursári.
Stjórnmálamaðurinn Steingrím-
ur Jóhann er fimmti þingmaður
Norðausturkjördæmisins og sífellt
á ferð og flugi milli þess og höfuð-
stöðva stjórnkerfisins í Reykjavík.
Ýmist fljúgandi eða akandi allt að
40 þúsund kílómetra á ári um þjóð-
vegi landsins.
Hann var á leiðinni einn í
jeppa sínum til þings 16. janúar
síðastliðinn, búinn að fara hálfa
þingmannaleið samtímans, þegar
óhappið varð í mynni Svartárdals,
í hálku og fjúki.
„Maður verður undarlega róleg-
ur í kjölfar áfalls, hugsar skýrt og
yfirvegað. Ég held að náttúran hafi
séð til þess að hafa þetta svona.
Þetta passar við kenninguna um
úrval náttúrunnar. Bregðast rétt
við hættum til að komast af.“
Steingrímur er nú að jafna sig
eftir bílslysið heima í faðmi fjöl-
skyldunnar og notar tímann til að
sinna hugðarefnum.
Alltaf í tamningu
„Ég er ágætlega sáttur við að
vera áhorfandi í pólitíkinni, meðan
ég finn að ég hef ekkert í þetta
að gera. Ég veit ekki hvernig það
verður þegar heilsan verður betri
og starfsorkan orðin næg. Þá verð-
ur erfitt að sitja hjá. En það er
lífsreynsla að vera áhorfandi og
ábyggilega hollt að fylgjast með úr
fjarlægð. Það er æfing að temja sér
það að vera til friðs og minna sjálf-
an sig á að maður er ekki ómiss-
andi. Maður kemur í manns stað og
lífið heldur áfram þótt maður sé úr
leik í nokkrar vikur.
Ég er ekkert að skipta mér af
sem flokksformaður, en ég er til
staðar ef félagarnir vilja leita til
mín eða bera eitthvað undir mig.
Ég er með vaskan varamann á
þingi, Hlyn Hallsson. Auk þess er
ég eigingjarn á tímann. Fylgist
með en les og hef samband við fólk
sem ég hef vanrækt að hafa sam-
band við. Ég er einnig að dunda
mér við að skrifa dálítið sem ég
hef lítinn tíma til í atinu. Þannig
að ég get vel þegið að vera um
sinn húsbóndi yfir þeim tíma sem
ég hef meðan ég er að jafna mig.
Með einhverri endurhæfingu tekur
þetta allmargar vikur enn. Það
verður ekki hægt að vera þingmað-
ur fyrir hádegi ef svo má segja. Þá
er betra að jafna sig. Enda þarf ég
ekki að hafa áhyggjur þegar maður
eins og Jón Bjarnason heldur fimm
klukkustunda stólparæðu á Alþingi
gegn stóriðjuæðinu.“
Árekstrar menningarheima
Talið berst að skopmyndunum af
Múhameð spámanni í Jótlandspóst-
inum og þeim róstrum og ýfingum
sem myndirnar framkölluðu og
ekki sér enn fyrir endann á. „Maður
horfir á þetta í forundran og er
felmtri sleginn. Mér finnst þetta
sýna í fyrsta lagi hve ískyggilega
rafmögnuð samskipti múslima og
Vesturlandabúa eru orðið.
Þetta mál sprettur ekki upp úr
tómarúmi og er ekki einangrað fyr-
irbæri. Þetta sýnir hversu alvar-
legir árekstrarnir eru orðnir í sam-
skiptum þessara menningarheima
og Vesturlönd eru síður en svo
saklaus í þeim efnum. Ég held að
það sé hárrétt að þessir alvarlegu
atburðir sem þarna hafa orðið á
undanförnum árum, eins og innrás-
in í Afganistan og Írak og ástandið
í Palestínu, hafa áhrif á sambúð og
samskipti eins og þau birtast nú í
máli Jótlandspóstsins.
Ég er þeirrar skoðunar að tján-
ingarfrelsið og réttur manna til að
segja sinn hug er okkur helgur hér á
Vesturlöndum. Það verðum við að fá
íbúa þessa heimshluta til að skilja.
En birting skopmynda af heilögum
Múhameð er einhver heimskuleg-
asta aðferð til þess sem hugsast
getur. Með þessu erum við ekki að
stuðla að uppbyggilegum skoðana-
skiptum milli þessara menningar-
heima til að eyða fordómum. Þetta
gerir hið gagnstæða. Þetta er ólán-
legur og slæmur atburður.“
Hroki Vesturlanda
„Svo sé ég ekki betur en að hlaupin
sé í þetta pólitík. Núna sé að mynd-
ast fylking með Dönum. Fyrstu
viðbrögð Bandaríkjamanna voru að
harma myndbirtinguna. Þeir sneru
við blaðinu og tóku að styðja Dani
þegar þeir kveiktu á því að þetta
gaf tækifæri til að búa aftur til lista
hinna staðföstu þjóða. Og hvað kom
í næstu umferð? Jú, að þetta væri
aðallega vondum stjórnvöldum
í Íran og Sýrlandi að kenna. Þau
væru að æsa fólk upp. Er líklegt að
til dæmis sýrlenskum stjórnvöldum
takist að æsa indónesíska múslima
upp? Hafa þau aðstöðu til þess? Mér
finnst þetta lýsa því hvernig við
missum málin aftur og aftur ofan
í hjólför fordóma og pólitíkur þar
sem ferill Vesturlanda og hroka-
fullrar og árásargjarnrar stefnu
Bandaríkjanna er ekki góður.
M a ð u r
reynir að lesa
sig til og hafa
að leiðarljósi í
þessum efnum
fólk sem þekk-
ir vel til þess-
ara mála. Ég
nefni Jóhönnu
Kristjónsdótt-
ur og Magnús
Bernharðsson.
Þau eru betra
leiðarljós en
haukarnir í
Wa sh i ng to n ,
eða þess vegna
Anders Fogh
R a s m u s s e n
forsæt isráð -
herra Dana.
Hann studdi
innrásina í
Írak og fékk
hrós fyrir. Það
er margt sem
spilar inn í þetta og þessir atburðir
segja okkur fyrst og fremst hversu
mjög við verðum að vanda okkur í
samskiptum milli menningar- og
trúarhópa. Við þurfum ekki að
fara lengra en til Norður-Írlands
til þess að sjá hvílíkar hörmungar
urðu vegna skilningsleysis milli
mótmælenda og kaþólikka þar. Það
þýðir ekkert annað en að horfast
í augu við framferði Vesturlanda
eins og það birtist ungu fólki í þess-
um heimshluta, arabaheiminum
og reyndar víða í þriðja heiminum
því miður. Þeim finnst réttilega að
Vesturlönd drottni yfir heiminum.
Vesturlönd troði sinni menningu
upp á aðra með ákaflega lítilli
virðingu fyrir því sem fyrir er.“
Uppskrift að spennu
Steingrímur heldur áfram á þessum
nótum og segir að í krafti fjármagns
og hnattvæðingar stórfyrirtækja
sölsi Vesturlönd undir sig auðlind-
ir þessa heimshluta í þágu eigin
framleiðslu. „Við gerum út á ódýrt
vinnuafl í þessum heimshlutum og
það dregur sífellt í sundur í lífs-
kjörum og aðstöðu forréttindaríkj-
anna annars vegar og afgangsins af
heiminum hins vegar. Þetta er upp-
skrift að spennu og hættuástandi.
Um þetta fjalla gagnrýnir fræði-
menn í tengslum við hnattvæð-
inguna svonefndu. Ég get vitnað í
skýrslu Stefáns Ólafssonar prófess-
ors og Kolbeins Stefánssonar um
hnattvæðinguna. Ég er að lesa mig
til um þetta efni og jafnvel setja
eitthvað á blað. Kannski sér eitt-
hvað af því dagsins ljós á næstunni.
Þetta eru einfaldlega stærstu við-
fangsefni komandi áratuga. Hnatt-
ræn umhverfismál og sambúð
menningarheima í þessum efnum.
Átökin sem kristallast í þessu efni
og kristölluðust í fjöldamótmælum
í Seattle, Washington og Prag eru
að mínu mati aðeins upphafið að
því sem við eigum eftir að upplifa
á næstu áratugum. Það stefnir í
miklu meira uppgjör en menn hafa
almennt áttað sig á vegna þess að
mannkynið getur einfaldlega ekki
haldið áfram á óbreyttri siglingu.
Við komumst ekki hjá því að gera
upp mörg af þessum stóru hnatt-
rænu viðfangsefnum. Hvort sem
okkur líkar það betur eða verr
bíður það okkar í stjórnmálunum
í heiminum að takast á við þessa
hluti.“
Skynja breytingar
Talið berst að stóriðjustefnunni og
álversframkvæmdum hér á landi.
Steingrími finnst hlutur stjórn-
valda furðulegur í þeim efnum.
„Þau hafa lagt í það tugi milljóna
króna af opinberu fé á ári að reka
áróður fyrir Íslandi sem ákjósan-
legum stað fyrir stóriðjufjárfest-
ingar. Svo er sagt að þetta sé ekkert
í höndum stjórnvalda heldur í hönd-
um álfélaganna sjálfra. Þetta er
merkilegt. Menn vita ekkert hvern-
ig þetta á að rúmast innan Kyoto-
rammans. Menn vita ekkert hvort
þetta rúmast innan hagkerfisins án
þess að sprengja það í loft upp. Ég
fæ engan botn í hvernig stjórnvöld
ætla að halda á þessu máli.
Með því að hrekja hátæknifyr-
irtæki sem og önnur fyrirtæki úr
landi verðum við verr sett en ekki
betur þegar upp er staðið. Þetta eru
ekki getgátur okkar eða spádóm-
ar. Þetta eru blákaldar staðreynd-
ir. Það eru bullandi erfiðleikar í
sjávarútvegi, ferðaþjónustu og í
útflutnings- og samkeppnisiðnað-
inum. Ég veit að það er mikið rætt
um þetta víða af mikilli alvöru en
þær umræður fara enn lágt því
trúboðið hefur verið svo mikið og
rekið af svo sterkum öflum. Svo
gott pólítískt nef tel ég mig hafa að
ég skynja að andrúmsloftið er að
breytast. Það er einnig gott að fá
fram viðhorf manna á borð Ágúst
Guðmundsson í Bakkavör sem
tekur undir þessi sjónarmið. Hreyf-
anleg fyrirtæki, eins og hugbúnað-
arfyrirtæki, geta fyrirvaralaust
flutt sig um set. Við missum þau
frá okkur eða þá að þau verða ekki
stofnuð hér. Það þolir enga bið að
koma vitinu fyrir stjórnvöld. Þetta
er áratugagömul hugmyndafræði
og áhersla. Þetta snýst ekkert um
það að álver sé nútímalegur vinnu-
staður heldur skelfilegar aðstæður
í atvinnurekstri. Sjávarútvegur,
þekkingariðnaður og þjónusta og
meira að segja landbúnaður er ekki
ósnortinn af þessu ástandi, því þar
eru greinar sem hafa tekjur af
útflutningi.“
Steingrímur ætlar næstu vik-
urnar að hlaða rafhlöðurnar, ná
heilsu og endurnýja og styrkja hug-
myndir stjórnmálastefnunnar sem
hann stendur fyrir. Boðskapurinn
gæti verið að ekki er allt svo með
öllu illt að ekki boði nokkuð gott.
STEINGRÍMUR J. SIGFÚSSON „Fyrstu viðbrögð Bandaríkjamanna voru að harma myndbirtingu Jótlandspóstsins. Þeir sneru við blaðinu og
tóku að styðja Dani þegar þeir kveiktu á því að þetta gaf tækifæri til að búa aftur til lista hinna staðföstu þjóða.“ FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
STEINGRÍMUR JÓHANN
SIGFÚSSON
Fæddur: 4. ágúst 1955 í Þistilfirði
Eiginkona: Bergný Marvinsdóttir læknir.
Börn: Sigfús (1984)
Brynjólfur (1988)
Bjartur (1992)
Vala (1998)
Menntun: Stúdent frá MA 1976.
B.Sc. í jarðfræði frá HÍ 1981.
Próf í kennslu og uppeldis-
fræði frá HÍ 1982.
Þingstörf: Þingmaður Alþýðubanda-
lagsins, frá 1983 til 1998.
Óháður þingmaður 1998 til
1999.
Þingmaður Vinstri-grænna
1999 til 2006.
Formaður sjávarútvegs-
nefndar 1995 til 1998.
Varaformaður Alþýðubanda-
lagsins 1989-1995.
Formaður Vinstri hreyfingar-
innar - græns framboðs frá
stofnun, febrúar 1999.
Ráðherraembætti: Samgönguráðherra
október 1988 til maí 1991.
Landbúnaðarráðherra okt-
óber 1988 til maí 1991.
Pólitískt nef mitt skynjar breytingar
„Það stefnir í
miklu meira
uppgjör en
menn hafa
almennt
áttað sig á
vegna þess að
mannkynið
getur ein-
faldlega ekki
haldið áfram
á óbreyttri
siglingu.“