Fréttablaðið - 02.03.2006, Side 69

Nýlega var gerð skýrsla á sjúkra-
tryggingasviði Tryggingastofnun-
ar ríkisins sem heitir: Réttlátari
notendagjöld í sjúkratryggingum
á Íslandi. Þetta er þriðja skýrslan
um sjúkratryggingarnar á rúmum
fjórum árum sem sjúkratrygg-
ingasviðið tekur saman. Fyrst kom
út í júní 2001 skýrsla sem nefnd-
ist: Hver er stefnan í sjúkratrygg-
ingum á Íslandi? Í júní 2003 birtist
svo skýrslan Betri nýting fjár-
magns til sjúkratrygginga á
Íslandi og núna var svo komin
röðin að notendagjöldunum. Sér-
fræðingar stofnunarinnar hafa
þannig verið kerfisbundið að
skoða sjúkratryggingarnar.
Margt gagnlegt kemur fram í
skýrslunni svo sem heildaryfirlit
yfir notendagjöldin. Um 40 teg-
undir sjúkrakostnaðar eru til-
greindar og rúmlega 20 greiðslu-
flokkar. Kerfið er greinilega bæði
flókið og margbrotið. Sérfræð-
ingarnir segja m.a. í niðurstöðum
sínum að lítil yfirsýn hafi verið
yfir þann kostnað sem sjúklingar
og hópar sjúklinga með mismun-
andi sjúkdóma þurfa að bera
vegna veikinda sinna og telja
fulla þörf á að kanna áhrif núver-
andi kerfis á þann þátt. Leggja
þeir eindregið til að könnunin
verði gerð og segja hana æskileg-
an grunn að breytingum á kerf-
inu.
Annað sem vekur sérstaka
athygli mína eru upplýsingar um
nauðsynlega og ónauðsynlega
þjónustu í heilbrigðiskerfinu og
áhrif notendagjalda á hana. Vísað
er til rannsóknar á heilbrigðis-
stefnu sem rannsóknarhópur í Uni-
versity of British Columbia vann
(HPRU 93:12D). Þær rannsóknir
sýna að notendagjöld eru ámóta
líkleg til að draga úr nauðsynlegri
og ónauðsynlegri þjónustu.
Samkvæmt sömu rannsóknum
er talið að ákvarðanir sjúklinga
sjálfra, svo sem að leita sér
„óþarfrar“ meðferðar eða taka
ónauðsynleg lyf, geti numið um 1%
af heildarútgjöldum til heilbrigðis-
mála, en að sóun vegna ákvarðana
lækna um t.d. óþarfar rannsóknir,
meðferð eða lyf geti numið 30% af
heilbrigðisútgjöldum.
Á síðasta ári voru þessi útgjöld
um 74,4 milljarðar króna. Miðað
við niðurstöður umræddra rann-
sókna er talið að sjúklingar valdi í
óþarfan kostnað um 1% eða um
740 milljónum króna en heilbrigð-
isstarfsmenn 30% eða 22,3 millj-
örðum króna. Þetta sýnir betur
hvað talið er að ákvörðun sjúk-
lings skiptir litlu máli varðandi
sóunina sem talin er vera í kerf-
inu. Það er því eðlilegt að velt sé
upp spurningunni: Til hvers eru
notendagjöld.
Eðlileg ályktun er að hafa not-
endagjöld sem lægst, enda þá
minnstar líkur á því að gjöldin
valdi mismunun eftir efnahag og
vitað er að beint samband er milli
efnahags og veikinda.
Mér finnst ágætt að ljúka þess-
um pistli með þessari „marxísku“
tilvitnun um heilbrigðiskerfið:
Heilbrigðisþjónustu á að veita
samkvæmt þörf, en ekki getu til
þess að greiða fyrir hana. Kostn-
aði við heilbrigðisþjónustu á að
skipta niður á þegnana eftir getu
til þess að greiða, en ekki þörf
fyrir þjónustu. ■
Til hvers eru notendagjöld í sjúkratryggingum?
UMRÆÐAN
HEILBRIGÐIS-
ÞJÓNUSTA
KRISTINN H. GUNNARSSON
ALÞINGISMAÐUR
Heilbrigðisþjónustu á að veita
samkvæmt þörf, en ekki getu
til þess að greiða fyrir hana.
Já, það er rétt hjá Fréttablaðinu að
landnámsgeitin gæti skilað góðu
innleggi í ostaflóru okkar. Því til
sönnunar skeði í Svisslandi atvik,
er nú skal greint frá.
Piltur nokkur áði á sveitabæ
þar í landi og var boðinn til kvöld-
verðar. Geitaostur var á borðum,
ásamt fleira góðgæti. Gerði piltur-
inn ostinum góð skil og tók vart
eftir heimasætunni, er reyndi að
fanga athygli hans með sínum
kvenlega yndisþokka. Osturinn
átti hug hans allan. Kvöldsett var
orðið og því gengið til rekkju. Er
piltur var að festa svefn, réðst
stúlkan inn til hans og sagði: „Not-
aðu nú tækifærið,“ um leið og hún
lét náttserkinn falla af herðum
sér. „Mamma og pabbi eru sofn-
uð.“ Strákur rauk upp með and-
fælum, ruddist framhjá henni
beint í búrið, þar sem osturinn var
geymdur og hámaði hann í sig.
Þessi strákur var samt talinn vel
djarfur til kvenna. Hann valdi ost-
inn!
Þetta eru ákaflega sannfær-
andi skilaboð um gæðin. Nú er
mér sagt að okkar ástsæli land-
búnaðarráðherra sé menntaður
vel í mjólkurfræðum. Gæti hann
hugsað sér að framleiða slíkan
ost? Og þá markaðssetja hann með
fögrum orðum og kannski smelli-
kossi á kjamma geitarinnar, að
sjálfsögðu í beinni útsendingu?
Mér er sagt að nytin hafi aukist
mikið í henni Skrautu eftir koss-
inn.
Þar sem Framsóknarflokkur-
inn hangir nú á sveittum fingur-
gómunum í oddastöðunni við
stjórnsýslu þjóðarinnar, væri
þetta góður kostur fyrir ráðherr-
ann. Eins vildi ég gjarnan sjá
Guðna sem næsta forseta okkar
og myndi kjósa hann sem slíkan.
Maðurinn er klæðskerasniðinn í
það embætti, það finnst fljótt þótt
hann sé framsóknarmaður, sem
dæmin sanna. ■
Geitaostur
EINAR SVEINN ERLINGSSON Í EYRAR-
HOLTI, GARÐI
SKRIFAR UM GEITANYT
Nú er mér sagt að okkar
ástsæli landbúnaðarráðherra
sé menntaður vel í mjólkur-
fræðum. Gæti hann hugsað sér
að framleiða slíkan ost? Og þá
markaðssetja hann með fögr-
um orðum og kannski smelli-
kossi á kjamma geitarinnar, að
sjálfsögðu í beinni útsendingu?
FIMMTUDAGUR 2. mars 2006 29
3 fyrir 2
Þú færð
ódýrustu
vöruna
frítt!
Faxafeni 12, 108 Reykjavík. Opið 10-18 virka daga og 10-16 laugardaga.
Keilir, jakki
14.990 kr.
5.900 kr.
Kjölur, dömuflísjakki
7.990 kr.
2.900 kr.
Eyrnaband
950 kr.
500 kr.
Húfur
1.450 kr.
500 kr.
Hanskar
1.990 kr.
800 kr.
Laki, flíspeysa
7.990 kr.
2.900 kr.
Útigalli, barna
8900 kr.
4.900 kr.
Súlur, flísjakki
9.990 kr.
4.900 kr.
Óðinn, barnaflísjakki
4.450 kr.
2.100 kr.