Fréttablaðið - 30.03.2006, Síða 32

Fréttablaðið - 30.03.2006, Síða 32
 30. mars 2006 FIMMTUDAGUR Starfsemi Atlantshafsbandalags- ins þróast nú eftir tveimur braut- um, sem verða sífellt ólíkari. Önnur er bandarísk, hin evrópsk. Þetta er ekki niðurstaða pólitískra ákvarð- ana, heldur stafar frekar af ágrein- ingi um skipulag hernaðarmála. Bandaríkin eru langt komin með að móta hnattræna stefnu og byggja þar á háþróaðri tækni sem þeir vilja ekki einu sinni deila með nán- asta bandamanni sínum, Bretlandi. Rétt eins og Bandaríkin eru evrópsku NATO-þjóðirnar að breyta herafla sínum í mjög hreyf- anlegar viðbúnaðarsveitir sem geta tekið að sér verkefni um heim allan, eins og núna í Afganistan. En Evrópumenn búa þó hvergi nærri yfir sömu hnattrænu hern- aðargetu og Bandaríkin. Enda þótt menn hafi ekki enn áttað sig almennilega á því hér í Noregi, þá er ólík hernaðarmenn- ing að þróast í Evrópu og Banda- ríkjunum. Í framtíðinni verða möguleikarnir á hernaðarsam- vinnu yfir Atlantshafið æ tak- markaðri. Tengslin yfir Atlants- hafið verða líklega sterk áfram, en lítil lönd á borð við Noreg þurfa að taka mikilvægar ákvarðanir um það hvort betra sé að herafli þeirra tengist Evrópu á jafnræðis- grundvelli eða verði eins konar aukaliðsafli Bandaríkjanna. Varðandi Ísland, þá gæti lokun herstöðvarinnar í Keflavík verið gott tækifæri til að velja á milli Bandaríkjanna og Evrópu í þessu tilliti. Þetta þarf engan veginn að þýða að slíta þurfi tengslin við Bandaríkin, heldur að byggja framtíðaröryggi Íslands meira á samvinnu við einstök Evrópuríki, hugsanlega einkum við Noreg. Evrópsku NATO-þjóðirnar og Bandaríkin eiga eitt sameiginlegt, sem er mikill þrýstingur á ríkisút- gjöld til varnarmála. Fyrr eða síðar mun einhver fara að spyrja hvers vegna Ísland leggur ekki fram fjármagn eða herafla. Senni- lega væri réttast að Íslendingar sjálfir vektu máls á þessu. Og hér gæti lokun herstöðvarinnar í Keflavík sömuleiðis verið gott tækifæri. Í samanburði við Noreg gætu framlög Íslands til varnarmála hugsanlega numið 12 til 14 millj- örðum íslenskra króna á ári. Ekk- ert nútímaríki getur gert slíkar breytingar á fjárlögum sínum frá einu ári til þess næsta, en innan fárra ára væri kannski mögulegt að byrja á til dæmis 400 til 500 milljónum íslenskra króna. Langtímaáform um að hækka smám saman framlag Íslendinga til varnarmála gætu farið saman við vaxandi þátttöku Noregs í landvörnum Íslands. Íslenskt starfsfólk gæti sem hægast tekið þátt í þessari starfsemi en fyrsta skrefið felst að sjálfsögðu í því að hefja viðræður með opnum huga. Er hægt að bjarga Keflavíkur- stöðinni? Allar NATO-þjóðirnar, þar á meðal Bandaríkin, eru um þessar mundir að loka herstöðv- um í stórum stíl. Þetta er nauðsyn- legt að gera svo meira fjármagn verði aflögu til þess að gera her- aflann nútímalegri. Mörg sveitar- félög í Noregi hafa nú þegar misst frá sér herstöðvar sem þau voru efnahagslega háð. En flest þessi sveitarfélög hafa nýtt sér ríkis- stuðning sem þeim hefur verið boðinn og spjara sig nú furðu vel. Ísland gæti hugsanlega lært af reynslu þeirra. Jafnframt þessu er Evrópa mjög þéttbýlt svæði og í flestum Evrópuríkjum er flugherinn, og reyndar bæði land- og sjóherinn einnig, í leit að æfingaplássi. Sam- eiginleg hernaðarmiðstöð NATO er staðsett í Jåttå skammt frá Sta- fangri í Noregi. Noregur býður öðrum NATO-ríkjum aðstöðu til herþjálfunar. En líklegt er að fimm af sjö herflugvöllum Noregs verði lokað á næstu sjö til átta árum og fjöldi flugbrauta, flug- skýla og þess háttar mannvirkja verði takmarðaur. Hugsanlega ætti Ísland að bregðast hratt við og biðja Noreg um samvinnu um að gera flugstöðina í Keflavík að æfingaflugstöð fyrir herþotur sínar og sömuleiðis fyrir flugvél- ar sjóhersins og annan flugafla. Eitt gott útspil gæti verið þróun á ómönnuðum flugvélum, sem not- aðar verða til eftirlits og í hernaði. Það er óskaplega flókið að sam- hæfa æfingaflug slíkra flugvéla í lofthelgi þar sem borgaraleg flug- umferð er mikil. Ekkert ríki, ekki einu sinni Bandaríkin, hafa getað gert þetta nema í mjög takmörk- uðum mæli. Ísland hefur yfir stærra ónotuðu flugsvæði að ráða heldur en Noregur, og í samein- ingu gætum við gripið þetta tæki- færi. Innan tveggja til þriggja ára- tuga verða ómannaðar flugvélar orðnar álíka mikilvægar og mann- aðar flugvélar. Tilrauna- og æfingastöð fyrir ómannaðar flug- vélar gæti orðið gríðarlega mikil- væg og ekki skyldi útiloka að hún gæti aflað tekna fyrir þá sem starfrækja hana. Höfundur er varnarmálasér- fræðingur í Noregi. UMRÆÐAN VARNAR- OG ÖRYGGISMÁL JOHN BERG Langtímaáform um að hækka framlag Íslendinga til varn- armála gætu farið saman við vaxandi þátttöku Noregs í landvörnum Íslands. Fyrsta skrefið fælist í því að hefja viðræður með opnum huga. Varnarsamstarf við Noreg HERÞOTA Á KEFLAVÍKURFLUGVELLI Ómannaðar flugvélar verða bráðum jafn mikilvægar og mannaðar flugvélar. Tilrauna- og æfingastöð gæti orðið mikilvæg og jafnvel aflað tekna. FRÉTTABLAÐIÐ/ VILHELM Í vor verður kosið til borgarstjórn- ar í Reykjavík en þá býður Vinstri- hreyfingin - grænt framboð fram í fyrsta sinn eigin lista. Þar verður um að ræða skýran og afgerandi valkost til vinstri. Okkur er fjöldi mála hugstæður en eitt þeirra mála er staða barna í borginni. Reykjavík er góð og öflug borg þar sem tilboðin og möguleikar eru af mörgu tagi. En ekki njóta allir þessara fjölbreyttu kosta. Í borginni eru börn sem líða fyrir fátækt þannig að þau hafa ekki aðgang að því sem borgin hefur upp á að bjóða. Börnin þurfa á borginni að halda og því er það okkar hlutverk í borgarstjórn að jafna skilyrði og félagslegt umhverfi barnanna eins og kostur er. Undanfarið hefur verið unnið að því að draga úr leikskólagjöld- um í Reykjavík og gengur borgin þar á undan með góðu fordæmi sem flaggskip íslenskra sveitar- félaga. Markmiðið hlýtur að vera algjörlega gjaldfrjáls leikskóli. Næsta skref er að grunnskól- inn verði sömuleiðis gjaldfrjáls. Nú er innheimt gjald fyrir hádeg- ismatinn í grunnskólanum og enn- fremur er innheimt gjald fyrir frí- stundaheimilin. Sá vaxtarsproti þjónustu við reykvísk börn á sömuleiðis að vera án gjaldtöku. Enn frekar má nefna í þessu sam- bandi dulda gjaldtöku um allt skólakerfið, pappírsgjald og auka- gjöld af ýmsu tagi svo ekki sé minnst á þá staðreynd að sérhver fjölskylda barna í skyldunámi þarf að reiða fram umtalsverðar upphæðir á hverju hausti fyrir bækur og ritföng. Þarna er raun- veruleg gjaldtaka á grunnskóla- stiginu sem reynist ekki öllum auðvelt að standa straum af. Vinnudagur barna er gjarna langur í Reykjavík. Eftir að skóla lýkur á jafnvel eftir að sækja tíma í tónlist, íþróttum og öðrum frí- stundum. Þegar öllu er svo lokið er heimanámið eftir að auki. Það er verðugt markmið í borginni að vinnudegi barna sé lokið um svip- að leyti og vinnutíma foreldranna, hann sé samfelldur og án þess að greiða þurfi fyrir hann. Grunnmenntun barnanna okkar er eitt mikilvægasta jöfnunartæk- ið sem um getur. Þar eiga öll börn að sitja við sama borð og ekki bara inni í kennslustofunni heldur líka í matartímanum, frístundaheimil- inu og tónlistartímanum. Góð kjör þeirra sem sjá um menntun og frí- stundamál barnanna stuðla líka enn frekar að því að við séum með fagfólk í hverju rúmi og þar með ítrekað að börnin eiga það besta skilið, þau eiga að njóta fag- mennsku alla leið. Líka fátæku börnin. Fagmennsku í skólanum, frístundaheimilinu, listnáminu og íþróttunum. Við eigum að vera kröfuhörð og metnaðarfull þar sem börnin okkar eru annars vegar og stefna ótrauð að gjaldfrjálsu grunnskóla- stigi. Við vitum að það vorum við í VG sem ýttum umræðunni um gjaldfrjálsan leikskóla úr vör. En við hættum ekki þar. Í nafni jafn- réttis til náms og réttlætis höldum við okkar striki. Nú er það gjald- frjálst grunnskólastig. Höfundur skipar 1. sæti á V- lista Vinstri grænna í Reykjavík www.svandis.is. Reykjavík á að vera barnaborg UMRÆÐAN BÖRN Í BORGINNI SVANDÍS SVAVARSDÓTTIR Góð kjör þeirra sem sjá um menntun og frístundamál barnanna stuðla líka enn frekar að því að við séum með fagfólk í hverju rúmi og þar með ítrekað að börnin eiga það besta skilið, þau eiga að njóta fagmennsku alla leið. Líka fátæku börnin. Fermingarbarn’98 edda.is „Svefnpokinn sem ég fékk var ágætur. En hann skilaði sér aldrei heim af Eldborg 2001. Ég hefði alveg verið til í gott uppflettirit. Það eru bækur sem nýtast manni alla ævi.“ Tilboðsverð 14.980 kr. Tilboðsverð 24.990 kr. Fermingargjafir sem vit er í Steinþór Helgi Arnsteinsson Tilboðsverð 2.990 kr. Tilboðsverð 2.990 kr. Verð 3.990 kr. Verð 2.990 kr.

x

Fréttablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.