Tíminn - 16.09.1977, Side 19

Föstudagur 16 . september 1977.
19
Þorirðu að stökkva?
KEJ-Reykjavík. „Visitöluróninn kostar
rikið einar 3 milljónir á ári í rekstri. — í
mai, júni og júli dóu 9 manns hér á
landi úr hreinum alkóhólisma og skildu
eftir sig 23 börn. t*á eru ótaldir allir hin-
ir, sem látast af völdum áfengis á annan
hátt, i bilslysum o.fl.
Ef niu manns færust i bilslysum á ein-
um gatnamótum i Reykjavík, yrði varið
milljónum og aftur milljónum til að
reyna að koma i veg fyrir að slikt
endurtæki sig. En gagnvart alkóhólism-
anum er þvi miður ekkert gert. — Ef ég
færi með ykkur tiu upp á þak og byði
ykkur að stökkva niður með þvi fororði
að einn myndi láta lifið.annar slasast
alvarlega, en hinir átta lifa fallið af,
myndi enginn ykkar stökkva. Ef ég hins
vegar byði ykkur öllum upp á glas, með
þvi fororði að einn ykkar myndi látast
úr alkóhólisma, einn vera hætt kominn
en hinir hafa það af held ég að þið
mynduð öll þiggja glasið.”
Hér að ofan er vitnað i orð Hilmars
Helgasonar verzlunarmanns á blaða-
mannfundi til kynningar á Samtökum
áhugafólks um áfengisvandamálið. Hér
til hliðar er siðan greinargerð undir-
búningsnefndar að stofnun samtak-
anna, og kemur þar margt athyglisvert
fram.
Ég heiti Jón —
Ég er alkóhólisti
Hilmar: „Aðeins fimm hundraðshlutar islenzkra alkóhdlista eru
Hafnarstrætisrónar. Hinir drekka i sjónvarpsstólnum bak viö
þykkar flauelsgardinur. En þeir verða nákvæmiega jafnfullir og
hinir, og þeir og heimilisfóikið llða ekki minni sáiarkvalir."
Hugmyndin að baki
stofnunar Samtaka
áhugafólks um áfengis-
vandamálið
Á fyrri hluta þessa árs komu
nokkrir menn saman I Reykja-
vik. Tilefnið var að ræða mögu-
leika á að setja á stofn afvötn-
unarstöö fyrir alkóhólista, en
þörfin fyrir slika stöð er glfur-
leg. Má t.d. nefna, að oft eru á
milli 30 og 40 manns á biðlista
eftirplássi á deild 10 við Klepps-
spltalann, þannig að þörfin er
óumdeilanleg, þó sérstaklega
fyrir eftirtalda hópa:
a. Fólk sem náð hefur umtals-
verðum árangri, en verður á
að misstlga sig. Oftast vill
þetta fólk stööva drykkju þeg-
ar eftir nokkra klukkutíma,
og þarfnast þá verndaðs um-
hverfis. Þar eð sú aðstaða er
ekki fyrir hendi, vill drykkjan
vara lengur og afleiðingarnar
verða ófyrirsjáanlegar.
b. Drykkjuskapur er persónu-
bundinn, og sá hópur manna
er allstór, sem aldrei myndi
láta leggja sig inn á deild 10,
hvað þá fara þangað af sjálfs-
dáðum. Þvi miður er allur al-
menningur haldinn fordóm-
um.tengdum Kleppi. Þetta er
þyrnir I augum alkóhólistans,
þótt oft efist hann um andlegt
heilbrigði sitt, og hann telur
það slæmt til afspurnar fyrir
fjölskyldu sina að hann hafi
dvaliö á Kleppi.
c. Mjög oft skapast neyðar-
ástand á heimilum, þar sem
alkóhólistar ógna andlegri
heilsu fjölskyldu sinnar eða
verðmætum, — eða að þeir
eru einir og umhirðulausir,
nær dauða en llfi. Upplýsing-
ar, sem læknar og lögreglu-
menn veita um ótrúlegan
fjölda slikra tilfella eru hreint
óhugnanlegar.
Niöurstöður funda þessara
uröu þær, að samþykkt var að
kanna möguleika til þess að
stofnsetja afvötnunarstöö, og
skiptu menn með sér verkum.
Að vel athuguðu máli kom i ljós,
aö alls staðar höfðu undirtektir
veriö ótrúlega góðar. Var þá
ákveðið að halda málinu til
streitu en ljóst var að einhver
abyrgur aðili varð að taka að
sér reksturinn, bæði gagnvart
væntanlegum leigusala húsnæð-
is, svo og hinu opinbera. I
fyrstu var rætt um að stofna
áhugamannafélag, svipað þvl
sem annast rekstur Ránargötu
6, en þar verða félagsmenn að
hafa kynnzt áfengisvandamál-
inu af eigin raun. Fljótlega varö
sú skoðun þó ráðandi, að nú væri
kominn timi til þess að stofna til
félags, þar sem þjóöin öll væri
kölluö til, og væri félaginu ætlaö
að starfa á viðtækum grund-
velli, en rekstur þess yrði með
svipuðu sniöi og rekstur Hjarta-
verndar og Krabbameinsfélags
ins. Samþykkt var að félagiö
yrði ekki bindindisfélag. Til
bráðabirgöa var nafn þess
ákveðið Samtök áhugafólks um
áfengisvandamálið — SAA.
Tilgangur SÁÁ
A næsta fundi voru dregnar
linur um væntanlega starfsemi
SAÁ, og voru þær eftirfarandi:
1. Að stofnsetja afvötnunarstöð.
2. Að stofnsetja endurhæfingar-
heimili.
3. Að koma upp fræðslukerfi.
4. Að koma á fót leitar- og leið-
beiningastöðvum fyrir
alkóhólista, aðstandendur
þeirra og vinnuveitendur.
Þörf afvötnunarstöðvar hefur
verið rakin hér að framan. Ljóst
er, að hægt er að manna þá stöð
starfsfólki, sem kynnzt hefur
vandamálinu af eigin raun, en
slikt er talið vænlegt til árang-
urs. Starfsfólkið skilur vanda-
mál sjúklinganna.
Endurhæfing er lifsnauðsyn
flestum alkóhólistum. Hægt og
hægt hefur alkóhólistinn
einangrazt, og nú verður hann
að læra upp á nýtt að umgang-
ast fólk, að hætta aö hata sjálfan
sig og aðra sem hann hélt vera
valda að vandamáli slnu. Hann
þarfnast aðstoöar til að finna
sjálfan sig og skynja að hann
hefur ekki glatað því dýrmæt-
asta: lifinu. Venjulega þarfnast
alkóhólisti aöeins 4 vikna endur-
hæfingar til þess að takast á við
lifið á nýjan leik. Nú þegar hef-
ur fundizt staður utan Reykja-
vlkur, sem hentugur væri fyrir
slika starfsemi. A endurhæf-
ingarheimilinu, eins og á af-
vötnunarstööinni, myndi starfa
fólk, sem kynnzt hefur vanda-
málinu af eigin raun.
Fræðsla og fyrirbyggjandi
störf eru fjöregg SAA. Meö
skipulagðri fræöslu, t.d. I skól-
um og á vinnustööum, með aö-
stoð AA-samtakanna og meö
stuttum kvikmyndum væri hægt
að vinna mjög a'rangursrikt
starf. Talið er að 2 af hverjum
10, sem taka fyrsta glasið, lendi
I alvarlegum vandræðum meö
áfengi. Ef hægt væri meö
fræðslu að lækka þessa tölu,
væri hvert promill stórsigur.
Fræðsludeild SÁA yrði faliö
þetta verkefni, ásamt þvl að
gefa út bæklinga, afla óyggj-
andi upplýsinga um hlut áfengis
I slysum, hjónaskilnuðum,
glæpum, dauösföllum o.fl. o.fl.
Enn fremur yröi fræðsludeild
falið að aðstoöa starfsfólk til
þess að komast erlendis til frek-
ari mennta, I allt að einn mánuö
á ári. Þá myndi fræðsludeild sjá
um að auglýsa og kynna starf-
semi annarra deilda SAA.
Leitar- og leiðbeiningastöö
vinnur I nánum tengslum viö
áðurnefndar deildir. Þar veröur
sérhæft fólk til viðtals fyrir
alkóhólista, bæði þá sem eru aö
hefja sína erfiðu göngu, og þá er
náð hafa árangri, en vilja leita
frekari ráða. Það er sorgleg
staðreynd, að oftast eru nánustu
aðstandendur alkóhólistans jafn
illa eöa verr á sig komnir en
alkóhólistinn sjálfur. Þeir hafa
jú farið ódeyföir I gegnum
darraðardansinn. A leiöbein-
ingastööinni fá þeir ráölegg-
ingar fyrir sjálfa sig, svo og
hvernig skynsamlegt gæti talizt
að meðhöndla alkóhólistann
sjálfan, skilja sjúkdóm hans
o.s.frv. Vinnuveitendur geta
einnig leitað til stöðvarinnar og
fengið ráð til þess að meö-
höndla starfsmanninn alkóhól-
istann, sem gjarna er dýrmætur
starfskraftur vegna reynslu.
Hér hefur verið drepið laus-
lega á væntanlega starfsemi
SAA en enginn skyldi ætla aö
öllum þessum verkefnum verði
hrundið I framkvæmd nú þegar.
SAÁ þarfnast síns umþóttunar-
tima, bæði til þess aö afla sér
viðurkenningar, til að mennta
væntanlegt starfsfólk og til að
þreifa fyrir sér með væntanlega
fjármögnun.
Fjármögnun
Ljóst er að framangreind
starfsemi þarfnast mikils
fjármagns. Vonir standa til að
hægt verði að fjármagna SAA á
eftirtalinn hátt:
1. Argjöld félaga.
2. Argjöld fyrirtækja, sem
hagnýta sér þjónustu SAA.
3. Hefðbundnar fjáröflunar-
aðferðir, s.s. happdrætti.
4. Tillag úr gæzluvistarsjóði.
5. Daggjöld frá sjúkratrygg-
ingum.
Eins og fram kemur I undir-
skriftasöfnun, veröa stofnfram-
lög félaga frjáls. A aðalfundi
veröa árgjöld og ævifélagagjöld
ákveðin. Fyrirtæki munu
væntan’ega greiða ákveðna
upphæö fyrir hvern starfsmann.
Gæzluvistarsjóði skal verja til
aðgerða i áfengismálum og
endurhæfingar þeirra sem illa
hafa orðið úti I baráttunni við
Bakkus. Ætla mætti að félaginu
bæri hluti af honum. Undirbún-
ingsnefnd SAA gerir sér vonir
um að hægt sé að reka afvötn-
unarstöð og endurhæfingar-
heimili með sllkum lágmarks
kostnaði, að sjúkratryggingar
greiði hann að fullu. Stafar
þetta m.a. af hagnýtingu sjálf-
boðaliða I hin ýmsu störf.
Undirskriftasöfnun
SÁÁ-
Við þörfnumst siðferðilegs
styrks og leitum þvi til þjóðar-
innar allrar I þeirri von að mál-
efni þetta hljóti vinsamlegar
undirtektir almennings.
Við þörfnumst viðurkenning-
ar á, að hér sé verið aö fram-
kvæma hlut, sem höfðar til allra
landsmanna.
Við þörfnumst mikils fjölda
stofnfélaga til þess að viðsemj-
endum okkar og yfirvöldum sé
ljóst aö hér fylgir hugur máli.
Framhald á bls. 23
Lögregian kann margar sögur að segja af reynslu sinni af
alkóhólistum og hinum, sem fara illa með vfn og eru kannski á
leiðinni I hóp alkóhólistanna.