Tíminn - 03.02.1978, Síða 9

Föstudagur 3. febrúar 1978
9
á víðavangi
Hyrningarsteinninn
t forystugrein Austra
skömmu fyrir mánaöamótin
ritar Vilhjálmur Hjálmarsson
menntamálaráöherra um
skólamálin t upphafi greinar
sinnar segir Vilhjálmur:
„Almennar umræöur um
skólamál fara um þessar
mundir vaxandi. Er þaö vel.
Aö visu geta þær oröiö ein-
strengingslegar. Einn segir hér
rikja kyrrstööu meöan annar
býsnast yfir nýjungargirni og
hinn þriöji fullyröir aö islenzk
skólamái séu ,,í rúst” eins og
skólastjóri nokkur komst aö
oröi nýlega. En sem betur fer
ræöa aörir um af hógværö og
með rökum. Og óhaggaö
stendur aö viö eigum i okkar
rööum fjölda ágætiega mennt-
aöra manna f mörgum grein-
um og margir islenzkir náms-
menn standast meö prýöi
samanburð viö jafnaldra ann-
arra þjóöa.
Nú er unnið aö framkvæmd
nýrra laga um grunnskóla-
stigiö. Þau lög voru sett af
þörf og jafnframt stórhug.
Ýmsir þættir þeirra laga
varða dreifbýlið miklu, svo
sem ákvæöin um fræðsluhéruð
og fræöslustjóra, um sér-
kennslu og verkmennt og um
skólabókasöfn svo dæmi séu
nefnd. En fjölmennustu
byggðarlögin hafa nokkurt
forskot um þessa þjónustu
m.m. —Samkvæmt ákvæöum
laganna veröur Alþingi gefin
skýrsla um framkvæmdina
fyrstu f jögur árin nú i vetur.
Og lenging skólaskyldu um
eitt ár kemur ekki til fram-
kvæmda fyrr en Alþingi hefur
á ný fjallaö um þaö atriöi”.
i forystugreininni fer
menntamálaráöherra nokkr-
um orðum um þau lagafrum-
vörp á sviöi skólamála og önn-
ur viöfangsefni sem núer unn-
iö aö undir forystu hans. Hann
segir:
,,Ný heildarlöggjöf um
framhaldsskólastigiö er f und-
irbúningi. Samfléttun bók-
náms og verknáms samræmd
meginskipan meö miklum
sveigjanleika og fjölbreyttu
námsframboöi veröa áberandi
þættir f hinni nýju löggjöf.
Veruleg þróun á sér staö á

Vilhjálmur Hjálmarsson
þessu skólastigi samhliöa
lagasetningunni. Má sem
dæmi nefna nýja fjölbrautar-
skóla, skipulegt samstarf
sérskóla og framhaldsdeilda á
nokkrum stööum og nýskipan
mála f einstökum skólum eöa
skólageröum.
t Háskóla tslands hefur ver-
iö tekin upp kennsla i nýjum
greinum og sffeUt er unniö aö
endurskipulagningu ýmissa
þátta innan hans vébanda.
Lög um Kennaraháskóla ts-
lands eru i endurskoðun. Aö-
sókn aö þeim skóla vex nú ört.
Þrengsli eru mikil en fram-
kvæmdir viö nýbyggingar
hefjast á þessu ári.
t nýjum lögum um Kenn-
araháskólann og um ,,em-
bættisgengi kennara” veröa
væntanlega ákvæöi sem auö-
velda kennurum án kennslu-
réttinda aö afla sér viöbótar-
menntunar og réttinda.
Þaö er stööugt byggt mikið
af skólahúsum. Á þriöja
hundraö skólaby ggingar fá
fjárveitinguá fjárlögum þessa
árs. Um þaö bil þrir fjóröu
þeirrar tölu er i smiöum hitt á
teikniborði. Hér er boginn
nokkuö spenntur enda þarfir
brýnar. Fjárveitingavaldið
sýnir þessum málum I heild
mikinn skilning — og þykir þó
engum ofgert viö sig.”
Meðal þess sem einkum
skortir að mati Vilhjálms
Hjálmarssonar er skilningur
almennings á þvi aö þarfir
skólanna og skólastarfsins
breytast eftir þvi sem allar
aöstæöur isamfélaginu breyt-
ast og þekking manna vex á
sviöi uppeldismála almennt.
Um þetta segir mennta-
málaráöh erra:
„Aftur á móti skortir frem-
ur á skilning almennings og
jafnframt valdhafa á ýmsum
innri þörfum skólanna: endur-
skoöun námsskrár og náms-
efnis og námsefnisgerð á þörf-
um fyrir áérkennslu og sér-
fræöiþjónustu og ráögjöf og
fyrir rannsóknir og áætlana-
gerö um tiltekna starfshætti.
Ber þó aö geta þess sem gert
er, til dæmis tvöföldunar
framlaga til rekstrar stofnana
fyrir afbrigöileg börn.”
Lokaorö Vilhjálms
Hjálmarssonar eru timabær
ábending i þeim miklu um-
ræöum, sem fram fara um
þessar mundir um skóla- og
menntamál i landinu.
Vilhjálmur segir:
„Skólakerfiö er I fram-
kvæmd einn fyrirferöarmest-
ur þáttur opinberrar þjónustu
og eftir þvl kostnaöarsamt.
Jákvæö, einörö og gagnrýnin
umræöa um þau mál er meg-
innauðsyn. Einnig má full-
yröa aö flas er ekki til fagnaö-
ar i svo viökvæmu og um-
fangsmiklu máli. En sú hætta
vofir stööugtyfir áö menn eins
og kastist öfganna á milli og
aö þaö sem sagt var ágætt i
gær sé talið fráleitt I dag, aö
maðurnú ekki tali um á morg-
un.
Vel búinn skóli meö hæfu
kennaraliði er mikilsverð
hjálparstofnun fyrir þjóöfé-
lagiö og einstaklingnum hauk-
ur I horni I viðleitni hans til aö
veröa aö manni. —-Hitt má þó
sizt gleymazt: Heimiliö er
hyrningarsteinn þroska og
velfarnaöar. — Þaö er raunar
margföld ástæöa til aö minna
á þá óhagganlegu staöreynd
nú þegar dansinn dunar um-
hverfis gulikálfinn rétt einu
sinni.” JS
Setning Kvikmyndahátiðar:
Agúst Guðmundsson hlaut kvikmyndastyrk
’78 <#%>
— frumvarp til laga um kvik'S+V'
myndasjóð og kvikmyndasafn
lagt fram af menntamálaráð-
herra i gær
Þaö mátti sjá margt kunnra manna á setningu Kvikmyndahátiðar I gær.
GV — Fyrsta alþjóðlega Kvik-
myndahátiðin á íslandi var sett
i Háskólabiói i gær kl. 15.30 að
viðstöddum fjölmörgum gest-
um þ. á.m. forseta íslands og
forsetafrú . Kvikmyndahátiðin
er atburður sem áhugamenn um
kvikmyndir hafa beðið með ó-
þreyju, þvi á næstu tiu dögum
býðst Islendingum einstakt
tækifæri til að njóta samtima-
kvikmyndalistar á heimsmæli-
kvarða. Davið Oddsson, for-
maður framkvæmdastjórnar
Listahátiðar 1978, bauð gesti
velkomna og gat þess m.a. i
máli sinu að það væri vel, að
Kvikmyndahátiðin væri haldin i
skammdeginu, þvi engin önnur
list nýtur sin eins vel i myrkri og
kvikmyndalistin.
Birgir ísleifur Gunnarsson
borgarstjóri og formaður full-
trúaráðs Listahátiðar ávarpaði
næstur gestina og gat þess að oft
hefði verið um það rætt að halda
slika hátið, en ekki heföi þaö
komið til framkvæmda fyrr en
nú. — Þegar rætt er um þá list,
sem mest áhrif hefur á daglegt
lif manna og sem nýtur mestrar
almennra hylli, þá kemur
manni óneitanlega kvikmynda-
listin i hug, sagði borgarstjóri i
ræðu sinni og bætti þvi við, að
margt af þvi sem birzt hefur á
hvita tjaldinu, væri skrum, og
þvi riði á miklu aö greina hismið
frá kjarnanum. Þá óskaði hann
þess að kvikmyndahátiðin
mætti ná þeim tilgangi sinum að
sýna margt af þvi bezta sem völ
er á i alþjóðlegri kvikmyndalist
og að hún mætti verða skref i átt
til þess að efla islenzka kvik-
myndagerð, sem vart hefur slit-
ið barnsskónum. Að ræðu sinni
lokinni lýsti borgarstjóri hátið-
ina setta.
Frumvarp til laga um
kvikmyndasafn og
kvikmyndasjóð
— A hátið kvikmyndanna, þar
sem sýndar eru úrvalskvik-
myndir, er gott tilefni til að
vega og meta hvað hægt er að
gera og hvað þarf að gera til að
efla Islenzka kvikmyndagerð,
sagði Vilhjálmur Hjálmarsson
menntamálaráðherra og vara-
formaður fulltrúaráðs Listahá-
tiðar i upphafi ávarps sins. Þá
gat hann þess, að kvikmynda-
gerð væri kostnaðarsöm og
hefðu islenzkir kvikmyndagerð-
armenn ekki haft greiðan að-
gang að fjármagni. Þvi væri
nauðsynlegt að sett yrðu lög
sem tryggðu aðgang að fjár-
munum. — A alþingi i dag var
Vilhjálmur Daviö Oddsson
Iljálmarsson bauö gesti vel-
menntamála- komna.
ráðherra
greindi i ræöu
sinni frá frum-
varpi til laga
u m K v i k -
myndasafn og
Kvikmynda-
sjóö.
frumvarpi til laga um Kvik-
myndasafn tslands og Kvik-
myndasjóð útbýtt, og er það von
min að það nái fram að ganga á
þingi þvi sem nú situr, sagði
ráðherrann. Þá gat ráöherrann
þess að meginefni frumvarpsins
væri tvenns konar, annars veg-
Birgir tsleifur Wim Wenders,
Gunnarsson annar af tveim-
setti hátiöina. ur gestum há-
tíðarinnar, i
ræðustól.
ar varðveizla islenzkra kvik-
mynda og einnig að afla til
safnsins erlendra kvikmynda
sem hefðu listrænt gildi. Það má
geta þess i þvi sambandi aö
Listahátið hefur fest kaup á
mynd italska leikstjórans fræga
Rosselini sem nefnist Róm, ó-
varin borg, á islenzku og verður
sýnd nú á hátiðinni til minning-
ar um Rosselini sem lézt á sið-
astliðnu ári og myndi hún
væntanlega geymast i þessu
safni. I ræöu sinni gat ráðherr-
ann þess aö veittar yrðu til
safnsins 5 milljónir á næstu
fjárlögum og árlegt framlag
eftir það eftir þvi sem ákveöið
verður i fjárlögum.
Hins vegar væri i frumvarp-
inu lagt til að stofnaður veröi
kvikmyndasjóður með 30
milljón króna framlagi sem
greiðist áriö 1979, til að styrkja
islenzka kvikmyndagerð.
Fyrsta islenzka tal- og
tónakvikmyndin af-
hendist væntanlegu
kvikmyndasafni
I lok ræðu sinnar sagði ráð-
herrann, að það væri sér sér-
stakt ánægjuefni að tilkynna
það, að börn Lofts heitins Guð-
mundssonar ljósmyndara heföu
tjáð sér að myndir Lofts, Milli
fjalls og fjöru og Niðursetning-
urinn, yrðu afhentar væntan-
legu kvikmyndasafni til varð-
veizlu.
Milli fjalls og fjöru var frum-
sýnd 13. janúar 1949 og er fyrsta
islenzka kvikmyndin meðtali og
tónum sem framleidd var á Is-
landi. Þrem árum siðar gerði
Loftur myndina Niðursetning-
urinn. Frummyndirnar hafa
verið varðveittar og sagði ráð-
herrann að þetta spái góðu um
framtið kvikmyndasafnsins. Að
lokum óskaði ráöherrann þess
að þvi marki verði náð sem að
er keppt með Kvikmyndahátíð-
inni.
Ágúst Guðmundsson
hlaut styrk Mennta-
málaráðs
Baldvin Tryggvason,varafor-
maður Menntamálaráðs afhenti
siðan Ágústi Guðmundssyni
kvikmyndagerðarmanni kvik-
myndastyrk ársins 1978, að upp-
Framhald á bls. 23