Tíminn - 07.02.1978, Blaðsíða 6

6
Þriðjudagur 7. febrúar 1978
í'ÍJÍI’í
Blönduvirkjun:
Tvö, þrjú ár
unz rannsóknir
liggja fyrir
FramhaldsumraÆur um virkj-
un Blöndu urðu á fundi neöri
deildar Alþingis i gærdag. Sig-
hvatur Björgvinsson var efstur á
mælendaskrá. Sagði hann m.a.,
aö þegar umræöum hafi veriö
frestaö um málið i siðustu viku
hafi Þórarinn Þórarinsson <F)
nýlokiö mjög athy glisveröri
ræöu, þar sem hann heföi sagt
ýmislegt áþekkt þvi sem hann
sjálfur hefði viljaö segja. Hann
vildi þó itreka sérstaklega fyrir-
spurn Þórarins til ráöherra um
hvort orkuspá fyrir Hrauneyja-
fossvirkjun geröi ráð fyrir sölu á
raforku til erlendrar stóriðju.
Þá gerði Sighvatur að umtals-
efni þann fjölda af ósamhljóöa
orkuspám, sem hann kvaö minna
ástjörnuspár dagblaðanna. Kvað
hann algjöran glundroða rlkja i
orkumálum ogtíma til kominn að
þar yrði tekinn upp árangursrik-
ur áætlunarbúskapur.
Sighvatur kvaðst sammála
þeirri gagnrýni á frumvarp um
virkjun Blöndu, sem komið heföi
fram i ræðu Þórarins Þórarins-
sonar þ.e. að reynslan hefði
sannað hversu hættulegt er að
samþykkja stjórnarfrumvörp um
heimild til rikisstjórnarinnar til
virkjunarframkvæmda, þegar
mjög ófullnægjandi upplýsingar
liggja fyrir. rannsóknum er ekki
lokið og framkvæmdaraðili ekki
ákveöinn.
Hins vegar sagðist Sighvatur
furða sig á gagnrýni þingmanna
Framsóknarflokks á stjórnar-
frumvarpi, og spurði hvort frum-
varpiö væri ekki flutt með
stuðningi beggja stjórnarflokka.
Kvaöst hann vænta svars frá
Þórarni og ráöherra.
Sighvatur gerði mistökin viö
Kröflu aö umtalsefni og kvað þau
stafa af frumvarpsflutningi, sem
væri hinn sami og nú væri við
hafður. Hann kvaðst ekki geta
samþykkt frumvarp um virkjun
Blöndu fyrr en sér hefði veriö
sýnt fram á nauösyn virkjunar-
innar, meöan gögn til þess lægju
ekki fyrir mundi hann greiða at-
kvæði á móti virkjun Blöndu.
Rannsóknum væri ekki lokið og
meira að segja sú kostnaðar-
áætlun, sem frumvarpinu fylgdi,
væri rúmlega ársgömul eins og
fram hefði komið i ræðu Páls
Péturssonar og meðan svo væri
gæti Alþingi ekki samþykkt þetta
frumvarp. Hann kvaðst hins veg-
ar fús til að samþykkja fjárveit-
ingutil áframhaldandi rannsókna
á virkjunarmöguleikum við
Blöndu, en haft væri eftir orku-
málastjóraað enn ættu þær rann-
sóknir 2 til 3 ár i land og mundu
kosta rúmlega 200 milljónir.
Páll Pétursson:
250 megavött i stað 17
Páll Pétursson (F) talaði næst-
ur og kvaöst vilja gera nokkrar
athugasemdir viö málflutning
Pálma Jónssonar og bera á bak
aftur sumar þær fullyröingar
hans.sem hann heföi ekki áður
borið á bak. Sagði Páll aö hann
heföi höggviö eftir 1 ræðu Pálma
aö hann lagði áherzlu á vand-
virkni i undirbúningi mála eins og
virkjun Blöndu. Kvaðst Páll sam-
mála þessu sjónarmiði og einmitt
þess vegna teldi hann ófært að
samþykkja þetta frumvarp.
Þórarinn Þórarinsson, sagöi
Páll, likti frumvarpi um virkjun
Blöndu viö frumvarp um Kröflu-
virkjun. Framkvæmdin minnir
einnig á Laxárvirkjun, sagöi Páll,
af þvi að náttúruverndarþáttur
skiptir hér miklu máli. í minni
sveit.sagði hann.væri þaö rikjandi
viöhorf, aö suma hluti væri ekki
hægt að selja.
Siðan færði Páll ýmis rök fyrir
þvi að áætlanir væru uppi um
stóriðju I tengslum við Blöndu-
virkjun og taldi það ekki skrýtið,
þar sem svo stór virkjun gæti alls
ekki borið sig nógu fljótt án þess
að til kæmi orkufrekur aðili.
Blönduvirkjun er allt of stór til
heimaþarfa sagði Páll og benti
á að þegar farið var af stað með
Kröfluvirkjun hafi verið reiknað
með 17 megavatta raforkuskorti
norðanlands. Hið furðulega er
Sighvatur Björgvinsson
hins vegar að gerast.sagði hann,
að til að bæta Ur 17 megavatta raf-
orkuskorti eru uppi áætlanir um
250megavatta raforkuframleiðslu
fyrir þetta svæði á næstu árum.
Flutningsgeta byggðalinu gefur
35 megavött, Krafla á að gefa 60
megavött og nú á að bæta við
Blönduvirkjun með 135-150 mega-
vatta framleiðslu.
Þá gerði Páll athugasemd við
þá röksemd að virkja þyrfti
Blöndu svo hún gæti þjónað sem
varaaflstöö/ef eldgos kæmi upp i
öðrum virkjunum. Kvað hann þá
jafnnauðsynlegt að flytja
höfuöborgina ef eldvirku svæði til
Blönduóss.
Fullyrði Pálma um að náttúru-
verndarsamtök hefðu ekki tekiö
fyrir virkjun Blöndu með þeim
hætti, sem frumvarpið gerði ráð
fyrir,svaraðiPáll meðþvi að lesa
upp úr ýmsum bréfum og
ályktunum náttúruverndarsam-
taka, sem gáfu annaö til kynna.
Aö lokum sagði Páll, að skoöun
sin væri sú,að ekki ætti að virkja
Blöndu með þeim hætti. sem hér
væri ráð fyrir gert. Slikt væri
óraunhæft og of kostnaöarsamt,
nema þá til komi stóriöja og auk
þess væri það siðferðilega rangt
með tilliti til umgengninnar viö
landið. Rétt væri að byggja hæfi-
lega stórar virkjanir til heima-
þarfa, sem þjóðin gæti staöið
undir og ekki spilltu umhverfi
óhæfilega. Hann kvaðst aldrei
geta staðið að eyöileggingu 60 fer-
kilómetra af landi i sinni sveit.
Lárus Jónsson:
M orðurla nds v irk jun
staðreynd
Lárus Jónsson (S) kvað brýnt
að móta sem fyrst þá stefnu i
orkumálum.að viö förum aö reisa
meiriháttar virkjanir á eld-
virknislausum svæöum. Þess
vegna m.a. væri þetta mál at-
hyglisvert. Þá kvaðst Lárus vilja
leiðrétta það sjónarmið sem fram
hefði komið, að enginn fótur væri
fyrir Norðurlandsvirkjun. Hann
sagði almennan vilja fyrir þvi hjá
sveitarstjórnarmönnum á
Norðurlandi sem annarsstaðar.að
áhrif sveitarstjórna á orkuöflun
og dreifingu orkunnar veröi auk-
in. 1 samræmi við þetta væri
unniðvel að þvi að stofna Norður-
landsvirkjun og væri nefnd I mál-
inu.
Þórarinn Þórarinsson
Lárus Jónsson
Þórarinn Þórarinsson:
Óskapnaður í
raforkumálum
Þórarinn Þórarinsson (F)
þakkaði upplýsingar um Norður-
landsvirkjun, sem hefði staðfest
það sem hann þegar vissi, að hún
væri einungis af hugmyndatag-
inu. Fráleitt væri að ætla fyrir-
tæki virkjunarframkvæmdir og
það svo stórfelldar sem Blöndu-
virkjun þegar umrætt fyrirtæki
væri einungis hugmynd.
Vék Þórarinn siöan að fyrir-
spurn Sighvats um, hvort þing-
menn Framsóknarflokksins
hefðu ekki heimilað að frumvarp
um virkjun Blöndu yrði flutt sem
stjórnarfrumvarp. Sagði Þórar-
inn, án þess að hafa athugaö það
sérstaklega teldi hann aö flokkur-
inn heföi veitt þessa heimild, en
þar meö væri ekki sagt að þing-
menn flokksins væru skuld-
bundnir til þess aö samþykkja
frumvarpið óbreytt og þaö strax.
Að sinu áliti væri nauðsynlegt
áður en þetta frumvarpyrði sam-
þykkt, að rannsóknir lægju fyrir
og tryggt væri að hæfir fram-
kvæmdaraðilar hefðu umsjón
meö verkinu.
Þeim óskapnaði sem nú rikti i
orkumálum þyrfti aö bæta úr og
ráðherra væri ekki um að kenna
hvernig ástandið væri. Þar væri
fyrst og fremst við Alþingi að
sakast.sem ekki heföi tekið málin
föstum tökum og hvaö eftir annað
veitt rikisstjórnum virkjunar-
heimildir að óathuguöu máli.
Þingsályktunartillaga þing-
manna Framsóknarflokksins
hefði verið innlegg i endurskoöun
á framkvæmdum i.orkumálum,
sagði Þórarinn.
Þá benti hann á að Hrauneyja-
fossvirkjun væri enn eitt dæmi
Ný þingmál:
Stofnun kvik-
myndasafns
Lagt hefur verið fram á Alþingi safnið sér eintaka af erlendum
stjórnarfrumvarp til laga um kvikmyndum, sem hafa listrænt
Kvikmyndasafn tslands og Kvik- og kvikmyndasögulegt gildi að
myndasjóð. t frumvarpinu felst, mati safnstjórnar.
að stofnað verði Kvikmyndasafn Kvikmyndasafnið fái til um-
tslands, sem aðsetur hefði i ráða — ásamt Fræðslumynda-
Fræðslumyndasafni rikisins og safni — tæknilega útbúið
starfaði i tengslum við það, unz geymslurými, þar sem kvik-
annaö yrði ákveðið af stjórn þess myndir þess skulu varðveittar. Á
og Menntamálaráðuneyti. fjárlögum skal veita sérstakt
Safniö skuli safna islenzkum fjárframlag til handa Kvik-
kvikmyndum og kvikmyndum myndasafni og Fræðslumynda-
um islenzk efni, gömlum og nýj- safni til að koma á fót þessari
um, hverju nafni sem nefnast, og kvikmyndageymslu og gera hana
varðveita þær. Jafnframt afli svo úr garði sem nauðsyn krefur.
Pj óðleikhú slög
Fyrir Alþingi liggur stjórnar-
frumvarp til laga um Þjóðleik-
hús. Er þetta i fimmta sinn sem
frumvarpið kemur fyrir Alþingi
og nú i nokkuð breyttu formi eft-
ir ábendingu Fjármálaráðu-
neytisins.
„Gert er ráð fyrir að rekstri
leikhússins stjórni þjóðleikshús-
stjóri og þjóðleikhúsráð. Skal
þjóðleikhúsráð skipað 5 mönn-
um, völdum á sama hátt og
mælt er fyrir um i gildandi lög-
um.
Felld eru niður ákvæði um
leiklistar-, sönglistar- og list-
dansskóla en komið hefur verið
á fót Leiklistarskóla Islands
með sérstökum lögum.
1 frumvarpinu er gert ráð fyr-
ir, aö ráðnir verði nokkrir nýir
starfsmenn, Ber þar fyrst að
nefna leiklistarráðunaut
(dramaturg), þá er gert ráðfyr-
irtónlistarráðunaut (l/3star£s)
og listdansstjóra i fullu starfi.
Loks er svo starf skipulags- eða
framkv æmdastjóra
(produktionsleiter —production
manager) sem mjög hefur skort
i leikhúsinu og sjálfsagður er
talinn i leikhúsum viðast er-
lendis. Honum er ætlað að hafa
yfirumsjón með niðurröðun og
skipulagningu æfinga, nýtingu
starfekrafta, skipuleggja leik-
ferðir, fylgjast með innkaupum
o.s.frv. Er þess að vænta aö
þessu fylgi hagræðing, sem hafi
i för með sér aukinn sparnað
fyrir leikhúsið.”
Fleiri nýmæli eru I frumvarp-
inu.
Fiskimálaráð
verði afnumið
Fyrir Alþingi liggur stjörnar-
trumvarp þess efnis aö Fiski-
málaráð veröi afnumiö. t
greinagerö meö frumvarpinu
segiraö ýmislegt hafi stuölað aö
þvi, aö Fiskimálaráö hafi aldrei
oröiö eins virktog til hafistaðiö.
Aöilar aö Fiskimálaráöi hafi
ekki sýnt nægilegan áhuga um
aö gera því kleift aö gegna því
hlutverki, sem því var ætlað
samkvæmt lögum. Þykir tfma-
bært aö leggja ráöið niöur nú.
Islenzkukennsla
í fjölmiðlunum
Fyrir Alþingi liggur tillaga til
þingsályktunar um islezku-
kennslu I fjölmiðlum.
Flutningsmenn eru þeir: Sverr-
ir Hermannsson (S), Tómas
Arnason (F), Jónas Árnason
(Abl), Gylfi Þ. Gislason (A) og
Karvel Pálmason (Sfv). Tií-
lögugreinin hljóðar svo: ,,A1-
þingi ályktar aö fela rikisstjórn-
inni aö sjá svo um aö sjónvarp
og útvarp annist kennslu og
fræösluf öllum greinum móöur-
málsins. Þrettán manna ráö
kosiö hlutfallskosningu á Al-
þingi skal hafa meö höndum
stjórn þei.rra mála.”
um heimild frá Alþingi um
virkjunarframkvæmdir án þess
aö nægilegar upplýsingar lægju
fyrir. Heimildin hefði veriö veitt
fyrir 6-7 árum og enn væri ekki
hafnar framkvæmdir við virkjun-
ina. Kvaðst Þórarinn nú vilja
beina þeirri fyrirspurn til
iönaöarmálaráöherra hvort ekki
alþingi
væru Ur sögunni allar aætlanir
um aö selja hluta af orkufram-
leiðslu Hrauneyjafossvirkjunar
til Alversins.
Að lokum gerði Þórarinn
nokkra grein fyrir hugmyndum
framsóknarmanna um Urbætur i
orkumálum, eins og þær heföu
verið settar fram i þings-
ályktunartillögu þingmanna
flokksins. 1 þeim fælist, sagði
hann, að- eitt virkjunarfyrirtæki
heföi með höndum alla raforku-
vinnslu i landinu. Þetta fyrirtæki
mundu landshlutveitur og rikið
eiga og stjórna sameiginlega.
Stofnaðar yröu Landshlutaveitur
tilað annast alla dreifingu og sölu
á raforku til neytenda. Stjórn-
unaraðilar Landshlutaveitna
yröu sveitarfélögin og Lands-
veita.