Tíminn - 28.02.1978, Blaðsíða 15

Þriöjudagur 28. febrúar 1978
15
Kennmgm:
Að vita ekkert
— sjá ekkert
Helzti formælandi fyrir-
myndarrikisins á Islajidi i dag
er Lúövik nokkur Jósepsson.
Þessi Alþýðubandalagshetja
sem enn hefur ekki gleymt
útópiunni þvert ofan i allar
samþykktir Alþýðubanda-
lagsþinga, hefur að undan-
förnu, bæði á þingi og i fjöl-
miðlum, vaðið uppi með ein-
faldar lausnir á öllum hugsan-
legum vanda þjóðarskút-
unnar. I hverju orði hefur
Lúlli gamli skilið eftir sig gap-
andi hagfræðinga, heillaða
rekstrarfræðinga. Hvarvetna
er spurt: Er þetta satt, fær
kenningin staðizt?
Að visu er ekki alveg ljóst út
frá hvaða lögmálum Lúlli
gamli gengur i kenningum
sinum.'Það verður þó að telj-
ast liklegt að bókstafur Marx
gamla liggi að baki
kenningarsmiðinni, sem sé að
i fyrirmyndarrikinu fær hver
eftir þörfum og margsannað
lögmál skortsins fær þar ekki
við neitt ráöið.
Enginn vandi
En hver er svo kenning
karlsins (Lúlla, að segja)? Jú,
fyrir nú utan að rikisstjórnin
er bráöónýt við að leysa
vandann — ja, þá er tæpast
nokkurn vanda aö leysa.
Rekstraröröugleika fyrir-
tækja ber einfaldlega að leysa
með aukinni skattheimtu af
sömu fyrirtækjum. Gengis-
felling er vitaónauðsynleg.
Auðvitað á aö jafna óhag-
stæðan viðskiptajöfnuð viö út-
lönd með lækkun vöruverðs.
Hvað segir sig nú eins
sjálft??? Og þessi vaxtahækk-
unarpólitik. Það er hún, segir
Lúlli, sem er að setja fyrir-
tækin á hausinn. Vextirnir
eiga að vera lágir, nema
vextirá lánum sem vitað erað
fara til myndunar verðbólgu-
arðs.
Stjómarandstöðulág-
kúra
Er ekki kominn timi til að
þjóðin hætti að liða umbjóö-
endum sinum i hæstu stofnun
landsins, sjálfu Alþingi, að
vaða uppi með ábyrgðarlaust
þvaður? Eða hvenær ætlar
þessi þjóð að gera þá kröfu til
stjórnarandstöðu hverju sinni
aö hún haldi uppi málefnalegri
gagnrýniog sýni ábyrgð gagn-
vart þjóðarhag þegar til
mikilvægrar ákvarðanatöku
kemur? Þarf að minna sér-
staklega á afglöp Sjálfstæðis-
flokksins, þegar á miðju ári
1974 var til umræðu á þingi
<Sfnahagsfrum varp sem
miðaði að lausn mikils fyrir-
sjáanlegs vanda? Heföi
stærsti flokkur landsins, Sjálf-
stæðisflokkurinn, þá sýnt heila
brú f verki og haft ábyrga
afstöðu, væri tvimælalaust
betur settur þjóðarhagur. En
þennan ábyrgðarlausa skolla-
leik er stjórnarandstaðan nú
að endurtaka, eini munurinn
er (að visu mikill) að þing-
styrkur hennar nægir ekki til
aö koma 1 veg fyrir framgang
efnahagsfrumvarpsins.
Það er kominn timi fyrir
landsmenn aö hugleiða hverjir
hafa gagnaö þeim bezt. Það
eru ekki endilega þeir sem
hæst hafa. Vilmundarhögg
hafa skilið eftir fleiri ógróin
sár en nokkurn tima árangur.
Raunhæfar aðgerðir
Efnahagsráðstafanir i dag
eru nauðsyn. Vel að merkja er
hér um skammtimalausn að
ræða, og krafa þjóðarinnar
hlýtur að vera að gerðar verði
raunhæfar aðgerðir til að
standa undir aukningu kaup-
máttar i náinni framtið. En
það þarf lika að fara að vinna
og þingmenn verða að <sjá
fleiri frumvörþ til endur-
skoðunar og umbyltingar eldri
laga en frá dómsmálaráðu-
neytinu einu.
Þvi er ekki að neita að við
búum i verðbólguþjóðfélagi
þar sem þau fyrirtæki eiga
bágast sem mest leggja til
þjóðarframleiðslunnar. Veltu-
skatturinn hans Lúðviks er
húmbúkk og raunar stór-
hættulegur þar sem svindlið
liggur hjá þeim fyrirtækjum
sem geta faliö veltuna. Vaxta-
kenningin er húmbúkk, einf-
aldlega vegna þess að nær
allur arður á Islandi i dag er
verðbólgugróði, sem síöan
veltur til hæpinna fjárfest-
inga. Ekki aðeins fyrirtækin,
heldur einstaklingarnir lika,
eru farnir að láta verðbólguna
fjárfesta fyrir sig.
Hugarfarsbreyting
Hér þarf til að koma hugar-
farsbreyting sem nái alla leið
upp i þingsali og hvoru
tveggja til stjórnar og
stjórnarandstööu. Það þarf að
endurskoða kerfið og þá fyrst
og fremst skatta og fjármála-
stýringuna. Verði þetta ekki
gert heldur jólakaupæðið
áfram og timburmennirnir á
eftir þegar horfast þarf i augu
við aö seðlarnir i höndum
manns standa ekki undir
áletruninni.
Við skulum horfast i augu
við skammtfmalausn nú, en
við krefjumst aðgerða til að
gera skammtfmalausnir
óþarfar i framtiöinni eða þvi
sem næst.
KUBBUR
CHEVROLET TRUCKS
liotum tn solu:
Tegund: Arg. Verð i þús.
Volvo 144 grand luxe sjálfsk. '74 2.700
Toyota Celica '77 2.950
Scout 800 '69 850
Datsun 120 Y sjálfsk. '76 1.900
Opel Manta '77 2.900
Chevrol. Suburban m/framdr. '70 2.500
Morris Marina 4 ra dyra '74 900
Hanomag Henchel, ber4t '71 Tilboð
Ch. Nova Concours2 dyra '76 3.850
Chevrolet Nova sjálf s. '74 1.850
Ch. Nova Custom '77 4.300
Volvo 144 de luxe '71 1.200
Skoda Pardus '76 1.050
Skoda 110 L '77 950
Ch. Laguna 2 d. skuldabr. '73 2.200
Mercedes Benzdisel '70 1.500
Peugeot diesel 504 '72 1.200
Scout 11 6 cyl beinsk. ‘74 2.400
Vauxhall Chevette '76 2.100
VW 1303 L.S. '73 890
Peugeot 504 L '74
Opel Record2d. '68 500
Vauxhall Viva '75 1.300
Chevrolet Nova '65 450
Datsun disel með vökvast. '71 1.100
Chevrolet Caþrice '74 2.900
Mercury Montego MX '73 2.300
Volvo 142 '74 2.300
Opel Rekord 1900 sjálfsk. '73 1.700
Ch. Nova Custom skuldabr. '74 2.000
Ch. Nova Concours '77 4.500
Ch. Nova 2ja dyra '71 1.400
Ch. Chevy Van '74 2.000
Samband
Véladeild
ÁRMÚLA 3 ■ SÍMI 38900
Sinfóníuhljómsveit íslands
heldur tónleika i Háskólabiói n.k. fimmtu-
dag, 2. marz kl. 20.30.
Efnisskrá:
Mozart — Leikhússtjórinn.forleikur.
Bartok — Fiðlukonsert no. 2.
Schubert — Sinfónia no. 9.
Hljómsveitarstjóri: Adam Fischer.
Einleikari: György Pauk.
Aðgöngumiðar i bókaverzlunum Sigfúsar
Eymundssonar og Lárusar Blöndal og við
innganginn.
Sinfóniuhljómsveit íslands.
Söngskemmtun Ólafar
K. Harðardóttur
Sjöttu Háskólatónleikar
vetrarins voru haldnir i Félags-
stofnun stúdenta 25. febrúar.
Þar söng Ólöf K. Harðardóttir
ljóð við undirleik Guðrúnar
Kristinsdóttur. A efnisskránni
voru söngljóð eftir Franz Schu-
bert (1797-1828) Hugo Wolf
(1860-1903) Richard Strauss
(1864-1949) Gustav Mahler
(1860-1911) Sigfús Einarsson
(1877-1939) og Sigvalda Kalda-
lóns (1881-1946) Tónleikana
sóttu á þriðja hundrað manns
þvi þetta er fyrsta söngskemmt-
un Ólafar siðan hún kom heim
eftir ársdvöl i Austurriki. Há-
skólatónleikarnir hafa hlotið
stöðugan virðingarsess i hugum*
listvina við Faxaflóa: og veður
var hiö ákjósanlegasta til sam-
komuhalds.
Ólöf færðist mikið i fang með
efnisskrá sinni þvi þarna voru
saman komnir jöfrar söngljóös-
ins með Schubert og Wolf i
broddi fylkingar. Enda dró
nokkuð af söngkonunni þegar á
leið tónleikana en hún sótti sig á
nýjan leik og lauk þeim með
glæsibrag og tveimur aukalög-
um eftir Schubert og Grieg.
Enginn vafi er á þvi að Ólöf
hefur lært mikið i Austurrikis-
dvöl sinni en jafnframt á henni
enn eftir að fara verulega fram
á næstu árum — vér sem erum
komnir á miðjan aldur leggjum
jafnan mikla áherzlu á þann
þroska sem árin færa. Rödd
Ólafar hefur jafnan verið nokk-
uð ójöfn: afar tær og hljómmikil
hiö efra en missir talsvert
hljóminn hið neðra. Þetta gæti
hún jafnaö meö þvi að halda ögn
aftur af sér á háum tónunum.
Tónleikaskráin var meö full-
komnu formi eins og endranær
hjá Tónleikanefnd Háskólans
þvi allir þýzku textarnir voru
prentaðir en auk þess skýrði
Ólöf i stuttu máli efni ljóðanna
áður en hún söng þau. Að sjálf-
sögðu voru öll þýzku ljóðin 14 að
tölu um ástina fuglana og blóm-
in.
Af hinum prentuðu textum
var það tvennt ljóst hverjum
manni, að Ólöf ber þá mjög
skýrt fram — og hafði lært þá
alla utan að, sem i sjálfu sér er
ekkert smámál — svo og hitt
hve misvel lögin falla að textun-
um. Þar er fyrsta ljóðið Gott im
Fruhling við lag Schuberts i al-
gerum sérflokki enda sagði mér
lærður maöur að það væri oft
tekið sem dæmi um ljóð og lag
sem illa færu saman — það er
þvi likast sem tónskáldið hafi
ekki kunnaö orð i þýzku.
Þá er og gaman á ljóðasöng-
skemmtun sem þessari að
fylgjast með þvi hversu undir-
leikurinn fellur að textanum.
Þar kemur tónskáldið auðvitað
fyrst og fremst til sögu en jafn-
framt ber undirleikaranum að
hafa textann i huga i leik sinum
eins og Moore konungur þeirra
hefur lýst i bókum. Schubert
tekst þetta t.d. vel i Auf dem
Wasser zu singen, þar sem
undirleikurinn minnir á öldufali
og í Gretchen am Spinnrade þar
sem pianóið leikur rokkinn.Og
Hugo Wolf gerir krassandi
stormhljóð i undirleiknum i
Begegnung.
En snúum okkur aftur að
textunum. Flestir og þ.á.m.
undirritaður eru þannig að þeir
hlusta ekki á texta yfirleitt —
bará lagiö. Kannski er þetta ein
af varnarráðstöfunum likamans
(en hugurinn er hluti af honum)
gegn ytri eituráhrifum,hluti af
eyrnarlokukerfinu svonefnda
sem fræðimenn hafa sýnt fram
á með óyggjandi rökum og viða-
miklum tilraunum að tekur til
starfa undir vissum kringum-
stæðum: t.d. i kokkteilpartý-
um, þegar stjórnmálamenn
taka til máls o.s.frv. Og með þvi
að meiri partur allra þeirra
söngtexta sem dynja á eryum
manna eru heimskulegur,leiðin-
legur og illa ortur leir þá er llk-
legt að huganum hafi lærzt að
beita eyrnalokunum gegn öllum
söngtextum, enda þarf þá ein-
beitingar-átak til að opna aftur.
En á ljóöasöngskemmtun er
þetta auðvitað alveg ófært þvi
eins og segir á einum staö: „I
frambærilegu bókmenntaverki
er ekki hægt að aöskilja efnið og
formið. Það er meiningarlaust
að tala um efni eða inntak ljóös:
að útskýra það i lausu máli er
ekki einasta villimannlegt
heldur eyðileggur það hreinlega
fingert og margslungið lista-
verk. 1 listaverki er formið inni-
haldið.
Enginn getur neitað þvi að i
tónlist rikir það ástand sem öll
önnur listform verða að stefna
að — það ástand að þaö er ekki
hægtaðendursegja hana eða út-
skýra á annan hátt hún er sjálf
innihald sitt. Þegar málun og
höggmyndalist urðu óhlutlæg og
bókmenntir táknrænar eöa
súrrealistiskar. voru þær að
reyna að verða einsog tónlist-
in.”
velheppnað söngljóö er
einmitt þetta: textinn og lagið
eru eitt og söngljóöið er ófull-
komið án beggja. Þetta skilur
Tónleikanefnd Háskólans að
sjálfsögðu manna bezt enda
voru allir textar (aörir en is-
lenzkiríkyrfilega prentaöir eins
og áður sagöi. Þvi miður voru
flest okkar svo vond i þýzku að
þetta kom ekki nema aö hálfu
gagni, en þar er við aöra að sak-
ast.
Islenzku ljóöin sem Ólöf söng
voru Draumalandið (Sigfús
Einarsson og Guðmundur
Magnússon) Gigjan (S.E. og Be.
Gröndal) Betlikerlingin (Sig-
valdi Kaldalóns og Gestur Páls-
son) Við sundiö (S.K. og
Sigurður Sigurðsson) Þetta
voru miklir timar framan af
öldinni þegar hin ástsælu
söngvatónskáld voru upp á sitt
bezta enda bregzt það aldrei að
hinir betri söngvar þeirra
snerta hjörtu vor. Fór vel á þvi
að þær Ólöf og Guðrún lykju
ágætum tónleikum sinum meö
þeim.
26.2
Sigurður Steinþórsson
tónlist