Tíminn - 28.04.1978, Blaðsíða 7

Föstudagur 28. apríl 1978
7
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm), og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Jón Sigurösson, Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gíslason, Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmdastjórn og
auglýsingar Siðimúla 15. Slmi 86300.
Kvöldslmar blaöamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Verö I lausasölu kr. 100.00. Áskriftargjald kr. 2.000 á
mánuöi.
Blaöaprent h.f.
Það sker úr
Til eru þeir menn sem slegnir eru þess háttar
sjóndepru, að fyrir augum þeirra er veröldin
aðeins i svörtu og hvitu. Litbrigði sjá þeir ekki
og virðast ekki vilja af þvi vita er aðrir fullsjá-
andi menn reyna að benda þeim á þann sjón-
brest sem þeir eru haldnir.
Þessir menn sjá ekki sumir hverjir að is-
lenzka þjóðfélagið er um fram annað samfélag
vinnandi miðstétta, hvort sem eru i hópi laun-
þega eða sjálfstæðra framleiðenda. Fyrir aug-
um þeirra hlakkar hér aðeins gráðugt auðvald
yfir bráð sinni úr höndum sveltandi alþýðu.
Aðrir úr þessum hópi sjá drungalega
kommúnistiska samsærismenn hima i hverju
skoti og húsasundi albúna tilræðis.
Afbrigði þessa siðastnefnda sjónbrests er til-
hneigingin til að sjá slyngan og útspekúleraðan
skattsvikara i sérhverjum náunga sinum, gott
ef ekki smyglara i þokkabót.
Á sviði stjórnmálanna kemur þessi sjón-
brestur ekki sizt fram i þvi að menn sjá ekki i
islenzka samfélaginu annað en andstæður og
mótsetningar. Hvort sem þessir menn hafa
valið sér stað hægra megin eða vinstra megin
til að rórilla sér á reyna þeir að boða þjóðinni
þá kenningu, að aðeins sé um að velja einstakl-
ingshyggju Sjálfstæðisflokksins eða marxisma
Alþýðubandalagsins.
Svo sem vonlegt er verða þessir menn fyrir
sorglegum vonbrigðum hverju sinni er þjóðin
er spurð álits á hipdurvitnum þeirra. Hátimbr-
uð glerhús átrúnaðar þeirra, sem þeir sjálfir
kalla hugmyndafræði af litilli hógværð, falla i
dust hverju sinni er fólkið i landinu andar á
þau.
Það er ekki kyn að þessir menn hafa aldrei
getað komið auga á stöðu, hlutverk og gildi
Framsóknarflokksins i islenzku þjóðlifi og
stjórnmálum. Framsóknarflokkurinn hefur
áratugum saman notið þeirra friðinda að vera
vanmetinn og misskilinn af hugmyndafræðing-
um. Vonandi verður svo enn um hrið.
Framsóknarflokkurinn er ekki flokkur
lokaðrar hugmyndafræði sem numin hefur
verið spakvitringslega af þýddum bókum.
Flokkurinn er sprottinn uppúr islenzkum jarð-
vegi og hefur fram á þennan dag hlúð vel að
rótunum. Vegna þess að flokkurinn hefur
reynzt hlutverki sinu vaxinn og eðli sinu trúr
hefur hann haldið fylgi sinu litt breyttu um
árabil, en ekki orðið fyrir þeim hnekki sem
hugmyndafræðilegir útreikningar spekinga og
pólitiskra lærdómsmanna gerðu ráð fyrir.
Framsóknarflokkurinn er fyrst og fremst
flokkur hugsjóna og fólks. Hann berst af við-
sýni og ábyrgðartilfinningu fyrir þjóðlegum
félagshyggjuhugsjónum þess fólks sem skipað
hefur sér i raðir hans. Löngum hefur landinu
verið mikil þörf á miklum áhrifum Fram-
sóknarmanna til farsældar. Á næstu mánuðum
og árum eru áhrif Framsóknarmanna það sem
sker úr um félagslegan árangur nýskipanar i
efnahagsmálum.
Minjar um gleymt menningarsamfélag í Pakistan:
Blómlegt ríki fyrir um
það bil 4500 árum
Flestir meginþættir viðskipta
hafa verið samfélagseign
Pakistan er meðal ör-
birgðarlanda, þar sem
haröstjórn trónar yfir fá-
tæktinni og fáfræðinni. Ný-
lega hefur komið á daginn
að endur fyrir iöngu hefur
verið stórbrotið manniif á
þessum slóðum, þótt vafa-
laust hafi verið þar djúp
staðfest á milli þjóðfélags-
stétta. Gleymt menningar-
skeið hefur verið uppgötvað
i austurhluta þess iands,
sem nú heitir Pakistan.
Tvær liöfuðstöðvar þessa
týnda menningarsamfélags
liafa verið á vesturbakka
Indusfljóts, þar sem nú heit-
ir Móhenjódaró og skammt
á milli þeirra.
A þessum slóðum er nú
þurrt og ófrjótt land og hiti
afarmikill. En fyrir 4500 árum
hefur verið þarna vel skipu-
lagt samfélag með fjörug við-
skipti, miklar handiðnir og
þróað ritmál.
Þetta ríki hefur trúlega náð
yfir tvöfalt stærra land en
Egyptaland hið forna og þvi
varstjórnað frá tveimur harla
likum borgum, Harappa og
Móhenjódaró. Þær hafa báðar
veriðskipulagðar ásama hátt.
1 þeim báðum hefur verið há-
borg meö musteri, baðhús,
samkomuhús og firnamiklar
korngeymslur. Þaðan hefur
landinu verið stjórnað/ þar
hafa menn sinnt ritstörfum og
þar hafa máttarvöldin verið
tilbeðin.
Þessar fornu borgarrústir
hafa nú verið grafnar upp að
verulegu leyti og þar sem
hvorki hafa fundizt neitt telj-
andi af vopnum né sérlega
rammgerð virki virðist þessu
samfélagi ekki hafa verið
haldið uppi með vopnavaldi.
Liklegast sýnist að þetta hafi
verið trúarsamfélag svo öflugt
að lotningin fyrir guðdómin-
um hafi nægt til þess að halda
þvi saman. Hin miklu baðhús
sem fundizthafa erutalin hafa
tengzt trúarathöfnum. Margir
telja að sú trú, sem þarna
drottnaði hafi verið fornt form
Hindúatrúar.
íbúðarhverfi þessara borga
ganga 01 austurs frá háborg-
inni. Aðalgöturnar hafa verið
breiðar og beinar, en þvert á
þær komið mjóar götur. Þar
hefur verið stórfenglegt kerfi
vatnsæða og yfirleitt vitnar
allt um margbrotið stór-
borga rlif.
Flestallar byggingar hafa
verið úr brenndum múrsteini
og tíl þeirrar brennslu hefur
þurft ofna með mjög háu hita-
stigi. Umhverfi borganna.sem
nú er hálfgerð eyðimörk.hefur
verið vaxið skógi. Gerð húsa
hefur tekið snið af áköfu
monsúnregni á þessum
slóðum og árlegum flóðum.er
árnar fóru yfir bakka sina og
hefðu eyðilagt veikbyggða
leirkofa.
Alþýða manna í þessum
borgum hefur stundað hand-
verkaf ýmsu tagi og hver stétt
handverksmanna hefur búið
út af fýrir sig í hverfi eða
borgarhluta. Leirkerasmiðir
hafa verið margir, kunnað vel
sitt verk og haft góð tæki á
mælikvarða þess tima. öll
leirker eru skreytt,ýmist með
ferningum eða hringum, og
stöku sinnum með myndum úr
jurtarikinu eða dýrarikinu.
Smiðir hafa gert axir og
hnifa úr kopar og bronsi. Gull-
smiðir og silfursmiðir hafa
gert fallega hnappa, skraut-
muni og perlufestar. Þeir hafa
einkum átt viðskipti við þá
sem betur máttu sin i sam-
félaginu eins og gefur aö
skilja.
Utan borganna bjuggu
bændur sem ræktuðu hveiti og
annað korní)aunir og baðmull.
Sú kvöð lá á hverjum bónda að
gjalda rikinu ákveðinn hluta
uppskeru sinnar i skatt og
virðist það hafa verið i' likingu
við tiund þá, sem tiðkaðist
siðar viða um Vesturlönd.
Korn var geymt i gifurlegum
kornbirgðastöðvum innan
múra háborgarinnar. Yfir-
völdin, vafalitið prestar i
æðstu stöðum, önnuðust
skiptingu þess á milli borgar-
búa. Við kornbirgðastöðina i
Harappa eru þrjú gifurlega
stór mortél, þar sem korniö
hefurveriðsteyttimjöl. Mjólk
hefur einnig verið tekin i skatt
og henni útbýtt við tilsjón yfir-
valda.
Múrbrennsluofnár lutu
einnig sam félagsstjórn. Að
þeim var fluttur viður úr skóg-
unum og vinna við ofnana
virðist hafa verið vel skipu-
lögð. Loks má sjá að rikið
sjálft hefur átt nokkuð af
skógunum.
Elzta dæmið sem menn
þekkja nú um ræktun
baðmullar. er frá Harappa.
Baðmull hefur verið seld úr
landiog flest bendir tU þess að
baðmullariðnaðurinn hafi ver-
ið samfélagseign likt og lin-
iðnaðurinn. sem uppgötvaðist
i Mesópótamiu. En auk
baðmuUar hefur viður, krydd
og filabein verið selt úr landi.
Þessi miklu og blómlegu
menningarsamfélög hafa
siðan orðið fyrir miklu áfalli.
Svo virðist sem i Harappa og
Móhenjódaró hafi fyrst komið
kyrrstaðajiklega i nær þúsund
ár. Engar framfarir hafa
orðið i ræktun,engum nýjum
áveitukerfum er bætt við og
handverkið tekur ekki neinum
breytingum. Undanfari þessa
eru sandburður i fljótum, er
torveldaði bátum aö komast
leiðar sinnar,ogað þjóðleiðirá
landi lokuðust vegna bióð-
flutninga. Með öllu tekur fyrir
verzlunarviðskipti við Mesó-
pótamiu.
Á þessu sama timabili
virðist hafa verið mjög nærri
skóginum gengið og jörð sem
áður var ræktuð fer að blása
upp. Uppskeran rýrnar sam-
timis og fólki i borgunum
fjölgar, og sveitafólkið verður
þess ekki megnugt að fæða
alla,sem þar búa.
Vor hvert, þegar snjóa tekur
að leysa i Himalajafjöllum
vex vatnsmagn i ám.sem þar
eiga upptök sin. Þær verða
tuttugu til fjörutiu sinnum
vatnsmeiri en aðra tima árs
og flæða yfir ailt flatlendi á
bökkunum. Stundum verða
hamfarirnar langt umfram
þaðrsem venjulegt er og sam-
félag san þegar stendur höil-
um fæti stenzt slik áföll illa.
Margt bendir til þess,að
sjálft rothöggið hafi verið inn-
rás Aria. Til þess gæti bent aö
i Móhenjódaró fundust beina
grindur mannasem ekki höfðu
verið grafnir heldur liggjandi
eins og þeir hefðu leitast
við að fela sig. En þetta er
samt enn óráðin gáta eins og
margt annað.sem við kemur
þessum ævafornu menningar-
samfélcgum, sem enginn vissi
neitt um til skamms tima.
Rústir kornbirgðastöðvar I Móhenjódaró. Þangaö var Ilutt tfundbændanna og þarna
var kornvöru aftur skipt á milli borgarbúa.
JS