Tíminn - 28.04.1978, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 28. apríl 1978
Einhvern tima i vor, eða seint
i vetur, birtist allt i einu hjá
okkur maður, sem var að selja
ljóö, og hann gekk hús úr húsi,
eins og menn sem lesa af mæl-
um hjá fólki.
Við kcyptum tvær bækur og
vorifi ilmaði af fjölritunar oliu.
Ef hann var nógu góður til þess
að bera Ijóð milli húsa i svona
ve.ðri, vorum við ekki of góð til
að kaupa og bækurnar lágu i
hillu i nokkrar vikur.
Það skal þó játað strax, að
áhugi minn var ekki einvörð-
ungu Ijóðræns eðlis. ég vildi lika
sjá útgáfuna, en fyrirbærið
„Lystræninginn”, sem er tima-
rit um bókmenntir og listir,
hefur nú hafið bókaútgáfu lika,
eins og boðað hafði verið i sein-
asta blaði, eða þvi næsta á und-
an.
Ef frá er skilið það afrek að
gefa út fjölritað blað um listir og
menningarmál, eða öllu heldur
að halda þvi úti árum saman,
hefur Lystræninginn margt gert
vel. Ungt fólk, sem heltekið' er
að menningarinnblæstri, er
yfirleitt heldur leiðinlegt á
prenti fyrir þá sem vanir eru að
lesa. þvi það er nú búið að frelsa
heiminn einum of oft, að ekki
sé nú meira sagt.
En Lystræninginn hefur fleira
en bókmenntavit, hann hefur
lika peningavit, sendir fólki
giróinnheimtur eins og lögregl-
an og hjálparstofnun kirkjunna,
kann lika að verðleggja bækur,
selur þriggja arka bækur á 2500
kall (48 siður) og fleiri i þá átt-
ina sem bendir til þess að marg-
ir lifdagar séu fyrir höndum.
Min kynslóð ber virðingu fyrir
okri.
Tvær ljóðabækur
Ljóðabækurnar tvær, sem
maðurinn kom með utan úr
kuldanum hétu ,,A djúpmiðum”
eftir Pjetur Lárusson, og
„Gjalddagar” eftir Birgi Svan
Simonarson. Fyrri höfundinum
kem ég nú ekki alveg fyrir mig
en ég hafðiáðurlesiðljóð eítir
Brigi Svan, sem liiun vera br.oð-
ir Ólafs Hauks Simonarsonar,
sem oft gerir góða hluti.
Báðar eru bækurnar mynd-
skreyttar.bókBirgis Svans með
grafík eftir Richard Valtingoj-
er, en kápuna gerði Sigrid Valt-
ingojer. ogeru þessi verk vel af
hendi leyst, en myndskreyttar,
fjölritaðar bækur eru oft subbu-
legar, þvi prenttæknin er á of
lágu plani fvrir myndlist. Þetta
kemur þolanlega út, enda prent-
að i' betri vél.
Ljóðabók Pjeturs Lárussonar
kemur verr út frá sjðnarmiði
bókagerðarinnar. Bók hans
myndskrevtir, eða lýsir, Orn
Karlsson með einshvers konar
collage myndum, en hann notar
ljósmyndir og teikningu jöfnum
höndum. Hefur bóklýsingin tek-
izt óvenju vel, hún fylgir kvæð-
unum og gefur þeim dýpra inn-
tak, án þess að breiða sig um of
yfir efnið.
Kápan er á hinn bóginn léleg.
frá útfærslusjónarmiði, þó hug-
myndin sé góð í sjálfu sér.
Birgir Svan tileinkar bók sina
SigurjOni Þorbergssyni i Leiftri
og konu hans, Þórunni Gunn-
þórsdóttur, en Sigurjón hefur
greitt götu fjölmargra höfunda,
prentað þá, þegar engir aðrir
gáfu sig fram, og oft fyrir litla
og stundum enga borgun.
Sigurjón er hygginn hug-
sjónamaður, sem unnið hefur
merkilegt útgáfustarf um dag-
ana, en hann rekur fullkomna -
fjölritunarstofu og offsetfjölrit-
un.
Það er álit vort að útgáfur i
guðsþakkarskyn.i eigi ekki mik-
inn rétt á sér. Bækur verða að
standa undir sér bókmennta-
lega og fjárhagslega. Það hjálp-
ar engum i raun og veru, þótt ár
eftir ár sé mokað út einhverjum
doðröntum eftir menn fyrir
frændsemis sakir. ef enginn
kaupir — eða les. Sigurjón i
Leiftri fann upp ódýrar ljóðaút-
gáfur, sem selja má upp úr
töskum með þvi að leita uppi
ljóðavini en þetta er svo erfið
aðterð ibóksölu.að menn leggja
ekki út i hana nema þeir séu við-
þolslausir af þörf til þess aö
losna við kvæðið. Leiðin er sum-
sé opin.
Ljóðin
LjóðPjeturs Lárussonar eru
ljóð byrjandans, samt hefur
hann verið að gefa út bækur i
sex ár. Það er ekki auðvelt að
rökstyðja þetta sjónarmið, en
flestum sem fást við texta hefur
einhvern tima liðið svona og
þeir vita að það er framhaldið
frá þessum stað. sem mestu
ræður. Samt er margt vel sagt i
þessari bók, myndir risa og fá
'ÍJqÐ £Ftí«
PJETUR UARU5Í0N
MyNDSKREYTm: TKN KflftLSSoM
lif. Annað hefði mátt vera
óprentað.
Dæmi um vel gerðar myndir i
ljóði er t.d. þetta:
NÖTT
„Nóttin ber svarta skykkju
áheröum sér.
Þögul gengur hún milli húsa,
að loka augum manna,
uns árroðinn kemur henni i
opna skjöldu.”
Ennfremur:
A BARNUM
■ Með fjögra stjörnu draum
i augum.
kláravin í glasi
og helviti að eiga ekki
pening á vörum.
Fortiðin blasir við þér
krúttið mitt föla á vanga.
Má bjóða þér út i sólina,
að hún megi sklna á eymd
þlna?”
Birgir Svan Simonarson gaf
út sina fyrstu bók „Hraðfryst
ljóð" árið 1975 og ári seinna
komu „Nætursöltuð ljóð”.
Ég mun hafa lesið aðra hvora
þeirra, en man nú fátt.
Yrkisefnin eru fremur hvers-
dagsleg, en svona hefst eitt
kvæðið:
,,l glottandi baksýnisspegli
teygja úr sér andfúlar
hraðbrautir
bflar tæta með hjartslætti
úlúr nývöknuðum úthverfum
andvari rennir votri túngu
eftir straumlinu bilanna
hestöfl kyssa bensinfætur
blár reykur fer kollskit
yfir tifandi mælaborði
hver visir ber vitni
snúningshraða veraldar
inara i gulum skýjavoðum
grákristallar borgarinnar
ofurmenni risin úr þvingu
draumsins
komin á ról i skotheldum
frökkum”
Þetta er svosum ekki verra en
t.d. yrkingar Morgunblaðs-
manna um strætisvagnaleiðir
og fleira þess háttar, en þó hefði
maður átt von á litrikari ljóð-
um frá þessum efni'iega manni.
öllu hressilegra og skemmti-
legra er þetta:
„konan min kvartar yfir þvi
ég æpi uppúr svefni
i nótt mun ég þræða
svitaperlur af enni mér
upp á ósýnilegan þráð
og gefa henni þær i morgungjöf
hún þarf sist að óttast
að mæta annarri konu með eins
þetta verður m odelskartgripur”
Ég þakka manninum sem
kom og seldi mér þessar
skemmtilegu bækur.
Jónas Guðmundsson.
Tvær lj óðabækur
síðan í vetur
Bréf lögfræðings Alþýðubankans
til saksóknara ríkisins
Hr. saksóknari rikisins
Þórður Björnsson
Reykjavik.
Revkjavik. 24. april 1978
Ég undirritaður. Ingi R. Helga-
son hr 1.. Laugavegi 31 hér i borg,
ley fi mér hér með að snúa mér til
yðar. hr. saksóknari. með beiðni
um að rannsakaðar verði fyrir
domi með opinberum hætti eftir-
greindar sakargiftir á hendur
mér sem lögmanns Alþýðubank-
ans hf. i dagblaðinu VISI dagana
17. og 22. april 1978:
1. Fvrsta sakargift: „Það hefði
auðvitað engum átt að vera það
hetur ljóst en lögmanni bankans,
sem annaðist tryggingartöku h.ia
nefndum aöilum...” iVISIR. 17.
april 1978i
Af þessu tilefni verði rannsak-
að. hvort ég hafi gerzt sekur um
refsivert athæfi i sambandi \nð
tryggingartökur vegna útlana
bankans til Guðna Þórðarsonar.
Sunnu hf. og Air Viking hf. Rann-
sóknin beinist sérstaklega að þvi,
hvort mér hafi borið samkvæmt
stöðuumboði minu að annast
tryggingartökuna, hvort ég hafi
verið beðinn af bankastjórn að
taka tryggingar eða meta þær,
áður en féð var látið úti, og hver
hafi raunverulega tekið þær
tryggingar, sem teknar voru i
bankanum á móti þessum útlan-
um þar til i október 1975, er
bankaef tirlit Seðlabankans kom á
vettvang.
2. önnur sakargift: „Þátttaka
lögfræðings Alþýðubankans i
máli þessu sýnist einnig vera
mjög athyglisverð. I þvi sam-
bandi vekur mesta eftirtekt, að
hann hefur tekið við greiðslum til
Air Viking erlendis frá, er nota
átti tii þess að lækka skuldir fyr-
irtækisins við bankann. Pening-
arnir voru á hinn bóginnnotaðir il
þess að greiða innistæðulausar
ávisanir, er forstjóri fyrirtækis-
ins hafi gefið út persónulega. Við
rannsókn málsins var leitt í ljós.
að þessi ráðstöfun var gerð án
samþykkis beggja bankastjór-
anna.” (VISIR. 22. april 1978)
Af þessu tilefni verði rannsak-
að. hvort ég hefi gerzt sekur um
refs iverðan verknað, er égskilaði
bankanum hinn 10. nóvember
1975 með skriflegri skilagrein
greiðslu á innistæðulausum tékk-
um a reikning Guðna Þórðarson-
ar 60100, er ég hafi fengið til inn-
heimtu samkvæmt skriflegri inn-
heimtubeiðni dags. 29. okt. 1975.
Rannsóknin beinist einkum að
þvi. hvort ég hafi fengið frá
bankastjórninni sérstök fyrir-
mæii um innheimtu þessa um-
fram innheimtubeiðnina og hver
þau hafi verið.
3. Þriðja sakargift: „Þá vekur
það óneitanlega mikla athygli i
þessum upplýsingum, að lögfræð-
ingur Alþýðubankans hefur tekist
á hendur utanlandsferðir i þvi
skyni að afla erlendra lána fyrir
Air Viking. En lögfræðingur Al-
þýöubankans á jafnframt sæti i
bankaráði Seðlabankans. Eftir að
hafa fengið vilvrði fyrir sviss-
nesku láni leggur lögfræðingur
Alþyðubankans og bankaráðs-
maður i Seðlabankanum fyrir
hlutaðeigandi stjórnvöld, að þau
samþykki slika lántöku fyrir Air
Viking. Ekki var látið við það
sitja að fyrirtækið gerði það
sjálft. Bankaráðsmaður i Seðla-
bankanum og lögfræðingur AI-
þýðubankans hefur með þessu
móti gerzt milligöngumaöur
aðila, sem er i þess háttar van-
skilum við Alþýðubankann að
varðar við lög. Þessi hlið málsins
er óneitanlega alvarleg fyrir Al-
þýðubankann, er nú vinnur að þvi
að öðlast traust á ný og nýtur vel-
vilja flestra aðila i þeirri við-
leitni En hér vaknar spurningin
um, hvaða siðgæðiskröfur i' fjár-
málum á að gera til bankaráðs-
manna i Seðlabankanum." (VIS-
IR, 22. april 1978'.
Af þessu tilefni verði rannsak-
að, hvort ég hafi gerzt sekur um
refsivert athæfi með þvi að leita
eftir erlendu láni til handa Air
Viking hf. 1975 og afla heimildar
til þeirrar lántöku hérlendis. þeg-
ar lánsloforðið lá fyrir. Rann-
sóknin beinist einkum að þvi,
hvort bankastjórnin hafi beðið
mig að útvega hið erlenda lán og
svo hvort lánsútvegun min til Air
^Viking hf hafieins ogá stóðfarið i
-bág við hagsmuni Alþýðubankans
hf. á þann hátt, að eigi hafi sam-
rýmzt störfum minum fyrir bank-
ann.
Sá ritstjóri VISIS, hr. Þorsteinn
Pálsson. Háaleitisbraut 43 i
Reykjavik, sem skrifaði rit-
stjórnargreinina 22. ápril 1978 er
jafnframt ábyrgðarmaður blaðs-
ins, sbr. ákvæði laga um prent-
rétt, en hann er sjálfur lögfræð-
ingur og veit, að ég er ekki starfs-
maður Alþýðubankans hf.
birt i blaði sinu upplýsingar, sem
■ nægja mundu til ákæru á mig fyr-
ir refsiverðan verknað i sam-
bandi við ofangreindar sakargift-
ir.
Ég neita staðfastlega þessum
fullyrðingum ritstjórans en neyð-
ist af tilefni þeirra til að gera þá
kröfu, að með sjálfstæðri opin-
berri rannsókn liggi það alveg
ljóst fyrir, hvort ég er sekur eða
ekki um þær ávirðingar, sem rit-
stjórinn ber á mig i nefndri rit-
stjórnargrein og hefur látið lesa
upp fyrir allan landslýð i Rikisút-
varpinu, og skiptir hér engu,
hvort aðrir eru sekir eða saklaus-
ir.
Þessvegna krefstég sérstakrar
opinberrar rannsóknar.
Þessi ritstjóri telur sig nú hafa
Virðingarfyllst,
Ingi R.Helgason.
Könnun á leiguhús
næði í Reykjavík
Sem kunnugt er var nýlega
haldinn fjölmennur fundur leigj-
enda á höfuðborgarsvæðinu og
ákveðið að stofna á næstunni
leigjendasamtök. A fundinum var
kosin fimm manna undirbúnings-
nefnd og i henm eiga sæti:
Bjarney Guömundsdóttir, Fann-
arfelli 10 s. 72503, Fjóla
Guðmundsdóttir. Nesbala 27 s.
17112, Jón Kjartansson, Rauöa-
læk 25, s. 31069. Jón Asgeir
Sigurðss. Fjólugötu 11A s. 29604.
Jóhannes Agústsson, Miklubraut
42
Áhugamönnum, sem þátt vilja
eiga i stofnun samtakanna skai
bent á að láta skrá sig hjá
einhverjum ofangreindra. Fram
að stofnundi munu starfa hópar,
sem kanna eftirgreind viðfangs-
efni: Leiguhúsnæði i Reykjavik,
mat á húsnæði og verðbinding
húsaleigu, drög að nýjum húsa-
leigusamningi, heilsuspillandi
húsnæði. húsaleigustarfsem
Reykjavikurborgar, verkalýðs
hreyfingin og félagsleg bygging
leiguhúsnæðis, þróun bygginga-
mála og stefna ýmissa félaga
samtaka.
Skagfirðingakaffi
Kvennadeild Skagfirðinga-
féiagsins i Reykjavik verður með
sitt árlega veizlukaffi og happ-
drætti i Lindarbæ mánudaginn
1. mai n.k. kl. 2 sd. Að venju
verður þar margt gómsætt á
veizluborðinu og nytsamir og
góðir vinningar i happdrættinu.
Allur ágóðinn rennur til hinna
ýmsu verkefna félagsins, bæði i
liknar-og menningarmálum. Það
er ósk félagskvenna að sem flest-
ir leggi leið sina i Lindarbæ 1. mai
og styrki góð málefni.