Tíminn - 11.06.1978, Blaðsíða 6

6
Sunnudagur 11. júni 1978
menn og málefni
Ekki nýja
„ viðreisnarstjórn’’
Væri þorp eða kauptún, þar
sem nú búa hundrað fjölskyldur,
lagt i eyði, myndi það kosta sam-
félagið að minnsta kosti tvo millj-
arða króna. Þar að auki yrði fólk-
ið, sem i þess konar ógæfu lenti,
fyrir miklum skakkaföllum. Það
gengi slyppt frá eignum sinum og
sæi árangur alls sins erfiðis að
engu gerðan.
Beinn kostnaður við að byggja
yfir fólkið á nýjum stað yrði ekki
undir tuttugu milljónum króna á
fjölskyldu, kannski mun meiri.
Þar kæmu ekki aðeins til ibúðir
handa fólkinu, heldur einnig
götur, lagnir margvislegar,
skólarými og fleira.
Þjóðflutningar eru dýrir.
Andlit
byggða-
stefnunnar
Nú kunna menn að reka upp
stór augu. Er eitthvert kauptún-
anna okkar i hættu? gæti fólk
spurt.
Svariðer: Þau voru það mörg,
og þau gætu orðið það aftur, ef
byggðastefnan fær ekki að njótá
sin framvegis svipað og hún hefur
gert siðan 1971.
Ef við svipumst um á þessum
stöðum, i byggðunum hringinn i
kring um landið, þá blasir við
mikil önn og mikil framleiðsla.
Þar mega hvarvetna heita góð og
afkastamikil framleiðslutæki,
mikið af þeim svo til nýtt, viða
hefur verið unnið að gagngerðum
hafnarbótum, sums staðar eru
nýjar hitaveitur i uppsiglingu eða
i vonum i næstu framtið og ann-
ars staðar hafa þær sem fýrir
voruverið auknar. Isvo til öllum
kauptúnum og kaupstöðum
landsins blasá við ný hverfi ein-
býlishúsa, óg fleiri hús eru á ýms-
um stigum smiða. Það er
ótviræður vitnisburður um
vaxtarþróttinn og trú fólks á
heimahaga sina. Samhliða er
langviðast unnið meira eða
minna að þvi, eftir f járhagslegri
getu sveitarfélaganna, aö gera
þessi byggðarlög friðari og
snyrtilegri, fyrst og fremst með
endanlegri gatnagerð og bundnu
slitlagi, sem gerir bleytuna i
vætutið og rykið i þurrkum að
endurminningu, er hafa má til
samanburðar við það, sem nú er
að gerast.
Ollu þessu fylgir góður, al-
mennur fjárhagur fólks, og hann
er undirstaöa þess, sem við
augum blasir, en á aftur rætur
sinar að rekja til þess, að fólk á
þessum stöðum og landinu öllu
varpaði af sér kyrrstöðuoki
gömlu „viðreisnarstjórnarinn-
ar”, öfugmælastjórnar Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins, i kosningunum áriö 1971.
Sigursæll
júnidagur
Þann júni'dag, er þær kosningar
fóru fram, var brotið i blað i sögu
þessara staða, i sögu framleiðslu-
atvinnuveganna, i sögu landsins
alls.Þanndag hnekktu atkvæðin
i kjörkössunum aögerðaleysinu i
landhelgismálinu, atvinnuskerð-
ingarstefnu „viðreisnarstjórnar-
innar” og kyrrstöðunni og van-
trúnni, sem gamla stjórnarstefn-
an, stefna Sjálfstæðisflokksins og
Alþýðuflokksins einsog hún varð
i ,,viðreisnar”-samsuöunni, hafði
haft sjávarþorpum og kaupstöð-
um landsins að miðla. Og ástand-
iö var engu betra á Faxaflóa-
svæöinu, i kring um sjálft
stjórnarsetrið. Þaöan streymdi
fólk úr landi, ellef u þúsund manns
á einum áratug, undan atvinnu-
leysi, sem þessi annálaða rikis-
stjórn hélt að væri lækning
meina.
Hin gagngera
breyting
Allir vita, hvað næst gerðist, og
engir betur en fólkið á þeim fjöl-
mörgu stöðum, sem gersamlega
höfðu verið vanræktir og ,,við-
reisnarstefnan” brunnið mest á.
Hin nýja rikisstjórn, sem
Ólafur Jóhannesson myndaði þá,
færði landhelgina svo fljótt sem
unnt var út i fimmtiu milur, svo
að útlendingar ætu ekki dýrmæt-
ustu lifsbjörg okkar upp til agna.
Það voru siðustu forvöð fyrir okk-
ur að sækja rétt okkar.
Hversu miklu betur stæðu ekki
fiskstofnarnir á miðum okkar, ef
„viðreisnarstjórninni” hefði ver-
ið hrundið af stalli þegar f kosn-
ingunum 1967. En þjóðin bar ekki
gæfu til þess þá. Þvi er sem er og
stoðar ekki að segja hefði, hefði
Þaðer bara að fá ekki svoleiö-
is stjórn aftur.
Nýja rikisstjórnin vissi lika, að
atvinnuleysi er ekki aðeins böl
sérhverjum einstaklingi, heldur
einnig þjóðarbölvun, sóun af
verstu tegund. Hún sá, hvað það
gilti að missa fólk úr landi i
striðum straumum. Hún skildi ,
hvilik fyrirmunun það var að
hrekja fólk úr byggðum og bæjum
frá húsum sinum og heimilum.
Henni duldist ekki að fram-
leiðslugreinarnar voru undir-
staða allrar afkomu.
Það var hennar verk, að
skriður komst á kaup skuttogara
og annarra fiskiskipa, sem sam-
svara okkar tima. Það var henn-
ar verk að frystihúsin voru
endurbættmeð skipulegum hætti.
Hún tók upp byggðastefnuna, sem
siðan hefur haldið fram aÚt til
þessa dags, og orðið hefur allri
þjóðinni það bjargræði, sem af-
koman hvilir á.
Hvað, ef
„viðreisnin”
hefði enn rikt
i sjö ár?
Hver var upphafsmaður
byggðastefnunnar? Hann hét
Gísli Guömundsson. Hver bar
byggöastefnuna fram til sigurs?
Það var Framsóknarflokkurinn.
Og það er lika Framsóknar-
flokkurinn sem hefur séð til þess,
að henni hefur verið fylgt fram á,
þessu siðasta kjörtimabiii.
Vill nú ekki það fólk, sú þjóð,
sem i sjö ár hefur notið mikils
arðs og mikillar uppskeru af at-
vinnuaukningar- og byggöastefn-
unni, hugleiða hvers i hefði verið
misst, ef þessi aðhlynningar- og
fyrirgreiðslustefna við fram-
leiðslugreinar landsmanna hefði
ekki komið til sögunnar árið 1971
ogveriðfylgt siðan? Hvar værum
við nú stödd, ef svo hefði verið
haldið áfram sem gert hafði verið
allan sjöunda áratuginn — allt
verið látiðdankast með landhelg-
ina, engin fyrirhyggja höfð um
útvegun nýrra fiskiskipa, nema
það hvað einstakir menn brutust
i, atvinnuskerðingarstefnu „við-
reisnarstjórnarinnar” verið fram
haldið og allt látið fljóta eins og
flotið hafði i „viðreisnarár-
unum”? Hvað segið þið, sem
horfðuð á eftir fjórðu eða fimmtu
hverri manneskju flytjast burt úr
byggðarlagi ykkar á árunum
1960—1970, auk allrar viðkomunn-
ar? Kauptúnið ykkar eða kaup-
staðurinn væri draugabær, ef
þannig hefði verið að verki staðið
sjö ár til viðbótar. Hvað væri ef
ekkert hefði verið gert i land-
helgismálunum árið 1971?
Útlendingar væru búnir að tor-
tima fiskstofnunum og ekkert eft-
ir handa okkur sjálfum. Það er
réttilega talið nærri þeim gengið
nú en hvernig hefði farið ef ein-
beitt atlaga í landhelgismálunum
hefði enn dregizt um árabil?
Og hvað hefðu það verið margir
af frændum þinum, vinum og
venzlafólki, sem tekið hefði þann
sára kost að flýja land undan
ræfildómi og þvergirðingi
stjórnarvaldanna ef ekki hefðu
orðið vatnaskilin 1971? Kannski
væri þú meira að segja sjálfur
einn þeirra sem forráðamenn
skipasmiðastöðvarinnar Koc-
kums hafa i vor verið að segja að
nú sé þar ekki lengur vinnu að
hafa.
Vill fólk nýtt
„viðreisnar”-
tímabil?
Til hvers er verið að rifja þetta
Sjómennirnir sækja fiskinn á miðin, I frystihúsunum er framlag kvenna meira en karla. Myndirnar
eru úr frystihúsum i ólafsfiröi og á Akureyri.
upp? spyr kannski einhver. Þvi er
fljótsvarað. Enn veður uppi sá
hugsunarháttur, sem stjórnaði
aðgerðum og aðgerðaleysi
„ v ið réisn ar st jór na rinn ar ”. Enn
þenja þeir sig á siðum Morgun-
blaðsins dögum vikum og
mánuðum saman, er hafa Fried-
man nokkurn hagfræðing að
átrúnaðargoði — manninn, sem
er áttaviti herforingjaklikunnar i
Chile i efnahagsmálum. Látið er i
veðri vaka að hann sé hinn mikli
mannkynsfrelsari I peningamál-
um. Falliðfram og tilbiðjið hann
er meiningin i þessum skrifum.
Einmitt hann — manninn, sem
einni af mörgum kúgunarstjórn-
um heimsins og þó einni hinni
verstu, finnst leiðarstjarna við sitt
hæfi.
Og enn er, góðir hálsar, innan-
gengt milli Sjálfstæðisflokks og
Alþýðuflokks. Þar lifir i gömlum
glæðum og fornar ástir hafa ekki
fyrnzt. Þær ástir geta á ný færzt i
aukana ef úrslit kosninganna,
sem senn verða, gera þessum
flokkum nýja sambúð mögulega.
Viljið þið virkilega eiga það á
hættu að aftur sæki i gamla farið,
„viðreisnar”-farið sem hjakkað
var i tólf ár samfellfyalþjóð til
tjóns og sumum byggðarlögum
hálfa leið til tortimingar?
A það ekki hér við að allur er
varinn góður?
Kjörseðill
er ekki
leikfang
Engum dettur i hug að bera á
móti þvi', að sitthvað hefur farið
úrskeiðis á liðnum árum. Þið
getið verið sárgröm, jafnvel fok-
reið, vegna eins og annars, sem
er á annan veg en ykkur sýnist, að
átt hefði að vera. Þið hafið rétt til
þess. Við höfum öll þann rétt.
Þið getið saknað framkvæmda,
sem þið berið fyrir brjósti saknað
ósabrúar á ölfusá, Vikurskarðs-
vegar, Austurlandsvirkjunar,
hafnar hér og hafnar þar eða þá
einhvers annars. Þið getið fett
fingur út i Kröflu og Grundar-
tanga og Viðishús, ykkur-gete-
ógnað skuldir okkar erlendis, þið
getið talið fjármálastjórnina
slaka.
Þið getið sagt, að þaö hefði átt
að gera meira fyrir byggðina
ykkar, héraðið ykkar, kjördæm-
iö ykkar. Slikt er alltaf álitamál.
En þetta, og þó fleira væri, rétt-
lætir ekki, að neinn hugsandi
maður ráðstafi atkvæði si'nu i
gremju á þann veg sem verst
gegnir.og sizt með þeim hætti, að
það gæti orðið steinn i brú fyrir þá
flokka, sem höfðu dauðann og
dofann i fari i heil tólf ár, ,,við-
reisnarflokkana”.
Enginn ætti heldur að láta þann
flokk og þau blöö, sem hlaupið
hafa frá umræðum um þau mál,
sem snerta hag fólks, héraða og
landsins alls, og reyna i þess stað
að þyrla upp mold og mekki um
hermál og stórveldatogstreitu,
eins og Sjálfstæðismenn og
Morgunblaðið hafa nú gert, slá
sig neinni blindu. Látum þessa
menn hafa sjálfa sitt moldviðri,
sinar getsakir og sitt ofstæki.
Látum yfirleitt ofstækið á báðar
siður lönd og leið. En sjáum til
þess, að uppbyggingarstefnan i
framleiðslulifinu,sem undirstaða
alls og lifakkeri okkar, standi
ekki höllum fæti að kosningum
loknum.
Látum ekki á ný negla fyrir
gluggana á Siglufirði, hætta að
grafa húsgrunna á Skagaströnd
eða ferja fólk á flótta i þúsunda
tali úr landi.
—JH