Tíminn - 22.09.1978, Blaðsíða 6

6
Föstudagur 22. september 1978
(l'tgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurösson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og' auglýsingar Siöumúla 15. Simi
86300. ' . '
Kvöldsimar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Verö i lausasölu kr. 100.00. Askriftargjald kr. 2.000 á
mánuöi.
Blaöaprent h.f.
Hvatning til athafna
Að undanförnu hafa talsverðar umræður orðið
um skattamál. Enda þótt mikið hafi farið fyrir
órökstuddum upphrópunum vegna efnahags-
aðgerða rikisstjórnarinnar hefur ýmislegt
athyglisvert komið fram i þessum umræðum.
Meðal þess sem einkum hlýtur þar að vekja eftir-
tekt almennings eru þær upplýsingar að gert sé
ráð fyrir um 10% skattsvika af þjóðartekjum i
þeim löndum sem almennt er talið að skattaeftirlit
og skattheimta sé með bestu móti.
Hér á landi má gera ráð fyrir að samsvarandi
hlutfall næmi hvorki meira né minna en 35 mill-
jörðum króna. Og varleg áætlun hefur verið talin á
bilinu 15 til 20 milljarðar króna á þessu ári.
Það gefur auga leið að ástandið i islenskum
efnahagsmálum og fjármálum rikisins væri með
öðrum hætti en nú er ef umfangsmikil skattsvik
gætu ekki átt sér stað.
1 þeim löndum sem hafa einna besta skatt-
heimtu hefur möguleikinn á undandrætti verið
viðurkenndur með þeim hætti að launþegar fá sér-
stakan afslátt af tekjuskatti, þar sem vitað er að
þeir sem aðeins lifa af launum hafa litla mögu-
leika á sliku. Hér á Islandi, i landi undanþágunnar,
lögkrókanna og heimildarákvæðanna, hefur ekki
verið haft fyrir þvi að jafna aðstöðu skattborg-
aranna með neinum slikum hætti.
Þá er það og vitað að ómældar fjárhæðir hafa
safnast á hendur einstaklingum og fyrirtækjum
hérlendis i óðaverðbólgu umliðinna ára. Þegar
þetta bætist við hið fyrra er það ekki að undra að
almenningur ber takmarkað traust til réttlætis og
skilvirkni skattakerfisins.
Hinum nýju lögum um tekju- og eignarskatta,
sem samþykkt voru á siðasta Alþingi, er meðaí
annars beint að þvi markmiði að bæta úr verstu
ágöllum skattkerfisins, og má þó vafalaust enn
betur ef duga skal. Að sama markmiði hniga til-
lögur Framsóknarmanna um sérstakan skatt á
verðbólgugróða.-en brýnt er að þær nái fram að
ganga.
1 ályktun sem hin nýkjörna stjórn Sambands
ungra Framsóknarmanna samþykkti á fundi
sinum f yrr i þessari viku er komist s vo að orði:
„Þeir sem nú hneykslast á afturvirkni skatta
ættu þess i stað að huga að þvi meini sem grafið
hefur um sig i islensku þjóðfélagi á undan
gengnum árum, — skattsvikunum. Fullyrða má að
ef allir hefðu talið fram samviskusamlega hefði
ekki aðeins verið óþarfi að gripa til viðbótarskatt-
lagningar i ár, heldur hefði verið unnt að lækka
skatta almennt á launamönnum”.
Siðan skorar stjórn Sambands ungra Fram-
sóknarmanna i ályktuninni á rikisstjórnina að efla
skatteftirlit og herða viðurlög við skattsvikum, að
standa betur en verið hefur að innheimtu sölu-
skatts og að einfalda skattalög i þvi skyni að fækka
frádráttarheimildum og koma i veg fyrir það sem
stundum hefur verið nefnt „lögmæt skattsvik”.
Skattakerfi sem skattþegnarnir eru sammála
um að einkennist af lögmætum undandrætti getur
ekki staðist. Slikt kerfi verður að skera upp. Komi
það i ljós við nákvæma athugun að hin nýju lög um
tekju- og eignaskatta nægi ekki til brýnna úrbóta,
verður að gera á þeim viðeigandi lagfæringar. Hín
timabæra ályktun stjórnar Sambands ungra
Framsóknarmanna er hvatning til athafna i þessu
grundvallarmáli félagslegs réttlætis i landinu.
JS
Erlent yfirlit
Barre fellir niður
höft og styrki
Mikil breytíng á stjórnarstefnu hans
ORSLIT þingkosninganna,
sem fóru fram i Frakklandi i
marzmánuöi i vetur, uröu þau,
eins og eftirminnilegt er, aö
borgaralegu flokkarnir
svonefndu héldu velli. þótt
skoöanakannanir heföu bent
til þess um langt skeiö, aö
vinstri flokkarnir svonefndu
myndu fá meirihluta. Sigur
borgaralegu flokkanna var aö
talsveröu leyti þakkaöur
Raymond Barre, sem haföi
veriö litiö þekktur prófessor
og embættismaöur þangaö til
Giscard forseti geröi hann
óvænt aö forsætisráöherra,
þegar Jacques Chirac, leiötogi
Gaullista, lét af þvi starfi
vegna ágreinings viö forset-
ann. Barre haföi veriö talinn
hallast aö Gaullistum, en i
þingkosningunum bauö hann
sig fram sem óháöur en naut
stuönings miöfylkingar
Giscards. Barre haföi unniö
sér allgott orö sem forsætis-
ráöherra og náö trausti
sjónvarpsáhorfenda meö
trúveröuglegum og sannfær-
andi málflutningi. Hann
reyndist vinstri flokkunum þvi
þungur i skauti i kosningabar-
áttunni og telja fréttaskýrend-
ur, aö þaö hafi átt verulegan
þátt I ósigri þeirra.
Eftir kosningarnar var samt
efazt um, aö Giscard myndi
fela honum stjórnarforustuna
áfram, heldur byrja nýja
kjörtimabiliö meö nýjum for-
ustumanni og nýju liöi. Sú
varö þó ekki raunin. Giscard
fól Barre stjórnarforustuna
áfram og geröi hann tiltölu-
lega litlar breytingar á stjórn
sinni. Hins vegar hefur hann
breytt stjórnarstefnunni
miklu meira en menn áttu von
á. Segja má aö hann hafi aö
miklu leyti gerbreytt henni.
Utan Frakklands er fylgzt
meö þessum breytingum og
afleiöingum þeirra meö vax-
andi athygli. Margar rikis-
stjórnir biöa eftir þvi aö sjá,
hvort þær reynast viti til varn-
aöar eöa öörum til fyrirmynd-
MEGINBREYTINGIN, sem
felst i hinni nýju stjórnar-
stefnu Barres, er fólgin i þvi
aö hverfa sem mest frá þeirri
hafta- og styrkjastefnu, sem
fylgt hefur veriö i Frakklandi
aö undanförnu. Verölagiö,
sem áöur var háö ýmsum
hömlum, hefur veriö gefiö
sem mest frjálst. Styrkir, sem
hafa veriö veittir til ýmissa
atvinnugreina eöa atvinnu-
Giscard og Barre
fyrirtækja, hafa veriö gifur-
lega skertir eöa afnumdir meö
öllu. Kenning Barres er i
stuttu máli sú, aö þvi meira
sem fyrirtækin eru styrkt meö
hömlum og styrkjum, þvi
minna veröi frumkvæöi og
framtak þeirra, sem eiga aö
reka fyrirtækin. í Frakklandi
sé oröiö aö finna fjölda fyrir-
tækja sem ekki eiga lengur
rétt á sér. Efnahagslifiö eigi
aö byggja á þeirri grund-
vallarreglu, aö þaö haldi velli
sem hæfast er.
Þaö veröur ekki sagt, aö
þessi breyting á stjórnarstefn-
unni hjá Barre hafi gefizt vel
hingaö til. Atvinnuleysi hefur
aukizt i Frakklandi siöustu
mánuöina, m.a. vegna þess,
aö ýms fyrirtæki hafa lagt upp
laupana, og verölag hefur
yfirleitt hækkaö I kjölfar þess
aö dregiö hefur úr verölags-
hömlum. Fyrirtækjum hefur
veriö leyft aö hækka laun i
samræmi viö aukinn fram-
færslukostnaö, en ýms þeirra
hafa hækkaö þau öllu meira,
þrátt fyrir fyrirmæli Barres,
aö slikt brjóti gegn stefnu hans
og megi þau fyrirtæki, sem
Chirac og Giscard
þaö gera, eiga von á refsiaö-
geröum. Fleira mætti nefna,
sem bendir til þess, aö afleiö-
ingarnar af breytingum
Barres geti oröiö aörar en
hann hefur gert sér vonir um.
BARRE lætur þetta ekki neitt
á sig fá. Hann segist alltaf
hafa gert sér grein fyrir þessu.
Honum hafi veriö ljóst, aö
áöur en ástandiö gæti batnaö,
þyrfti þaö aö versna. Hiö
versta muni veröa afstaöiö
eftir fáa mánuöi og batinn
veröi farinn aö koma til sög-
unnar á siöari hluta næsta árs.
Þaö er i samræmi viö þessa
stefnubreytingu, sem Barre
hefur undirbúiö fjárlagafrum-
varp næsta árs. Samkvæmt
þvi hyggst hann lækka veru-
lega hallann á ríkisrekstrin-
um. ! ár veröur hallinn á
fjárlögunum 2160 milljaröar
Isl. króna, en áætlaö er aö
hann veröi ekki nema 1440
milljarðar Isl. króna á næsta
ári. Til þess aö lækka
rekstrarhallann hyggst Barre
leggja á nýja skatta, sem
nema samtals 600 milljöröum
isl. króna.
Þaö liggur i augum uppi, aö
þessar ráöstafanir hafa sætt
liaröri gagnrýni af hálfu
leiötoga vinstri flokkanna. Viö
þvi mátti alltaf búast og Barre
hefur þvi ekki áhyggjur af
henni. Hitt er alvarlegra, aö
Chirac hefur einnig látiö i ljós
vonbrigöi meö nýja fjárlaga-
frumvarpiö og er heldur ekki
sáttur viö hina nýju efnahags-
stefnu Barres. Slikt er ekki
heldur aö undra, þvi aö hún
brýtur i bága viö þá efnahags-
stefnu, sem fylgt var i tiö
Gaullista. Svo getur fariö, aö
árekstrarnir milli Barre og
Chirac veröi þaö miklir, aö
stjórn Barre veröi aö víkja.
Chirac hefur vafalitiö i huga,
aö láta koma til fulls
ágreinings milli sin og
Giscard forseta fyrir forseta-
kosningarnar 1981, en búizt er
viö, aö þeir veröi þá
keppinautar. Sennilegt þykir
þó, að Chirac telji of snemmt,
aö til friöslita komi nú, og þaö
gæti bjargaö stjórn Barre aö
þessu sinni.
Þ.Þ.