Tíminn - 22.09.1978, Blaðsíða 12

Tíminn - 22.09.1978, Blaðsíða 12
12 Föstudagur 22. september 1978 ■ ' fólk í listum MENNINGARTENGSL ÍSLANDS OG RAÐSTJÓRNARRÍKJ- ANNA Tónleikar, danssjning og sýning á nytjalist og málverkum. Sovéskir dagar Ég veit ekki hversu lengi skipuleg menningarleg samskipti hafa staöiö milli Sovétrikjanna og Islands, en islenskukennarinn minnsagöi, aö hingaö heföi komiö afskaplega gdö óperusöngkona i þann mund er viö vorum aö vinna striöiö. Þetta var afskaplega feit söngkona, sagöi hann, en söng sig inn i hjörtu allra, sem til hennar heyröu. Hún haföi sungiö fyrir hermennina á austurvigstöövun- um meöan þeir suöu kartöflur i bensinbrúsum yfir opnum eldi og ornuöusér viö báliö. Svona er nú langt siöan. En fljótiega eftir striöiö fóru Rússar aö veröa hér tiöir gestir, einkum eftir aö MIR haföi veriö stofnaö, en félagiö hefur siöan unniö aö menningartengslum Islands og Ráöstjórnarrikjanna, og hvaö sem ööru liöur, þá hafa þessi samskipti veriö góö, a.m.k. fyrir tslendinga, sem fyrir bragö- iö áttu þess kost aö fá aö fylgjast meö þvi sem var aö gerast i menningarmálum og listum þarna fyrir austan. 1 vlsu má segja sem svo, aö heimsóknir hafi ekki sama gildi og áður, eftir aö sjónvarpiö kom, en eigi aö siöur hafa menningar- flokkar sem feröastmilli landa og kynna þjóölega list, mikiö aö- dráttarafl: eru einhvern veginn meiri staöreynd en segulband, eöa filma. Menningarleg einangrun þarf ekki endilega aö stafa af pólitisk- um fordómum, heldur getur hún lika stafaö af áhugaleysi, og þá koma áhugafélög sér oft vel, þau reka á eftir kerf- inu og koma slnum málum fram og MIR hefur veriö duglegt félag og vinnur nú aö kynningu á sovétlýöveldunum 15. Okraina, sem nú er kynnt, er þaö þriöja í rööinni, Lettar voru hér i fyrra og Armeniumenn árið 1976, og á mánudaginn var, 18. septem- ber héldu Úkrainumennirnir skemmtun i Þjóöleikhúsinu fyrir allt ab þvf fullu húsi. Tónleikar og dans Skemmtunin f Þjóöleikhúsinu tók um þaö bil tvo tima. Þar skiptust á dansatriöi, þar sem dansarar úr þjóödansafiokknum Rapsidíu i Vorosjilovgrad komu fram, en dansflokkinn skipa stúdentar, kennarar og verka- menn, en auk þess komu fram frægir atvinnumenn, þeir eru: Anatoli Mokrenko, einsöngvari viö óperuna i Kiev, þjóölista- maöur Sovétrlkjanna, Eleonora Piradova, pianóleikari, heiöurs- listamaöur úkrainska sovétlýö- veldisins., Maja Pisarenko, bandúruleikari og söngkona, Frá undirritun starfsáætlunar fyrir áriö 1978 i MtR-salnum hinn 22. april sl. Frá hægri til vinstri: Valentin A. Gerazimov, Nikolai Kúdravtsév aöstoöarfiskimálaráöherra Sovétrlkjanna og formaöur félagsins Sovétrikin-tsland, lvar H. Jónsson formaöur MtR og Viktor Moroz varaformaöur úkrainska vináttufélagsins. heiöurslistamaöur úkrainska sovétlýðveldisins., Nina Golenko, bandúruleikari og söngkona, heiöurslistamaöur úrkainska sovétlýðveldisins, Leonid Pavlov, bajanleikari, en bajan er hnappaharmonika, margra kóra. Skemmtun Okrainumannanna i Þjóöleikhúsinu var i kabarett- formi. Atriöi skiptust á, þ.e. sólóatriöi, en dansaö var inn á milli. Sériega forvitnilegur var söngur þeirra Maju Pisarenko og Ninu Golenko, en þær sungu tvisöng og léku undir á nadúru, sem er sérkennilegt, hljómfagurt strenghljóöfæri, en úkranska bandúran hefur a.m.k. 70 strengi, en samkvæmt bóklegri skilgrein- ingu á bandúra aö vera mandolin- hljóöfæri meö tvisvar sinnum sex strengjum, svo þetta er eitthvaö annaö, og er eiginlega nær hörpu aö byggingu en hljóöfærum af git- ar og mandolinættinni. Tvisöngurinn fékk góöar undir- tektir, ogsömuleiöis bandúrurnar tvær. Hápunktur tónlistaratriða er liklega einsöngur baryton söngvarans Anatolis Mokrenkos, en hann hefur mjög sérstæðan feril sem söngvari. 1 viðtali viö hann segir þetta: — Heima sungu allir, segir söngvarinn. Ég „gólaöi” lika meö strákunum á kvöldskemmtunum ifélagsheimilinu,og ég held aö ég heföi aldrei oröiö söngvari heföi ég ekkialist upp í sveitaþorpi, þvi aö söngurinn er eins og ljóörænn skáldskapur sem enginn getur kynnst aö gagni nema með nán- um tengslum við náttúruna sjálfa. Siöar segir söngvarinn frá þvi, er hann lauk skyldunámi og hlaut gullverölaun og heföi þá getað látiö skrá sig í tónlistarskóla, en hann hóf i staö þess nám í fjöl- brautarskóla. Hann lauk prófi sem jaröfræöingur og helgaði sig siöan störfum á sviði jaröfræö- innar i 7ár. Visindastörf hóf hann reyndar f rannsóknarstofnun sem siöar varö fræg um heim allan fyrir rannsóknir sinar og uppgötvanir i sambandi viö eitil- hörö jaröefni og steina. Á þessum árum samdi Mokrenko nokkrar visindaritgerðir og hann safnaöi saman efni til úrvinnslu, er hann vann að rannsóknum á gömlum eldfjöllum og skjásteini. En hann gat ekki gleymt söngnum, ekki þegar hann stóö á sviöi félags- heimilis rannsóknastofnunarinn- ar eöa i snæviþöktum fjallshliö- um Kákasus og þar kom aö hann lét skrá sig á kvöldnámskeiö tónlistarháskólans i Kiev. Þar hófst i raun og veru söngferill hans. Fjórum árum siöar var honum boöiö starf viö óperuleikhúsiö i höfuöborg úkrainska sovétlýöveldisins. — Efégáeinhverntimaeftir aö syngja opinberlega þá verður þaö hvergi annars staöar en á sviöi óperunnar i Kiev, hugsaöi Anatólí eittsinn meösér. Og hann byrjaöi aö syngja þar fyrir lýöveldiö, fyrir Sovétrikin, fyrir heim allan, þvi aö hann hefur feröast til 15 landa í ýmsum heimshlutum og kynnt þar úkrainska list, úkrainskan söng. Aö lokum þetta: aö Kjarvalsstöðum. Þarna eru glermunir af ýmsu tagi, leirmun- ir og fl. sem of langt væri upp aö telja hér og nú. Menn veröa aö fara og skoöa þessa muni af Ihygli og i góbu tómi, þvi að þetta eru óvenju fagrir og vel geröir munir. Um vatnslitamyndirnar er þaö hins vegar aö segja, aö þær ögra manni ekkert, og eru flestar held- ur dapurlegar, enda hefur gengiö illa fyrir austan aö fá menn til þess aö mála annaö en þaö sem ráöstjórnin vill. I myndirnar vantar eldmóð og tilraun, þetta eru aöeins vel geröar myndir, byggðar á þekktum og heföbund- um aöferöum. Mest ber á lands- lagsmyndum, en auk þess er þarna veðurathugunarstöö, járn- bræðsla og námuvinnsla, sem eru littþekkt mótiv hér á landi. Dálitið um tJkrainu. Úkralnumenn og félagiö MIR nota einnig tækifærið til þess aö kynna Úkrainu fyrir fólki. Þeir segja þetta m.a. um landiö og þjóöina og er best aö þaö fái einnig aö fljóta meö hér: Nokkrir dansarar úr „Rapsódiu”. Anatóli Mokrenko hefur lyrisk-dramatiska barytónrödd. Hann er nú á 46. aldursári, fædd- ur 22. janúar 1933. Söngur hefur veriö hans aöalstarf I 15 ár og hann hefur fariö meö yfir 30 óperuhlutverk. Meðal helstu hlut- verká hans á óperusviðinu eru: Figaró i „Rakaranum frá Sevilla” eftir Rossini, Onégin I „Évgeni Onégin eftir Tsjaikovski, Ostap i „Taras Bulba” eftir Lysenko, Gryaznoi i „Unnustu keisarans” eftir rimský-Korsakov, Germont i ,,La Traviata” eftir Verdi, Escamillo I „Carmen” og Zurga i „Perluköf- urunum” eftir Bizet. Luna i ,,I1 Trovatore” eftir Verdi. Einnig eru á söngskrá hans rómönsur i hundraöatali, úkrainsk og rússnesk þjóölög, og nútimaverk. Hann kemur oft fram i útvarpi og sjónvarpi.” Morenko getur þvi tekib undir rússneska spakmæliö: Söngur þú ert auðna min. Þá lék Elonora Piradovu einleik á pianó, falleg og þekkt lög, en þá er auöveldara fyrir fólkiö aö dæma um gæöin en lögin eru framandi.Hún fékk góöar viö- tökur. Þjóðdansaflokkurinn var skemmtilegur. Dansinn hefur þaö umfram önnur sviðsatriöi, aö hann er án oröa og tungumáliö er þvi ekki nein hindrun. Sérlega skemmtilegur þótti okkur úkrainski dansinn Hopak, og var hann klappaöur upp. Þá er aöeins ótaliö framlag harmónikku- snillingsins Leonid Pavlov, sem meö öruggum og fádæma skemmtilegum leik, heillaöi alla. Hann lék fantasiu byggöa á þjóölögum frá Úkrainu og enn- fremur lék hann undir fyrir þjóðdansaflokkinn. List og nytjalist. A miövikudag, 20. september var opnuð sýning á nytjalist frá Úkrainu og á vatnslitamyndum eftir ellefu úkrainska myndlistar- menn. Nytjalist er ömurlegt orö. Yfir þvi er einhver búraleg vesal- mennska og hyggindi, sem eiga ekkert skylt viö listmuni, allra sist þá, sem núna eru i skápunum Sovéskir dagar í þriðja sinn

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.