Tíminn - 28.11.1978, Blaðsíða 6

6
ii'iijim'1!
Þriðjudagur 28. ndvember 1978
V
Framkvæmd.astjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón SigurOsson. Augiýsinga-
stjóri: Steingrimur Glslason. Ritstjórnarskrifstofurv
framkvæmdastjórn og' auglýsiugar Sibumóla 15. Sfmi
86300. ,
Kvöldsfmar blabamanna: 86562. 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Verö ilausasölu kr. 110.00. Askriftargjald kr. 2.200 á’
mánuöi. Blaöaprent h.f.
Erlent yfirlit
Chou og Teng voru
saman í Frakklandi
Það virðist hafa haft mikil áhrif á þá báða
Mbl. í sorg og
Vísir grætur með
Þjóðin mun yfirleitt hafa fagnað þvi, að sam-
komulag náðist um efnahagsaðgerðir fyrir 1.
desember og þannig komið i veg fyrir, að kaup-
gjald hækkaði um 14%. Almennt er ljóst, að i kjöl-
far slikrar kauphækkunar hefði fylgt annað
tveggja óðaverðbólga eða atvinnuleysi.
Vitanlega hefðu ýmsir kosið, að þessar efna-
hagsaðgerðir hefðu verið enn röttækari og markað
meira viðnám gegn verðbólgu og samdrætti at-
vinnulifsins. En menn verða að gera sér ljóst, að
eftir langvarandi verðbólgu, verður ekki snúið til
baka i einu stökki. Þetta getur ekki gerzt nema i
áföngum. óneitanlega hefur verið stigið spor i
rétta átt, þess vegna er þessum aðgerðum yfirleitt
vel tekið. Þó eru á þessu a.m.k. tvær undantekn-
ingar, Morgunblaðið og Visir.
Forustugreinar Morgunblaðsins á laugardaginn
og sunnudaginn eru báðar helgaðar þessum at-
burði. En þar er ekki látin i ljós ánægja yfir þvi,
sem hér hefur áunnizt. 1 staöinn er ráðizt með
mikilli heift á Alþýðuflokkinn og hann ásakaður
um litilmennsku og aumingjaskap og jafnvel ann-
að verra. Visir tekur undir þetta i forustugrein á
laugardaginn og ræðst sérstaklega á fornvin sinn
Vilmund Gylfason, sem hafi nú jafnt brugðizt og
aðrir Alþýðuflokksmenn og jafnvel meira, þar
sem honum hafi verið treyst betur, a.m.k. af Visis-
liðinu. Vilmundur hafi tekið þátt í samningum
stjórnarflokkanna á vissu stigi og ekki staðið sig
hótinu betur en Benedikt Gröndal. Visir klykkir út
með þvi, að ekki verði annað séð en að Vilmundur
sé kominn með bláu augun hans Benedikts.
Morgunblaðið lýkur forustugrein sinni á sunnu-
daginn með þeim ummælum að „lærdómsrikt hafi
verið fyrir kjósendur Alþýðuflokksins i siðustu
kosningum að fylgjast með þessum harmleik —
þvi að harmleikur er það”.
Þannig rikir nú harmur á Morgunblaðsheimilinu
og Visismenn gráta með.
En hver er hann annars þessi harmleikur? Af
fyrri skrifum Mbl. og Visis getur það vart talizt
harmleikur, að náðst hefur nokkur árangur i við-
ureigninni við verðbólguna. Blöð sem studdu
febrúarlögin svonefndu, ættu ekki að telja það
harmleik. Bæði Mbl. og Visir voru búin að fagna
þvi, sem þessi blöð töldu breytta og skynsamlegri
afstöðu sigurvegna i slðustu þingkosningum.
Hvert er þá harmsefni Mbl. og VIsis? Harmsefnið
er auðsjáanlega það, að þess hefur verið vænzt af
Alþýðuflokknum, að hann notaði þetta tækifæri til
að rjúfa stjórnarsamstarfið og mynda I framhaldi
af þvi stjórn með Sjálfstæðisflokknum. Bæði þessi
blöð hafa bersýnilega verið farin að trúa á það, að
rikisstjórnin félli og þess yrði skammt að biða að
Geir Hallgrímsson væri setztur I stól forsætisráð-
herra og Matthias Mathiesen i stól fjármálaráð-
herra með fulltingi Alþýðuflokksins. Svo stóð
vissulega um skeið, að þetta gat talizt verulegur
möguleiki. Þess vegna hrópa ritstjórar Morgun-
blaðsins nú: Harmleikur, harmleikur, og Visir
grætur með yfir þvi, að sjálfur Vilmundur sé
sennilega kominn með bláu augun hans Benedikts.
Sennilega hefur forustumönnum Alþýðuflokks-
ins ekki þótt þessi möguleiki eins fýsilegur og rit-
stjórum Mbl. og VIsis og það ráðið nokkru um af-
stöðu þeirra.
Þ.Þ.
Teng
hann ógnar nú oröiö Hua for-
manni. Teng á bersýnilega
áhrjfamikla stuöningsmenn
innan flokksforustunnar.
ASTÆÐAN til áöurgreinds
sundurlyndis þeirra Maós og
Tengs er talin sú, aö Teng var
frá fyrstu tiö eindreginn fylgis-
maöur Chou En-lais. Þeir Maó
og Chou stjórnuöu Kina
sameiginlegafrá 1949-1976. Maó
sá um flokksstjórnina, en Chou
um rlkisstjórnina. Taliöer aö þá
hafi greint oft á, en Maó taldi sig
ekki geta án Chou veriö sökum
frábærra. stjórnunarhæfileika
hans. Munurinn á afstööu þeirra
hefur sennilega stafaö af þvl,
a.m.k. aö einhverju leyti, aö
Chou kynntist vestrænni menn-
ingu á námsárum sínum I Paris
og vildi taka hana aö ýmsu
leyti til fyrirmyndar, einkum þó
i verklegum efnum. Maó haföi
aldrei komiö út fyrir landstein-
ana, aö undanskilinni ferö til
Moskvu, og var þvl meiri ein-
angrunarsinni en Chou og and-
vlgur erlendum fyrirmyndum.
Þaö var I Paris sem fundum
þeirra Chous ogTengs bar fyrst
saman. Teng fór til Frakklands
um 1920, þegar hann var sextán
ára, og hugöist stunda þar nám,
en lttiö mun hafa oröiö Ur þvi og
hann lengstum unniö á skó-
smiöastofu. I Paris dvaldist
hann í fimm ár. A þeim árum
kynntisthann Chounáiö og gekk
I Kommúnistaflotóíinn fyrir at-
beina hans. Frá Paris fór Teng
heim um Moskvu og dvaldi þar I
nokkra mánuöi og stundaöi nám
viö háskóla þar, sem bar nafn
Sun Yat-sen, sem átti mestan
þátt í aö steypa keisarastjórn-
inni i Klna. Sagt er. aö Teng hafi
ekki llkaövistinf Moskvu.nema
miölungi vel. Teng kom heim tii
Kina 1926 og haföi þá tekiö sér
núverandi nafn sitt, en þegar
hann fór aö heiman hét hann
Kan Tse-kao. NUverandi nafn
hans sem hann tók aö sér þegar
hann gekk I Kommúnistaflokk-
inn, er sagt merkja Utill friöur,
og getur þaö veriö réttnefni, þvi
aö Teng vill athafnir fremur en
orö og beitir sér fyrir breyt-
ingum ogbyltingum en á annan
hátt en „þorpararnir fjórir.”
Hann er maöur iönbyltingar og
verkbyltingar, en þorpararnir
fjórir leggja mest kapp á félags-
lega byltingu. Þaö geröi Maó
einnig.
SIÐAN Teng hófst til valda eftir
fráfall Chou, viröist hann hafa
lagt meginkapp á aö fram-
kvæma stefnu hins látna for-
ingja sins. Hann hefur viljaö aö
Klnverjar tækju sér til fyrir-
myndar tækniþekkingu og iön-
kunnáttu þeirra þjóöa, sem
lengst eru komnar á þvi sviöi.
Hann er óragur viö erlendar
lántökur I þvi sambandi og virö-
ist reiöubúinn aö leyfa
erlendum fyrirtækjum aö starfa
I Kina undir vissum kringum-
stæöum. Hann vill senda eins
mikiö og unnt er af ungu fólki
til útlanda til aö læra þar
erlend mál og verkkunnáttu.
Hann vill auka verzlun viö út-
lönd eins mikiö og framast er
hægt. Takmark hans er aö gera
Kina aö einu mesta eöa mesta
iönaöarveldi heims á sem
skemmstum tima.
Sitthvaö bendir til, aö Hua
formaöur vilji ekki fara eins
hratt I þessum efnum og óttist
aö þetta geti dregiö úr hinni
félagslegu byltingu. Slöustu
fréttir frá Kina benda til, aö
Teng hafi betur I þessari tog-
streitu. Þaö erhafteftir Teng og
var notaö gegn honum i
menningarbyltingunni, aö ekki
skipti máli, hvort kötturinn væri
svartur eöa hvítur. Kötturinn
væri góöur meöan hann veiddi
mýs. Veröi þessari kenningu
hans framfylgt, getur þaö haft
örlagarik áhrif á framtíö Klna.
Þ.Þ.
ÞAÐ á viö um Teng Hsiao-ping,
aö margur er knár, þótt hann sé
smár. Teng er lltill vexti, eins
og ráöa má af sögu, sem gengur
um hann og Maó. Teng var I
hópi þeirra, sem helzt þoröu
áöur fyrr aö láta I ljós gagnrýni
á tillögum Maós á fundum
helztu ráöamanna kommúnista.
A þessum fundum fór atkvæöa-
greiösla stundum fram meö
þeim hætti, aö menn voru beönir
um aö rlsa úr sætum sinum til
aö láta vilja sinn I ljós. Maó
taldi auöveldara aö telja at-
kvæöi á þann hátt en aö láta
rétta upp höndina. Ef til vill
þurfti líka stundum meiri kjark
til aörlsaúr sætioglýsa þannig
afstööu, svo aö um hana varö
ekki villzt. Eitt sinn leitaöi Maó
mótatkvæöa viö tillögu, sem
hann haföi flutt. Teng reis einn
upp úr .sæti sinu og rétti eins
mikiöúr séroghannfrekast gat.
Ég sé ekki neinn standandi,
sagöi Maó, og tillagan er þvl
samþykkt meö samhljóöa at-
kvæöum. Maó lézt m.ö.o. ekki
sjá þaö, aö Teng haföi staöiö
upp, sökum þess hversu smá-
v.axinn hann var.
Lftiö hefur veriö sagt frá sam-
ráöi og samstarfi kinversku
leiötogannaáöur fyrr, en slöustu
vikur hefur þaö veriö látiö
berast út, aö Teng hafi veriö sá
þeirra, sem helzt stóö upp I
hárinu á Maó. Fyrir þaö hafi
hann stundum veriö lækkaöur 1
tign áöur fyrr og frami hans
ekki oröiö eins skjótur og ella.
Hann viröist þó alltaf hafa veriö
tekinn I sátt aftur. Þaö var þó
ekki fyrr en 1959, aö hann náöi
þvl, aö vera kosinn I fram-
kvæmdanefnd Kommúnista-
flokksins, sem er æösta valda-
stofnun hans. Jafnframt var
hann skipaöur fyrsti varafor-
sætisráöherra. Þessum stööum
hélt hann til 1966 eöa þangaö til
menningarbyltingin hófst. Þá
var hann sviptur öllum völdum
og fréttist ekkert af hbnum
I nær nlu ár. Áriö 1975
skaut honum aftur upp
og var hann brátt skipaöur
fyrsti varaforsætisráö-
herra. Þess vegna var búizt
viö, aö hann yröi forsætis-
ráöherra iársbyrjun 1976, þegar
Chou En-lai lézt. Af þvl varö
ekki, heldur var houm vikiö frá
eftir uppþotiö I Peking 5. april
1976, og Hua skipaöur forsætis-
ráöherra. Hann kom svo ekki
aftur til sögu fyrr en I júll I
fyrra, en þá fékk hann aftur
fyrristööu slna. Slöan hafavöld
hans aukizt jafnt og þétt, svo aö
Chou