Fréttablaðið - 29.09.2006, Qupperneq 65

FÖSTUDAGUR 29. september 2006 33
Íslenska óperan heldur upp
á 250 ára afmæli Mozarts
með uppfærslu á óperu tón-
skáldsins, Brottnáminu úr
kvennabúrinu, sem frum-
sýnd verður í kvöld. Dramb
og hefndir, ástir og sáttfýsi
krydda ævintýralegan sögu-
þráð óperunnar sem skart-
ar sönnum sviðsstjörnum.
Hljómsveitarstjórinn Kurt Kop-
ecky útskýrir að nýfengið frelsi
tónskáldsins unga, sem hírst hafði
í dapurlegri þjónustu erkibisk-
upsins í Salzburg árum saman,
megi vel merkja á verkinu. „Þetta
var fyrsta stóra óperan hans en
hann hafði lengi beðið þessa tæk-
færis,“ segir hann.
Mozart var ungur og ástfang-
inn maður í Vínarborg þegar hann
samdi óperuna en hann lauk við
verkið árið 1782. Stúlka samnefnd
aðalkvenhetju verksins átti hug
hans allan á ritunartímanum enda
giftist tónskáldið síðar Konstönsu
sinni án samþykkis föðurs síns.
Verkið sjálft hlaut frábærar við-
tökur og varð vinsælasta ópera
Mozarts meðan hann lifði.
Ást og hefndarfýsn
Viðfangsefni óperunnar er för
aðalsmannsins Belmontes að
landsetri tyrkneska höfðingjas
Selim þar sem Belmonte freistar
þess að ná unnustu sinni Kons-
tönsu úr haldi en hún er fangi í
kvennabúri höfðingjans ásamt
þjónustustúlkunni Blonde. Ást í
meinum, almennur misskilningur
og hádramatískir fagnaðarfundir
koma við sögu en með helstu hlut-
verk fara Angela Gilbert og Finn-
ur Bjarnason, sem syngja hlut-
verk elskendanna ungu, og
Katharina Th. Guðmundsson og
Bjarni Thor Kristinsson sem
túlka þjónustustúlkuna Blone og
hinn ófyrirleitna Osmin sem er
ráðsmaður Selmins og mikill
örlagavaldur í verkinu.
Margbreytileg músík
Tónlistin í Brottnáminu úr
kvennabúrinu er einkar fjölbreytt
og sameinar nánast alla þá stíla
og strauma sem þekktir voru í
sígildri tónlist þess tíma. „Verkið
er raunar í þremur lögum, það er
alvarlega ástarsagan milli Kons-
tönsu og Belmonte sem saga Sel-
ims fléttast við, svo er það sagan
af þjónustufólkinu Blonde og
Pedrillo sem er aðeins léttari og
síðan er það Osmin sem er næst-
um farsakennt hlutverk enda er
hann fremur grótesk persóna,“
útskýrir Kopecky og bætir því
við að hlutverk þessi séu ögrandi
og erfið fyrir söngvarana enda
draumarullur í hugum margra.
Fjölmennur kór og hljómsveit
tekur þátt í sýningunni en Kop-
ecky til fulltingis er Daníel
Bjarnason aðstoðarhljóm-
sveitarstjóri og leikstjórinn
Jamie Hayes. Leikmynda-
hönnuðurinn Snorri Freyr
Hilmarsson laðar fram tyrk-
neska andrúmsloftið með
hjálp Filippíu Elísdóttur og
Björns Bergsteins Guð-
mundssonar sem sjá um
búninga og ljós.
Öðruvísi söngleik-
ur
Brottnámið úr
kvennabúr-
inu er
gaman-
ópera og
flokkast sem
„Singspiel“ sem í beinni
þýðingu útleggst sem
söngleikur. „Verkið er
sungið á þýsku en milli
aríanna og tónlistarinnar
er flutt talað mál á
íslensku,“ útskýrir Kop-
ecky en þess má geta að
leikarinn Pálmi
Gestsson fer
með talhlut-
verk í sýning-
unni og leik-
ur sjálfan
Tyrkjahöfð-
ingjann Selim. „Þetta verk er
samt ekki bara einföld afþreying
heldur dramatísk saga sem í raun
fjallar um átök tveggja menning-
arheima. Það viðfangsefni á jafn-
vel við núna og á ritunartímanum
þegar Tyrkjaveldi náði næstum
að landamærum Vínarborgar.
Líkt og með allar góðar sögur er
togstreita persónanna táknræn
fyrir átök í stærra samhengi.“
Aðeins tíu sýningar verða á
óperunni en hún verður frumflutt
kl. 20 í kvöld.
kristrun@frettabladid.is
Af hugástum og árekstrum
ÞJÓNINN PEDRILLO LEGGUR BELMONTE LÍFSREGLURNAR Snorri Wium og Finnur
Bjarnason í hlutverkum sínum í óperunni Brottnámið úr kvennabúrinu.
FRÉTTABLAÐIÐ/HRÖNN
HLJÓMSVEITARSTJÓRINN KURT KOPECKY
Stýrir flutningi á dramatískri sögu um átök tveggja
menningarheima. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Japanski rithöfundurinn Haruki
Murakami hlaut á dögunum
Alþjóðlegu smásagnaverðlaunin
sem kennd eru við Frank O‘Conn-
or.
Verðlaunin hlaut hann fyrir
smásagnasafnið Blind Willow,
Sleeping Woman sem myndi
útleggjast sem Blind eik, sofandi
kona á íslensku.
Öll ný smásagnakver sem
gefin hafa verið út á ensku undan-
farna tólf mánuði eru gjaldgeng
til verðlaunanna, sem nema rúm-
lega þremur milljónum króna.
Engin önnur smásagnaverð-
laun gefa jafn mikið í aðra hönd
og þessi.
Murakami deilir verðlauna-
fénu með þýðendum sínum,
Philip Gabriel og Jay Rubin, en
sá síðarnefndi tók við verðlaun-
unum fyrir hönd Murakamis.
Í ræðu sinni sagði Rubin að
rétt eins verk O‘Connors ein-
kenndust verk Murakamis af
hinu sammannlega. - bs
Murakami
verðlaunaður
HARUKI MURAKAMI Fékk verðlaunin
fyrir Blind Willow, Sleeping Woman.