Tíminn - 21.08.1979, Blaðsíða 6

6
ÞriOjudagur 21. ágúst 1979.
r

Haraldur Ólafsson:
Grlent yfirlit
(Jtgefandi Framsúknarfiokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson og Jón Sigurösson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur óiafsson. Fréttastjóri: Kjartan Jónasson. Auglýs-
ingastjóri: Steingrimur Gíslason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siðumúla 15 simi
86300. — Kvöldsimar biaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verð i lausasölu kr. 180.00. Askriftargjald kr.
3.500 á mánuði. Blaðaprent.
Fyrr má nú vera
í hinni nýju föstudagsútgáfu Alþýðublaðsins,
Helgarpóstinum, birtist nú fyrir sl. helgi langt við-
tal við Benedikt Gröndal utanrikisráðherra, —
reyndar kalla þeir það „yfirheyrslu”. 1 þessu viðtali
notar utanrikisráðherra, sem jafnframt er for-
maður Alþýðuflokksins, tækifærið til að lýsa við-
horfum sinum til ýmissa málefna Alþýðuflokksins
og er það fróðlegt út af fyrir sig.
Hins vegar verða liklega flestir sammála um það
að heppilegra hefði verið að utanrikisráðherra ís-
lands veldi einhvern annan tima til að hugsa upp-
háttum ýmis atriði er snerta Jan Mayen-málið sem
nú er efst á baugi. Það er meira að segja hæpið að
sum ummæli Benedikts Gröndal i þessari „yfir-
heyrslu” geti talist til mikils stuðnings islenskum
málstað i þeim þáttum landhelgismálsins sem enn
biða lokaákvörðunar.
TÍMINN eftirlætur öðrum aðilum að fara með
dylgjur um góðan vilja utanrikisráðherrans eða um
sannfærineu hans um hinn islenska málstað. Þrátt
fyrir þetta verður þvi ekki neitað að þau ummæli
ráðherrans, að Hvalbakur og Kolbeinsey séu ein-
hvers konar „snörur i hengds manns húsi” eins og
hann kallar það, hljóta að koma við íslendinga al-
mennt eins og köld gusa. Og sannarlega heggur þar
sá sem hlifa skyldi.
Ummæli Benedikts Gröndal um þessar „snörur”
eru i sambandi við kröfur Norðmanna til landhelgi
umhverfis Jan Mayen og kröfur Breta til landhelgi
við klettinn Rockall suðaustur i hafi.
Það hlýtur að koma íslendingum mjög á óvart að
þessum kröfum sé likt við islensku landhelgina, en
Kolbeinsey og Hvalbakur eru sem kunnugt er
grunnlinupunktar hennar. Undrun almennings á þvi
að þessir grunnlinupunktar eru kallaðir „snörur i
hengds manns húsi” byggist fyrst og fremst á þvi að
um þessa punkta eru ekki deilur lengur. Þeir hafa
verið samþykktir i millirikjasamningum og þótt oft
hafi verið hart barist um islensk landhelgisréttindi
hafa Islendingar sigrað i þeirri baráttu með þvi að
aðrar þjóðir hafa samþykkt að lifa við islenskan
rétt á þessu svæði og viðurkennt hann.
Auðvitað hafa ummæli utanrikisráðherra þegar
verið þýdd og lesin erlendis. En svo mikið er vist að
honum hefur verið annað i hug en vekja þann mis-
skilning meðal útlendinga að ekki sé litið á grunn-
linu islensku landhelginnar sem samþykkta og
viðurkennda reglu, og þannig óskylt mál þeim
deiluefnum sem nú eru á dagskrá.
t „yfirheyrslu” helgarútgáfu Alþýðublaðsins
gefst Benedikt Gröndal tækifæri til þess að ræða
nokkuð um ástandið innan Alþýðuflokksins. Og það
kemur greinilega fram að formanni Alþýðuflokks-
ins liður misjafnlega vel i sambúðinni við þingflokk
sinn. Kemur það vist fáum verulega á óvart.
Hins vegar tekur formaður Alþýðuflokksins
miklu sterkara til orða um þetta en menn i öðrum
flokkum hefðu trúað að óreyndu. Blaðamaður
helgarútgáfu Alþýðublaðsins spyr flokksformann-
inn hvort ungu mennirnir i þingliðinu „fari i taug-
arnar” á honum. Og svar formannsins er þetta:
Nei, nei. Ég væri kominn á Klepp ef svo væri”.
Fyrr má nú vera ástandið!
JS
valið að halda áfram að finna til
með þeim, sem 1 Bibliunni eru
kallaöir „yöar minnstu bræð-
ur”. Young sagði I sambandi við
kröfuráhrifamanna, eins og t.d.
Robert Birds, um að hann segði
af sér, að i Washington væru há-
karlar, sem hefðu fengið blóð-
bragö I munninn.
1 afsagnarbréfi sinu til
Carters forseta segir hann, að
hann sé hreykinn af aö hafa
þjónað stjórn hans, en jafn-
framt óttist hann að hafa valdiö
honum og stjórn hans miklum
erfiöleikum.
Young kvaðst mundu halda
áfram aðstyðjaCarteraf öllum
mætti og vinna að þvi, aö hann
nái kjöri sem forseti næsta ár.
Young er 47 ára að aldri,
fæddur i New Orleans. Faöir
hans var tannlæknir. Hann
stundaði nám viö háskóla i
Washington, og lærði slöan guö-
fræöi og er vigður til prestsþjón-
ustu í Sameinaðri kirkju Krists.
Sú ákvöröun Andrews Young,
sendiherra Bandarikjanna hjá
Sameinuöu þjóöunum, að segja
af sér embafetti, kom á óvart,
þrátt fyrir, aö talsverður storm-
ur hafi staöiö um hann alla tfð.
Hin beina ástæða þess, að
Young sagði af sér var gagnrýni
sú, er hann varð fyrir af Vance
utanrikisráðherra, fyrir aö hafa
rætt við áheyrnarfulltrúa
Palestinumanna lúnn 26. júli sl.
á heimili aðalfulltrúa Kuwait
hjá Sameinuðu þjóöunum.
Það má segja, að undarlegt
sé, að einn af háttsettustu ráð-
herrum Bandarikjastjórnar
(sendiherrastaðan hjá SÞ jafn-
gildir ráöherrastöðu) skuli ekki
mega að ósekju ræða viö full-
trúa allra þjóöa og þjóðabrota.
Málið er .reyndar flóknara en
svo. 1 fyrsta lagi skýrði Young
rangtfrá viðræðunum i upphafi.
Hann hélt þvi fram, að hann
hefði hitt sendimanninn nánast
fyrirtiiviljun ogþeimhefði ekki
fariðneittsérstakt á milli. Siöar
viðurkenndi hann, að hafa rætt
framtið Palestinumanna og á-
standiö í Austurlöndum nær við
Terzi, sendimann þeirra.
ísraelsmenn hafa að undan-
förnu borið nokkurn ugg i
brjósti vegna þess, aö þeir telja,
að Bandarikjastjórn sé aö
skipta um stefnu i málefnum
Israels, oggætiþar nú viöleitni i
þáátt.aöfallastá helztusjónar-
mið Palestinumanna varðandi
framtiðarheimili þeirra.
Young lét þess getið er hann
sagði af sér, að hann iðraöist
ekki þess, sem hann hefði gert,
og taldi aö hann mundi gera það
aftur ef á þyrfti aö halda. Hann
afsakaöi ekki á neinn hátt aö
hafa haldiö viöræöum sinum við
Terzi leyndum, og meira að
segja að hafa neitaö að skýra
utanrikisráðuneytinu frá þeim.
Hannsagði: „Ég iörast ekki. Ég
hefi reynt að skýra afstöðu
lands mins til margra landa.
Þvi miður, er ég frá fæðingu i
hópi þeirra, sem á einn eöa ann-
an hátt finna til með þeim, sem
kúgaðir eru i veröldinni. Ég hefi
Zedhi Labib Terzi, áheyrnarfulltrúi Palestinumanna hjá
Sameinuðu þjóðunum.
Andrew Young tilkynnir afsögn sina.
Um hrið gegndi hann prests-
starfi i Alabama og Georgia, og
varö einn helzti samstarfs-
maður Martin Luther Kings i
mannréttindabaráttunni á sjö-
unda ártugnum. Young stóð við
hlið Kings, er hann var skotinn
til bana á svölum hótels I
Memphis árið 1968.
Andrew Young var kosinn
þingmaður fyrir Atlanta árið
1972 og endurkjörinn 1974 og
1976.
Young var frá fyrstu tið ákaf-
ur stuöningsmaður Jimmy
Carters og átti mikinn þátt i að
tryggja honum atkvæði blökku-
manna i Suðurrikjunum. Carter
hefur lika haldið hllfiskildi yfir
honum frá þvi fyrsta, og var
mjög tregur til aö veita honum
lausn frá störfum nú.Young hef-
ur löngum verið hreinskilinn og
mörg ummæli hans hafa veriö
þess eðlis, að Bandarikjastjórn
hefur átt erfitt með að afsaka
þau eða að koma i veg fyrir að
þau væru túlkuð eins og þau
voru sögð.
Vorið 1977 fór Young I ferö til
margra Afrikurikja. A heim-
léiðinni ræddi hann við blaöa-
menn og sagði, að Rússar væru
mestu kynþáttahatarar í heimi,
og Sviar færu eins illa með
svarta og ibúarnir I Queens
(hverfi I New York). Um Bret-
land sagði hann við sama tæki-
færi, að þar lifði gamli ný-
lendu-hugsunarhátturinn. 1
þessari sömu ferð vakti hann
gremju svartra uppreisnarfor-
ingja i Afriku er hann mælti
meö samningum um framtið
Rhódesiu og Namibiu, ogstjórn
hvitra manna i Suöur-Afriku
varð æf yfir þeirri yfirlýsingu
hans, að svartir menn i landinu
ættu aö hætta að kaupa suð-
ur-afi skar vörur til að and-
mæla apartheid-stefnunni.
Andrew Young hefur einnig
verið gagnrýndur fyrir þau um-
mæli sln, að ekki megi bregöast
of harkalega við aögeröum
Sovétmanna, og túlka sumir
þau þannig, að hann réttlæti að-
geröir Rússa og Kúbumanna I
Afriku. Þegar hann i fyrra var
spuröur um stjórnmálafanga I
Sovétrikjunum svaraði hann, að
I Bandaíikjunum væru hundruð
fanga, er inni sætu vegna
stjórnmá la skoöana.
Þrátt fyrir fljótfærnisleg um-
mæli hefur Young þó vafalitið
aukið veg Bandarikjanna 1
þriðja heiminum, fremur en
hitt. Bandarikjamenn hafa átt
undir högg að sækja i Afriku, og
Young hefur unnið landi sinu
þar vini, sem það ekki átti áöur.
Andrew Young, svip-
ríkur sendiherra í
erfiðu starfi