Fréttablaðið - 09.05.2007, Síða 20

fréttir og fróðleikur
Tímamót í stjórnmálasögu Norður-Írlands
GROUP
Fimmtíu prósenta hlut-
ur Reykjavíkurborgar og
Akureyrarbæjar í Lands-
virkjun var um áramót
seldur til ríkisins á þrjátíu
milljarða króna. Fimmtán
prósenta hlutur ríkisins í
Hitaveitu Suðurnesja verð-
ur líklega seldur á 7,6 millj-
arða til fjárfestingarfélags-
ins Geysir Green Energy.
Er þessi munur eðlilegur?
Fyrir rúmlega fjórum mánuðum
seldu Reykjavíkurborg og Akur-
eyrarbær fimmtíu prósenta hlut í
Landsvirkjun fyrir þrjátíu millj-
arða króna. Fyrir nokkrum vikum
átti fjárfestingarfélagið Geysir
Green Energy hæsta tilboð í
fimmtán prósenta hlut ríkisins í
Hitaveitu Suðurnesja, upp á 7,6
milljarða króna. Reykjanesbær á
forkaupsrétt á réttinum en bærinn
ætlar ekki að nýta sér hann, að
sögn Árna Sigfússonar bæjar-
stjóra. „Við erum ánægð með
aðkomu Geysis að Hitaveitunni og
fögnum henni,“ sagði Árni.
Þessi viðskipti gefa tilefni til
þess að skoða hvort hugsanlegt sé
að verðmatið sem lá til grundvall-
ar er helmingshluti í Landsvirkjun
var seldur hafi verið óeðlilega
lágt.
Grundvallarmunur er á viðskipt-
unum með hlutinn í Landsvirkjun
annars vegar og í Hitaveitu Suður-
nesja hins vegar. Hluturinn í
Landsvirkjun var seldur frá sveit-
arfélögum til ríkisins og helst því
áfram í eigu opinbers aðila. Heild-
arverðmæti Landsvirkjunar, sam-
kvæmt matinu sem lá til grund-
vallar þegar ákveðið var að selja
hlutinn, var rúmlega sextíu millj-
arðar. Eigið fé Landsvirkjunar var
61,1 milljarður um áramót en eigið
fé Hitaveitunar á sama tíma um
fimmtán milljarðar.
Sé mið tekið af söluverði hlutar
ríkisins í Hitaveitu Suðurnesja er
heildarverðmæti fyrirtækisins
tæplega 51 milljarður. Greiðslu-
verðið fyrir hlutinn nemur um 3,4
krónum á hverja krónu eigin fjár
en í tilfelli viðskipta með hlutinn í
Landsvirkjun greiddi ríkið rétt
tæplega eina krónu fyrir hverja
krónu eigin fjár.
Þetta þýðir að meira en þrefalt
hærra verð var greitt fyrir hverja
krónu eigin fjár í Hitaveitu Suður-
nesja en í Landsvirkjun. Í við-
skiptalífinu nefnist mat af þessu
tagi innra verð.
Tilboð Geysis í hlut ríkisins í
Hitaveitu Suðurnesja gefur vís-
bendingu um gríðarlega eftir-
spurn einkafyrirtækja eftir því
að komast að orkuiðnaðinum. „Öll
skilyrði eru ákjósanleg, akkúrat
núna, fyrir því að einkavæða
orkufyrirtækin enda gríðarleg
eftirspurn eftir þekkingunni úti í
hinum stóra heimi,“ sagði Sigur-
jón Árnason, bankastjóri Lands-
bankans, í ræðu á viðskiptaþingi
fyrir nokkru. Líklegt má telja að
viðhorfið sem Sigurjón gerði
grein fyrir endurspegli mikla
ágirnd einkafyrirtækjanna eftir
því að komast í auknum mæli að
orkuiðnaðinum, sem nær alfarið
er á höndum fyrirtækja í eigu
ríkis og sveitarfélaga.
Fjárfestar horfa meðal annars
til þess að geta nýtt sífellt verð-
mætari sérfræðiþekkingu, sem
hefur byggst hratt upp hér á landi
samhliða rannsóknum og virkj-
anaframkvæmdum, til þess að
herja á erlenda markaði. Mikil eft-
irspurn er á erlendum mörkuðum
eftir þekkingu af því tagi sem hér
hefur byggst upp og hefur Geysir
meðal annars hug á því að skoða
stöðuna erlendis.
Þessi gríðarlega eftirspurn við-
skiptalífsins beinir spjótum að því
hvort þekking Landsvirkjunar og
virkjanaréttindi hafi hugsanlega
verið vanmetin í matinu sem mið
var tekið af er hluturinn var seld-
ur til ríksins. Borgarstjóri og bæj-
arstjóri Akureyrar hafa neitað því
alfarið, en fulltrúar minnihlutans í
borgarstjórn og bæjarstjórn Akur-
eyrarbæjar töldu of lágt verð hafa
verið greitt fyrir hlutinn.
Fyrir liggur að Landsvirkjun er
margfalt stærra fyrirtæki en Hita-
veita Suðurnesja. Bæði fyrirtækin
standa í miklum virkjanafram-
kvæmdum; Landsvirkjun á Kára-
hnjúkum í stærstu framkvæmd
Íslandssögunnar og Hitaveitan í
Reykjanesvirkjun sem einnig er
stór virkjanaframkvæmd.
Verðmæti fyrirtækjanna liggja
því að miklu leyti í framkvæmd-
um sem eiga eftir að skila miklum
tekjum í framtíðinni.
Pólitísk sátt náðist um söluna til
Landsvirkjunar að lokum á milli
stjórnvalda, borgarstjórnar og
bæjarstjórnar Akureyrar. Grund-
vallarmunur viðskiptanna með
hlutinn í Landsvirkjun og Hita-
veituna snýr að því að pólitík
ræður för í tileflli Landsvirkjunar
en ekki í tilfelli Hitaveitunnar. Þar
ræður hæsta boð því hvað ríkið
fær í sinn hlut.
Þessi grundvallarmunur leiðir
það meðal annars í ljós, að mati
fjölda sérfræðinga sem rætt var
við er þessi fréttaskýring var
unnin, að ekki hafi verið nægi-
lega horft til framtíðarmöguleika
Landsvirkjunar í verðmatinu sem
lá til grundvallar, þar sem eftir-
spurnin eftir sérfræðiþekkingu
og virkjanaréttindum, sem fyrir-
tæki á marakaði horfa til, hefur
ekki áhrif á matið til hækkunar. Í
tilfelli Hitaveitunnar telja sér-
fræðingar hátt verð hafa komið á
óvart, en það sýni öðru fremur
spennuna sem sé einkennandi
eftir því að komast inn á orku-
markaðinn.
Gríðarlegur munur á verðmati
Upplýsingum
haldið frá
neytendum