Tíminn - 10.08.1980, Side 16

Tíminn - 10.08.1980, Side 16
16 Sunnudagur 10. ágúst 1980. Sunnudagur 10. ágúst 1980. 17 „Það hvarflaði stundum að mér, hvort mín biðu sömu örlög og föður míns” Rætt við Ágúst Benediktsson, fyrrum bónda á Hvalsá við Steingrímsfjörð, sem verður áttræður á morgun — NIu ára gamall var ég sendur i aðra sýslu til þess aö sitja þar yfir ám sumarlangt — alltaf einn nema fyrstu dagana. Ég grenjaöi eins og nærri má geta, og mér leiddist svo mikiö, aö ég missti matarlyst. Ég skildi matinn, sem mér var fenginn eftir frammi á dal I hjá- setulandinu, svo aö enginn kæmist aö þvi, aö ég haföi ekki einu sinni rænu á aö nærast. Þetta hefur grópast djúpt I sál- ina. Þetta sagöi Agúst Benedikts- son, fyrrum bóndi á Hvalsá i Steingrimsfiröi, sem veröur átt- ræöur á morgun. Foreldrar hans, Oddhildur Jónsdóttir og Benedikt Arnason, bjuggu á þessum árum I Steinadal, innsta bæ i Kollafiröi á Ströndum. — Þetta var á þeim tfmum, þegar börnin voru ekki spurö eins og nú: Viltu þetta? Boö- oröiö var: Þú átt aö vinna fyrir þér. Og ekkert vantaði á, aö hann byrjaði snemma aö gera gagn: Sex ára gamall sat hann yfir kviaánum heima hjá foreldrum sinum. Frá fyrstu tiö haföi hann eitthvað fyrir stafni. En ekki veröur séö á Agústi að þaö hafi oröib honum til likams- legs hnekkis, þótt hann væri snemma látinn fara aö vinna og bera ábyrgö, sem okkur kann nú að viröast meiri en leggjandi er á smádreng. Hann er meö þrek- legustu mönnum og enginn efi, aö hann hefur verið meö mestu burðamönnum á meöan hann var enn á þvi aldursskeiöi er menn njóta sin vel. Og er ef til vill enn. Ellimerki sjást ekki svo mjög á honum. Hann er styrkur og vörpulegur og þykkar hendurnar benda til þess, aö hann hafi ekki lagt þær i skaut sér. — Jú, ég vinn enn, segir Agúst, þegar hann er spurður um þaö. Ég set upp net i ver- búðunum hérna vestur á Grandagarði. Þau Agúst og kona hans, Guö- rún Einarsdóttir frá Þórustöð- um I Bitru, bjuggu um langan aldur á Hvalsá i Steingrims- firði. Fyrst bjó þó Agúst tvö ár á Felli i Kollafirði. A Hvalsá stundaði Agúst bæði landbúskap og sjósókn. Hann byggöi allt upp, bæöi ibúðarhús og gripahús. Þau hjón eignuðust sjö drengi og áriö 1972 seldu þau jöröina sem þau áttu þá skuldlausa, fluttust til Reykjavikur, þar sem flestir synirnir voru. — Ég kveiö þvi mest að ég fengi ekkert aö gera hér fyrir sunnan, sagöi Agúst. Ég hef litið gertaö þvi aö sitja auðum hönd- um. En þaö rættist úr þessu. Ég byrjaöi á þvi aö salta grá- sleppuhrogn og svo komu netin. Og þreklegur Strandamaður- inn brosir. — Faöir minn drukknaöi fyrir landi á Stóru Hvalsá, þegar ég var sextán ára, segir hann. Þeir voru aö koma úr verstöö á Þorp- um. Ég neita þvi ekki aö þaö hvarflaöi stundum aö mér, þeg- ar ég fór sjálfur aö sækja sjó á þessum slóöum og lenti i slæmu veöri á smákænu hvort min kynnu aö biða sömu örlög og fööur mins. En þá var aö taka þvi. Maður byrjaði aö róa eftir sláturtiö á haustin og þaö gat veriö slarksamt i skammdeg- inu, sker viö ströndina, og ekki bætti úr skák, aö á kvöldin varð maður ab fara meö aflann inn aö Smáhömrum, þar sem hann var tekinn i söltun. Beitu varð maöur aö sækja til Hólmavikur og þaö gat lika gefið á á leiöinni þangaö. Lengst af stundaði ég fisk- veiðarnar á árabátum, en svo fékk maöur trillu og þóttist fær i flestan sjó. Á henni gat ég sótt suður I Bitru og austur I Vatns- nesál og á henni fór ég ótaldar ferðir til Hólmavikur með flutn- ing og til aðdráttar bæði fyrir sjálfan mig og bændurna i ná- grenninu. — Ég mun hafa þótt vinnu- harður, segir Agúst og horfir út um gluggann og synir okkar Guðrúnar voru ekki háir i loft- inu, þegar þeir fóru aö fara á sjó meö mér. Þeir voru sjö, drengirnir og reru með mér, þegar þeir voru orönir þetta ellefu til þrettán ára, en hinir sem yngri voru, beittu i landi, þegar þeir voru orönir svo vaxnir, aö þeir næöu upp i bal- ann. Þaö var sagt, þegar þeir voru að alast upp að ég dræpi þá á vinnu. En ég svaraði þvi til að ef þeir fengju nóg að éta og nóg að sofa, myndi það ekki saka þá, þótt þeim væri haldið aö vinnu. Ég sæi ekki eftir þeim aö vinna, ef önnur aöbúð væri I lagi. Og mér varð að trú minni. Þeir hafa spjarað sig á sjó og landi, og sumir orðið skipstjórar, sem standa fyrir sinu. — Þaö urðu alls meira en fjörutiu ár sem við bjuggum á Hvalsá. Þar er talsverður reki, og þennan reka nýtti ég mér, ekki sist þegar að byggingunum kom. Þarna er ekki bratt upp úr fjöru og ég gat beitt hestum fyrir trén og dregið þau þannig heim. Allur viöur, grind sem annaö i útihúsum á Hvalsá er úr rekaviði og sama er að segja um þakviðina i ibúöarhúsinu. Ég byrjaöi á þvi aö koma mér upp hlöðu og þar fékk ég góða að- stöðu til þess aö saga viðinn I önnur hús. Þegar ég réöst i aö byggja ibúðarhús, fór ég suöur til þess aö leita fyrir mér um lán. Ég naut þar fyrirgreiöslu Hermanns Jónassonar, og þeg- ar ég kom i Búnaöarbankann sagði ég þeim, aö ég ætti nógan rekavið. Ég var þá spurður, hvort ég ætti verkfæri til þess aö vinna hann. Nei, ekki nema hendurnar svaraði ég. Raunar átti ég væna sög, tviskeptu, til þess að saga stærstu trén. Þeg- ar þess konar sög var notuð, drógu tveir hana á milli sin — annar stóö uppi á borðum, en hinn var fyrir neöan. — Ég fór aldrei aö dæmi Strandamannsins sem sagt er, aðhafthafi þunganstein neöan i söginni og látið hann draga á móti sér, segir Agúst og hlær við. Ef þetta meö steininn bæri ekki öll merki þjóðsögunnar, sem menn rif ja annaö veifiö upp sér til gamans, þá gæti manni dottið i hug, að einmitt Agúst heföi veriö einna liklegastur til sliks, svo þreklegur er maður- inn enn, þótt áttræður sé. Agúst er sýnilega ekki flas- gefinn maöur. Hann talar hægt og rólega, hagar orðum sinum gætilega og lætur sér ekki mikl- ast neitt, sem honum hefur að höndum borið eöa hann orðiö að takast á viö. Hann er dæmi- gerður hinn æörulausi maöur, sem orðið hefur aö treysta á mátt sinn og megin, staðráðinn i að láta ekki bugast, en þó viö búinn aö taka þvi sem verða vill. Eina mótlætiö sem viröist sitja i honum, er sumarvistin suöur I Baröastrandarsýslu þegar hann var þar niu ára i hjásetunni og fékk ekki á sér heilum tekiö fyrir leiðindum — það dapra sumar fylgir honum auöheyranlega enn. En hann talar ekki um þaö meö sárind- um. Hann hefur engar ásakanir eöa áfellisdóma uppi. Þetta var venjan, segir hann bara. Þannig hafði þaö lengi veriö og þannig var þaö enn á þeim dögum, er hann var barn: Þú átt að vinna fyrir þér, ef ekki heima, þá annars staöar. Þeim, sem nú eru uppi og hafa tileinkaö sér annan hugsunar- hátt, kann aö þykja það hörku- legt, sem Agústi Benediktssyni var boðiö niu ára. En þegar öllu er á botninn hvolft, kann okkar tiö aö hafa siði sem einnig mis- bjóöa börnum, þótt ekki sé það gert meö vinnu. Kannski rifjar eitthvert lyklabarnið það upp eftir sjötiu ár, hvernig þaö sá tæpast foreldra sina i bernsku sinni. JH Agúst Benediktsson frá Hvalsá. Hart barist á siöustu metrunum 1250 metra folahlaupi. Anægöur kaupandi, brosandi út aö eyrum eftir hæsta boö I ungan fola á uppboöinu. Kolfinna varö hæst gæöinga i A-flokki. Knapi Jón Friöriksson. íslandsmet á Vindheimamelum: Verðlaun nær tveimur milljónum Kappreiðar Skagfirðinga um Verslunarmannahelgina Skagfirsku hestamannafélögin héldu sinar árlegu kappreiðar aö Vindheimamelum um verslunar- mannahelgina. Góö aösókn var á mótinu þrátt fyrir dumbungs veöur. Voru um 2000 manns á mótssvæðinu þegar mest var. Ekki fuku sex Islandsmet eins og um siöustu verslunarmannahelgi en Melarnir brugöust þó ekki aö- dáendum sinum frekar en fyrri daginn og svo fór að eitt islands- met fauk i 800 metrunum en það var Sesarhins áhugasama Akur- eyrings og bónda aö Króksstöð- um, Herberts ólafssonar sem hljóp 800 m. á 57,3 sek. Knapi var Harpa Karlsdóttir. Sýnir þetta enn hvað beina brautin á Vind- heimamelum er vel viö hæfi stökkhestanna og allt getur gerst þegar miklir garpar mæta á Mel- ana. Helstu úrslit voru sem hér seg- ir: Gæöingar A flokkur: 1. Kolfinna Sigriöar Þorsteins- dóttur eink. 8,12. 2. Blakkur Sigri'ðar Þorsteins- dóttur eink. 7,97 3. Snarfari Jósafats Felixsonar eink. 7,89 Gæöingar B flokkur: 1. Hrimnir Bjöms Sveinssonar eink. 8,68 2. Háfeti Ingimars Jónssonar eink. 8,42 3. Dama eig. kynbótabúiö að Hól- um eink. 8,22 Ólafur Magnússon, forstjóri, hinn kunni hestamaöur i Reykjavik, var stóránægöur meö mótiö. Unglingaflokkur: 1. Jóhann B. Magnússon á Fjósa 2. Anna Þóra Jónsdóttir á Gló- brúnu 3. Þórður Erlingsson á Bæjar- Skjónu. Kappreiðar: skeiö 250 m. 1. Skjóni Helga Valmundarsonar 22,5 sek. 2. Villingur Haröar Albertssonar 22,5 sek. 3. Frami Erlings Sigurössonar 23.1 sek. 150 m. skeið, nýliöar: 1. Lyfting Ingimars Ingimarsson- ar 14,9 sek. 2. Börkur Ragnars Tómassonar 15.1 sek. 3. Snarfari Jósafats Felixsonar 15.2 sek. Lyfting og Ingimar stóöu sig vei aö vanda. Framhald á bls. 31 Níðsterk stigaefni - verð frá kr. 10.400 Ódýr teppi - verð frá kr. 5.400 Þéttofin rýjateppi - einstakt verð, aðeins kr. 18.800 og við gerum enn betur og bjóðum 10% afslátt í viðbót! Greiðslukjör í sérflokki: Þjónustan ofar öllu: Útborgun 1/4 - Við mælum gólfflötinn og eftirstöðvar á 6-9 mán. gerum tilboð án skuldbindinga Teppadeild Altt undir einu þaki Jón Loftsson hf. Hringbraut121 sími10600

x

Tíminn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.