Fréttablaðið - 01.07.2007, Síða 16

M
orri útskýr-
ir að MOMMS
sé nafn dreg-
ið af upphafs-
stöfum félag-
anna en með
honum starfa Guðmundur Hall-
grímsson (Mundi) og bandaríski
myndlistarmaðurinn Schuyler
Maehl. Mundi og Morri eru báðir
í myndlistarnámi í Listaháskóla Ís-
lands. Ævintýrin hófust fyrir al-
vöru þegar þeir, fyrir staka tilvilj-
un, komust í kynni við austurrísku
ólíkindatólin í listahópnum Gelit-
in sem settu upp rismikla sýningu
í gallerí Kling & bang í fyrrasum-
ar. Vinskapur sá hefur leitt pilt-
ana víða, þar á meðal til New York
og Vínar þar sem þeir hafa verið
Gelitin innan handar við ýmis-
konar verkefni. Gelitin-hópurinn
er heimsþekktur en fjórir félag-
ar hafa starfað undir þeim merkj-
um frá árinu 1993 og á ferli sínum
meðal annars sýnt á Sjanghæ-tví-
æringnum, í Gagosian-galleríinu í
New York og Pompidou í París.
Gelitin er meðal þátttakenda í
Feneyjatvíæringnum, einni elstu
og virtustu nútímalistasýningu
heims, sem nú stendur yfir en
hátíð sú var opnuð í byrjun júní.
„Þeir báðu okkur um að koma með
til Feneyja en eins og áður viss-
um við ekkert hvað við vorum að
fara að gera. Við mættum þangað
alveg grænir,“ segir Morri og út-
skýrir að iðulega fylgi fjöldi fólks
þessum víðförlu fjórmenningun-
um, til dæmis vinir, makar og koll-
egar. „Við héldum að við ættum að
hjálpa þeim við að byggja skúlptúr
sem þeir eru með á sýningunni en
það kom fljótlega í ljós að þeir
voru með þrjá þaulvana smiði með
sér. Þess vegna byrjuðum við bara
að byggja okkur bát í staðinn.“
Bátssmíðin vakti lukku í hópnum
og félagar þeirra ákváðu einnig að
smíða risastóran fleka en í kring-
um hann og bátinn spannst gjörn-
ingur sem MOMMS-arnir fylgdu
eftir. „Við komum fram á daginn
og sigldum með fólk um hundr-
að metra milli bakkanna. Flekinn
og báturinn voru reyndar alveg
hriplek hró og það þurfti að ausa
úr bátnum á leiðinni. Fólki fannst
þetta mjög spennandi – það var eig-
inlega alltaf röð við bakkann. Fólk
sá kannski pínu eftir því meðan
það var um borð en varð svo aftur
ánægt þegar það komst í land.“
Gelitin-félagarnir eru þekkt-
ir fyrir fremur líkamlega list og
í hitanum á Ítalíu var óheppilegt
að vera fullklæddur. „Við vorum
ekki alveg berrassaðir, en mjög
lítið klæddir,“ útskýrir Morri hæv-
erskur en hann kveðst sjálfur ekki
vera mjög strípihneigður. „Gelitin-
hópurinn er einhvers konar pönk-
hópur, þeir eru mikið fyrir nekt.
Þeir gera margt sem er mjög fynd-
ið og skemmtilegt en þeir eiga það
líka til að gera hluti sem eru alveg
ótrúlegir og magnaðir.“
Sökum þess að Gelitin-hópurinn er
afar hátt skrifaður hjá alþjóðlegu
listaelítunni um þessar mundir var
félögunum einnig boðið í móttökur
og partí hjá ýmiss konar þotuliði.
„Það var oft mjög fyndið,“ segir
Morri kíminn. „Við þekkjum ekk-
ert þessi nöfn og þess vegna gátum
við alveg hegðað okkur eins og
venjulegt fólk á meðan aðrir voru
alveg með kúkinn í buxunum yfir
þessu.“ MOMMS-menn heimsóttu
meðal annars myndlistarkonuna
Sophie Call, einn þekktasta kons-
ept-listamann Frakka en margir
hafa hampað framlagi hennar til
tvíæringsins. Samkoman var hald-
in heima hjá sýningarstjóra henn-
ar sem var orðinn dálítið leiður á
öllu saman undir lokin og ætlaði
að henda fólki út. „Gaurinn var
með svaka stæla og sagði okkur
að hunskast burt þó við værum
þarna sallarólegir og skælbros-
andi. Þegar við vorum á leiðinni út
heyrðum við hann segja einhver
rætin komment við félaga sinn um
að þeir ættu kannski að fá okkur til
að vaska upp. Svo við tókum hann
á orðinu, drifum okkur inn í eldhús
og fórum að vaska upp fyrir Sophie
Call. Þau þorðu ekki að koma inn
fyrr en eftir tíu mínútur – þá kom
hún og sagði að þetta hefði bara
verið grín.“
Morri segir að ómeðvitað hafi
hópurinn staðið í hálfgerðum
gjörningi á meðan á Feneyjaver-
unni stóð og þeir félagar hafi gert
sitt til þess að „hræra aðeins upp
í fólki“. „Við vorum alls ekki að
reyna að hneyksla neinn, bara að
hafa gaman,“ útskýrir Morri.
Næturævintýrin enduðu víða, til
dæmis ofan í sundlaug hjá Jeffrey
Deitch þar sem ofurfyrirsætan
Naomi Campell sást einnig á vappi.
„Þetta var mjög óraunverulegt allt
saman, svona bíómyndastemning.
Reyndar kom það mér á óvart hvað
það er mikill rembingur í tengsl-
um við þennan tvíæring. Ég hélt
að þetta væri miklu meira sjokk-
erandi – að listin væri svo mögn-
uð. Það eru bara svo miklir pening-
ar í umferð þarna. Mikill hluti af
listinni er mjög flottur en „save“.
Og það er endalaust af galleristum,
sýningarstjórum og safnafulltrú-
um þarna – alls konar lið með flott-
ar hárgreiðslur en ekkert sérlega
skemmtilegt fólk.“
Morri segir að þeir hafi einn-
ig gefið sér tíma til að heimsækja
nokkrar sýningar, þar á meðal
formlegt framlag Íslands, sýningu
myndlistarmannsins Steingríms
Eyfjörð „Lóan er komin“. „Sýn-
ingin var mjög fín. Miðað við það
sem ég sá fannst mér hann meðal
þeirra tíu bestu þarna. Sjálfur er
ég búinn að fá alveg upp í kok af ís-
lensku myndmáli en hann nálgast
það öðruvísi. Steingrímur er mjög
húmorískur og getur vel við unað
með þessa sýningu.“
Sjálfur segist Morri alls ekki vita
hvaða þýðingu þetta samstarf við
heimþekktu Austurríkismennina
hefur fyrir þá félaga. „Það eru
allir að óska okkur til hamingju,
þetta lítur ábyggilega vel út á feril-
skránni en fyrir okkur er þetta
bara ótrúlega gaman og við erum
búnir að hitta fullt af frábæru
fólki. Ég held að þannig eigi það
að vera – fólk á bara að vera það
sjálft og vera til í að framkvæma
hlutina því þá rúllar allt. Svo snýst
þetta ábyggilega um heppni líka.“
Hann vill lítið láta uppi með fram-
tíðina og áréttar að hann og Mundi
séu jú enn í skóla. „Það verður bara
að koma í ljós,“ segir hann sposkur
en upplýsir að MOMMS hafi verið
boðið að taka þátt í sýningu á Ír-
landi á næsta ári og þá muni hlut-
verkin snúast aðeins við. „Gelitin-
hópurinn er alveg æstur í að fá að
koma með og vera aðstoðarmenn.
Þeir eru alltaf að gera okkur ein-
hverja greiða.“ Einnig er í bígerð
að MOMMS verði Gelitin innan
handar við sýningu í Nútímalista-
safninu í París í vetur svo það er
greinilega nóg framundan.
MOMMS-þríeykið undi sér vel í
Feneyjum en svo kom að því að
önnur verkefni kölluðu á krafta
hópsins. Mundi og Morri héldu
heim á leið og stefndu á Grundar-
fjörð en Schuyler fór til Bandaríkj-
anna. Á Grundarfirði tóku félagarn-
ir ásamt fleirum þátt í verkefninu
Dýonísía sem var nokkurs konar
grasrótarlistahátíð sem haldin var
víða um land dagana 9.-19. júní.
„Við ákváðum að reisa pitsustað
og byggðum staðinn Vina-Pizzu á
bílastæðinu fyrir framan Sögusetr-
ið á Grundarfirði,“ útskýrir Morri
en auk Munda tóku hugsjónamenn-
irnir Finnbogi Péturs og Birgir
frændi þátt í smíðinni. Staðurinn
var byggður úr sextíu vörubrett-
um sem þeir félagar fengu lánuð
niðri á höfn. „Þetta var alls ekki
svo mikið púl, vörubretti eru mjög
meðfærileg. Svo settum við park-
ett og náðum í húsgögn. Við feng-
um líka lánað grill.“ Listamennirn-
ir skreyttu pitsukassa og settu upp
sýningu á þeim inni á „staðnum“.
Hinn 16. júní var veitingastaður-
inn Vina-Pizza opnaður en fjöldi
fólks nýtti sér þjónustu staðarins
en þar voru seldar Goodfellas-pit-
sur á algjöru lágmarksverði. „Þetta
voru frábærir dagar. Það var alltaf
slatti af gestum hjá okkur og hópur
af krökkum að sniglast í kringum
Munda pitsubakara.“ Flaggað var
kanarísku strandhandklæði og leik-
ið á orgel í tilefni dagsins.
Markmið Dýonísíu-verkefnis-
ins var að skapa tengsl milli lista-
fólks og heimamanna á landsbyggð-
inni en Morri segir að það hafi ekki
allir verið meðvitaðir um hvað væri
í gangi á þessu grundfirska bíla-
plani. „Bæjarbúar tóku þessu mjög
vel. Sumir héldu að fólk myndi verða
svekkt því það héldi að við værum
að gera grín að þeim því Grundar-
fjörður er svo lítill bær,“ segir hann.
Hópurinn frétti ekki fyrr en síðar
að það er reyndar einn annar stað-
ur í bænum sem selur pitsur. Þar
á bæ sögðust menn ekki hafa orðið
varir við virka samkeppni í pitsusölu
á þessum tíma en eigandi veitinga-
staðarins Kaffi 59, Anna Guðrún Að-
alsteinsdóttir, segir að sér þyki fram-
tak þeirra félaga afar sniðugt.
Morri segir að víst séu Grundar-
fjörður og Feneyjar ólíkir staðir en
þeim félögum hafi þótt hinn fyrr-
nefndi ólíkt vinalegri auk þess sem
Grundfirðingar státi af einu falleg-
asta fjalli Íslands, Kirkjufellinu sem
gnæfir yfir bænum. „Það sköpuðust
þó nokkrar umræður um þetta verk-
efni en við útskýrðum fyrir gestum
okkar að þetta væri hluti af lista-
hátíð sem stæði yfir um allt land.
Ég heyrði síðan að gestir okkar út-
skýrðu fyrir öðrum að þetta væri
ekki beint veitingastarfsemi held-
ur gjörningur. Það tóku okkur allir
mjög vel og meira að segja „tjokkó-
gaurarnir“ komu og versluðu við
okkur.“
Að kvöldi 17. júní var staðurinn
síðan rifinn aftur og tóku starfs-
menn unglingavinnunnar á staðn-
um að sér að koma brettunum
aftur niður á höfn. „Okkur lang-
ar að koma á framfæri þökkum til
þeirra og áhaldahússins á Grund-
arfirði, Jónasar sem var tengiliður-
inn okkar og Sögusetrinu sem leyfði
okkur að nota planið. Svo langar
okkur líka að þakka Gísla götudans-
ara sem var einn af fyrstu gestun-
um okkar,“ segir Morri.
Grundarfjörður var einn af átta
bæjum sem hýstu Díonýsíu-verk-
efnið og segir Morri að dagskráin
hafi heppnast vel í flestum þeirra.
Framundan er vinna við bók um
framtakið og síðan er fyrirhug-
uð sýning á afrakstri þess í vetur.
Morri segir að sig langi tvímæla-
laust aftur til Grundarfjarðar. „Ég
hugsa að við förum þangað aftur,
við eignuðumst góða vini þarna.
Það eru líka alveg frábærir krakk-
ar á Grundarfirði og við vonum að
heimsókn okkar hafi kveikt ein-
hvern listaáhuga hjá þeim.“
Frá Feneyjum til Grundarfjarðar
Júnímánuður hefur verið viðburðaríkur fyrir listaþríeykið MOMMS. Félagar þess hafa siglt á síkjum Feneyja, sprellað hálfnaktir
með heimsþekktu fyrirfólki og opnað pitsustað á Grundarfirði. Kristrún Heiða Hauksdóttir heyrði einstaka ferðasögu hjá Morra,
Friðriki Svani Sigurðarsyni.
Fólk á bara að vera það sjálft og
vera til í að framkvæma hlutina
því þá rúllar allt.