Fréttablaðið - 29.09.2007, Qupperneq 56

Ég hef aldrei gert eins og Amer-
íkanarnir og hugsað til enda ein-
hvern ákveðinn markhóp meðal
áhorfenda. Eins er með Emblu; ég
er í rauninni bara að gera hana
fyrir þá sem tóku þátt í að gera
hana og urðu fyrir vonbrigðum á
sínum tíma, sérstaklega mig og
Maríu Bonnevie. Ég veit að María
trúði alltaf að þarna væri stór og
mikil saga um þessa stúlku. Leikur
hennar var afburða góður og núna
finnst mér vera að rætast það sem
var lagt af stað með í upphafi.“
Hrafn kveðst alltaf hafa verið
anarkisti í eðli sínu sem hefur hug-
fast að hugmyndir okkar um sann-
leikann séu á flökti. „Ég held að það
sé nauðsynlegt að endurskoða þetta
reglulega því hugmyndir okkar um
sannleikann eru mælikvarði á
hvern tíma.“
Besti mælikvarðinn segir Hrafn
vera hvaða siðferðishugmyndir eru
ríkjandi og hver sé ramminn. „Ég
held að það sé mikilvægt að hafa
ramma, en við lifum nánast
rammalausum tíma núna. Ekki endi-
lega þannig að allt sé leyfilegt held-
ur finnst manni eins og allt sé lagt
að jöfnu. Það skiptir engu hvort það
sé lögð mikil ástríða og sköpunar-
þörf í það sem maður gerir; hvort
sem það er alvöru ljóðlist eða veik-
asta gerð af dægurlagatexta, þá er
nánast allt lagt að jöfnu. Það er dálít-
ið mikið í okkar tíma að færa hlut-
ina inn í fyrirfram gefnar staðal-
myndir, það er ekki byrjað á því að
mála myndina heldur búa til ramm-
ann, sem myndin er svo sett inn í.
En þetta er svo sem eins og hver
önnur tískubylgja sem kemur og
fer.“
Annað tímanna tákn segir Hrafn
vera stórasannleik sem ríður reglu-
lega yfir heiminn í gegnum fjöl-
miðla.
„Einn daginn var ósónlagið að
fara og var rætt mjög mikið. Næst
kom fuglaflensa, 400 manns dánir
úr henni, en fleiri milljónir úr venju-
legri flensu. Við lifum á tíma þar
sem sannleikurinn verður til í fjöl-
miðlum og kannski hefur enginn
gert pólitíkusum meiri greiða en sá
sem fann upp hlýnun jarðar. Það er
hægt að ræða þetta vandamál til-
tölulega afstætt og engin leið er að
sanna eða afsanna eða komast að
endanlegri niðurstöðu.
Á meðan þarf ekki að ræða trúar-
ofstækið í heiminum, kúgun kvenna,
fáfræðina, ofbeldi, einræði, fátækt-
ina og þá miklu eymd sem steðjar að
Afríku og víða í Suður-Ameríku, því
það kemst ekkert annað en þetta
stórbrotna vandamál um loftslags-
hlýnun. Ég var dálítið að fjalla um
mál af sama meiði í kvikmyndinni
Ísland í öðru ljósi og Reykjavík í
öðru ljósi. Ég hef hins vegar aldrei
litið á mig sem krossfara, eða boð-
bera mikils sannleika. Þau verk sem
ég hef gert velta upp ákveðnum
spurningum, hvort eitt-
hvað gæti ekki verið
svona frekar en hins-
egin án þess að ég sé
með einhverja patent-
lausn.“
Hrafn segist vera
búinn að segja flestar
þær sögur sem honum
liggi á hjarta. Hann
segist þó geta hugsað
sér að gera kannski
tvær myndir sem
honum finnst hann eiga
ókláraðar inni í sér,
þótt ekki sé víst að sér
endist heilsa og aldur
til. „Mér finnst ég allt-
af eiga eftir að gera
unglingamynd og er
með handritið tilbúið í
kollinum á mér. Mig
hefur líka alltaf
dreymt um að gera
mynd sem gerist á Íslandi um vetur.
Um þetta landslag sem engin fyrir-
gefning er í þegar veður eru verst;
þennan mikla blota og svell sem
ekki er hægt að standa á og ekkert
skjól. Skafrenninginn, sinustráin.
Ég þreifaði mig aðeins áfram
með þetta í Myrkrahöfðingjanum
en ég sé fyrir mér að þessi mynd
gerist öll utandyra og maður þarf
að vera við hestaheilsu ef maður
ræðst í eitthvað svona lagað. Hrafn-
inn flýgur er til dæmis að mestu
leyti tekinn í veðri sem ekki var
talið tökufært í. Ég fæ ennþá hroll
þegar ég hugsa um þetta sumar
sem við tókum hana en það skilaði
sér í afar sérstakri áferð.“
Spurður hvað það sé við hið
óblíða sem heillar hann segist
Hrafn eiga erfitt með að festa fing-
ur á það. „En hvað er það sem okkur
finnst í frásögur færandi? Menn
segja ekki miklar sögur af því
þegar allt leikur í lyndi. Þetta er
líka eins og að klífa fjöll, maður
leitar alltaf að hærri og hærri tindi
eða hrikalegri til að klífa, kannski
er það sem kitlar mann.“
Hrafn kveðst vera harður húsbóndi
á tökustað. „Ég held að ég sé mjög
harður. Og alltof harður við sjálfan
mig því ég lofa mér því alltaf að
koma ekki nálægt þessu meir í
hvert skipti sem ég lýk við mynd.
Ég er þá líka kominn með hálfgert
ofnæmi fyrir vinnuferlinu, það er
svo langt og krefst geysilega mikils
úthalds. Ætli maður að setja mark
sitt á myndina verður maður kafa í
alla eðlisþætti hennar, tónlist, kvik-
myndatöku, förðunina, leikmynd-
ina, lýsinguna, handritið og svo
framvegis. Þorri mynda er þannig
að klippti maður burt titlana í upp-
hafi, gætu þær allar verið eftir
sama leikstjóra.“
Hrafn er líka tortrygginn
gagnvart því að kenna til dæmis
handritsskrif. „Ég held að ef maður
hefur eitthvað að segja, er sög-
umaður, þá kemur sagan. Hafi
maður sögu með upphaf, miðju og
endi er ekkert mál að skrifa hand-
rit. Það er búið að bregða yfir kvik-
myndagerðina einhverju upphöfnu
ljósi um að það þurfi að læra svo
mikið. En þannig er í rauninni verið
að færa allt í sama farveg svo
útkoman verður alltaf eins. Það er
hættan við allt listnám. Það sem
kemur ungum listamönnum best er
ákveðið uppsafnað magn af reynslu-
leysi og fífldirfsku. Þannig hafa
bestu listaverkin orðið til.“
Hrafn segist ekki hafa fylgst mikið
með íslenskri kvikmyndagerð und-
anfarin ár, þó vissulega hafi komið
fram góð verk. „Ég held að það sé
ung og kraftmikil kynslóð að koma
til sögunnar. En það er aftur á móti
að ganga yfir sá tími þar sem menn
eru svo uppteknir af forminu, ekki
sögunni; eins og menn séu að leita
að einhverjum heppilegum litterat-
úr upp í bókahillu til að filma. Fyrir
mér er þetta ekki
kvikmyndalist held-
ur kvikmyndaiðnað-
ur. Það er kannski
erfitt að draga skil
þar á milli, nánast öll
kvikmyndagerð er
iðnaður en svo koma
listaverk á milli.“
Hrafn ferðast mikið
um heiminn. Hann
málar sér til
dægradvalar en það
lærði hann á sínum
tíma í Víetnam. Þegar
hann hefur tíma til
nýtur hann þess að
dytta að heimili sínu
Laugarnesi. „Ég kann
vel við að dunda við
það, þetta er hálf-
gerð höggmynd.
Þegar manni leiðist
þá dúllar maður sér í því að breyta
húsinu.“
Spurður hvað taki nú við segist
Hrafn hafa ýmislegt í pípunum. „Ég
gæti hugsað mér að gera mynd í
framhaldi af Íslandi og Reykjavík í
öðru ljósi sem ætti að heita Íslend-
ingar í öðru ljósi. Mig langar að
skoða samsetningu þessarar þjóðar,
sjá hver hún er. Sennilega voru
dönsku einokunarkaupmennirnir
gyðingar, því í Danmörku voru
lögin þannig að gyðingum var bann-
að að versla nema á Grænlandi,
Færeyjum og Íslandi. Það hefur lík-
lega komið mikið gyðingablóði
hingað, eins og má jafnvel greina í
mörgum mikilmennum. Já, það
væri á margan hátt áhugavert að
kvikmynda þjóðina.“