Tíminn - 25.10.1981, Page 4

4
Sunnudagur 25. október 1981
■ Þó Halldór sé gjarnan oröaöur
viö Borgarfjöröiim, þá grunar
blaöamann aö hann eigi uppruna
sinn i aöra sveit aö rekja og spyr
hann þvi fyrst um hvar hann sé
fæddur.
„Ég er fæddur á Haukabrekku
á Snæfellsnesi, og þegar ég hef
kynnt mig vel, þá hef ég notaö
lýsingu séra Ama og sagt aö ég
væri kominn af vondu fólki.
Ef þú vilt fá aldur minn uppgef-
inn, þá er þaö auösótt mál, þvi ég
er kominn yfir öll þau aldursskeiö
sem menn ætla aö reyna aö fela.
Ég er fæddur 9. september 1915.”
— Segöu mér eitthvaö frá ætt-
um þlnum.
„Móöir min hét Ingibjörg Pét-
ursdóttir. Hún var fædd á Brim-
ilsvöllum i Fróöárhreppi, og
hennar foreldrar voru báöir Snæ-
fellingar, þó þannig aö móöurætt
hennar var aö móöurstofninum til
kominúrHúnavatnssýslu, og faö-
ir hennar var Snæfellingur, en
Hilnvetningur i báöar ættir.
Móöuramma mín hét Þórkatla
og var hún mikil dugnaöarkona.
Hiln eignaöist 10 börn og tvo eig-
inmenn. Sex börn eignaöist hún
meö þeim fyrri og þegar hún
missti hann, þá voru þrjú þeirra
kominyfirfermingu ogþrjú undir
fermingu. Á þessum dögum var
hart íheimi og amma mln reri á
opnum árabátum frá Brimilsvöll-
um I átta vertiöir, þar af I tvær
vertíöir sem formaöur. Þorkatla,
amma mln varö aö ganga frá
Klettakoti, sem var smákot sem
hún bjó á, aö Brimilsvöllum,
kvölds og morgna, en leiöin er
eitthvaö á fimmta kílómeter.
Meö seinni manni sinum, Pétri,
sem hún giftist eftir nokkur ár
eignaöist amma mi'n 4 börn, og
var móöir min yngstþeirra. Börn
ömmu minnar voru yfirleitt
hraust og komust á háan aldur.
Annaö barn afa mlns og ömmu,
piltur sem hét Jónas dó þá ungur
og einn sonur ömmu af fyrra
hjónabandi, Kristófer, drukknaöi.
Þeir erfiöleikar komu upp á
heimili ömmu minnar, aö Pétur
maöur hennar, veiktist af holds-
veiki. Hann var þvl rúmfastur
talsveröan hluta ævi sinnar, sem
þó varö ekki löng, þar sem hann
náöi ekki fertugsaldri.
Móöurbróöir minn, sá sem
næstur var móöur minni aö aldri,
hét Siguröur Kristófer, og hann
smitabist af holdsveiki. Þetta var
náttúrlega mjög erfiöur tími, þvl
auk þess sem amma þurfti aö
vinna fyrirheimilinu, þá þurfti aö
verja heimiliö fyrir umgengni,
vegna smithættunnar.
Siguröur Kristófer fór hingaö
suöur, aö Laugarnesspitala, sem
þá var nýlega tekinn til starfa og
þá var Siguröur Kristófer aöeins
17 ára gamall. Hann dvaldi þar,
þaö sem hann átti ólifaö. 1 þessu
veikindaóláni fylgdi honum þó
þaö lán aö hann fékk notiö
kennslu á spitalanum og náöi
valdi á erlendum málum, auk
þess sem hann fór aö semja.
Hann samdi bókina „Hrynjandi
islenskrar tungu”, þannig aö
hann fékk notiö andlegra hæfi-
leika sinna, þrátt fyrir sjúkdóm-
inn.
Svo ég segi þér aöeins meira frá
henni ömmu gömlu, sem var á
margan hátt afar merkileg kona,
þá langar mig aö minnast á fjar-
lægðargáfu hennar. Eitt sinn, er
hún ásamt dóttur sinni var aö
hreykja mó, sem var gert þegar
mórinn var oröinn hæfilega þurr,
þá tók dóttir hennar eftir þvf aö
gamla konan var hætt aö tala og
hætt aö svara þegar hún var
ávörpuö.enhamaðistm jög viö aö
hreykja. Dóttirin kallaöi árang-
urslaust i hana nokkrum sinnum,
en hætti þvl slðan. Eftir nokkurn
tima, kallar gamla konan til
hennar og spyr: „Sofnaöi ég?”
Dóttirin svarar: „Ekki sýnir nú
hraukurinn þaö”. Þá er eins og
gamla konan sé eftir sig og á
heimleiöinnium kvöldiö segir hún
dóttur sinni aö hún hafi, þegar
sambandiö milli þeirra rofnaöi
um daginn, séö sjálfa sig fara frá
Ölafsvík Ut i skip og fara suður
meö landi og meöfram lands-
svæöi sem hún haföi aldrei séö
áöur, og kemur til staöar sem hún
ályktaöi aö væri Reykjavik. Þar
segist hún hafa farið i land og
gengið inn meö sjónum, inn i nes,
þar sem nýtt, stórthús hafiverið.
Haf i hún farið aö húsinu og þegar
hún hafi komiö þar heim þáhafi
tekið á móti henni fólk og þar á
meðal kona I hvitum slopp og son-
ur hennar Siguröur Kristófer.
NU, árin liöu og Siguröur
Kristófer veiktist og fór suöur á
Laugarnesspitala. Eitt sinn fór
amma suður aö heimsækja hann,
og þá lifði hún ferðina og þekkti
leiöina suður, þó þetta væri
hennar fyrsta ferö.”
,,Mig gat dreymt
fyrir daglátum”
— Hefur þú ekki eitthvaö af
þessari fjarlægöargáfu ömmu
þinnar?
„Smávegis haföi ég nú af þess-
um eiginleikum, enég hef svona á
siöari árum reynt aö draga úr
þeim. Mér fannst þetta ekki nógu
þægilegt. Þó gat mig drey mt f yrir
daglátum. Sérstaklega er mér
minnisstæöur draumur, sem ég
tel aö hafi veriö fyrir úrslitum i
kosningum, þegar við fyrst
kepptum aöþviaöná meirihluta I
Borgarnesi. Ég var þá i fjóröa
sæti á listanum. Mig dreymdi þá
nóttina fyrir kosningar aö ég
kæmi niöur aö götunni, sem var
aðalgatan 1 bænum. Þar var boröi
yfir þvera götuna og á borðanum
stóð „Björg”. Ég var þvi von-
glaður um morguninn aö þetta
myndi heppnast hjá okkur.
Svo ég segi þér nokkur orð um
fóöur m inn, þá hét hann Sigurður
Eggertsson. Hann var Barö-
strendingur, fæddur að Lamba-
vatni i Rauöasandi, þar sem
Magnús Torfi hefur sennilega
fæöst llka. Hann var sonur Egg-
erts bónda á Hvallátrum og móöir
hans hét Jóhanna, en þau voru
ekki hjón.
Ég hef þvi gjarnan sagt, aö ef
maöur færir örlítiö I stílinn, þá
mætti segja aö foreldrar mlnir
haf i myndaö linu yfir Breiöaf jörö.
Þvi ef miö er tekiö frá Brimils-
völlum aö Rauöasandi, þá hygg
ég aö linan sé þó nokkuö bein.
Faöir minn ólst sem sagt upp hjá
Eggerti afa, á Hvallátrum og
stjúpömmu sinni, Halldóru. Þar
fór hann aö stunda sjó sem strák-
lingur, fyrst frá Hvallátrum meö
afa mfnum sem þótti góöur for-
maöur og siöan fór hann aö
stunda sjó af stærri skipum og fór
m.a. á skip hjá Danska Asiufélag-
inu. Hann var á erlendum skipum
i fjögur ár og kom í 16 lönd á
þessu feröalagi sinu. Faöir minn
varmjög ákveðinn og staöfastur I
skoöunum. Hann var t.d. mjög
sterkur bindindismaöur og leist
ekkert á drykkjuskap þann sem
tiðkaöist áþessum stærri skipum.
Þegar faðirminn kom heim eft-
ir þessar siglingar, þá fór hann I
Sjómannaskólann hér, og iauk
fiskimannaprófi. Eftir það var
hann skipstjóri, fyrst á fiskiskip-
um og siðustu árin tók hann við
skipstjórn á Breiöafjaröar-Svan,
sem var bátur sem gegndi svip-
uöu hlutverki og Baldur gerir i
dag.”
,,Faðir minndó þegar ég
var á sjöunda árinu”
— Segöu mér nú eitthvað frá
uppvexti þinum og systkinum.
„Foreldrar minir áttu saman
sjö börn, en faðir minn átti einn
son fyrir. Lltil telpa, sem var
næst á undan mér dó sem korna-
barn. HUn hétHalldóra Ólöf. Þaö
geröi þaö aö verkum aö ég var
nefndur Halldór Eggert, en heföi
hún lifaö hefN ég heitið Eggert.
Viö fórum frá Haukabrekku,
sem var litil jörö en notaleg, 1919
og fhittum þá aö Suður-Bár og
fyrstu ár okkar i Suður-Bár tel ég
aö hafi verið bestu ár foreldra
minna um afkomu, þó aö þau hafi
alltaf, fyrir sinn dugnað, komist
furöanlega vel af.
Arið 1922, þegar ég er á sjöunda
árinu, þá veikist faöir minn og
deyr Ur krabbameini I júnl þaö
ár.”
,,Aðstoð frá sveitarfé-
lagi hefði móðir min
aldrei lifað af að þiggja”
— Var þá ekki hart i ári hjá
móöur þinni og börnum hennar?
„Eftir dauöa fööur mlns, stóö
mamma njpiein meösex bömin,
sem voru á aldrinum fjögurra
mánaöa til 13 ára. Þaö varðhenn-
ar hlutskipti aö koma þessum
barnahóp upp. Henni tókst aö ala
okkur öll upp án aöstoðar. Þá var
ekki um neinar tryggingar aö
ræöa og opinbera aöstoö, eins og
frá sveitarfélagi eöa þess háttar,
heföi móöir min aldrei getaö lifaö
af að þiggja. Þetta tókst nú meö
þvi aö viö fórum aö brölta meö,
strax og viö gátum. Móðir mln
var mjög sterkur uppalandi og
þaö var ekki verið aö eyða tíma I
það aö viö værum aö hafa á móti
því sem hún sagöi okkur. Þaö
þýddi ekkert, því viöhöföum ekki
mælskukraft á viö hana, og virt-
um hana of mikiö til þess.
Mömmu tókst sem sagt aö koma
okkur öllum upp og eins var þaö
aö þó við færum nú ekki mikið I
framhaldsnám, þá vorum viö þó
öll búin aö fara i eitthvert fram-
haldsnám áöur en móöir mín
hætti búskap. HUn lauk þvi þessu
verki mjög vel.
Móöir min var afskaplega póli-
tlsk kona og skirröist ekkert við
aö deila við kunningja sina um
stjórnmál. HUn var eindreginn
stuöningsmaöur Framsóknar-
flokksins og þegar hún ræddi
stjórnmál viö vini og kunningja,
þá gaf hún ekkert eftir. Þó urðu
aldrei vinslit Ut af slikum rökræö-
um hjá henni, þó svo aö hún
ræddi viö menn sem allt aörar
skoðanir heföu á stjómmálum.
Mér er minnisstætt aö Einar i
Sindra, sem seldi foreldrum min-
um Suöur-Bár, og mamma
hörkurifust oft um pólitikina, en
hann var eldheitur Sjálfstæðis-
maöur. En slík rifrildi höfðu eng-
in áhrif á vináttu þeirra, sem var
alltaf söm.
Bræöur minir sem eldri voru,
fóru aö stunda sjómennsku fljót-
lega, eða aö stunda atvinnu ann-
ars staðar, til þess aö létta undir
meö heimilinu, en ég af tur snérist
i kring um búiö.
Þegar ég svo slöar fer aö
stunda smalamennsku, svona út
og subur þá fer ég aö æfa mig I þvl
aö reyna aö halda ræður. Þaö
geröi ég meö tilliti til þess aö
■ Bóndi, — sveitarstjóri, — þingmaður, — ráð-
herra. Allt þetta og meira til hefur Halldór E. Sig-
urðsson reynt á ferli sínum, þó hann hafi nú dregið
sig í hlé frá skarkala og þrasi stjórnmálanna. I
þeim tilgangi að fræðast örlítið um líf Halldórs og
störf, falaðist blaðamaður Tímans eftir því við
Halldór að fá að sækja hann heim, hvað reyndist
auðsótt mál.
Halldórog kona hans, Margrét Gísladóttir, búa á
fallegu heimili sínu i Garðabæ, en börn þeirra þrjú
eru löngu f login burt úr hreiðrinu. Gisli, eldri sonur
þeirra hjóna er verkstjóri prjónastofu Borgarness.
Sigurður er starfandi lögfræðingur í Reykjavík og
dóttir þeirra Sigurbjörg er viðskiptafræðingur
starfandi í Bolungarvík.
Halldór tekur á móti blaðamanni og Ijósmyndara
og býður til stofu. Margrét kona hans, sem Halldór
nefnir iðulega „Gullið mitt", ber fram kaffi og
kandíssykur og að loknu smárabbi um það sem efst
er á baugi, fara Tímamenn í fylgd Halldórs inn á
einkaskrifstofu hans og yfirheyrslan hefst.
Halldór E. Sig-
urðsson í viðtali
við Helgar-Tímann