Tíminn - 07.01.1982, Side 10

10
Fimmtudagur 7. janúar 1982
heimilistfminn
B.St. og
K.L.
■ 1 flestum rikjum Bandarikjanna er bannað að borga mæðrum laun fyrirað láta börn sin tii ættleiðingar og er það gert til að hindra að börn
gangi kaupum og sölum.
Lengir
hláturinn
lífið?
■ Þvi hefur lengi verið haldið
fram, að hlátur væri besti heilsu-
gjafi, sem völ væri á — og nýjustu
kannanir styöja þessa kenningu.
Hressilegur hlátur gefur þind-
inni, brjóstkassanum, hjartanu,
lungunum og kviðnum góða þjálf-
un, og á sam a tima hreinsar hann
öndunarfærin af óhreinindum.
Einnig léttir hann á bakverkjum,
höfuöverkjum og þunglyndi.
í hinu virta bandariska timariti
ScienceDigest er hafteftir þekkt-
um lækni, aö gott skap komi
hreyfingu á innyflin og auki
kirtlastarfsemina. Þetta segir
hann geta haft mjög góð áhrif á
heilsufarið.
Sú kenning er á lofti, að hlátur
getiörvað heilann tilað framleiða
ákveðna hormóna, sem siöan
leysi Ur læðingi „endorphins,” en
það er kvalastillandi efni, sem
likaminn framleiðir.
Mörgum bandariskum læknum
þykir hiáturinn verðugt rann-
sóknarefni. Þeir nefna sem dæmi
um áhrif hláturs, að 12 ára gömul
stúlka, sem þjáðist af alvarlegum
geðklofa, hafi hlotið mikinn bata,
eftir að hafa fengið trúð i heim-
sókn. Annaö dæmi nefna þeir, þar
sem krabbameinssjúklingi var
komiö til að hlæja vissan tima á
degi hverjum með þeim afleið-
ingum að illkynjaöa æxlið hætti
að stækka.
1 Missouri er sérstök „hlátur-
áætlun” fyrir fangana i fangelsi
einu. Og þegar sjúklingar Utskrif-
ast af sjúkrahúsi einu í Los
Angeles, er þeim uppálagt við út-
skrift að halda áfram þeirri þjálf-
un, sem þeir hafa hlotið þar, þ.e.
að hlæja minnst 15 mi'n. á dag.
Við skulum taka þvi með fyrir-
vara, að hlátur einsamall geti
læknað alvarleg veikindi, en vist
er það, að okkur líður betur, ef
okkur gengur vel að sjá hið skop-
lega ikringum okkur. Og kannski
er eftir allt saman eitthvað tii i
þvi gamla orötæki, aö hláturinn
lengi lifið.
TrApahnefi”
úr leðri
■ Þaö er svo sem bara hægt að
nota grófa leöurreim i stað beltis,
en skemmtilegra er, aö endamir
veki einhverja athygli. Hér er
hugmynd að „apahnefum” sem
setja má á báöa enda reimarinn-
ar. Vissa, „fingrafimi” þarf til
aö gera hnefana, en þeir sóma
sér lika ákaflega vel.
Hnefarnir eru vafðir úr leður-
reim, sem er 2x75 cm en i beltið
sjálft er reiknað með 1 m langri
reim.
Iinefarnir: Vindið fyrst reim-
ina um vinstri þumal- og visifing-
ur, alls þrisvar sinnum. Vindið
siðan 3 umferðir hornrétt á hinar
fyrri. Takið vindingarnar varlega
af fingrunum og vindið nú 3 um-
ferðir þversum (hornrétt á fyrstu
2 snúningana), en þannig aö
reimin er þrædd innan við fyrsta
snúning og utan um snúning nr. 2.
Hnoðið fast saman kúlu Ur pappir
og troðiö henni innan i leðurvind-
ingana. Strekkið siðan varlega á
reiminni, snúning fyrir snúning,
þar til kominn er fastur „hnút-
ur”.
Ath! Missiö ekki kjarkinn, þó
að illa gangi ifyrstu tilraun. Það
tekst næst! Hafið lika á bak við
eyraö að „apahnefinn” er tilvalið
skraut t.d. á lyklakippuna.
&
■ Belti með „apahnefum”
■ 1 bandariskum blöðum þessa
dagana má oft sjá auglýsingar,
sem hljóða eitthvað á þessa leið:
Barnlaus hjón, konan getur ekki
átt barn, óska eftir að komast i
samband við konu, sem er reiðu-
búin að gangast undir gervi-
frjóvgun. Kynþáttur: hvit. Upp-
lýsingar um aldur og uppsett verð
óskast. Þagmælsku heitið.
Á örskömmum tima haía slik
„viðskipti” færst svo i vöxt i
Bandarikjunum, að t'arið er að
tala um ,,leigumæðra”markað og
fyrirtæki. Er þar búið svo um
hnútana, að sambandi er komið á
milli barnlausra hjóna.sem ekki
geta eignast börn, og frjósamra
kvenna, sem eru fáanlegar til að
ganga með barn fyrir þau fyrir á-
kveöið gjald. Barniö er þá frá
fæðingu eign hjónanna, og þess
eiginlega móðir á ekkert lilkall til
þess meir.
Flókinn og umlangsmikill und-
■ 1 veturhafa verið í tisku vatter-
aðar kápur og aörar yfirhafnir,
enda eru þær einstaklega hent-
ugar i islenskri veöráttu, vind- og
vatnsheldar. Flestar eru þær Ur
gerviefnum,en ekki eralltaf vist,
að þeim fylgi leiðbeiningar um
hvernigá að hreinsa þæreöa þvo.
Vatteraðar yfirhafnir Ur gervi-
efnum á að vera óhætt að þvo i
þvottavélum i 40stiga heitu vatni,
en gæta skal þess að velja „pró-
irbúningur fer fram áður en keypt
þungun fer fram. Fyrst eru eigin-
leikar móðurinnar kannaðir og
hún látin gangast undir margvis-
legar heilsufarslegar rannsóknir,
bæði likamlegar og andlegar. Að
þessum rannsóknum loknum á-
kveða hjónin loks, hvort þau fella
sig viö valið. Þá loks er samning-
urinn undirrilaöur. Nú er komið
að eiginmanninum aö láta sæði,
sem gefið er „leigumóðurinni”
með gervifrjóvgun. Þaðan i frá er
það móðurinnar að bera þungann,
en þegar að fæðingu afstaðinni
verður hún að afsala sér öllum
rétti til barnsins.
Aðsögn eins læknis, sem annast
,,leigumæðra”miðlun greiðir
hann mæðrunum 8.000-12.000 doll-
ara (54.000-96.000 isl. kr.). Marg-
falt hærri upphæðir hafa heyrst
nefndar.
Carol Pavek er ein þeirra
kvenna, sem við köllum „leigu-
gramm” meö miklu vatnsmagni.
Aö þvotti loknum á að þeytivinda
flikina og þurrka siðan i þurrk-
ara. Þurrkarinn má ekki vera
stillturá hærra hitastig en 60stig.
Þurrkunin tekur 1-2 klst. Oöru
hverjuá meöan er flikin tekin úr
þurrkaranum og hrist til.
Ekki hafa allir aögang að þeyti-
vindu og þurrkara, og er þá viss-
ara að fara með flikina i góöa
hreinsun.
mæður”. HUn er 27 ára gömul,
ljósmóðir og á sjálf eitt barn
fyrir. Hún væntir sin i mai. Að
hennar eigin sögn hefur hún ekki
tekiö að sér þetta verkefni vegna
þeirra háu launa, sem eru i boði,
heldur til þess að veita öðru fólki
hamingju, sem það annars færi á
mis við. Hún segist hafa ánafnað
sjúku fólki augu sin og nyru að sér
látinni, en hún vilji lika láta gott
af sér leiða á meðan hún er i lif-
anda lifi.
Móðurtilfinning
Þar sem Carol Pavek er ljós-
móðir, er ekki óeðlilegt að hún sé
spurð, hvernig hún geti hugsað
sér að skiljast frá barni, sem hún
hefur borið undir brjósti sér i 9
mánuði. Þeirri spurningu svarar
hún á þá leið, að móðurtilfinning
komi ekki ósjálfrátt yfir konu, þó
að hún ali barn. — Sjálf hef ég
ekki sérlega sterka móðurtilfinn-
ingu og hef enga löngun til að taka
að mér annað barn, sem ég þarf
að ala önn fyrir, segir hún. Hún
hefur þegar alið eitt „samnings-
barn” og ráðgerir að ala eitt i við-
bót.
Lagaleg vandamál
Þvi fer fjarri að engin vanda-
mál fylgi ,,leigumæðra”mark-
aðnum. Auk þeirra tilfinninga-
legu og siðfræðilegu vandamála,
sem alltaf fylgja aðskilnaði móð-
ur og barns er mörgum réttar-
legum spurningum ósvarað.
Hvað gerist t.d. ef móðir allt i
einu ákveður að hún vilji halda
barni sinu, þrátt fyrir allar
samningsundirskriftir eða ef
hún missir fóstur? Hvað gerist
ef faðirinn neitar að taka á móti
barninu, þegar það er fætt? Eða
ef barnið er þroskaheft?
Enn sem komið er, hefur ekki
reynt á þessar spurningar fyrir
dómstólum. í fyrravor ákvað ein
„leigumóðir” að halda barni sinu,
og hjónin, sem höfðu pantað
barnið.fórulagaleguleiðina til að
láta reyna á, hvort samningurinn,
sem þau höfðu gert, væri gildur.
En þau drógu málsókn sina til
baka eftir nokkurra mánaða rétt-
arhöld.
í flestum rikjum Bandarikj-
anna er bannað að borga mæðr-
um fyrir börn, sem eru ættleidd
til að koma i veg fyrir aö börn
gangi kaupum og sölum. Nú hafa
komið fram i Michigan tillögur,
sem stefna að þvi að taka alla
lagasetningu i þessu sambandi til
endurskoðunar. Er þar gert ráð
fyrir, að komið sé lögum yfir
þennan nýopnaða markað með
þvi að viðurkenna, að konur skuli
þiggja laun fyrir að ala börn fyrir
aðra.hafi þær gengiö undir lækn-
isskoðun áður.
En áður en svo langt er komið,
eru Carol Pavek og margar aðrar
konur brautryðjendur i nýrri
starfsgrein: Mæður að atvinnu!
■ Þvi fer Ijarri, aö engin vandamál fylgi „leigumæöra”-viöskiptunum. Auk tiifinningalegra og siö-
fræöilegra vandamáia sem þeim fylga er mörgum lagalegum spurningum ósvaraö.
Vatteradar
flíkur á ad
mega þvo
— en gæta ber fyllstu varúdar
■ Vatteraöar flikur veita gott skjól gegn vatni og vindi, en hvernig má
halda þeim hreinum?