Tíminn - 24.01.1982, Blaðsíða 16

16
Sunnudagur 24. janúar 1982
Geimskip nálgast að ofan. Skjóta: einn, tveir,
þrír. Víkja sér undan. Zúúúm! Skjóta. Framhjá.
Annað geimskip, tvö, þrjú, fimm. Zúúúm, zúúúm,
zúúúm, rétt slapp. Náði tveimur. Þarna koma
fleiri, heill flokkur. Nú er fjandinn laus. Zúúúm,
zúúúm, krassj, bang, bíb, bib. Skjóta, skjóta,
skjóta! Fljótt, víkja sér undan. Hana, náði einum.
Og öðrum! Flott þetta. Zúúúm, zúúúm, zúúúm!
Kemur gulur djöfull, stórhættulegur! Undan, und-
an. Skjóta með öllu sem til er. Zúúúm, zúúúm — já!
Nei, þarna kemur hann aftur, hann er að koma... B
A N G! Ansans. Áttu aðra krónu?
anna og þrefalt hærri en afnota-
gjöld af sjónvarpi plús aögangs-
eyrir aö úrvalsdeildum horna-
bolta, körfubolta og fótbolta.
„Þau gerðu ekkert annað á
meðan"
Hvaöan koma allir þessir pen-
ingar? Þetta eru vasapeningar
unglinga, fé sem nota á til aö
kaupa nesti i skólanum, segja
reiöir foreldrar sem sagt hafa
videó-tækjunum striö á hendur.
Sums staðar hafa foreidrasamtök
fengið þvi framgengt aö leik-
gamaniö búiö. ögrunina vantaði.
Næstum er ótakmarkaö hversu
fær maður er á nýju tækin, þaö
má alltaf gera betur.
Mannætur i völundarhúsi
Til eru næstum óteljandi gerðir
af þessum tækjum en nokkrar
njóta þó mestra vinsælda. 1
Bandarikjunum er mest af svo-
kallaöri Pac Man vél en það er
nokkurs konar völundarhús sem
mannætur ferðast eftir, takmark
stjórnandans er aö gleypa eins
margar kúlur sem liggja á göng-
■ Nýtt æöi fer eins og eldur i sinu
um einkanlega Ameriku en raun-
ar heiminn allan . Videó-leiktæki
sem sifellt gerast flóknari hafa
heltekið hugi milljóna ungmenna,
og fulioröinna, i hverju landinu af
öðru — krakkarnir eyöa öllum
sinum fritima, og vasapeningum,
fyrir framan sjónvarpsskerm þar
sem birtast uggvænleg mannýg
skrimsli, lipur geimskip og stór-
hættulegir loftsteinar. Hinar nýju
alþýöuhetjur vestur i Bandarikj-
unum eru „strákur i Chicago sem
hefur náð 894.300 stigum á Aste-
roid” eöa „einhver gæi i Jersey
sem er alveg ósigrandi á Space
Invaders”. Þjóölagasöngvarinn
Pete Seeger hefur fest á plast
sönginn um Steve Juraszek,
heimsmeistara á Defender, sem
stóö i 16 tima og 34 minútur fyrir
framan vélina og haföi á endan-
um náö stigatölunni 15.963.100,
sem þykir með ólikindum há.
Juraszek, sem haföi ekki sleppt
fingrum sinum af vélinni allan
þennan tima, gerði þá ofurlltil
mistök og missti siöustu varnar-
flaug sina. Alla 16 timana og rúm-
lega það spilaði Juraszek fyrir
sama 25 senta peninginn. Það er
einmitt einn af töfrum þessara
Fimm milljarðar dollara í
tækin á sl. ári
Byrjandi i Defender-spili á
varla möguleika á að ná nema
nokkur hundruð, eöa i hæsta lagi
nokkur þúsund, stigum, enda eru
stjórntækin flókin og enginn leik-
ur að henda reiður á öllu sem er
aö gerast á skerminum. Þeir sem
eru orðnir nokkuð æföir geta yfir-
leitt treyst þvi að ná nokkur þús-
und stigum en þannig endist hvert
spil i nokkrar minútur. Frábærir
spilarar, og þeir eru ekki á hverju
strái, hafa náð 500 þúsund. Þvi
var það að þegar Juraszek haföi
einn daginn gengiö mjög vel og
var að nálgast milljón stig, þá
fóru áhorfendur að streyma að.
Juraszek, sem er fimmtán ára og
býr i Illinois i Bandarikjunum,
espaöist auöveitaö við athyglina
og einsetti sér aö setja heimsmet
sem stæöi lengi — nema honum
sjálfum auönaöist aö slá það.
Hann vék ekki augum af
skerminum, þögn lagðist yfir
áhorfendur o| þegar hann fór að
svengja var komiö með pizzu og
haldiö fyrir framan andlit hans
svo hann gæti bitiö i þegar stutt
hlé urðu á skothriö geimskip-
Nýtiskuleg hárgreiöslustofa. Viðskiptavinirnir leika vldeó-leik.
tækjasalirnir séu lokaðir meöan á
skólatima stendur, Steve Juras-
zek, sjálfur heimsmeistarinn,
varð að sitja eftir marga daga i
skólanum fyrir skrópiö sem
heimsmetið kostaði. A hinn bóg-
inn hafa eigendur staöa þar sem
eru mörg leiktæki af þessu tagi
snúist til varnar, þvi eins og einn
■ Þótt þaö séu aöaltega karlar sem sækjast eftir videó-leikjum eru margar konur einnig veikar fyrir.
Þetta er leikurinn Missile Command.
tölvutækja: þaö má spila næstum
óendanlega fyrir sama peninginn
— ef maður er nógu klár.
Defender er eitt vinsælasta, og
um leið erfiðasta, tækið sem nú
hellast yfir heiminn. Þaö er leikiö
á stórum videó-skermi og skortir
hvorki litadýrð né viöeigandi
sprengihljóö. Stjórnandi tækisins
hefur til umráöa nokkrar varnar-
flaugar, aöeins eina i einu, sem
eiga I vök að verjast gegn ótelj-
andi geimskipum sem sækja aö
þeim. Varnarflaugar fljúga yfir
eyðilegt landslag, stjórnandinn
getur stýrt bæöi flughæð og
hraða, og hann hefur til umráöa
ótakmarkaö magn skotvopna,
þaö vill segja geimgeisla. Vand-
inn er bara sá aö geimverurnar
hræöilegu eru lúnknar lika, þær
sækja að varnarflauginni af álika
kæruleysi og kamikaze-flugvélar
Japana i seinni heimsstyrjöld.
Sumar láta sig ekki muna um aö
koma aftan frá, en þá er bót i máli
að stjórnandinn hefur yfirsýn yfir
allt svæðið sem orrustan fer fram
á. Eftir þvi sem hinn hugdjarfi
stjórnandi er færari koma hættu-
legri geimskip til skjalanna, þau
hættulegustu eru mjög smá og
hreyfast með geysihraöa
frá sér banvænum ‘ _
ýmsum- 'litum: Þá ‘kemur fil
greina að nota svokallaöa
„sniöuga sprengju” sem sprengir
allt umhverfis i frumeindir sinar,
eða sprengja sig inn i „ofurgeim-
inn”, en þar tekur að sönnu ekki'
betra viö.
anna. Juraszek komst i fyrsta
sinn i kynni viö Defender i júni á
siðastliðnu sumri og i ágúst var
hann orðinn nokkuð góöur. Nú er
hann viðurkenndur sá besti i
heimi á þessa einstöku tegund
videó-tækja. „Ég hefði getaö
keypt mér bil eða eitthvaö fyrir
peningana sem ég hef eytt I
þetta,” segir hann án þess að iör-
ast nokkurs. Hann er oröinn
likamlega háður varnarflaugun-
um sinum, en móðir hans hristir
höfuöiö: „Ég vildi aö hann væri
svona iðinn viö lexiurnar sinar!”
Umrætt videó-tækja æði hefur
náð einna lengst i Bandarikjunum
og að þvi er taliö er var 20
milljörðum 25-senta peninga ýtt
ofan i þessi blikkandi skrimsli á
siöasta ári. Þetta gera fimm
milljarða dollara eöa um það bil
47.5 milljarða islenskra nýkróna.
Og þaö sem meira er: aðdáendur
þessara tækja eyddu 75 þúsund
mannárum fyrir framan þau.
Meö I þessum tölum eru ekki þau
útgjöld sem fóru til kaupa á slik-
um videó-tækjum til heimilisaf-
nota — þetta eru aðeins peningar
sem eytt var á sérstökum leik-
tækjasölum eðá annars staöar
þeirra sagöi nýlega i samtali við
bandariskan blaöamann: „Ég
gætti fjölda krakka hérna áiðasta
sumar. Kannski eyddu þau mikl-
um peningum hérna, en þau voru
alla vega á visum staö, þau gerðu
ekkert af sér og þau lentu ekki i
neinum vandræöum.”
Þetta mun, ef á heildina er litið,
vera rétt, aö minnsta kosti i
Bandarikjunum. Hér á Islandi
hafa öðru hvoru oröið umræöur
um óhollustu af slikum leiktækj-
um hér á landi — og komast þau
tæki sem hér eru þó ekki i hálf-
kvisti við fullkomnustu og mest
lokkandi tækin i útlöndum — en i
Bandarikjunum ber flestum sam-
an um að allt fari sæmilega vel
fram á umræddum stööum. A
mjög mörgum þeirra eru reyk-
ingar bannaöar og þvi ekki afdrep
fyrir þá sem vilja reykja marjú-
ana eöa neyta annarra eiturlyfja
og áfengisdrykkja þýðir útilokun
frá staönum. Auövitaö eru undan-
tekningar frá þessari mynd, en
hún gildir að þvi er virðist i heild.
Það er þvi fyrst og fremst pen-
inga-, og timaeyðslan, sem fer
fyrir brjóstið á foreldrunum.
Unglingarnir láta sig það engu
unum og möguiegt er, áður en
mannæturnar króa mann af. Af
þessari gerð eru nú 96.600 eintök i
gangi vestra, og til þess er tekið
að þessi vél er ein af hinum fáu
sem konur hafa reglulega gaman
af, annars eru það fyrst og fremst
karlmenn sem ánetjast tækjun-
um. Sálfræðingar hafa ekki verið
seinir á sér að komast að þeirri
niðurstöðu að skýringin sé fyrst
og fremst sú að i Pac Man vélun-
um fari fram „neysla”, nefnilega
sérgrein kvenna að þeir segja.
Næstvinsælustu vélarnar kallast
Asteroids — þar sækja risastórir
loftsteinar og stöku geimskip að
einmana skipi stjórnandans — en
af þeim eru talin vera 70 þúsund
stykki i notkun. Siöan kemur
Space Invaders i þriðja sæti með
60 þúsund, en það var einmitt það
tæki sem hratt æðinu af stað fyrir
rúmum tveimur árum. Space In-
vaders var fyrst slikra spila til að
hagnýta sér sivaxandi tölvutækni
og möguleikar þess voru miklum
mun meiri en fyrri spila. Nú ligg-
ur við að Space Invaders þyki úr-
elt spil, Defender og önnur ámóta
eru hins vegar á hraðri uppleið.
Og nú er i rauninni ekkert þvi til
fyrirstöðu — nema kostnaðurinn
— aö send verði á markaöinn spil
sem farin eru að líkjast „raun-
veruleikanum” skuggalega mik-
ið: stjórnklefi geimskips hefur
þegar verið hannaður og er
stjórnandinn sest inn i hann og
lokar á eftir sér sér hann ekkert
nema tæki sin og aðvifandi
ófreskjur og geimskip. Ekki
ósvipuð tæki hafa um alllangt
skeiö verið notuð til að kenna
flugmönnum ýmis erfiðustu atriði
flugsins, undir eins og tæknin hef-
ur stigið feti framar og kostnaður
lækkar, verður tækið sent á al-
mennan markað fyrir börn að
leika sér i.
Space Invaders á kirkju-
gólfinu!
Skólastjórar og kennarar, sem
yfirleitt eru svarnir óvinir hinna
nýju leiktækja, eru nú þegar
byrjaðir að reyna að hagnýta sér
tækin til að kenna börnunum
gagnlega hluti. Vist er að
unglingarnir læra einbeitingu i
þessum tækjum, og þroska sömu-
leiðis skyn sitt og næmi á fjar-
lægðir, hraða og stefnu, en læknar
eru á hinn bóginn farnir að vara
við ýmsum óþægilegum auka-
verkunum — sifellt sjónvarps-
blikkið hefur óheppileg áhrif til
lengdar og einhæfar hreyfingar
við stjórnvölinn gætu leitt til
hvimleiðra „atvinnusjúkdóma”.
Þrátt fyrir þessar aðvaranir auk-
ast vinsældir tækjanna stöðugt og
þau eru farin að skjóta upp kollin-
giniu er tækið Battlezone — þar
sem stjórnandinn er skriðdreka-
stjóri — notað til að þjálfa tilvon-
andi hermenn og háskóli einn er
farinn að nota tækin sem mæli-
kvarða á hæfni manna undir
áhrifum ýmissa lyfja.
önnur lönd hafa svipaða sögu
að segja og Bandarikin —
videó-tækja æðið breiðist
út og virðist óstöðvandi. Nýlega
birtust i blöðum hér á landi
fréttir af þvi að Marcos forseti
á Filipseyjum hefði lagt blátt
bann við öllum slikum tækjum á
eyjum þeim sem hann ræður yfir,
enda voru kröftug samtök for-
eldra þar i landi farin að óttast
mjög um framtið æskulýðsins
færi fram sem horfði. Þetta dæmi
frá Filipseyjum er einstætt þvi
hvergi annars staðar hefur verið
spyrnt gegn þessari innrás geim-
skrimsla og annarra furðufyrir-
bæra: frá Sydney i Astraliu til
Stokkhólms blika tækin og blikka
jafnt nótt sem nýtan dag. Sviþjóð
er reyndar eitt af fáum löndum
þar sem tækin hafa orðið til veru-
legra vandræða enda eignuðu
flokkar vandræðaunglinga og
slagsmálahunda þau sér fljót-
lega. Þeir fóru um göturnar,
rændu og jafnvel myrtu, til að
eiga fyrir næsta spili. Siðastliðið
sumar var helsta aðsetursstað
þessará hópa, Fonzies, lokað og
Rikisdagurinn hefur nú til með-
ferðar frumvarpum að takmarka
fjölda leiktækjasala með fleiri en
þremur tækjum.
Myrða til að eiga fé í tækin
Vandamál Svia er nokkur
undantekning þvi viöast annars
staðar gengur innrás videó-tækj-
anna tiltölulega friðsamlega fyrir
sig. Og Bretar, ihaldssamir að
venju, hafa meira að segja misst
áhugann og snúið sér aftur að
;eysihraöa, skjójta þar sem tækin erii til afþota fyj?if skipta og viðurkenna fúslega að um á ótrúlegustu stöðum. A.Jbiö- uðiog
im geimgeislum i alménning. Svó ttekin.séu dæxrff til tækin séu „vanabindándi’V Þáð ! fetofu týeggja tánrilækná á'.Man:, '• öðrtím
VíÁ . lr nm I1 X ril „n « D n.n/t r> «' !•••« „1AA Tnílrtmlr in - í 'ii ' ... 'r> - T ... 4 mi. • • • '
samanburöar, eirinig frá Ba.nda
rikjunum, þá eru þessir fimm
milljarðar dollara tvöfalt hærri
upphæð en velta spilavitanna i
Las Vegas og viðar i Nevada,
næstum þvi tvöfalt hærri en velta
kvikmyndaiðnaðar Bandarikj-
sem hin nýja' kýnsíóð leiktækja
hefur fram yfir þær eldri er að
tækin eru mun flóknari og leggja
nýjar gildrur fyrir stjórnendur
sina eftir þvi sem þeir eru færari.
Fyrri tækin voru krakkarnir fljót-
ir að læra á og eftir það var
hattán er Space Invadérs-taéki,
sömuleiöis i forsal KFUM-
heimilisins i Grand Haven,
og i baptistakirkju á Merritt
Island, Flórida, stendur eití slifct
tæki eins og skrattinn úr sauðar-
leggnum. í herstöð nokkurri i Vir-
piluspili! 1 Vestur-Þýskalandi er
aðgángur að leiktækjasölum tak-
markaður við 18 ára aldur og i
Frakklandi við 16 ár. 1 Frakk-
landi er áberandi mikil sala i
videó-tækjum til heimilisafnota
en þau tæki eru ekki nándar nærri
eins flókin og tiltölulega einföld
tæki á leiktækjasölum svo þaö er
ekki mikil sala i þeim enn sem
komið er, annars staðar en i
Frakklandi og Bandarikjunum. í
Japan, en þaðan eru mörg þess-
ara tækja upprunnin, er nú farið
að reisa tveggja eða jafnvel
þriggja hæða leiktækjahallir og
aösóknin vex enn. Þar spretta
einnig upp ný spil næstum dag-
lega — splunkunýtt spil sem nýtur
óskapar vinsælda um þessar
mundir er Donkey Kong og geng-
ur út á að stjórnandinn reynir að
frelsa fallega ljósku undan klón-
um á risavöxnum apaketti. t
Japan eru einnig vinsæl tæki sem
spila á spil við stjórnandann,
jafnvel fjárhættuspil á borð við
póker og eru til dæmi um menn
sem hætta allt að 10 þúsund doll-
urum á mánuði i viðureigninni við
þesslags maskinur.
Annars staðar ganga hlutirnir
hægar fyrir sig en ganga samt. I
Quito i Ecuador var nýlega
opnaður fyrsti leiktækjasalurinn
þar i landi og þar má sjá siðhærða
Andesfjalla-Indiána i grimmi-
legri viðureign við verur utan úr
geimnum. 1 næstum hverjum ein-
asta bæ I Galileu eru tæki sem
einkum heilla Arabana en annars
er reynslan af slikum tækjum i
Israel önnur en viðast annars
staðar — hvað sem veldur. Þann-
ig er mál með vexti að ungir
tsraelar læra á hvert tæki.á mán-
uði og riiissa við það áhugann en i
öðrtfm löndurri hefur hveft tæki,
vanaléga haldið athýgli unglihgs i
allt að fimm mánuði. Er þarna
komin enn einn sönnunin fyrir
yfirburðum Gyðingakynstofns-
ins!? Sumir vilja ekki ganga svo
langten telja að herþjálfunin sem
hver tsraeli verður að gangast